Wat een "identitaire" tv-reeks al niet teweeg kan brengen

[De schoofzak]

Heropening van historisch onderzoek.

Eat dust (pun intended) criticasters

titel: UGent heropent onderzoek naar duizend jaar oude ‘oeroma’ Judith
link; https://www.standaard.be/cnt/dmf20230120_93539175

Bevat een graf dat zestien jaar geleden werd blootgelegd onder het Sint-Pietersplein in Gent de menselijke resten van de allereerste gravin van Vlaanderen? Dat moet nieuw onderzoek uitwijzen. Het verhaal van Vlaanderen zette de experts van UGent, de stadsarcheoloog en de beheerders van Historische Huizen Gent ertoe aan om de koppen nog eens bij elkaar te steken.

Ere wie ere toekomt. Zonder Het verhaal van Vlaanderen, de spraakmakende Eén-reeks met Tom Waes, was Judith van West-Francië (842 of 843-?) de komende eeuwen wellicht blijven liggen onder het stof van de geschiedenis, waar ze al meer dan duizend jaar ligt.

De recentste aflevering gaf een eerste duw aan het eerherstel van deze fascinerende figuur, die in de negende eeuw mee aan de wieg stond van het graafschap Vlaanderen. ‘Omdat Judith als achterkleindochter van Karel de Grote een immense, bijna sacrale status had, heeft deze Karolingische koningin misschien wel evenveel invloed gehad op het prestige en de machtsuitbreiding van Vlaanderen als haar gemaal Boudewijn met de IJzeren Arm, de eerste graaf van Vlaanderen’, zegt Steven Vanderputten, professor vroegmiddeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit Gent.

‘Zelfs tot enkele eeuwen na haar dood beriepen de graven van Vlaanderen zich nog op haar afkomst om zichzelf ‘van koninklijken bloede’ te noemen’, zegt Vanderputten. ‘Niet slecht voor een gebied dat voor de komst van Judith niets meer was dan een wat afgelegen uithoek van het Frankische rijk.’ Historici beschikken over voldoende historische geschriften om een betekenisvol portret te kunnen schetsen van Judith. Hoe komt het dan dat bijna niemand haar nog kent? ‘De vroegmiddeleeuwse geschiedenis van onze streek is in het onderwijs en de media altijd wat stiefmoederlijk behandeld’, klinkt het.

Speelbal in politiek van haar vader

In haar prille tienerjaren was de Karolingische prinses louter een speelbal in de machtspolitiek van haar vader Karel de Kale, keizer van het West-Frankische rijk. Zijn oudste dochter was amper twaalf toen hij haar uithuwelijkte aan de Engelse koning Ethelwulf. Een strategische zet, waardoor Karel automatisch een alliantie kon smeden met de Engelsen in het verzet tegen de verwoestende plunderingen van de Vikings.

UGent heropent onderzoek naar duizend jaar oude ‘oeroma’ Judith
UGent-professor Steven Vanderputten en stadsarcheoloog Geert Vermeiren gaan op zoek naar een manier om te achterhalen of ook Judith van West-Francië werd teruggevonden onder het Gentse Sint-Pietersplein. Foto: fvv

Dat de bruidegom al 56 was en vier zoons had, was bijkomstig. Toen Ethelwulf twee jaar later het loodje legde, stond een van die zoons, Ethelbald, meteen klaar om zijn ongeveer 14-jarige stiefmoeder over te nemen als gemalin. Maar ook dat huwelijk eindigde twee jaar later met het overlijden van de koning. Zo kwam het dat Judith op haar zeventiende al twee keer weduwe was en met de aanzienlijke opbrengst van haar verkochte bruidsschatten terugvoer naar haar vader op het vasteland.

Karel de Kale sloot zijn dochter meteen op in het Noord-Franse Senlis. ‘Judith was het beu nog langer een pionnetje te zijn in de politieke spelletjes van haar vader’, zegt professor Vanderputten. ‘Ze rebelleerde door haar lot in eigen handen te nemen.’

