Vraagjes aan Verhulst ivm coalities... (of iemand anders)

[Tantist]

Ik lees in uw boek, hoofdstuk 6, pagina weet ik veel want ik heb het van internet :

- hoe groter de polarisatie binnen een meerpartijencoalitie, hoe groter de neiging tot schuldopbouw;
- hoe waarschijnlijker een regering bij de komende verkiezingen zal verliezen, hoe groter de neiging tot schuldopbouw;
- hoe korter de gemiddelde ambtstermijn van een regering, hoe groter het opgebouwde deficit;
- hoe groter het aantal coalitiepartners in een regering, hoe groter de neiging tot schuldopbouw.

Vooral dit laatste interesseert mij wel. Ik betwist de conclusies niet van Roubini, Sachs en von Weizsäcker, maar het doet me wel aan iets denken.

Met de huidige constellatie van partijen en kartels én de weigering om met het Vlaams Blok een coalitie te vormen, gaan we wel naar zo'n monstercoalities. In Antwerpen bewijst zo'n monstercoalitie inderdaad zijn logheid.

Maar stel dat de peiling van de VRT nu de uitslag is van de verkiezingen. Dan zit je -gesteld dat de CD&V niet met het Blok wil werken- waarschijnlijk met Rooms-Rood op Vlaams niveau. Dat levert dan een coalitie op van CD&V, SP.A, N-VA en Spirit, 4 partijen dus. Dus dat ziet er niet gunstig uit... Wat denkt u daar nu van?

En tweede vraagje, is iets venijniger, en is eigenlijk de hoofdvraag... Hoe meer partijen in een coalitie, hoe duurder. Hoe zit het dan met het Zwitserse Konkordanz model, waarvan u zegt:

Politiek’ is op de keper beschouwd een zeer afgeleid begrip, dat in verschillende opzichten helemaal geen synoniem, maar juist een antoniem is voor ‘democratie’. Beschouw bijvoorbeeld het bij uitstek politiek fenomeen van de coalitievorming, waarbij bepaalde partijen een ‘meerderheidscoalitie’ vormen en daarbij een ‘oppositie’ uitsluiten. Dit is een bij uitstek politiek fenomeen, maar het is volstrekt ondemocratisch. De opsplitsing van de verkozenen in een ‘meerderheid’ en een ‘oppositie’ betekent, dat de politieke impact van de oppositiekiezers eenzijdig wordt vernietigd (of minstens drastisch wordt verkleind) zonder dat hiervoor enige democratische legitimatie voorhanden is. Democratisch zou een ‘Konkordanz’bestuur zijn, zoals bijvoorbeeld in Zwitserland gebruikelijk is.

Nu vraag ik mij af hoe die twee te verzoenen zijn.

Alvast bedankt!

[Knuppel]

Ik weet het niet zeker maar mijn gezond verstand zegt mij dat de reden zou kunnen zijn dat er geen oppositie is bij het corcordanzmodel. En er is het BROV!

De zelfgemaakte schulden kunnen niet afgewenteld worden op een 'vorige of volgende' regering. Alle partijen in een cordordanzmodel weten op voorhand dat ze er de volgende keer opnieuw bij zullen zijn. Reden genoeg om zichzelf niet met de gebakken peren op te zadelen. Niemand is er dus bij gebaat de bevolking voor te liegen.

Vanmorgen het verweer gehoord van Johan Vandelanotte over de voorspellingen omtrent het enorme overheidstekort volgend jaar?
In een cordonanzmodel zou dit zich binnen de kortste keren tegen de hele regering keren omdat alle partijen nu eenmaal bij mekaar in de boot zitten. Niemand kan de schuld op 'de ander' steken of het ongenoegen van het volk kunnen ontlopen als dat zich belogen en bedrogen voelt bij een valse voorstellingen van de zaken.
Een cordordanzregering heeft er dus alle baat goed te regeren en geen geld over de balk te gooien. Zij kan in dat geval immers binnen de kortste keren via een BROV teruggefloten worden!

[Tantist]

Dat lijkt me een mogelijke verklaring, maar echt bevredigd ben ik nog niet helemaal. Met monstercoalities waarbij je bv. het Vlaams Blok uitsluit zoals in Antwerpen ben je ook vrij zeker dat je volgende keer in het bestuur zit.

