Veranderingen in de maatschappij

[Ronson]

Een van de meest dominante ontwikkelingen in de vorige eeuw is individualisering. Kenmerkend daarvoor is dat mensen anders omgaan met hun culturele milieu (het geheel aan waarden , normen en tradities). Mensen willen zelf waarden en normen articuleren; ze gaan kritisch om met overgeleverde tradities en met de organisaties en instituties waarvan ze deel uitmaken. Mensen willen vrijheid om te kiezen welke waarden en normen ze aanhangen, welke leefpatronen ze doorlopen en van welke organisatie ze lid zijn of diensten afnemen. Mensen kiezen dus voor hun eigen levensoriëntatie, die ze zelf bij elkaar bouwen.
Door het gebruik van (dominante) economische taal heeft individualisering in de laatste jaren van de vorige eeuw nog meer een specifieke kleur gekregen. In 'markttaal' wordt de mens een zelfstandig ondernemer, waarbij zijn eigen leven de onderneming is. Een mens ontwerpt zijn eigen levensproject, investeert daarin en voert het uit.
Voor de organisatie van de samenleving houdt deze ontwikkeling een overgang in van kwantitatief individualisme naar kwalitatief individualisme. Het eerste kreeg vooral vorm in de hoogtijdagen van de verzorgingstaat. De nadruk in dit type individualisme ligt op het door wetgeving realiseren van gelijkheid tussen burgers: ieder heeft recht op dezelfde voorzieningen, zonder aanziens des persoons. In de tweede vorm, het kwalitatief indivualisme staat vrijheid centraal: de nadruk hier ligt op het bijzondere en unieke van iedere persoon. Mensen moeten hun persoonlijke kwaliteiten tot ontplooing kunnen brengen. Standaard sociale politieke arrangementen, welke voortkomen uit het kwantitatieve individualisme, kunnen dan een belemmering vormen om eigen voorkeuren te realiseren, bijvoorbeeld op het gebied van arbeid, sociale verzekeringen en woningen.

[Ronson]

Een tweede verandering in de samenleving die al eerder aan de orde is gekomen is de pluralisering. Deze doet zich met name voor in de leefpatronen van mensen. De standaard levensloop, leren, werken, rusten, loopt op zijn laatste benen en wordt opgevolgd door een gevarieerde set van patronen waarin leren, werken en rusten worden afgewisseld. Zo heeft ook de standaardrelatie plaatsgemaakt voor een variatie van patronen, overigens met soms zeer complexe onderlinge relaties en (o.a. juridische) bindingen.
Ten tweede denk ik aan de pluralisering als gevolg van de groiende immigratie naar onze landen. In mijn land waren we al geruime tijd bekend met de culturen en leefpatronen van Molukkers, Surinamers, Antillianen, Marokanen en Turken. Maar in een zeer korte tijd is er de laatste decennia een zeer bonte mengeling aan nationaliteiten bijgekomen. Veel van deze mensen zijn afkomstig van beschavingen die ver afstaan van de onze. Niet per definitie negatief, maar een gevolg is wel dat er een enorme verscheidenheid in waarde-oriëntaties en waarde-systemen zijn bijgekomen.
Tenslotte wil ik nog noemen de pluralisering in de groei en diversiteit van het aantal maatschappelijke verbanden en organisaties. Mensen organiseren zich op tal van manieren, in collectieven, buurtcomité's, lotgenotengroepen, kortstondige en soms virtuele actiegroepen, etc, etc.

[Ronson]

Een derde puntje van verandering in de organisatie van de samenleving zou je de informatisering kunnen noemen. Er komt steeds meer informatie, steeds sneller voor steeds meer mensen beschikbaar. Misschien zelfs wel een informatie-overload. Dat heeft tot gevolg dat er nauwelijks nog informatiemonopolies zijn. Naast de informatie die de overheid bijv. geeft is het mogelijk onder meer door internet talloze andere informatiebronnen over hetzelfde onderwerp aan te boren, bronnen die elkaar dan ook vaak tegenspreken.
Ook is hierbij belangrijk dat het de toegang naar organisaties en naar de top van organisaties vergemakkelijkt. Hiërarchische patronen kunnen worden doorbroken door de meer directe interactie tussen mensen. De electronische snelheid maakt het voor burgers ook makkelijker om zich te organiseren en zo hun belangen te behartigen en pressie te ontwikkelen.

[Jonas]

Allemaal interessant maar wat zijn we ermee? : )

[Meia noite]

mooimooi, een monoloog van Ronson....