Waarom het onderwijs voor allochtonen faalt

[circe]

Visies over opvoeding kunnen verschillen.

Veerle Beel - (c) De Standaard 24/05/06


In het Vlaamse kerngezin is de opvoeding een zaak van pa en ma. Migrantengezinnen zien dat wel even anders.


MIMOUNA El Filali heeft zes kinderen, van wie er vijf nagenoeg op eigen benen staan. Ze is Belg en woont in Molenbeek, waar ze bij wijze van spreken zelf haast geboren is. Net niet dus: ze immigreerde samen met haar ouders vanuit Marokko, zowat veertig jaar geleden. Ongeveer zo lang geleden kwamen de eerste 'gastarbeiders' uit de Maghreblanden naar ons land.

Mimouna maakt zich ongerust over haar jongste zoon, een knul van tien. ,,Hij heeft vriendjes van alle mogelijke nationaliteiten, met wie hij 's avonds buiten op straat voetbalt. Maar er is geen enkele autochtone Belg meer bij. Toen ik hier opgroeide, in dezelfde wijk, kende ik veel Belgen en kwam ik geregeld bij ze over de vloer. Waar zijn die allemaal gebleven? Ik vraag mij af hoe mijn zoon ooit nog zal 'integreren'? Kan dat nog?''

De scène is een zaal in het integratiecentrum Foyer van Molenbeek. Ouders, vooral moeders, zijn bijeen om te spreken over hoe ze hun kinderen opvoeden, voor welke uitdagingen ze staan in deze buurt. Er zijn ook enkele Brusselse politica: Brigitte Grouwels (CD&V), Adelheid Byttebier (Groen!), Fatihi Saïdi (PS).

Grouwels zegt: ,,De opvoeding van de kinderen is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ouders.'' Byttebier verklaart zich niet akkoord: ,,De context is ook belangrijk. Ouders moeten zich gesteund voelen.''

Maar de moeders van Molenbeek vinden dat de samenleving hen wat in de steek heeft gelaten. Mimouna's op één na jongste zoon, een jongen van 16, heeft al een en ander op zijn kerfstok: ,,Na een belediging heeft hij eens een kras op iemands auto gemaakt, en hij heeft ook al eens tegen een auto gestampt. Ik werd bij de politie geroepen en ze zeiden dat ik verantwoordelijk was: ik moest 20.000 frank betalen. Alsof dat hém zal stoppen.''

,,Ik ken een heleboel gezinnen die zich blauw betalen voor de fratsen van hun kinderen. Dat helpt niet, hoor. Uiteindelijk is mijn zoon veroordeeld tot een werkstraf: in de paasvakantie moest hij jonge kinderen begeleiden. 's Ochtends was hij boos omdat hij zijn bed uit moest 'voor niets'. Ik zeg dan: 'Dat is niet voor niets, dat is om goed te maken wat je verkeerd hebt gedaan!'''

Mimouna zegt dat ze ,,heel erg blij'' was met de werkstraf. Eindelijk eens iemand die haar zoon voor zijn verantwoordelijkheid heeft gesteld. Maar kon ze dat zelf dan niet?


***


De Turks-Belgische psychologe Sultan Balli, coördinator van de Antwerpse thuisbegeleidingsdienst Terra, legt uit waarom de verwachtingen van Mimouna mogelijk verschillen van die van autochtone ouders.

,,Het Vlaamse kerngezin bestaat uit pa en ma, en de kinderen. Vader en moeder voeden die samen op, vanuit een evenwaardige positie. Er wordt vooral onderhandeld, en weinig gestraft. En niemand anders heeft er zaken mee.''

,,Migrantengezinnen met roots in zuiderse landen zien dat anders. Zelf komen ze mogelijk nog uit het traditionele, hiërarchische gezin, waarin de vader de hoogste positie inneemt, daarna de moeder, vervolgens de zoon of zonen, dan pas de dochters. Als de jongste generatie gaat trouwen, komen de schoondochters inwonen en krijg je een grote familie. Daarin kunnen meerdere mensen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding.''

,,Zelf ben ik bijvoorbeeld door mijn jongste tante grootgebracht, met wie ik een hechte moederbinding heb. We kwamen uit een dorp in Turkije, en trokken hier allemaal samen in één huis. En alles ging door zoals we het gewend waren: mijn tante zorgde voor mij, en ik zorgde voor de kleintjes. Mijn moeder had, als vrouw van de oudste zoon, veel andere taken in de familie. Zij moest erop toezien dat het huishouden vlot bleef draaien.''

