Het leven van een werkmens

[ACV]

Beste Kathleen,


Het leven van een werkmens is niet te onderschatten in Vlaanderen.
Er is zopas een studie rond gemaakt die ik hieronder quote ter verduidelijking.


Het heeft dus niet alleen zin om meer mensen aan de slag te krijgen/houden, maar ook is het belangrijjk dat het haalbaar blijft voor de werkenden onder ons.

Hoe zou jij de knelpunten die uit dit onderzoek naar boven kwamen aanpakken?

Werkbaar werk in Vlaanderen?



Een grootscheeps onderzoek van STV-Innovatie&Arbeid – een onderzoekscel binnen de SERV – levert voor het eerst een nauwkeurig beeld van de kwaliteit van de arbeid (de werkbaarheid) op de Vlaamse arbeidsmarkt. Op geregelde tijdstippen zal hetzelfde onderzoek worden herhaald. Op die manier kan worden gemeten of de kwaliteit van de arbeid erop vooruit – dan wel achteruit – gaat. Het onderzoek bevat een schat aan informatie voor beleidsmakers in Brussel, maar ook voor preventiemensen en vakbondsmilitanten op de bedrijfsvloer. Het onderzoek is een uitloper van de pertinente ACV-vraag om niet alleen werk te maken van meer jobs, maar ook van betere jobs. Een uitgebreide samenvatting van dit onderzoek vind je onderaan op deze pagina.


Op de (vorige) Vlaamse ACV-dagen van 2001 lanceerde het ACV de termen ‘werkbaar werk’ en ‘werkbaarheidsgraad’. Werk moet weer ‘werkbaar’ worden. En die doelstelling moet ook cijfermatig worden vertaald in de vorm van een‘werkbaarheidsgraad’. Het ACV plaatst dit tegenover de doelstelling van de Europese Top van Lissabon om de werkzaamheidsgraad te verhogen tot 70%. Meer mensen langer aan het werk houden snijdt maar hout als dit voor de betrokken werknemers ook haalbaar is vanuit het oogpunt van stress en gezondheid, welbevinden en leermogelijkheden in de job en de combinatie van arbeid en gezin. Kortom: als werk ook werkbaar is.


Het ACV slaagde er in die idee in te werken in het Pact van Vilvoorde van eind 2001, met zijn 21 doelstellingen voor 2010: ‘In 2010 ligt de werkbaarheidsgraad substantieel hoger’.


Peiling bij 20.000 Vlaamse werknemers


Dit vereist een concrete opvolging van de kwaliteit van het werk in Vlaanderen en concrete doelstellingen om de werkbaarheidsgraad betekenisvol op te trekken. Op geregelde tijdstippen moet worden nagegaan of die doelstellingen ook daadwerkelijk bereikt worden. Over dit scenario werd een akkoord bereikt in de schoot van VESOC, het overlegorgaan van de Vlaamse regering met de Vlaamse sociale partners.


STV-Innovatie&Arbeid werd belast met de ‘nulmeting’ en de opvolging nadien.


Die nulmeting is inmiddels gebeurd. Begin februari 2004 werd (via een schriftelijke bevraging) gepeild naar ‘welzijn en stress op het werk’ bij 20.000 Vlaamse werknemers. Daarvan stuurden 12.098 respondenten een (voor verwerking bruikbaar) ingevuld enquêteformulier terug. Dit komt neer op een responspercentage van 60,6%, een uitzonderlijk hoog cijfer bij schriftelijke peilingen. Dit wijst erop de Vlaamse werknemer het onderwerp belangrijk vindt en begaan is met de kwaliteit van zijn eigen job. De nulmeting van de werkbaarheidsmonitor (WBM) garandeert daarmee voor het eerst een representatieve en accurate kijk op de kwaliteit van de arbeid op de Vlaamse arbeidsmarkt.


De resultaten

En wat leert het onderzoek? Is het werk op de Vlaamse arbeidsmarkt werkbaar?



Psychische vermoeidheid: 28,9% (of 600.000) Vlaamse werknemers heeft werkstressklachten. Bij 10,2% (210.000) gaat het zelfs om acute werkstress;
Welbevinden in het werk: 18,7% (of 390.000) Vlaamse werknemers ervaren de job niet (langer) als boeiend en kampen daardoor met motivatieproblemen. 8,0% (165.000) is zelfs ernstig gedemotiveerd;


Leermogelijkheden: 22,6% (of 470.000) Vlaamse werknemers hebben onvoldoende mogelijkheden tot competentie-ontwikkeling in de job. 8,4% (of 175.000) hebben zelfs helemaal geen leermogelijkheden;
Werk-privé-balans: 11,8% (of 245.000) Vlaamse werknemers ondervindt systematisch moeilijkheden met de combinatie van arbeid en gezinsleven. Bij 3,1% (of 65.000) is er sprake van een acuut werk-privé-conflict.


