Kwalitatieve stap voorwaarts voor Baskisch

[Txiki]

In Spanje kunnen autonome gemeenschappen naast het Spaans de eigen regionale taal een co-officiële status toekennen. In de Forale Gemeenschap van Navarra werd in de Wet op het Baskisch van 1986 daar een ietwat afwijkende regelgeving rond opgemaakt.

Navarra werd opgedeeld in taalgebieden: de Baskische taalzone, de gemengde taalzone en de Spaanse taalzone.

De taalrechten (in administratie, onderwijs...) hangen af van de taalzone waarin iemand woont.

Gisteren werd in het Forale parlement gestemd over een voorstel tot wetswijziging, gebaseerd op socio-linguïstisch onderzoek. Daaruit bleek dat 71,7% van de inwoners van verscheidene dorpen die totnogtoe niet tot de gemengde taalzone behoorden, voorstander zijn van de uitbreiding van die taalzone naar hun dorpen.

Het voorstel is aanvaard met de stemmen van Verenigd Links, de Socialistische Partij van Navarra en het kartel Nafarroa Bai (gevormd door de partijen Aralar, Eusko Alkartasuna, PNV en de kleinere partij Batzarre).
CDN (Spaans-rechts) en UPN (PP-zusterpartij in Navarra) stemden tegen.

Concreet houdt dit in dat een aantaldorpen (zoals Aranguren, Galar, Beriain, en Noain Elortzibar) van de Spaanse taalzone naar de gemengde overgaan.
De inwoners van die dorpen zullen voortaan het Baskisch mogen gebruiken in administratie, onderwijs...

Dit betekent een kwalitatieve stap voorwaarts voor de gelijkheid van het Baskisch met het Spaans in Navarra. Nafarroa in het Baskisch.

[Pelgrim]

nu de rest van nafarroa nog.

[Geert C]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

nu de rest van nafarroa nog.

Vreemde kijk op faciliteiten, voor een Vlaams-nationalist.

[Pelgrim]

nee hoor. Net zoals brussel werd verfranst zo werd nafarroa verspaanst. Net zoals Nafarroa nu weer wat verbaskischt wordt, zo zal brussel op termijn ook weer vervlaamst worden.

[stropdrager]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

nu de rest van nafarroa nog.

En daarna Frans-Baskenland.

[Txiki]

Oorspronkelijk geplaatst door stropdrager

En daarna Frans-Baskenland.

Je zegt daar zoiets.

Een paar vrienden van mij, die toneelschool volgen in Hendaia (Hendaye), wilden in het Baskisch een toneeltje schrijven en opvoeren. Mocht niet. Alle toneelhuizen in Hendaia willen uitsluitend Frans!

[Pelgrim]

podiumke in elkaar timmeren in een garage eh

[Txiki]

zelfs geen podiumke nodig, gewoon op straat

[willem1940NLD]

Oorspronkelijk geplaatst door Txiki

In Spanje kunnen autonome gemeenschappen naast het Spaans de eigen regionale taal een co-officiële status toekennen. In de Forale Gemeenschap van Navarra werd in de Wet op het Baskisch van 1986 daar een ietwat afwijkende regelgeving rond opgemaakt.

Navarra werd opgedeeld in taalgebieden: de Baskische taalzone, de gemengde taalzone en de Spaanse taalzone.

De taalrechten (in administratie, onderwijs...) hangen af van de taalzone waarin iemand woont.

Gisteren werd in het Forale parlement gestemd over een voorstel tot wetswijziging, gebaseerd op socio-linguïstisch onderzoek. Daaruit bleek dat 71,7% van de inwoners van verscheidene dorpen die totnogtoe niet tot de gemengde taalzone behoorden, voorstander zijn van de uitbreiding van die taalzone naar hun dorpen.

Het voorstel is aanvaard met de stemmen van Verenigd Links, de Socialistische Partij van Navarra en het kartel Nafarroa Bai (gevormd door de partijen Aralar, Eusko Alkartasuna, PNV en de kleinere partij Batzarre).
CDN (Spaans-rechts) en UPN (PP-zusterpartij in Navarra) stemden tegen.