Toch vertaalt dit zich niet in een degelijk beleid, maar is Antwerpen nog altijd één grote schuldenput.

[Knuppel]

Oorspronkelijk geplaatst door Tantist

Dat lijkt me een mogelijke verklaring, maar echt bevredigd ben ik nog niet helemaal. Met monstercoalities waarbij je bv. het Vlaams Blok uitsluit zoals in Antwerpen ben je ook vrij zeker dat je volgende keer in het bestuur zit.

Toch vertaalt dit zich niet in een degelijk beleid, maar is Antwerpen nog altijd één grote schuldenput.

Er bestaat dan ook geen BROV-mogelijkheid om de, door de situatie gedwongen, Antwerpse monstercoalitie terug te kunnen fluiten.

[Tantist]

Oorspronkelijk geplaatst door Knuppel

Er bestaat dan ook geen BROV-mogelijkheid om de, door de situatie gedwongen, Antwerpse monstercoalitie terug te kunnen fluiten.

Sorry, maar ik ben echt niet bevredigd... Waar is Jos Verhulst als je hem nodig hebt? Hij was vandaag op het forum alleszins...

[Knuppel]

Schrijf hem een pb. De man heeft ook nog andere katten te geselen.

[Jos Verhulst]

@ Tantist
Ik wil het Zwitserse voorbeeld zeker niet idealiseren, maar ik denk toch dat je in een fundamenteel andere situatie terecht komt wanneer de bevolking structureel het laatste woord krijgt via het bindend referendum op volksinitiatief. De term ‘coalitie’ zelf krijgt dan een heel andere betekenis. Toen ik een jaar of vijf, zes geleden het boek in zijn eerste versie schreef was het mij nog niet zo overweldigend duidelijk, dat coalitievorming als zodanig een door en door anti-democratisch fenomeen is. Mijn opvatting terzake is geradicaliseerd. Het anti-democratische element bij coalitievorming schuilt hem juist in het fenomeen van de uitsluiting, waardoor de facto de stemmen van een groep burgers vernietigd of minstens gedevaloriseerd worden. Onder een paarse regering bv., weegt een CD&V-stem duidelijk minder dan een VLD- of SP.a-stem, zonder dat hiervoor enige democratische verantwoording bestaat. Uiteraard valt dit uitsluitingsfenomeen weg in geval van Konkordanz, zodat je in dat geval niet meer van ‘coalitievorming’ in dezelfde zin kunt spreken. Een coalitie is tégen de uitgeslotene gericht, konkordanz is de natuurlijke situatie van samenwerking die een burgerbestuur zou moeten kenmerken. Omdat bij konkordanz van uitsluiting niet langer sprake is, zullen politieke partijen op een meer harmonieuze manier kunnen samenwerken ten voordele van het algemeen belang. Ze staan bv minder onder druk om elkaar vliegen af te vangen. De sanctie voor een partij in geval van stemmenverlies is in een Konkordanzsysteem beperkt tot zetelverlies; in een particratisch systeem met coalitievorming vergroot door stemmenverlies ook de kans op uitsluiting uit de coalitie (wat bv de VLD vermoedelijk zal ondervinden bij de komende verkiezingen). Omdat de sanctie bij verlies zoveel zwaarder is, zal in een particratisch coalitiesysteem ook de neiging tot electoralisme veel groter zijn.

Om de greep van de partijhoofdkwartieren op de verkozenen weg te nemen, lijkt het me voor de rest ook nodig om de geheime stemming in het parlement te veralgemenen. Verkozenen moeten, net als burgers, zonder druk van buiten in eer en geweten hun stem kunnen uitbrengen.