In veertig jaar tijd zijn gezinnen en ideeën over gezinsvorming wel geëvolueerd, maar psychologisch gesproken is het traditionele model nog erg aanwezig, meent Balli. ,,En aan die oude vorm hangen ook andere waarden vast. De man is de kostwinner en de gezinsbeschermer. Als hij werkloos is en die eerste functie niet kan vervullen, gaat hij de tweede extra beklemtonen. Dat verklaart ook waarom hulpverleners soms moeilijk binnenraken bij een allochtoon gezin: hij die de deur opendoet, is de hoogste in rang en moet de anderen beschermen.''

,,De vrouw wordt gezien als verzorgster, zij die eten op tafel brengt en maakt dat het huishouden loopt. Opvoeden? Dat gebeurt in feite door het hele 'dorp', door sociale conditionering. Een familielid of een dorpsgenoot die een jongere ziet die iets uitspookt, mag ingrijpen, zelfs met een tik of een lijfstraf. En dat is wat allochtone ouders ook verwachten van de samenleving en het onderwijs hier in België. Je hoort het allochtone ouders wel eens zeggen: waarom hebben ze hem op school geen draai om de oren gegeven?''

,,Alleen kijken de autochtone Belgen er helemaal anders tegenaan. Daardoor krijg je zo'n pingpongspel in de media: zijn de ouders in de fout gegaan, of is het de maatschappij die onvoldoende steun en kansen heeft geboden? Is het een individuele verantwoordelijkheid of is het de gemeenschap?''


***


In Molenbeek vindt men dat het niet alleen aan de ouders is. Rachida Enhouch (3 probeerde haar oudste zoon in een middelbare school buiten die gemeente in te schrijven en ving bot: ,,Ik had alle nodige papieren bij mij, behalve zijn identiteitskaart. En toen ik die thuis was gaan halen, bleken de inschrijvingen volzet. Dát is uitsluiting. Is het een wonder dat jongens woede voelen als deuren voor hun gezicht worden dichtgeslagen?''

Rachida vindt ook dat de straten vuil zijn en dat er 's avonds te veel jonge kinderen rondhangen. ,,Die van mij komen op tijd naar huis. Maar niet alle ouders nemen het zo nauw. Waarom voert men hier in Molenbeek de avondklok niet in, zoals Koekelberg er een heeft gehad?''

Ze krijgt meteen bijval uit het publiek: ,,Dat zou een goede zaak zijn. Er mag gerust wat meer controle komen. Nu staan jonge kinderen daar laat op de avond nog te roken, en niemand die er iets tegen doet.''

De CD&V-politica Brigitte Grouwels, die nochtans eerder de verantwoordelijkheid van de ouders beklemtoonde, zegt niet tegen zo'n avondklok te zijn. ,,Ik heb er goede dingen over horen vertellen uit Koekelberg.'' Adelheid Byttebier, van Groen!, die het daarnet over de context en de omgeving had, is tegen: ,,Een avondklok kan toch alleen maar een laatste redmiddel zijn.''

Het woord is aan de zaal. Een zwarte man krijgt de microfoon: ,,Ik kom uit een voormalige Belgische kolonie. Ik woon hier nog maar een paar maanden. Twee dingen schokken mij: dat kinderen van landgenoten hier zelfmoord plegen, terwijl dit in ons thuisland haast niet voorkomt. Waar komt zoiets vandaan? Het tweede punt is dat ouders thuis nog zo hun best mogen doen, toch ontsnapt niemand aan het consumentisme en de overdaad aan geweld en seks die via de televisie bij iedereen binnenkomt. Kunnen de politici daar alsjeblieft iets aan doen?''

Veerle Beel

---------------------------------------------------------------------------------

Hier kan maar één conclusie aan worden verbonden: ofwel leren allochtone ouders zich aanpassen aan deze westerse maatschappij en nemen hun eigen verantwoordelijkheid, ofwel moet er een dubbel onderwijssysteem komen waarbij met HUN culturele manier van opvoeden wordt rekening gehouden.

De belastingskosten kunnen dan ook apart worden verdeeld (allochtonen betalen voor allochtonenonderwijs met hun culturele eigenschappen - autochtonen nemen hun deel van het onderwijs voor eigen rekening).

Het heeft geen zin te blijven dweilen met de kraan open.

[slobodan]

Oorspronkelijk geplaatst door circe

Hier kan maar één conclusie aan worden verbonden: ofwel leren allochtone ouders zich aanpassen aan deze westerse maatschappij en nemen hun eigen verantwoordelijkheid, ofwel moet er een dubbel onderwijssysteem komen waarbij met HUN culturele manier van opvoeden wordt rekening gehouden.

Als erhier schoolRECHT voor Moslims zou bestaan ipv schoolPLICHT zou er geen één op de schoolbanken te vinden zijn: de mannetjes zijn toch sowieso de baas en ze verbieden hun vrouwtjes om naar school te gaan.