Groene denkers : Edward Goldsmith

[groen rechts]

[font=Bookman Old Style]Ook al zijn de meeste groenen of ecologisten politiek duidelijk links-progressistisch, toch vindt men vandaag en in het verleden heel wat denkers en andere figuren die men gerust groen-rechts of conservatief ecologistisch mag noemen of, misschien nog belangrijker, van wie de ideeën minstens een nuttige bijdrage kunne leveren tot het uitwerken van een conservatief ecologisme. Het is de bedoeling hier enkele van die ‘echte’ groene denkers voor het voetlicht te brengen. Ik noem ze ‘echt’, ter onderscheiding van de zgn. Watermeloen-ecologisten, diegenen dus die, zoals een watermeloen, van buiten groen en van binnen rood zijn. En er kan geen twijfel over bestaan wie als allereerste onder onze echte groene denkers aan de beurt mag komen: Edward Goldsmith.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Goldsmith bracht in 1970 in Engeland het tijdschrift The Ecologist op de markt. Het zou, zeker in zijn eerste jaren, de spreekbuis bij uitstek worden van een tegelijk zeer radicaal en duidelijk conservatief gericht ecologisme. De allereerste lijnen van Goldsmiths eerste editoriaal waren duidelijk: De Planeet Aarde is uniek in ons zonnestelsel doordat zij de milieuvoorwaarden vertoont die vereist zijn om complexe levensvormen in stand te houden. In wat, evolutionair gesproken, zeer recent moet worden genoemd, is de oppervlakte of biosfeer van onze planeet ernstig verstoord door twee gebeurtenissen die op hun beurt aanleiding gaven tot tendensen welke, als er niets aan gedaan wordt, haar kunnen omvormen tot een levenloze woestijn. De eerste van deze gebeurtenissen was de landbouwrevolutie, zo’n 10.000 jaar geleden. Tot dan toe was de mens een jager-verzamelaar. De maatschappijen waarin hij leefde waren voorzien van culturele controlemechanismen die het hem mogelijk maakten zijn correcte ecologische functies te vervullen in dat wijdse geïntegreerde systeem dat onze biosfeer is. Met de landbouw nam de mens in aantal toe en ontdekte hij nieuwe ‘behoeften’. Bossen werden platgelegd, mineralen werden bovengehaald, steden gebouwd. De mens begon zich te gedragen als een parasiet, die roofbouw op zijn voedingsbodem pleegt. Nog ingrijpender als wijziging zou het gebruik van fossiele brandstoffen worden om machines en voertuigen aan te drijven. Bevolkingsexplosie, voedselproductie en industrie zouden van dan af een soort vicieuze cirkel vormen waarin elk element de andere weer naar nieuwe hoogten stootte. Interessant als graadmeter is daarbij het afvalprobleem. In een gezond ecosysteem dienen de afvalproducten van het ene proces als grondstof voor de andere. Afval in absolute zin is er dus nauwelijks. Maar wanneer een van de delen uitbreiding neemt buiten zijn optimale proporties doet dat meer afval ontstaan dan de andere delen kunnen opslorpen. Het mechanisme gaat mank lopen.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]De visie die aan deze beschouwingen ten grondslag ligt is die van de systeemtheorie. Het heelal is een systeem, bestaande uit onderling verbonden subsystemen, en zo verder tot de molecule, het atoom, enz... ergens daar ‘tussenin’ zitten jij en ik, d.w.z. menselijke wezens of individuen, die zelf weer bestaan uit organen en cellen en die op hun beurt deel uitmaken van sociale systemen als het gezin, de uitgebreide familie, de kleine gemeenschap, de stam.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Een systeem is en autonome eenheid die in staat is tot aanpassingsgedrag. Voldoende gedifferentieerde systemen hebben verdedigingsmechanismen ontwikkeld ter verdediging van hun integriteit: uitstotingsmechanismen. Dit verklaart een heleboel fenomenen op elk niveau van de werkelijkheid: waarom mijn organisme koorts produceert wanneer ziektekiemen er willen binnensluipen, waarom een lichaam zich verzet tegen orgaantransplantaties en ... waarom gemeenschappen bij mens en dier op het binnendringen van vreemde elementen reageren met racisme en/of xenofobie. Expliciet stelt Goldsmith daarbij dat wat vandaag ‘vooroordelen’ tegen mensen van andere entische groepen genoemd worden eigenlijk een normaal en noodzakelijk kenmerk van het menselijk cultureel gedrag is. Het is slechts afwezig bij leden van een cultureel systeem dat al sterk aan het desintegreren is.