Concreet houdt dit in dat een aantaldorpen (zoals Aranguren, Galar, Beriain, en Noain Elortzibar) van de Spaanse taalzone naar de gemengde overgaan.
De inwoners van die dorpen zullen voortaan het Baskisch mogen gebruiken in administratie, onderwijs...

Dit betekent een kwalitatieve stap voorwaarts voor de gelijkheid van het Baskisch met het Spaans in Navarra. Nafarroa in het Baskisch.

Ik denk dat het te laat komt: zelfs binnen Baskenland is het Baskisch allang een minderheidstaal.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Baskisch

[Herr Oberst]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

nee hoor. Net zoals brussel werd verfranst zo werd nafarroa verspaanst. Net zoals Nafarroa nu weer wat verbaskischt wordt, zo zal brussel op termijn ook weer vervlaamst worden.

[Txiki]

Oorspronkelijk geplaatst door willem1940NLD

Ik denk dat het te laat komt: zelfs binnen Baskenland is het Baskisch allang een minderheidstaal.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Baskisch

Ik ben het deels eens met je: ook in de Baskische Autonome Gemeenschap is het Baskisch fel teruggedrongen geweest.

Maar dat het 'te laat' zou zijn, daar ben ik het niet mee eens. Je kan 500 jaar taalonderdrukking niet op ongeveer 25 jaar wegwerken. In die 25 jaar is er al veel vooruitgang geboekt.

Het spreekt voor zich dat er veel weerstand komt vanuit Spaanse hoek (en in Noord-Baskenland vanuit Franse hoek). En toch gaat het er, traag maar gestaag, op vooruit.

Ok, ik zou ook willen dat het Baskisch eergisteren al over heel Euskal Herria (dus Noord- én Zuid-Baskenland) al de enige officiële taal zou zijn, maar dat is vandaag nog niet mogelijk.

Maar, en als ik dan even het Vlaamse volklied mag parafraseren:

"Ze zullen haar niet temmen, de fiere Baskische taal, zolang een Bask leeft".

Of beter, zolang er ook maar één iemand is die deze taal spreekt. Ziedaar meteen mijn actief engagement met de Basken.

[Bhairav]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

nee hoor. Net zoals brussel werd verfranst zo werd nafarroa verspaanst. Net zoals Nafarroa nu weer wat verbaskischt wordt, zo zal brussel op termijn ook weer vervlaamst worden.

"Wat"... Gene vette dus.

[Brandaan]

Oorspronkelijk geplaatst door Txiki

Ik ben het deels eens met je: ook in de Baskische Autonome Gemeenschap is het Baskisch fel teruggedrongen geweest.

Maar dat het 'te laat' zou zijn, daar ben ik het niet mee eens. Je kan 500 jaar taalonderdrukking niet op ongeveer 25 jaar wegwerken. In die 25 jaar is er al veel vooruitgang geboekt.

Het spreekt voor zich dat er veel weerstand komt vanuit Spaanse hoek (en in Noord-Baskenland vanuit Franse hoek). En toch gaat het er, traag maar gestaag, op vooruit.

Ok, ik zou ook willen dat het Baskisch eergisteren al over heel Euskal Herria (dus Noord- én Zuid-Baskenland) al de enige officiële taal zou zijn, maar dat is vandaag nog niet mogelijk.

Maar, en als ik dan even het Vlaamse volklied mag parafraseren:

"Ze zullen haar niet temmen, de fiere Baskische taal, zolang een Bask leeft".

Of beter, zolang er ook maar één iemand is die deze taal spreekt. Ziedaar meteen mijn actief engagement met de Basken.

Hoe zit het met de demografische evolutie van de taal sinds het wegvallen van Franco (om een duidelijk punt te nemen)? Verouderen de sprekers? Leert de jeugd de taal nog wel? Verspaansen de steden (of juist de afgelegen dorpen)? Is er een toename van geschreven Baskisch of is er momenteel juist een afname? Kort gezegd, wat is het toekomstbeeld van de taal?

Staat een taalkundige verspaansing ook gelijk aan een verspaansing van de identiteit, oftewel voelt een Spaanstalige "Bask" zichzelf Bask of Spanjaard?

