AZG sluit al haar projecten in Somalië

[Politics.be]

Door geweld en manipulatie komt na 22 jaar een eind aan de medische hulp van Artsen Zonder Grenzen in Somalië. Gewapende groepen en leiders van de burgerbevolking steunen en tolereren gewelddadige aanvallen op Artsen Zonder Grenzen. Ze ondermijnen daarmee de minimale garanties die nodig zijn om hulp te kunnen verlenen.

Vandaag kondigt Artsen Zonder Grenzen aan dat ze al haar projecten in Somalië sluit. Dat is het gevolg van de gewelddadige aanslagen op haar medewerkers in het land. Gewapende groepen en burgerlijke leiders steunen en tolereren het vermoorden, aanvallen en ontvoeren van hulpverleners. Met de sluiting komt een einde aan de medische noodhulp die Artsen Zonder Grenzen sinds 1991 ononderbroken verleende in het land.

In sommige gevallen (in het bijzonder, maar niet uitsluitend in Zuid-Centraal-Somalië) spelen dezelfde actoren waarmee Artsen Zonder Grenzen moet onderhandelen over veiligheidsgaranties voor haar medisch werk een rol in de aanslagen op haar medewerkers. Soms gaat het om actieve steun, soms om stilzwijgende goedkeuring. Dat maakt dat honderdduizenden Somalische burgers nu effectief zonder humanitaire hulp komen te zitten, zegt Artsen Zonder Grenzen.

De voorbije 22 jaar heeft Artsen Zonder Grenzen in Somalië onderhandeld met gewapende groepen en overheden van alle kanten. De extreme humanitaire noden in het land hebben de organisatie en haar medewerkers ongeziene risiconiveau’s doen tolereren en moeilijke compromissen doen sluiten over haar principes van onafhankelijkheid en onpartijdigheid. De grootste risico’s werden daarbij gelopen door de Somalische medewerkers van Artsen Zonder Grenzen.

Tot de meest recente incidenten behoren de schokkende moord op twee medewerkers in Mogadishu in december 2011 en de snelle vrijlating van de veroordeelde moordenaar, en de gewelddadige ontvoering van twee medewerkers uit een Somalisch vluchtelingenkamp in Kenia. Zij kwamen vorige maand pas vrij, na een gevangenschap van 21 maanden in Zuid-Centraal-Somalië. Maar dat zijn slechts de laatste voorvallen in een reeks van gewelddadige incidenten. Sinds 1991 werden nog veertien andere medewerkers vermoord en waren er tientallen aanvallen op medewerkers, ambulances en hospitalen.

“Met hun keuze om hulpverleners te vermoorden, te molesteren en te ontvoeren hebben deze gewapende groepen, en de civiele overheden die het tolereren, het lot van ontelbare mensen in Somalië bezegeld,” zegt dr. Unni Karunakara, internationaal voorzitter van Artsen Zonder Grenzen. “We zetten onze projecten in Somalië stop, omdat de risico’s voor onze collega’s en de compromissen die we moeten sluiten niet meer in verhouding staan tot de mogelijkheden om de Somalische bevolking hulp te verlenen.”

Behalve de moorden, ontvoeringen en overvallen, betekende de aanwezigheid van Artsen Zonder Grenzen in Somalië ook dat de organisatie de uitzonderlijke maatregel had genomen om met gewapende bewakers te werken – iets wat zij in geen enkel ander land doet. Artsen Zonder Grenzen tolereerde extreme limieten op haar mogelijkheden om onafhankelijk de noden van de bevolking te onderzoeken en te lenigen.

Maar humanitaire hulpverlening vereist een minimum aan erkenning van de waarde van medische hulp. Daarom vereist zij ook een akkoord van alle betrokken partijen en gemeenschappen om de medische hulp toe te laten, en de principes van onafhankelijkheid en onpartijdigheid te respecteren. Verder moeten de partijen ook aantonen dat ze zich aan afspraken over veiligheidsgaranties voor medisch personeel en patiënten kunnen en willen houden. De aanvaarding van die regels, die altijd kwetsbaar is in conflictgebieden, bestaat vandaag niet meer in Somalië.

“Uiteindelijk zijn het de burgers van Somalië die hiervoor de hoogste prijs betalen”, zegt dr. Karunakara. “Veel Somaliërs hebben het land nooit gekend zonder oorlog en voedselcrises. Ze kregen toch al veel te weinig hulp. Maar het beetje medische hulp dat er nog was, is nu verdwenen omdat gewapende groepen hulpverleners in het vizier namen en burgerlijke leiders dat toestonden.”

Artsen Zonder Grenzen zal al haar medische programma’s in Somalië sluiten. Het gaat om projecten in de hoofdstad Mogadishu en de buitenwijken Afgooye en Daynille, en projecten in Balad, Dinsor, Galkayo, Jilib, Jowhar, Kismayo, Marere en Burao. Meer dan 1500 medewerkers van Artsen Zonder Grenzen boden hier gratis medische hulp, onder meer basisgezondheidszorg, behandeling voor ondervoeding, moeder- en kindzorg, chirurgie, ingrijpen bij epidemieën, vaccinatiecampagnes en de verdeling van drinkwater en hulpgoederen. In 2012 deden teams van Artsen Zonder Grenzen meer dan 624.000 medische consulten en werden 41.100 patiënten opgenomen in een ziekenhuis, 30.090 ondervoede kinderen behandeld, 58.620 mensen gevaccineerd, en hielpen teams bij de geboorte van 7300 baby’s.

Door 22 jaar lang te werken in Somalië, heeft Artsen Zonder Grenzen van heel dichtbij gezien hoe gigantisch de noden van de Somalische bevolking zijn. Artsen Zonder Grenzen wil hulp blijven verlenen, maar alle actoren in Somalië moeten in de praktijk bewijzen dat zij de humanitaire hulp voor de bevolking en de veiligheid van hulpverleners, die hun leven daarvoor op het spel zetten, willen en kunnen respecteren.

Bron: politics.be