Polen en de EU; Een nieuwe muur door Europa

[boer_bavo]

gevonden op: http://www.free-europe.org/fe-dutch/...php?itemid=108

Polen en de EU; Een nieuwe muur door Europa
Toen in het historisch jaar 1989 de Berlijnse Muur viel, heerste in heel Europa vreugde en euforie. Voor veel mensen ontstonden nieuwe mogelijkheden en kansen, dit resulteerde in een grote bloei van handel tussen Oost- en Westeuropa. Helaas, anno 2003 is het tijdperk van een onverdeeld Europa voorbij. Dankzij de Europese Unie ontstaat er een nieuwe muur; dit keer op de oostgrens van Polen.

De open poort naar het oosten

Na de val van het Ijzeren Gordijn werden ook geleidelijk de grenzen tussen Polen en haar oosterburen geopend. Het werd mogelijk voor Poolse staatsburgers om vrij te reizen naar Rusland, Oekraine en Wit-Rusland. Het enige dat men nodig had om die landen binnen te komen was een aan de grens makkelijk te verkrijgen stempel “AB”. Het gevolg van deze situatie was dat veel Poolse toeristen en zakenlui naar de oostelijke buurlanden van Polen reisden. Onder Poolse studenten ontstond een mode om tijdens de vakantie naar het Aziatische meer Bajkal te reizen. Poolse firma’s begonnen zaken te doen in verschillende Russische steden.

Gedeporteerde Polen

Een andere voordeel van vrij reizen was dat na 50 jaar mogelijk werd om contacten te leggen met de 2 miljoen Polen die in de jaren ‘39-’40 door Stalin naar Siberie waren gedeporteerd. Vandaag raken deze mensen hun moedertaal kwijt, hebben geen mogelijkheden om hun geloof te belijden, en leven in slechte materiele omstandigheden.

Dankzij de opening van de grenzen konden veel leraren uit Polen naar grote delen van Siberie reizen om daar Poolse scholen te openen. Er werden veel culturele evenementen georganiseerd. Onder de Poolse gemeenschap in Siberie bestond een grote behoefte aan priesters, dit leidde tot de komst van grote hoeveelheden geestelijken uit Polen en tot de bouw van kerken. Voor veel nakomelingen van gedeporteerde mensen is tegenwoordig vaak het enige beschikbare werk alleen bij de Poolse instituties te vinden.

Behalve handel, onderwijs en geestelijke hulp, werden veel hulpacties in Polen georganiseerd en allerlei goederen naar de Polen in Rusland gestuurd. Hun kinderen kregen de kans om op vakantie naar Polen te gaan, en mensen doneerden geld voor beurzen voor Poolse studenten uit Siberie aan verschillende universiteiten in Polen.

Hierbij moet gezegd worden dat de meeste hulp van prive initiatieven afkomstig is. De regering in Polen doet weinig voor de Poolse gemeenschap in Rusland. De reden hiervoor is de politieke pressie van Brussel, met als bedoeling Polen af te scheiden van haar oosterburen.

Handel

De situatie waarin men tussen Polen en de oostelijke buurlanden vrij kon reizen, maakte het mogelijk ook voor veel Oekrainse, Russische en Witrussische ondernemers om zaken te doen in Polen. Dit zorgde voor een bloei van handel. Aan de oostgrens van Polen ontstonden veel bedrijven die voornamelijk op de export gericht waren. Op de plaatselijke markt kon men veel Oekrainse kooplieden aantreffen. In het oosten van Polen wemelde het van kleine busjes met ondernemers uit de voormalige Sovjetrepublieken die wekelijks heen en weer reisden met goederen tussen Polen en hun eigen land.

Smokkel

Polen kampt met een 18% hoge werkloosheid. Veel van deze mensen staan weliswaar aangemeld als “werkloos”, maar verdienen zwart bij. Sommigen van hun hielden zich bezig met “legale” smokkel. Volgens de wet mag per persoon een bepaalde hoeveelheid alcohol en sigaretten over de grens worden meegenomen. Omdat men makkelijk de grens kon oversteken, was het voor de mensen die in de buurt van grensovergangen wonen mogelijk om iets bij te verdienen. Dagelijks staken zij soms wel vaker dan tien keer de grens over, met precies de toegestane hoeveelheid drank en rookwaren bij zich. De uit Oekraine, Witrusland, en Rusland meegenomen goederen gaven ze direct af aan hun vennoot om de hoek, om vervolgens direct nieuwe producten te halen. De gesmokkelde alcohol en sigaretten werden vervolgens naar diverse Westeuropese landen “geexporteerd”. Deze operaties aan de oostgrens waren goed voor een jaarlijks omzet van ongeveer 700 miljoen dollar.

Een nieuwe muur

Vanaf 1 oktober is het niet meer mogelijk om de oostelijke grens van Polen zonder een geldige visum over te steken. Hiermee voldoet Polen aan de toetredingseisen van de Europese Unie. De invoering van visums is zo lang mogelijk uitgesteld, maar 1 oktober was de deadline. Vanaf die dag is het persoons-grensverkeer platgelegd. Op concrete grensovergangen is het aantal voetgangers dat de grens oversteekt van bijvoorbeeld 4000 per dag naar 300 gedaald. De volle treinen die Polen binnenreden met honderden kleine ondernemers die met hun gespaarde geld Poolse producten kochten, rijden nu leeg. Het vrachtautoverkeer is onveranderd gebleven, omdat de grote vervoersbedrijven rekening gehouden hebben met de nieuwe wettelijke maatregelen.

De grootste belemmering voor een visumaanschaf is niet zozeer de prijs (de visums voor Oekrainiers zijn bijvoorbeeld gratis), maar vooral de procedure. Voor veel kleine ondernemers is het heel lastig om op tijd en voor een langere periode een visum te krijgen. De procedure kan uiteraard versneld worden door de desbetreffende ambtenaar om te kopen, waardoor tijdens de verwerking van de visumaanvraag de grotere bedrijven vaak “voorrang” op de kleine krijgen. Het invoeren van visums heeft dus vooral de kleine ondernemers geraakt – juist degenen die publiekelijk het minst te vertellen hebben, maar voor veel burgers wel een grote inkomensbron zijn.

Wat zal er dan met de markt van al die kleine ondernemers gebeuren? Die zal waarschijnlijk na enige tijd overgenomen worden door de grote (multi-)nationale ondernemingen, waardoor de oligopolische structuur van de Poolse markt weer versterkt zal worden. Bovendien kunnen de grote bedrijven veel beter gecontroleerd worden door de uitvoerende macht, waardoor indirect meer zeggenschap en belastinginkomsten bij Brussel komen.

De vakantiegangers zullen even moeten wachten totdat de ‘officieel’ goedgekeurde bedrijven zich gaan bezighouden met het organiseren van reizen naar het Bajkal meer. En de 2 miljoen Polen in Siberie, die sinds 50 jaar met hoop en dromen naar hun vaderland uitkijken, zullen in de kou alweer moeten wachten totdat het nieuwe Europese totalitaire systeem uit elkaar is gevallen.

Boniek Falicki