Zomaar wat vragen van een leek op dit gebied.

[Txiki]

Oorspronkelijk geplaatst door Brandaan

Hoe zit het met de demografische evolutie van de taal sinds het wegvallen van Franco (om een duidelijk punt te nemen)? Verouderen de sprekers? Leert de jeugd de taal nog wel? Verspaansen de steden (of juist de afgelegen dorpen)? Is er een toename van geschreven Baskisch of is er momenteel juist een afname? Kort gezegd, wat is het toekomstbeeld van de taal?

Staat een taalkundige verspaansing ook gelijk aan een verspaansing van de identiteit, oftewel voelt een Spaanstalige "Bask" zichzelf Bask of Spanjaard?

Zomaar wat vragen van een leek op dit gebied.

Is het goed dat ik je vanmiddag antwoord? Nu moet ik werken

[Brandaan]

Oorspronkelijk geplaatst door Txiki

Is het goed dat ik je vanmiddag antwoord? Nu moet ik werken

Uiteraard, geen probleem. Werk ze.

De officieële status van het Baskisch is natuurlijk reuze interessant en voor de betrokken vast van groot belang, maar het zegt natuurlijk pas wat als de feitelijke situatie op de grond ernaast wordt gelegd. En juist over de veranderingen in die situatie op de grond kon ik zo snel niets vinden.

[Pelgrim]

Ik vond het alleszins bijzonder boeiend om naar een Baskisch-linksnationalistisch festival/congres te gaan waar enkele duizenden jongeren aanwezig waren, het grootste deel Baskischtaligen. Met zulke militante aanhang heb ik er wel vertrouwen in dat de taalbeweging nog lang zal meedraaien en er nog meer overwinningen zullen behaald worden.
Hetzelfde ondervond ik trouwens ook op het Eistedfodd cultuurfestival in Wales vorige zomer. Vrij veel jongeren, zelfs veel gezinnen met kleine kinderen, Welshtalig. En dat voor een taal die al eeuwen lang achteruit gesteld wordt in Groot Brittanië.
Het is trouwens een tendens die vrij algemeen is in Europa, heel wat minderheidstalen krijgen weer aandacht, vrij militante aandacht zelfs, ik vermoed dat dat wel iets met een antiglobalistische reflex te maken zal hebben. In Wales is de verengelsing van de wereld trouwens ook een opkomend discussiethema, hoe meer die verengelsing om zich heen grijpt hoe groter de Engelse arrogantie tegenover de minderheidstalen daar.
Dit jaar is het jaar van de talen, en hoewel op mondiaal vlak de situatie er heel slecht voor staat (elke twee weken verdwijnt een taal met bijhorende cultuur!) is er op Europees vlak een eerder positieve ontwikkeling. Het internet speelt daar overigens een heel belangrijke rol in. (En de EU helemaal niet, op papier veel mooie beloftes maar in de praktijk is er nog niks gebeurd om de talendiversiteit te beschermen, integendeel, de EU schakelt meer en meer over op drie, twee of zelfs één werktaal.)

De Esperantobeweging is trouwens ook aan een hernieuwde groei begonnen op wereldvlak, en als ik de laatste cijfers mag horen over de online cursussen die gevolgd worden zelfs in een tempo nog nooit gezien de voorbije 120 jaar.

[Txiki]

Een lang antwoord over de taal:

Als we de data bekijken voor gans Baskenland, dus Noord- (Frans-)Baskenland en Zuid- (Spaans-)Baskenland samen, dan is het overduidelijk dat de meerderheid geen Baskisch kent en eentalig Frans of Spaans is: 52,9% (op ongeveer 3 miljoen inwoners) in 2001. 27,6% kent wel heel vlot Baskisch, en nog eens 19,5% zweeft daar tussenin.

De evolutie in de periode 1986-2001: het aantal inwoners dat eentalig Spaans of Frans is, daalde van 62,8% naar dus 53%. Het aantal mensen dat heel vlot Baskisch kent, steeg van 22,8% in 1986 naar 27,6% in 2001.
Ook die er tussen liggen, zijn gestegen: 14,4% in 1986 en 19,5% in 2001.