Werkstress is dus het (naar aantal werknemers) belangrijkste werkbaarheidsknelpunt op de Vlaamse arbeidsmarkt, gevolgd door onvoldoende leermogelijkheden en motivatieproblemen door een gebrek aan welbevinden in het werk. De combinatie van arbeid en gezin is – een gevolg van CAO’s en maatregelen over gezinsvriendelijke werktijdregelingen, tijdskrediet of ouderschapsverlof? – het minst gerapporteerde werkbaarheidsknelpunt.


Als we bovenstaande ‘indicatoren’ combineren komen we tot de vaststelling dat voor 1.090.000 werkenden de job het kwaliteitslabel ‘werkbaar werk’ (of kwaliteit van de arbeid ‘OK’) meekrijgt. De werkbaarheidsgraad voor de Vlaamse arbeidsmarkt kan daarmee voor 2004 op 52,3% becijferd worden.


De onvermijdelijk andere kant van de medaille zijn de 47,7% (of 990.000 – net geen miljoen) collega’s die met werkbaarheidsknelpunten geconfronteerd worden en die daardoor een verhoogd risico lopen op termijn uit het arbeidsproces te vallen (wegens overspanning en gezondheidsproblemen, ernstige demotivatie, achterhaalde competenties, conflicten tussen werk- en privé-sfeer…).


Geen ingebeelde problemen


Problemen op het vlak van ‘werkbaar werk’ zijn niet zomaar een lachertje. Vooreerst zijn er de negatieve effecten voor de gezondheid van de betrokkenen. Zo lopen werknemers met werkstressproblemen bijvoorbeeld 5 keer meer risico op een depressie of rugklachten. Dit alles blijft niet zonder gevolgen voor het ziekteverzuim: werkstress verhoogt het risico op langdurige afwezigheid wegens ziekte met een factor 1,7; acute werkstress zelfs met een factor 2,1.


Werkbaarheidsknelpunten hebben ook een negatieve invloed op de arbeidsmarktpositie van de betrokkenen. Zo schatten werknemers met onvoldoende leermogelijkheden de kans om hun job op korte termijn te verliezen zowat 3 keer hoger in (in vergelijking met de collega’s met voldoende kansen op competentieontwikkeling). Ook op langere termijn kunnen loopbaaneffecten worden verwacht: waar twee derde van de werknemers met voldoende leermogelijkheden in de job werken tot het pensioen nog ziet zitten, is dit voor twee derde van de werknemers die hun leermogelijkheden als problematisch aanstippen gewoon een onhaalbare kaart. Gelijkaardige effecten op de (on)haalbaarheid van werken tot de pensioenleeftijd worden ook vastgesteld bij (problemen met) psychische vermoeidheid en werkstress. Om de eindeloopbaandiscussies genuanceerd en realistisch te laten verlopen is het aangewezen rekening te houden met deze STV-conclusies over (problemen met) de kwaliteit van de arbeid.


Schat aan informatie, stof voor maatregelen


Dit zijn maar de globale resultaten. De zeer goed beantwoorde enquête leverde een schat aan informatie op. Het STV-onderzoeksteam speurt in verdere analyses naar specifieke knelpuntgroepen en risicosituaties (in sectoren) op de Vlaamse arbeidsmarkt. Voor vakbonden, werkgevers en de overheid is het moment daar om beleidsconclusies te trekken uit het onderzoek en de gesignaleerde knelpunten ook daadwerkelijk aan te pakken. En - zoals het Vlaams ACV in haar memorandum aan de nieuwe Vlaamse regering vraagt - een concreet streefcijfer voor de werkbaarheidsgraad tegen 2010 vast te leggen.
Frank Janssens & PVL



Uitgebreide samenvatting eerste onderzoek werkbaarheidsgraad (pdf-bestand)Volledig ACV-memorandum voor Vlaamse verkiezingen (PDF-bestand)

[Mambo]

Niet in de openbare sector, oh nee die zijn afgeschermd en krijgen hun frietjes met steak voor circa 2,5€ + al de andere voordelen.
Maar de prive, het lijkt wel of wij die steaks en die andere moeten bijbetalen!
Huishuur, zeg maar gerust minimaal verdubbeld. Loon echter, iedere centiem stijging was voor de belasting, zeg maar uw contributie geld.
Waar staan wij over 5 jaar?
En die dienstencheque's, allemaal een kuisvrouw op onze kosten? Is het wel nog normaal te noemen of stevenen wij vierkant op een communistich bolwerk af?
Het lijkt er toch stilletjes aan op!
Politiekers, schud maar nog eens een project uit uw mouwen dat u gegarandeerd tot de volgende verkiezing niks moet doen. Zoals gewoonte trouwens.