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Maar een cultureel systeem en een gemeenschap die (nog) niet gedesintegreerd zijn, hoe zullen die eruit zien? hier stelt Goldsmith duidelijk de kleinschalige, traditionele, tribale gemeenschap als voorbeeld, die als voornaamste doel haar eigen stabiliteit en voortbestaan zal hebben. Neem het onderwijs en de opvoeding. Die zijn, zoals trouwens ook bij andere diersoorten, gericht op het overdragen van informatie van de ene generatie op de andereen dus op het in staat stellen van het kind tot het vervullen van zijn sociale rol. En vergelijk dat dan met onze huidige scholen die het kind overladen met ‘kennis’ die totaal vreemd is aan zijn levenssituatie en die bovendien vaak destabiliserend werken door stelselmatig de waarden af te breken die het kind in het gezin meekrijgt.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Interessant is wel dat Golsmith aan deze rechts-conservatieve visie – want dat is ze uiteraard – anarchistische conclusies verbindt. Een evenwichtig systeem is zelfregulerend. Controle van buitenaf is slechts nodig wanneer het evenwicht verbroken wordt. Onder gunstige, natuurlijke omstandigheden volstaan de gemeenschappelijke waarden en sociale controles om een samenleving harmonisch te laten functioneren. Een gezonde maatschappij heeft geen staatsdwang nodig, zoals een gezond lichaam geen medicijnen of chirurgische ingrepen nodig heeft.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Tot daar wat we ‘vroege Goldsmith’ kunnen noemen: krachtig, resoluut, ter zake, geen flauwekul. Een goede illustratie ervan vindt men in het boek ‘The Great U-Turn – De-industralizing Society’ en natuurlijk ook in het vroegere werk dat hij, samen met collega’s van The Ecologist uitgaf: A Blueprint for Survival, waarin hij een omvorming van de maatschappij in gedecentraliseerd-primitieve zin propageerde. Was het jeugdige overmoed, die onvermijdelijk op een ontgoocheling moest uitlopen, of wat ? ik heb niet alle nummers van ondermeer The Ecologist ter beschikking en kan er dus geen uitspraak over doen, maar feit is in elk geval dat er stilaan een ietwat andere Goldsmith naar voor kwam : wat zachter, meer afgerond, een tikje politiek-correcter. Waar vroeger bijvoorbeeld de bevolkingsexplosie rechtstreeks op de korrel genomen werd, zou nu het thema om te beginnen iets minder aan bod komen en ook meer gezien worden als een UITING van een verstoorde maatschappij, iets wat wel in orde zou komen als die maatschappij zelf haar evenwicht teruggevonden had. De systeemtheorie verschoof wat naar de achtergrond en werd vervangen door een meer religieus of zelfs (ik beschouw de termen NIET als synoniem) godsdienstig gerichte visie met een nogal deïstisch aandoende doelgerichtheid . maar dat zelfs die ‘latere’ Goldsmith ons nog heel wat te bieden heeft bleek uit de publicatie in 1992 van wat ongetwijfeld zijn magnum opus zal blijven: The Way – An Ecological World View. Goldsmith beschrijft er omstandig in hoe bijna alle belangrijke wereldtradities en wijsheidssystemen een visie hadden van een kosmische wet die het natuurlijk verloop van de dingen bepaalt, hoe met name de mens zich ook kan opstellen als onderdeel van dit proces, waardoor het ten volle zal kunnen spelen, of er kan tegen ingaan, wat (in de eerste plaats voor hemzelf) ongeluk en rampspoed betekent. Allerlei filosofische, politieke en wetenschappelijke richtingen worden onderzocht op hun bijdrage tot het harmonisch verloop van het proces of precies integendeel tot de verdere verstoring ervan. En dat ook ‘late’ Goldsmith nog stevig uit de hoek kan komen mag ondermee uit de volgende stellingnamen blijken:
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]-dat de monotheïstische godsdiensten de maatschappij ontheiligd en van de natuur vervreemd hebben;
[/font]
[font=Bookman Old Style]-dat vooruitgang een begrip is dat niet met “De Weg “ te verzoenen valt, maar integendeel inherent naar verstoring leidt;
[/font]
[font=Bookman Old Style]-dat eventuele redding nog steeds van de traditioneel-primitieve maatschappij te verwachten valt (hij noemt ze nu ‘the vernacular society’, de inheemse maatschappij);
[/font]
[font=Bookman Old Style]-dat de ‘technosfeer’ waarin wij in toenemende mate leven onvermijdelijk parasiteert op de biosfeer...
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Nog altijd ruim genoeg stof voor inspiratie dus.
[/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door groen rechts