Wat het gebruik van het Baskisch betreft “op straat”: slechts 14,24% (in 2006) gaf aan Baskisch te spreken “op straat”. Tegenover 85,76% dat Frans of Spaans spreekt.

De evolutie in de periode 1989-2001: het aantal dat Baskisch spreekt op straat steeg van ongeveer 10,8% naar dus 14%. Terwijl de Frans of Spaans-sprekenden daalden van 89,2% naar 85,76%.
De twee lijnen lopen lineair: er is een permanente, trage, stijging zichtbaar voor het Baskisch, en een permanente, trage, daling voor het Frans en het Spaans.

Dat is één element.

Je vroeg ook of het vooral ouderen zijn die nog Baskisch spreken, en of de jongeren de taal ook nog leren.

Wel, dan moet je eerst weten dat het onderwijs er verschillende modullen aanbiedt. In elke module is er sowieso Baskische taalles. Referent is altijd de D-module (tof detail: het Baskische alfabet kent de C niet). Omdat de lessen in deze module in het Baskisch verlopen.

Wel, in de periode vanaf het schooljaar 82-83 tot het schooljaar 2001-2002, is er een stijging van het aantal leerlingen dat in deze module ingeschreven wordt, en dus in het Baskisch les krijgt: van 12,8% begin de jaren tachtig, naar 43,4% in 2001-2002.

Nu wat de leeftijden betreft:

Daar is een opmerkelijke evolutie gaande wat kennis van het Baskisch betreft:

De ouderen: 68,9% is eentalig Frans of Spaans, en 23,9% Baskischtalig. 7,2% zit er tussenin.

De volwassenen: 57,4% eentalig Frans of Spaans, en 22,2% Baskischtalig. 20,4% zit er tussenin.

De jongeren: 31,3% eentalig Frans of Spaans, 40,3% Baskischtalig en 28,4% zit er tussenin.

De kinderen: 29,7% eentalig Frans of Spaans, 45,8% Baskischtalig en 24,5% zit er tussenin.

Wat betekent dit nu: dat het aantal eentalig Frans of Spaanssprekenden sterk daalt per generatie, en dat het aantal Baskischtaligen net sterk stijgt.

Maar, er moet een serieuze maar bij. Want, hoe staat het met het gebruik ervan op straat!

In alle leeftijdscategorieën overheerst anno 2006 (!) nog het Spaans of Frans. Bij de kinderen voor dik 80% en bij de ouderen voor dik 90%!

We kunnen besluiten dat de kennis van het Baskisch sterk toeneemt met de generaties, maar dat het gebruik ervan heel duidelijk meer inspanning en tijd vergt.

Zo dadelijk een verklaring waarom dit zo is.

Maar eerst nog dit: enkel in de provincie Gipuzkoa is een nipte meerderheid van de bevolking (51%) Baskischtalig. Maar ook daar gebruikt een minderheid de taal op straat.

Nu vertellen waarom dat het verschil tussen kennis van Baskisch en het gebruik ervan zo groot is.

De kennis neemt toe omdat in de Baskische Autonome Gemeenschap (BAG) alle leerlingen minstens 1 uur Baskische taalles krijgen. Dat is het val in het A-model. In het B-model zijn de lessen voor de helft in het Baskisch en voor de helft in het Spaans. In het D-model wordt alles in het Baskisch gegeven en krijgen de leerlingen minstens 1 uur Spaanse taalles.
In de Forale Gemeenschap van Navarra zijn de modellen op zich min of meer gelijkaardig aan die van de BAG. Maar de keuze hangt samen met het taalregime van elke taalzone. Zo kiezen uiteraard meer leerlingen in de Baskische taalzone voor Baskischtalig onderwijs dan leerlingen in de Spaanse taalzone.

In Noord-Baskenland bestaat er niet meteen een wetgeving rond de Baskische taal. Maar het privé-netwerk van de Ikastola’s (Baskische scholen) biedt kleuter-, lager en secundair onderwijs aan in het Baskisch. Het aantal leerlingen van die scholen stijgt jaarlijks. Ze komen leerkrachten tekort, maar krijgen geen financiële middelen om daar iets aan te doen.
Wat speelt ook mee: sinds een paar jaren subsidiëert de Baskische Autonome Regeringen die scholen. Dé redding van het Baskisch in Noord-Baskenland.

