interview met Bart Somers

[doornroosje]

Het nieuws vandaag


Bart Somers (VLD) trekt lessen uit superwinst Vlaams Blok - 19/06/2004

,,We moeten meer bescheiden zijn''



Bart Somers: ,,Mezelf opvolgen als minister-president is niet aan de orde. De kiezer heeft beslist dat die functie naar een CD&V'er gaat.''
© Marc Herremans
Bart Somers (VLD) reageerde zondagavond teleurgesteld op de verkiezingsuitslag. ,,Maar tegelijkertijd is die ook een aansporing om grondig na te denken over hoe we het beter kunnen doen'', zegt de aftredende minister-president. Uit de onstuitbare opmars van het Vlaams Blok heeft hij alvast twee lessen getrokken. ,,Alle politici moeten bescheidener zijn over hun eigen macht. En als je in de oppositie zit, kun je je niet veroorloven het beleid al te negatief af te breken.''



Enkele uren na ons interview werd Bart Somers samen met Karel De Gucht verwacht bij Yves Leterme.

Wat vindt u ervan dat informateur Leterme ook het Blok heeft uitgenodigd?

Bart Somers: ,,Dat is zijn verantwoordelijkheid, maar ik beoordeel dat niet noodzakelijk negatief. Als een partij zoals het Blok 24 procent haalt, loont het de moeite na te denken over welke houding we daarover aannemen. Ik wil daar ernstig over nadenken, maar intussen heb ik er al twee lessen uit getrokken.''

En die zijn?

,,Dat een regeringspartij niet het beeld mag creëren dat ze met een vingerknip de samenleving kan sturen. Eigenlijk geldt dat voor alle partijen. Wij politici geven de indruk alle problemen te kunnen oplossen, terwijl het almaar moeilijker wordt om de samenleving te sturen, omdat die nu eenmaal complexer wordt. Ik ben als zoveel geëngageerde mensen in de politiek gestapt met de ambitie de samenleving te kneden. Maar eens je erin zit, besef je dat de politiek een bescheiden instrument is.''

,,Mijn tweede les is dat een oppositiepartij zich niet alles kan veroorloven in een politiek landschap met een sterke, populistische extreem-rechtse partij. Een beetje zelfbeheersing is nodig. Als je echt een karikatuur ophangt van het beleid - zoals CD&V/N-VA deed door te spreken over puinhopen en ons land te vergelijken met Botswana - komt dat geen democratische partij ten goede. Dan lopen ze je deur voorbij. Ik geef toe dat wij liberalen ons daar destijds ook aan bezondigd hebben.''

Meer en meer politici zeggen dat Leterme niet alleen moet praten met het Blok, maar met hen ook echt een regering moet vormen. De eerste om dat te zeggen, was Vivant-voorzitter Roland Duchâtelet, uw kartelpartner.

,,Ik heb daar geen commentaar op. Om mijn definitief standpunt over het Blok te bepalen, is het nog te vroeg. Een rechtbank heeft geoordeeld dat de standpunten van het Blok niet verzoenbaar zijn met de fundamentele rechten en vrijheden van onze westerse samenleving. Maar het Blok haalt wel 24 procent van de stemmen. Dat is een groeiend spanningsveld. Hoe ga je daarmee om? Die analyse maak ik niet in drie of vier dagen.''

Geen minderheidsregering

Leterme is nu veroordeeld tot een tripartite. Maar dat kan alleen maar leiden tot een Antwerps scenario, vreest Vivant, waar iedereen elkaar probeert vliegen af te vangen en het Blok de slagen telt.

,,Daarom is het belangrijk dat we onze tijd nemen. Yves Leterme zal ook wel beseffen dat het geen zin heeft om snel-snel een regeerakkoord in elkaar te flansen, door wat blauw, oranje en rood bij elkaar te klutsen. Neen, we moeten een stevig coalitievoorstel maken. Het steekt niet op één dag.''

Is een minderheidsregering geen alternatief voor een tripartite?

,,Neen. Daar hebben we geen politieke cultuur voor. Dat zou een slechte zaak zijn.''

Velen verwachten dat het Vlaams Blok zich binnenkort - bijvoorbeeld als Cassatie in november hun veroordeling voor racisme bevestigt - omvormt tot een soort Vlaams Blok-light, met een afgezwakt programma. Zijn ze dan wèl een kandidaat-coalitiepartner?