Raar dat Judith van Vlaanderen vertolkt wordt door een volwassen vrouw

‘Ze deed dat door op de loop te gaan met haar geliefde Boudewijn, wellicht een ridder die ze in het gevolg van haar jongere broer had leren kennen’, duidt de professor. Een woedende Karel de Kale wendde al zijn macht aan om het weggelopen koppeltje te excommuniceren, maar Boudewijn en Judith speelden blufpoker door met hun tweetjes naar de paus in Rome te trekken om hun verhaal te doen. Hun lef had succes. ‘Er zijn talrijke brieven bewaard gebleven waarin paus Nicolaas I Judiths vader probeert te overtuigen dat zijn dochter niet was geschaakt, maar vrijwillig was meegegaan met Boudewijn.’
UGent heropent onderzoek naar duizend jaar oude ‘oeroma’ Judith
Na Judiths huwelijk met Boudewijn met de Ijzeren Arm wordt de gravin in geen enkele historische bron meer vermeld. Foto: if

Met frisse tegenzin aanvaardde Karel de Kale de keuze van zijn rebelse dochter, al weigerde hij het derde huwelijk van de nog maar negentienjarige Judith in het Franse Auxerre bij te wonen. ‘Hij kon er natuurlijk niet onderuit om zijn schoonzoon een cadeautje te geven’, vertelt de professor. ‘Hij maakte Boudewijn dan maar graaf van de ?*pagus Flandrensis, een on?*aan?*trek?*ke?*lijke gouw tussen Gent en de kust in een verre uithoek van zijn rijk.’

Economisch machtscentrum

De Frankische vorst kon toen niet bevroeden dat dit onontgonnen lappendeken van moerassige gronden in nauwelijks twee generaties zou uitbreiden tot een indrukwekkend aaneengesloten territorium, dat dankzij de schapenwol en de lakenhandel zou opbloeien tot een economisch machtscentrum in Europa.

‘Ongetwijfeld heeft Judith daartoe bijgedragen’, zegt Vanderputten. ‘Het was voor iedereen immers duidelijk dat zij veel meer aanzien had dan haar echtgenoot, de graaf. Ze droeg niet alleen de titel van koningin, maar was ook het achterkleinkind van Karel de Grote. Haar status straalde af op het prestige van Vlaanderen, dat zo van bij zijn ontstaan al een trapje hoger stond dan de andere graafschappen in het Frankische rijk.’

Boudewijn ‘met de IJzeren Arm’ overleed in 879. ‘Judith en Boudewijn hadden twee kinderen, van wie de oudste zoon zijn vader op minderjarige leeftijd opvolgde als Boudewijn II’, duidt Vanderputten. ‘We hebben echter geen idee of Judith haar man heeft overleefd en haar zoon nog heeft kunnen bijstaan tijdens zijn zeer succesvolle bewind als tweede graaf van Vlaanderen. Meer nog, na haar huwelijk met Boudewijn wordt Judith in geen enkele bron nog vermeld. Dat is vooral vreemd omdat zij in de eeuwen daarna wordt opgevoerd als cultfiguur van het Vlaamse gravengeslacht. Van oermoeder of stammoeder zou ik zelf absoluut niet spreken. Dat is me veel te ideologisch geladen en wetenschappelijk ook niet te verantwoorden.’

Ook Judiths begraafplaats blijft een raadsel. Waar ze alvast niet ligt, is naast haar man in de abdij van Saint-Bertin, in het huidige Saint-Omer in Noord-Frankrijk, Daar mochten vrouwen immers niet binnen, zelfs al waren ze dood.
UGent heropent onderzoek naar duizend jaar oude ‘oeroma’ Judith
‘Of de opgegraven beenderen van Judith zijn of niet, doet er eigenlijk niet zo veel toe’, vindt professor Steven Vanderputten. ‘Het punt is dat we hiermee een van de belangrijke vrouwen voor de geschiedenis van Vlaanderen na al die eeuwen opnieuw de aandacht kunnen schenken die ze verdient.’ Foto: fvv

