Indymedia : Naomi Klein: "Beter geen deal dan een deal die leidt tot rampen"

[Politics.be]

Geen deal in Kopenhagen? Misschien is dat nog het beste wat mogen verhopen, schrijft Naomi Klein.Op de negende dag van de klimaattop in Kopenhagen werd Afrika opgeofferd. Het standpunt van de G77, waar de Afrikaanse landen deel van uitmaken, was duidelijk: een stijging van de globale temperatuur met 2 graden Celsius vertaalt zich in stijgingen van 3 tot 3,5 graden in Afrika. Dat betekent volgens de Pan African Climate Justice Alliance dat “nog eens 55 miljoen mensen dreigen honger te lijden” en dat “350 tot 600 miljoen meer mensen getroffen zouden worden door tekort aan water”.


Aartsbisschop Desmond Tutu vat het zo samen: “We staan voor een ramp van een monstrueuze omvang... Mikken op een stijging van 2 graden is Afrika veroordelen tot verbranding en onderontwikkeling.”

En toch is dat precies wat de Ethiopische premier Meles Zenawi voorstelde toen op weg naar Kopenhagen halt hield in Parijs. Aan de zijde van president Nicolas Sarkozy ontvouwde hij een plan dat die gevreesde stijging van 2 graden bevat en dat de ontwikkelingslanden 10 miljard dollar aanbiedt om hen te helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering: van het bouwen van dammen tot de aanpak van malaria tot het bestrijden van ontbossing.

Het is moeilijk te geloven dat dit dezelfde man is die drie maanden geleden zei: “We zullen de macht van het getal gebruiken om elk akkoord te delegimiteren dat niet tegemoet komt aan onze minimale eisen... Als het nodig is, zijn we bereid om op te stappen uit onderhandelingen die dreigen uit te draaien op een nieuwe verkrachting van ons continent. Wij zijn niet bereid te leven met een opwarming boven het minimaal vermijdbare niveau.” En nog: “We zullen niet aan de onderhandelingen deelnemen als bedelaars die pleiten voor hun zaak, maar als onderhandelaars die hun standpunten en belangen verdedigen.”

We weten nog niet wat Zenawi zo radicaal van toon deed veranderen of hoe hij precies van 400 miljard dollar hulp afdaalde naar 10 miljard dollar. Net zoals we ook niet weten wat er gebeurde toen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton de Filippijnse president Gloria Arroyo ontmoette enkele weken voor de start van de klimaattop en toen kort daarna de hardste onderhandelaars uit de Filippijnse delegatie werden gezet en het land dat tot dan grote dalingen van CO2-uitstoot eiste van de ontwikkelde landen plots door de knieën ging.

We weten wel, nadat we aantal keer getuige waren van die pijnlijke koerswijzigingen, dat de G8-grootmachten bereid zijn tot alles om een deal te sluiten in Kopenhagen. Die drang vloeit niet voort uit een brandend verlangen om een catastrofale klimaatverandering te vermijden. De onderhandelaars weten immers maar al te goed dat armtierige uitstootverminderingen die ze voorstellen gegarandeerd zullen leiden tot Danteske temperatuurstijgingen van 3,9 graden zoals de Amerikaanse klimaatspecialist Bill McKibben het stelt.

Matthew Stilwell van het Institue for Governance and Sustainable Development – één van de invloedrijkste adviseurs van de gesprekken – zegt dat de onderhandelingen niet echt gaan over het vermijden van klimaatswijziging, maar dat ze eerder een potig gevecht zijn over een enorm waardevolle hulpbron: het recht op de lucht. Er is een beperkte hoeveelheid CO2 die kan uitgestoten worden in de atmosfeer. Als de rijke landen weigeren diep te snijden in hun uitstoot, schrokken ze eigenlijk het al veel te kleine deel van het Zuiden op. Wat hier op het spel staat, zegt Stilwell, is niet minder dan “het belang om de lucht te delen”.

Europa, zegt hij verder nog, begrijpt heel goed hoeveel geld er kan verdiend worden met de CO2-handel, aangezien het al jaren ervaring heeft met het mechanisme. Ontwikkelingslanden daarentegen hebben nooit eerder te maken gehad met uitstootbeperkingen en weten dus niet wat er op het spel staat. Stilwell vergelijkt de waarde van de CO2-markt – die door de Britse econoom Nicholas Stern geschat wordt op 1,2 biljoen dollar – tegenover het zielige bedrag van 10 miljard dollar dat op tafel ligt voor de ontwikkelingslanden en besluit dat de rijke landen proberen kralen en kruimels te ruilen voor Manhattan.

Hij voegt er aan toe: “Dit is een koloniaal moment. Dat is waarom er zoveel moeite wordt gedaan om de staatshoofden te overtuigen deze deal te sluiten. Dan is er geen weg terug. Je schenkt dan de allerlaatste hulpbron die van niemand was aan de rijken.”

De voorbije maanden gingen NGO's ervan uit dat het doel van Kopenhagen het sluiten van een deal is. Overal in het Bella Centre hoorde je de klokken tikken. Maar niet gelijk welk akkoord is goed genoeg, zeker niet als de enige deal die op tafel ligt de klimaatcrisis niet zal oplossen en de dingen zelfs nog veel erger dreigt te maken door de ongelijkheden tussen Noord en Zuid voorgoed te bevriezen.

Augustine Njamnshi van de Pan African Climate Justice Alliance spreekt harde taal over het 2 gradenvoorstel: “Je kan niet doen alsof je een oplossing voor de klimaatcrisis voorstelt, als jouw voorstel miljoenen Afrikanen ter dood veroordeeld en als de armen en niet de vervuilers betalen voor de klimaatsverandering.”

Stilwell zegt dat de verkeerde deal de verkeerde aanpak vastlegt tot 2020 en dat is ver voorbij de deadline voor de maximale uitstoot. Maar hij benadrukt dat het niet te laat is om dat worstcase scenario te vermijden. “Ik wacht liever zes maanden of een jaar tot het wel lukt aangezien de wetenschappelijke kennis, de politieke wil en het inzicht van de getroffen gemeenschappen blijven groeien en zij dan klaar zullen zijn om hun leiders rekenschap te doen afleggen over de juiste deal.”

Bij het begin van deze onderhandelingen was het opperen van een mogelijk uitstel ketterij. Maar nu zien steeds meer mensen de waarde van een vertraging. Aartsbisschop Desmond Tutu zei veelbetekenend dat het beter is geen deal te hebben dan een slechte deal. Dat lijkt nu het beste wat we nog kunnen hopen voor Kopenhagen. Het zou een politieke ramp zijn voor sommige staatsleiders, maar het kan een laatste kans zijn om de echte ramp voor iedereen te vermijden.

Dit artikel verscheen eerder in The Guardian.


Bron: politics.be