Waarom meer en meer mensen stemmen op de BoerenBurgerBeweging.

[ViveLaBelgique]

Waarom meer en meer mensen stemmen op de BoerenBurgerBeweging...

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/06...uurherstelwet/


De commissie Leefmilieu van het Europees Parlement stemt vandaag over de natuurherstelwet. De ontwerptekst voor die natuurherstelwet is intussen sterk aangepast om tegemoet te komen aan bezwaren van de Europese Volkspartij en de landbouwsector. Maar zelfs die versoepelingen garanderen niet dat de wet er effectief komt. Na de stemming in de commissie volgen er immers nog horden.

Komt de Europese natuurherstelwet er nog? En in welke vorm dan wel? Dat is de vraag sinds een aantal Europese leiders, waaronder onze premier De Croo (Open VLD), in het verzet gingen. Ook heel wat conservatieve en liberale Europarlementariërs, vooral van de Europese Volkspartij (EVP), keerden zich tegen de verordening.

Het belooft dus nog een hele rit bergop te worden. Deze ochtend stemt de commissie Leefmilieu in het Europees Parlement over de natuurherstelwet (eigenlijk een verordening). Eerder stemden de commissies Visserij en Landbouw al tegen, maar die wegen in dit dossier lichter. Als de resolutie die kaap rondt, moeten de Europese ministers van Leefmilieu volgende dinsdag een standpunt bepalen. In juli is het dan aan het voltallige Parlement om te stemmen.

Onder de groeiende druk heeft César Luena, een Spaanse socialist die in de milieucommissie verantwoordelijk is voor de natuurherstelwet, het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie versoepeld. Wat wordt er nu precies gevraagd aan de lidstaten?

De Europese Commissie wil de achteruitgang van de biodiversiteit in Europa keren. Want het gaat niet goed. 81 procent van de beschermde Europese habitats is in slechte staat, en één op de drie vlinder- en bijensoorten gaat achteruit. Dat houdt onder andere gevaren in voor de voedselzekerheid en voor de weerbaarheid tegen de klimaatverandering. Gezonde bossen en rivieren vormen een buffer tegen warmte en overstromingen.

Daarom staat in de natuurstelwet dat er tegen 2030 maatregelen van kracht moeten zijn om 30 procent van alle verzwakte ecosystemen op land en in zee te herstellen. Tegen 2050 moet minstens 90 procent daadwerkelijk hersteld zijn. De lidstaten zullen twee jaar de tijd krijgen om elk hun eigen nationaal plan te ontwikkelen. Daarin moeten ze de maatregelen oplijsten waarmee ze willen bijdragen aan de Europese doelstellingen. Het zal dan aan de Europese Commissie zijn om al die plannen af te wegen, naast elkaar te leggen en te bekijken of het Europese doel effectief gehaald wordt.

Hoe je bepaalt welk ecosysteem nood heeft aan herstel? Dat zal gebeuren op basis van "historische data". Een vorige versie van het plan stelde nog voor om de huidige toestand van ecosystemen te vergelijken met die in 1950, maar dat cijfer ging een eigen leven leiden. Tegenstanders van de natuurherstelwet beweerden dat de Commissie de natuur van 70 jaar geleden terugwilde - wat niet het geval was. Daarom is dat jaartal nu geschrapt.


Verder zal de lat niet in alle natuurgebieden even hoog worden gelegd. De vereisten zullen het strengst zijn in Natura 2000-gebied dat nu al beschermd wordt door de Europese Habitatrichtlijn. Daarbuiten is er meer ruimte voor toegevingen. Het is niet de bedoeling dat er extra natuurgebied bij wordt gecreëerd.

Bovendien hoeven die ecosystemen niet allemaal hermetisch afgegrendeld te worden, zoals sommige tegenstanders vreesden. Er is best plaats voor economische activiteiten, zolang dat het natuurherstel niet in het gedrang brengt. De Commissie denkt dan in eerste instantie aan woningen en hernieuwbare energie. Ze geeft zelf het voorbeeld van zonnepanelen in een weide met wilde bloemen of windturbines op zee die de vispopulaties ten goede komen.

Natuurgebied waar herstelwerken gebeuren, mogen nadien niet opnieuw achteruit gaan. Dat is het zogenaamde niet-verslechteringsprincipe. De Commissie voorziet wel enkele uitzonderingen, zoals overmacht, verslechtering door klimaatverandering of projecten met een bijzonder openbaar belang.


Voor steden die al zeer groen kleuren, wordt dat natuurlijk moeilijker dan voor steden die nog veel speelruimte hebben. Daardoor gelden er voor de voorlopers soepelere voorwaarden. Ook stelt de Commissie voor om de groene ruimte op het niveau van de lidstaten te berekenen. Daardoor zou verlies in één stad gecompenseerd kunnen worden met extra groen in een andere stad binnen hetzelfde land.
Voor steden die al zeer groen kleuren, wordt dat natuurlijk moeilijker dan voor steden die nog veel speelruimte hebben. Daardoor gelden er voor de voorlopers soepelere voorwaarden. Ook stelt de Commissie voor om de groene ruimte op het niveau van de lidstaten te berekenen. Daardoor zou verlies in één stad gecompenseerd kunnen worden met extra groen in een andere stad binnen hetzelfde land.