Maar het gebruik op straat is een ander paar mouwen: ook al kan je wettelijk in de BAG en in Navarra Baskisch gebruiken, vaak wordt dat simpelweg genegeerd. Er bestaat dus wel een wettelijk kader, maar dat wordt steevast geschonden. In justitie, administratie, politie. Er worden nog altijd mensen opgepakt omdat ze erop staan in het Baskisch verder geholpen te worden.

Het is nog maar zeer recent (ik weet niet juist meer wanneer) dat voor het eerst een geboorteaangifte in het Baskisch mocht gebeuren.

Het gebruik wordt dus vooral ontmoedigd door officiële instanties. Bijkomend: een Spaans of Franstalige verstaat geen Baskisch. Maar een Baskischtalige verstaat altijd wel Spaans of Frans. Dus wat gebeurt er als er in een groep minstens één Spaans- of Franstalige rondloopt? Juist, hetzelfde wat hier gebeurt als er minstens één Franstalige bij is.

Nu, in het dorp waar ik gewoond heb, is maar liefst 63% Baskischtalig, tegenover 22,7% eentalig Spaans. En 14,2% dat er tussen zit (data van 2001). In 1986 waren de cijfers: 52,2% Baskischtalig, 33,6% Spaanstalig en 14,1 dat er tussen zat.

Het dorp waar ik gewerkt heb: 59,7% Baskischtalig, 21,4% Spaanstalig en 18,9% ertussen in 2001. In 1986: 47,9% Baskischtalig, 34% Spaanstalig en 18% ertussen.

Ik zal hier wat afronden, anders wordt het allemaal veel te lang. Maar we kunnen toch besluiten dat er een goeie evolutie waar te nemen is. Ook het aantal in het Baskisch geschreven boeken en tijdschriften neemt toe. Worden door meer en meer mensen gelezen. Ook de Baskischtalige televisie- en radiozenders hebben een mooie toekomst in het vizier. Enkel de enige krant die volledig in het Baskisch is, Berria, kent moeilijkheden. Je moet al goed Baskisch kennen om die krant te kunnen lezen.

En wat mezelf betreft: ik lees Baskisch zoals ik Nederlands lees. Uitermate goed dus. Dat heeft me moeite gekost, en veel hoofdpijn. Maar dat was de moeite meer dan waard.

Tot slot nog de bron die ik altijd raadpleeg: http://www.soziolinguistika.org/edb/

[Txiki]

Oorspronkelijk geplaatst door Brandaan

Staat een taalkundige verspaansing ook gelijk aan een verspaansing van de identiteit, oftewel voelt een Spaanstalige "Bask" zichzelf Bask of Spanjaard?

Nee hoor. Er zijn heel wat mensen die geen Baskisch kennen en zich wel Bask voelen. Ook omgekeerd. En er zijn uiteraard mensen die zich Bask én Spanjaard voelen. Of Bask én Franse.

[StevenNr1]

Oorspronkelijk geplaatst door Txiki

En wat mezelf betreft: ik lees Baskisch zoals ik Nederlands lees. Uitermate goed dus. Dat heeft me moeite gekost, en veel hoofdpijn. Maar dat was de moeite meer dan waard.

Een taal is toch maar een middel van communicatie, waarom zout ge u daar zo voor pijnigen en druk over maken?

[Txiki]

Oorspronkelijk geplaatst door StevenNr1

Een taal is toch maar een middel van communicatie, waarom zout ge u daar zo voor pijnigen en druk over maken?

Als je ergens wil gaan wonen en werken, moet je integreren en dus de taal leren. Ik wilde per se naar Baskenland, dus logischerwijze, moest ik Baskisch leren. En dat is niet de gemakkelijkste taal daarvoor. Vandaar mijn hoofdpijn he

Maar ik ben het niet met je eens dat taal "maar een middel van communicatie" is. Taal is ook gevoel en identiteit. Je moedertaal maakt mee wie je bent.