Botten in kartonnen doos

Een verre sprong vooruit in de tijd, naar 2006. Bij de aanleg van een ondergrondse parking onder het Sint-Pietersplein in Gent ontdekken archeologen tientallen graven. ‘Ze liggen kriskras door elkaar, met uitzondering van zeven graven’, zegt de Gentse stads?*archeo?*loog Geert Vermeiren. ‘Die liggen afgezonderd van de andere, op een centrale plek in wat een vroegere kerk van de Sint-Pietersabdij was. De abdij was in die tijd het hoogste en imposantste gebouw van Gent, toen toch al een van de drie belangrijkste steden van Vlaanderen. In de latere abdijkerk liggen ook heel wat Vlaamse graven en hun families begraven. Al die elementen wijzen erop dat er belangrijke mensen in die zeven graven liggen.’

Bovendien wees onderzoek van de opgegraven beenderen uit dat een van de zeven skeletten een volwassen vrouw was die overleden is in de negende of vroege tiende eeuw. ‘Dit doet ons vermoeden dat het om de resten van Judith van Francië zou kunnen gaan’; zegt Vermeiren.

Zestien jaar al zitten die resten opgeborgen in een kartonnen doos in het depot van de Zwarte Doos, het archief van Gent. Waarom is daar al die jaren geen verder onderzoek op verricht? ‘Het klinkt eenvoudig om te vragen om het DNA van de vrouwelijke botten te vergelijken met dat van de stoffelijke resten van keizer Karel de Grote, die in een schrijn in Aken bewaard worden’, zegt Vanderputten.

Tom Waes reageert op kritiek op ‘Het verhaal van Vlaanderen’

‘Maar zo evident is dat niet. Karel de Grote is een heilige en zijn schrijn is een Duits icoon. Stel je de vervelende situatie voor als het DNA-onderzoek zou uitwijzen dat de resten in dat schrijn die van een tienermeisje blijken dat vijf eeuwen na Karel is overleden?’

Het verhaal van Vlaanderen zette de experts van UGent, de stadsarcheoloog en de beheerders van Historische Huizen Gent ertoe aan om de koppen nog eens bij elkaar te steken en te bekijken vanuit welke verschillende hoeken het onderzoek toch opnieuw kan worden aangezwengeld. Eind volgende maand zou dat nieuwe resultaten moeten opleveren.

‘Maar of de opgegraven beenderen nu van Judith zijn of niet, doet er eigenlijk niet zo veel toe’, vindt Vanderputten. ‘Het punt is dat we hiermee een van de belangrijke vrouwen voor de geschiedenis van Vlaanderen na al die eeuwen opnieuw de aandacht kunnen schenken die ze verdient.’

[/quote]

[Dadeemelee]

Jeezes, de stamvader van Vlaanderen was net zoals Mohamed een pedofiel.

[Weyland]

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Jeezes, de stamvader van Vlaanderen was net zoals Mohamed een pedofiel.

17 jaar is wel een pakje ouder dan 9 jaar (12 voor de veertigplusser Ethelwulf lol). Vroeger was het normaal eens een meisje haar maandstonden had. Nu ja, een kind baren op die leeftijd lijkt me toch nodeloos riskant.

Mijn eigen grootmoeder was 16 toen ze al getrouwd was en beviel van haar eerste kind (mijn oudste nonkel). Dat was erg normaal 80 jaar geleden.

Context van de tijd, zeg ik erop.

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door Weyland

17 jaar is wel een pakje ouder dan 9 jaar (12 voor de veertigplusser Ethelwulf lol). Vroeger was het normaal eens een meisje haar maandstonden had. Nu ja, een kind baren op die leeftijd lijkt me toch nodeloos riskant.

Mijn eigen grootmoeder was 16 toen ze al getrouwd was en beviel van haar eerste kind (mijn oudste nonkel). Dat was erg normaal 80 jaar geleden.