[font=Bookman Old Style][/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]
[font=Bookman Old Style]Een systeem is en autonome eenheid die in staat is tot aanpassingsgedrag. Voldoende gedifferentieerde systemen hebben verdedigingsmechanismen ontwikkeld ter verdediging van hun integriteit: uitstotingsmechanismen. Dit verklaart een heleboel fenomenen op elk niveau van de werkelijkheid: waarom mijn organisme koorts produceert wanneer ziektekiemen er willen binnensluipen, waarom een lichaam zich verzet tegen orgaantransplantaties en ... waarom gemeenschappen bij mens en dier op het binnendringen van vreemde elementen reageren met racisme en/of xenofobie. Expliciet stelt Goldsmith daarbij dat wat vandaag ‘vooroordelen’ tegen mensen van andere entische groepen genoemd worden eigenlijk een normaal en noodzakelijk kenmerk van het menselijk cultureel gedrag is. [/font][font=Bookman Old Style][/font]
[font=Bookman Old Style]
[/font]

Wat een grap. De genetische geprogrammeerdheid van de lichamelijke biochemie koppelen aan xenofobie lijkt me wel een heel gemakkelijke oplossing voor een gevoel dat de auteur blijkbaar dwars zit. De mens kent immers, in tegenstelling tot witte bloedlichaampjes en proteïnen, vrije wil. De vrije wil om racist te zijn bijvoorbeeld.

Neen, dan hecht ik liever geloof aan een psychologische verklaring van xenofobie: angst voor het onbekende, dikwijls gepaard gaande met een laag zelfbeeld van het xenofoob individu in kwestie. 8)

Groen-rechts is blijkbaar achterhaald door de wetenschap

[groen rechts]

vrije wil, zeker,maar het neemt niet weg dat xenofobie iets natuurlijks is

u kijkt toch ook vreemd op als een onbekende in uw woonkamer binnenkomt

[Pietje]

Oorspronkelijk geplaatst door Turkje

Groen-rechts is blijkbaar achterhaald door de wetenschap

8) Eerder opgegeven door de wetenschap 8)

[Dies]

Oorspronkelijk geplaatst door groen rechts

vrije wil, zeker,maar het neemt niet weg dat xenofobie iets natuurlijks is

Net zoals verkrachting en dergelijke meer 'natuurlijk' zijn, een compleet non-argument dus.

[groen rechts]

over non argument gesproken

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door groen rechts

vrije wil, zeker,maar het neemt niet weg dat xenofobie iets natuurlijks is

Nogmaals: het ging'em over het verschil tussen vrije wil en een genetische geprogrammeerdheid om iets te doen. Moest ik (of "de mens" in het algemeen) genetisch geprogrammeerd zijn om afkeer te hebben van vreemdelingen, dan zou er geen enkele mens mogen bestaan die goed omkan met personen die oorspronkelijk niet uit dezelfde culturele achtergrond komen. Quod non.

u kijkt toch ook vreemd op als een onbekende in uw woonkamer binnenkomt

En wat heeft d�*t nu te maken met xenofobie? Ik zal het eens aan Joost vragen...