,,Daarvoor moet je dan eerst dat nieuwe programma zien. Met het Vlaams Blok van vandaag is er een fundamenteel probleem, maar die 24 procent dwingt nu iedereen tot nadenken. Als morgen het Blok van karakter verandert, krijg je wel een nieuwe situatie.''

Zelfs Groen!-kopstuk Ingrid Pira zegt nu dat als het Blok zijn programma bijvijlt, een coalitie met hen mogelijk wordt.

,,Als de opvolger van het Vlaams Blok morgen een programma heeft dat niet tegenstrijdig is met de fundamentele rechten en vrijheden, valt ook de reden weg om die partij niet als elke andere te behandelen. Maar ik wil eerst zien of dat dat gebeurt.''

In uw thuisstad Mechelen haalde het Vlaams Blok 32 procent, meer dan het Vlaams gemiddelde. Een wrang gevoel?

,,Ik zie er geen veroordeling van het lokaal beleid in. Die uitslag was wel een teleurstelling, maar anderzijds een aansporing tot nadenken. Het laatste wat ik ga doen, is mij ontgoocheld tonen tegenover de Mechelse kiezer. Je moet de mensen niet zomaar naar de mond praten of hen altijd gelijk geven, maar als ze massaal voor het Blok stemmen, kan je dat niet negeren.''

Ruzie vermijden

De premier probeerde het zondagavond nog wat goed te praten. Maar de VLD heeft toch zeer slecht gescoord, of niet?

,,Zeer slecht vind ik overdreven. Maar het was geen goede uitslag, geven we toe. Het zou verkeerd zijn te zeggen dat we in vergelijking met 1872 of 1957 een goede score halen. We kennen ook de oorzaak van ons resultaat. De belangrijkste is de discussie over het migrantenstemrecht en de ruzie die daarover in de VLD is ontstaan.''

De man die door velen voor die ruzie verantwoordelijk wordt geacht - Karel De Gucht - mag al meteen opnieuw voorzitter worden. Logisch?

,,Dirk Sterckx had altijd gezegd dat hij naar het Europees parlement terugwilde. Dan was de vraag of hij eerst nog als partijvoorzitter de regeringsonderhandelingen zou voeren. Hij heeft ervoor gekozen meteen terug te treden, en dus is Karel De Gucht opnieuw voorzitter.''

Is dat wel zo ideaal?

,,Momenteel bestaan er voor de VLD - ik denk voor geen enkele partij - ideale situaties. Het allerslechtste dat ons kan overkomen, is dat we opnieuw beginnen ruzie te maken met elkaar.''

Is uw rol eigenlijk niet uitgespeeld? Uw beleid is zondag door de kiezer toch afgestraft?

,,Iedereen binnen en buiten mijn partij beseft dat het slechte resultaat van paars niet op de eerste plaats te wijten is aan het beleid van de Vlaamse regering.''

U overweegt toch niet opnieuw burgemeester van Mechelen te worden?

,,Ik voer voor de VLD de onderhandelingen over een Vlaamse regering, en daarna zien we wel. In mijn carrière is het tot nog toe allemaal snel gegaan, en volgde de ene functie snel op de andere. Ik zoek nu wat meer stabiliteit, die de kans biedt om wat meer diepgravend te werken.''

U wil vakminister worden?

,,Ik ambieer een zichtbare positie op het politieke speelveld. Mezelf opvolgen als minister-president is niet aan de orde. De kiezer heeft beslist dat die functie naar een CD&V'er gaat.''

Maar u wil wel nog deel uitmaken van de Vlaamse regering?

,,Ja, maar het is mijn partij die daarover beslist.''

Tot slot: informateur Yves Leterme kreeg van de administratie Financiën te horen dat dit jaar een tekort dreigt van 509 miljoen euro. U hebt een lege kas achtergelaten?

,,Minister van Financiën Dirk Van Mechelen heeft dat cijfer al gerelativeerd. In 1999 was er al een gelijkaardige discussie, en toen was de conclusie dat de administratie een te somber beeld had gegeven. Ik stel wel vast dat die vertrouwelijke nota van de administratie argumenten bevatte die ook door oppositieleider Eric Van Rompuy (CD&V) zijn geuit.''




door Peter DE BACKER