Context van de tijd, zeg ik erop.

Het was maar om te plagen. Mijn slecht vel.

[Max van Dietschland]

Ondanks de vele bagger dat uit links en progressief Vlaanderen komt, is er wel veel enthousiasme over deze reeks in de stad Gent. Zowel uit de stad zelf, als uit de universiteit. Dit zijn zeker geen identitair Vlaams nationalistische kringen, om het nog zacht uit te drukken. Toch wel opvallend deze vaststelling.

Zelfs de voorman van Groen is fan van de reeks :

Opvallend: Watteeuw benadrukt ook dat hij een grote fan is van de VRT-reeks Het verhaal van Vlaanderen. ‘De inhoud zit goed. Ik vind de ophef onnodig’, zegt hij. Het was nochtans zijn eigen Groen-voorzitter Jeremie Vaneeckhout die bijzonder scherp was voor het ‘los en ongecoördineerd uitstrooien van middelen’ voor de reeks.

Watteeuw is minder hard in zijn oordeel: ‘Men mag vragen stellen over de financiering. Dat zou moeten gebeuren voor élke subsidie. Maar ik vind het terecht dat een overheid investeert in gezamenlijke verhalen over onze geschiedenis.’

https://www.standaard.be/cnt/dmf20230115_96944844

[Weyland]

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Het was maar om te plagen. Mijn slecht vel.

Ik nam het ook niet te ernstig, maar reageerde wel zo. Pedofilie was vroeger een gemeengoed bij de adel, want ze gingen vaak nog veel jonger.

[Max van Dietschland]

Uit Belgicistische hoek komt weeral kritiek over de leeftijd van Judith in de reeks, echter haar officiële sterfdatum is nooit gekend.

Zelfs haar geboortedatum is niet exact gekend (kan enkele jaren verschillen)

Zeker een goede zaak dat dit onderzocht wordt.

[Weyland]

Oorspronkelijk geplaatst door Max van Dietschland

Uit Belgicistische hoek komt weeral kritiek over de leeftijd van Judith in de reeks, echter haar officiële sterfdatum is nooit gekend.

Zelfs haar geboortedatum is niet exact gekend (kan enkele jaren verschillen)

Zeker een goede zaak dat dit onderzocht wordt.

Mensen die de geschiedenis door een hedendaagse bril en moraal bekijken zonder ironie of humor kan ik nooit ernstig nemen.

17 lijkt me niet zo extreem verder, zelfs naar moderne maatstaven.

Laten sidderen, maar geen gelijk geven. Daar knelt het schoentje. Mensen moeten terug leren dat je nooit iedereen kan plezieren en dat je gerust mensen boos kan laten koken omdat die toch nooit tot rede gebracht zullen worden. In de hedendaagse tijden steeds moeilijker.

[Max van Dietschland]

Oorspronkelijk geplaatst door Weyland

Mensen die de geschiedenis door een hedendaagse bril en moraal bekijken zonder ironie of humor kan ik nooit ernstig nemen.

17 lijkt me niet zo extreem verder, zelfs naar moderne maatstaven.

Laten sidderen, maar geen gelijk geven. Daar knelt het schoentje. Mensen moeten terug leren dat je nooit iedereen kan plezieren en dat je gerust mensen boos kan laten koken omdat die toch nooit tot rede gebracht zullen worden. In de hedendaagse tijden steeds moeilijker.

Het ging niet over uw bericht of dat ze nu 9 of 17 was, maar over kritiek uit Belgicistische hoek dat de reeks verkeerd zit over haar sterfdatum.

[Weyland]

Oorspronkelijk geplaatst door Max van Dietschland

Het ging niet over uw bericht of dat ze nu 9 of 17 was, maar over kritiek uit Belgicistische hoek dat de reeks verkeerd zit over haar sterfdatum.

Oh, ik voel me ook niet aangevallen hoor.