Een van de bepalingen die het meest voor zenuwachtigheid zorgde, is de vereiste om 10 procent van het landbouwgebied te verrijken met zogenaamde high diversity landscape features. Waardevolle landschapselementen, zeg maar. Het gaat dan bijvoorbeeld over hagen die de bodem bijeen houden en erosie tegengaan. Maar die vereiste staat niet meer in de tekst waarover de commissie Leefmilieu van het Europees Parlement stemt. De landbouwsector (en de EVP) vreesden immers dat boeren daardoor landbouwgrond zouden moeten opgeven - wat voor alle duidelijkheid niet in het originele voorstel stond.

Toch vindt de Europese Commissie nog steeds dat de landbouw een belangrijke rol te spelen heeft. Ze zal op een andere manier afmeten hoeveel natuurherstel er plaatsvindt op landbouwgebied, bijvoorbeeld aan de hand van de populaties van vlinders of weidevogels.


De Commissie maakt zich sterk dat de landbouw zelf veel te winnen heeft bij de natuurherstelwet. Zij kunnen immers niet zonder bestuivers of een gezond ecosysteem. 58 grote bedrijven waaronder Nestlé, Unilever en Ikea delen dat standpunt. Zij schaarden zich inmiddels achter de natuurherstelwet. Zij zeggen dat ook hun productie afhangt van een gezonde biodiversiteit en een duurzame water- en grondstoffencyclus. Nestlé bijvoorbeeld werkt daarom vandaag al samen met 35 Poolse landbouwbedrijven om de bodemkwaliteit te verbeteren.

In Europa is heel wat nat veenland drooggelegd om aan landbouw te doen. Dat zorgt voor uitstoot van broeikasgassen. Koolstof dat vastgelegd was in de (natte) ondergrond, komt immers opnieuw vrij. Ter illustratie: slechts 3 procent van alle Europese landbouwgrond bestaat uit drooggelegd veenland, maar dat zorgt wel voor 25 procent van de uitstoot van de landbouwsector.

Daarom wil de Commissie dat er tegen 2030 herstellingsmaatregelen van kracht zijn op 30 procent van die veenlanden. Tegen 2050 moet dat gelden voor 70 procent. Dan moet de helft van die gronden daadwerkelijk opnieuw vernat zijn.

Maar opnieuw vreesde de landbouwsector het kind van de rekening te worden. Daarom wil de Commissie nu ook hersteld veenland op niet-landbouwgrond meerekenen, bijvoorbeeld waar veen gewonnen werd als brandstof. Dat is onder andere het geval in Ierland. Daar werd er bij gebrek aan andere brandstoffen historisch veel verwarmd met turf (gedroogde veengrond).

Bovendien blijft grond die opnieuw vernat is, in sommige gevallen bruikbaar voor de landbouw, argumenteert de Commissie.

Rivieren vormen een belangrijke klimaatbuffer. Ze kunnen de gevolgen van zware regenval mee helpen opvangen en zo de kans op overstromingen verkleinen. Bovendien zijn ze ook vitaal voor de biodiversiteit.

Daarom moeten de Europese rivieren meer ruimte krijgen om vrij te stromen. De lidstaten zullen daarvoor (veelal verouderde) dijken en dammen moeten weghalen. Zo moeten Europese rivieren tegen 2030 weer vrij moeten kunnen stromen over een lengte van 25.000 kilometer. Dat is iets minder dan 2 procent van alle Europese rivieren. Daarnaast moeten ook overstromingsvlakten naast rivieren hersteld worden, zoals dat vandaag al in Vlaanderen gebeurt in het kader van de Blue Deal en het Sigmaplan.

Nog een opvallend cijfer: de natuurherstelwet moet verzekeren dat er tegen 2030 3 miljard extra bomen worden aangeplant. Die doelstelling is overigens ook al opgenomen in de Europese biodiversiteitsstrategie voor 2030.

Alles samen zouden die maatregelen 6 tot 8 miljard euro per jaar kosten.

De Commissie maakt zich sterk dat elke euro die in natuurherstel wordt geïnvesteerd, minstens 8 euro aan ecosysteemwinsten oplevert. Ze verwijst ook naar het Wereld Economisch Forum. Dat heeft berekend dat de helft van de wereldwijde economie afhangt van gezonde natuur: onder andere de voedsel- en drankindustrieën, de bouwsector en het toerisme.

Voor ons land zou de rekening nog iets rooskleuriger uitdraaien. De nieuwe maatregelen zouden elke Belg jaarlijks 6 euro kosten, maar wel 55 euro per persoon opleveren. Dat is 9 keer meer opbrengst dan investeringen.

Het is ook niet de bedoeling dat de landbouwsector of individuele boeren opdraaien voor de rekening. Integendeel. Boeren, bosbouwers, vissers enzovoort die meehelpen aan het natuurherstel, moeten daar niet alleen voor financieel gecompenseerd worden, vindt de Commissie. Ze moeten ook beloond worden. Lees: er een centje aan overhouden.

Waar al dat geld vandaan moet komen? Van allerhande Europese fondsen die nu al bestaan. Maar ook uit de pot van 14 miljard euro die de Europese lidstaten vandaag al jaarlijks vrijmaken voor biodiversiteit en milieuherstel.


... de EU natuurherstelwet verordering.