Wat nu specifiek de komende verkiezing betreft, zit ik nog wel met een aantal andere zaken op mijn maag. Niet enkel wordt het Vlaams Blok uitgesloten, ook een zelfstandige rol voor kleine partijen wordt ernstig bemoeilijkt. Ik verwerp ook absoluut de politiek-correcte obsessie voor sexuele quota waaraan alle partijen zich moeten onderwerpen. Een feministische partij met alleen maar vrouwen bv. kan niet meer onder gelijke omstandigheden aan de kiesverrichtingen deelnemen. Alleen al omdat de kandidaten op de lijsten daar niet meer figureren als individuen, maar als exemplaren van een biologische categorie (mannen of vrouwen), valt het mij moeilijk om dit soort verkiezingen nog au sérieux te nemen. Neem daar nog bij de onwaarschijnlijke partijdigheid van de media, en het klaarblijkelijke verbod om bepaalde thema’s ‘systematisch’ aan te snijden, en je bekomt een zeer ontmoedigend plaatje. Ik geloof dat een particratie geen stabiel systeem is: ofwel evolueert ze door naar een democratie, ofwel degenereert ze tot een soort dictatuur. Ik denk dat het dit laatste pad is, dat thans in ons land bewandeld wordt.

[Tantist]

OK, maar ik zoek eerder naar een oorzakelijk verband tussen de inefficientie van niet-direct democratische systemen met grote coalities en de efficientie van directe democratie samen met het Konkordanz systeem.

Ik hoop dat u begrijpt wat ik bedoel. Zoals bv. directe democratie zorgt voor minder belastingsontduiking. Waarom? Omdat het burgerschapsgevoel doet toenemen met directe democratie. Zo een oorzakelijk verband.

PS: staat er binnenkort geen nieuw boek op stapel?

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Tantist

OK, maar ik zoek eerder naar een oorzakelijk verband tussen de inefficientie van niet-direct democratische systemen met grote coalities en de efficientie van directe democratie samen met het Konkordanz systeem.

Ik heb de zin hierboven enkele malen gelezen, maar ik snap de bedoeling wellicht niet helemaal. Het is ook niet eenvoudig, om dit soort vragen langs empirische weg te beantwoorden.
We beschouwen 'efficiëntie' natuurlijk vanuit het standpunt van het algemeen belang (wat 'efficiënt' is vanuit partijpolitiek standpunt kan vanuit globaal maatschappelijk standpunt juist heel onefficiënt zijn). Bijna per definitie zal een meer democratisch systeem ook meer efficiënt zijn, omdat de volkswil meer kans heeft om geïmplementeerd te worden in een meer democratisch systeem - en die implementatie is precies de efficiëntie. Anderzijds zal de efficiëntie ook toenemen naarmate de verkozenen meer gemotiveerd zijn om het algemeen belang, en minder gemotiveerd zijn om het partijbelang te dienen. Door het uitsluitingsrisico voor de partijen weg te nemen, neem je bij verkozenen een motief weg om het partijbelang ipv het globaal belang te dienen. Door de verkozenen geheim te laten stemmen, neem je nog zo'n motief weg. In een coalitieregering met veel partners vergroot het risico op schuldopbouw waarschijnlijk, omdat iedere partij zich electoraal wil indekken door de eigen 'achterban' tevreden te stellen; zoniet krijgt men minder stemmen en kan men uitgesloten worden. In een Konkordanz/referendum-systeem valt dit soort mechanismen weg, enerzijds omdat het risico voor de partij op uitsluiting wegvalt, en anderzijds omdat de burgers zich direct over de wenselijkheid van een uitgave kunnen uitlaten. In een particratisch systeem is het mogelijk dat een coalitie een rits uitgaven goedkeurt, die geen van alle op een meerderheid bij de burgers kunnen rekenen; de uitgaven worden goedgekeurd om per partij telkens een specifieke doelgroep te lijmen. Hoe meer partijen, hoe groter de kans op dit soort
uitgaven. In een Konkordanzsysteem kunnen de burgers zo'n uitgaven aanvechten, en tegelijk ook niet-partijspecifieke uitgaven doordrukken waarvoor wel bij de globaliteit van de burgers een meerderheid is.

PS: staat er binnenkort geen nieuw boek op stapel?

Ik heb wel, nu de thuisonderwijs-ervaring met mijn kinderen naar haar einde loopt, een boekje over het onderwijs op het oog. Ik ben tot de overtuiging gekomen dat het bestaande onderwijssysteem zeer onefficiënt en weinig kindvriendelijk is.

[Tantist]

Nou ja, ik kan wel leven met het antwoord. Bedankt!