Onmacht zet de toon aan het sterfbed

[Spinoza]

Onmacht zet de toon aan het sterfbed

van onze redactie binnenland

WOERDEN - In de samenleving groeit het onvermogen om met afhankelijkheid om te gaan. Dat leidt bij patiënten en hun familieleden tot ongeduld met het sterven. Artsen kunnen zich daardoor onder druk gezet voelen om het levenseinde te bespoedigen.

Dat zeggen ethici en ziekenhuispastores in een artikel in de bijlage ZoZ van vandaag. ,,Het is alsof in versneld tempo gevoelens van onmacht maatgevend worden voor wat er gebeurt rond het sterfbed'', zegt Margriet van der Kooi, geestelijk verzorger in het ziekenhuis van Woerden. ,,Van alles wat wij dertig jaar geleden nog uit te houden vonden, is nu ondraaglijk.'' Ze kent huisartsenpraktijken waar euthanasie in het verleden in principe bespreekbaar was, die het niet langer willen overwegen vanwege de oneigenlijke druk van patiënten en familie.

In een van die praktijken werkt de Woerdense huisarts Wilja Smit, in een maatschap met twee andere huisartsen. Voor een van hen was euthanasie om principiële redenen altijd al uitgesloten. Als arts zit je in een dubbelrol, legt ze uit. ,,Ook al wil je er zelf niet in meegaan, je voelt je toch verplicht met de patiënt mee te denken.'' Zijzelf ziet euthanasie als een ,,handeling die je niet moet doen'', maar kan zich omstandigheden indenken waarin het toch bespreekbaar zou kunnen zijn of waarin ze zou doorverwijzen, ,,bijvoorbeeld als een patiënt met de spierziekte ALS dreigt te stikken''.

Maar het blijkt dat patiënten niet kunnen omgaan met die nuance. ,,Ik kan duidelijk aangeven dat ik geen euthanasie toepas, maar zodra ik me desondanks bereid toon mee te denken over de vraag, of die enkele uitzonderingssituatie zou benoemen waarin ik het zou overwegen, vindt een patiënt dat lastig en kun je discussies krijgen die trekken van een onderhandeling hebben.''

In de zomer van 2006 hebben de drie artsen voor elkaar hun opvattingen op een rijtje gezet. ,,Zonder dat we hebben uitgedragen dat we euthanasie nooit bespreekbaar achten, is dat sindsdien wel de praktijk. Patiënten weten dat ze daarvoor niet bij ons terechtkunnen. En dat je als arts voor jezelf een escape inbouwt dat je wellicht toch een keer een situatie kunt tegenkomen waarin het invoelbaar is, moet je niet hardop zeggen.'' Een patiënt kan dat namelijk aangrijpen als strohalm om toch om euthanasie te vragen.

Volgens het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel) en Bregje Philipsen, projectleider van de evaluatie van de Euthanasiewet, laten cijfers tot dusver geen trend zien dat artsen om deze reden euthanasie niet meer willen overwegen.

Bron: Nederlands Dagblad