[Kathleen Van Brempt]

Beste,

Ik heb de resultaten van het STV onderzoek met bijzondere aandacht gelezen. Wat me daarbij opviel was dat de resultaten voor Vlaanderen in grote lijnen ander onderzoek rond kwaliteit van de arbeid bevestigen. In mijn beleidsbrief, ‘voor meer en betere jobs’ heb ik op basis van partiële gegevens een min of meer gelijkaardige analyse gemaakt. Het tweede wat in het oog sprong was dat slechts 12% van de werkende Vlamingen aangeeft systematisch moeilijkheden te ondervinden met de combinatie werk en privé. Het is goed dat er voor Vlaanderen een gedegen en wetenschappelijk onderbouwde nulmeting bestaat.

Ook in bedrijven is er de afgelopen jaren heel wat analyse en onderzoek gebeurd. We weten ondertussen dat ‘stress’ een groot probleem is, met negatieve effecten voor werknemer en bedrijf. Maar in heel wat bedrijven stopt het stressbeleid na de analyse. De stap naar concrete actieplannen wordt nauwelijks gezet. Ook de vakbond heeft de afgelopen jaren het tij niet kunnen keren. Ondanks de oproep in het laatste IPA om op sectoraal niveau bijzondere aandacht te schenken aan cao 72, zijn er hieromtrent weinig sectorale akkoorden gesloten.

Nochtans moet stressbeleid in de eerste plaats in de sectoren en de bedrijven gevoerd worden. Een anti stressmaatregel kondig je niet af per wet of KB. Stressmaatregelen moeten hun wortel vinden in de werkvloer. Vandaar dat ik een aantal pilootprojecten wil opstarten op sectoraal niveau, om te komen tot concrete actieplannen. Momenteel is er een werkgroep opgestart die zal onderzoeken op welke manier we dit succesvol kunnen lanceren. De nadruk ligt op het toepasbare, eerder dan op de analyse.

Voorts wil ik verwijzen naar een reeks maatregelen die ik heb genomen zoals het ervaringsfonds of de uitbreiding van het ouderschapsverlof. Het eerste speelt in op de vraag naar ‘aangepaste jobs’ voor oudere werknemers, het tweede op de vraag naar een betere combinatie tussen gezin en arbeid.

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door Kathleen Van Brempt

Ook in bedrijven is er de afgelopen jaren heel wat analyse en onderzoek gebeurd. We weten ondertussen dat ‘stress’ een groot probleem is, met negatieve effecten voor werknemer en bedrijf. Maar in heel wat bedrijven stopt het stressbeleid na de analyse. De stap naar concrete actieplannen wordt nauwelijks gezet. Ook de vakbond heeft de afgelopen jaren het tij niet kunnen keren. Ondanks de oproep in het laatste IPA om op sectoraal niveau bijzondere aandacht te schenken aan cao 72, zijn er hieromtrent weinig sectorale akkoorden gesloten.

Nochtans moet stressbeleid in de eerste plaats in de sectoren en de bedrijven gevoerd worden. Een anti stressmaatregel kondig je niet af per wet of KB. Stressmaatregelen moeten hun wortel vinden in de werkvloer. Vandaar dat ik een aantal pilootprojecten wil opstarten op sectoraal niveau, om te komen tot concrete actieplannen. Momenteel is er een werkgroep opgestart die zal onderzoeken op welke manier we dit succesvol kunnen lanceren. De nadruk ligt op het toepasbare, eerder dan op de analyse.

Aangaande dat stressbeleid:

Feit is dat bij de meeste bedrijven, op momenten van stress (meestal het ganse bedrijf dat tegen een zekere planning aanziet, waardoor heel wat mensen onder werkdruk komen te staan) er weinig tijd is om aan stressrelaxatie te doen. Ik zou ook niet willen dat elke dag hetzelfde stressloze boeltje wordt. Pieken en dalen mogen gerust, maar constant pieken of constant dalen is nefast.

Daarom zou ik ook graag zien dat de overheid hierop inspeelt door het soepeler te maken voor werkgever en werknemer om op perioden van stress langere uren te kloppen, eventueel aangevuld met financiële compensaties, en dat dan te combineren met dezelfde soepelheid als het een periode wat minder druk is. Meer flexibiliteit dus. Flexibiliteit, waarvoor nu nog een hele rits "wetten en praktische bezwaren" in de weg staan.

Bent u ook bereid om in deze richting te denken?

[Mambo]

Jawadde, alles draait vierkant en dan komen ze af met "stress".
Vaneigens is er stress, ganse dagen onze voeten uit ons lijf lopen om alles te kunnen betalen dat de heren en dames van de politiek ons in de maag spitsen, en dan een analyse maken naar stress.
Blijf maar gerust zitten lief kind, volgens mij kom jij niet bij van te lachen met het plebs telkens als je een torenhoge wedde krijgt en een glaasje dure wijn bij een overheerlijk maaltje nuttigt.