Een reeel gevaar

[TomB]

Alan greenspan was hier vorig jaar al over bezig. Deze discussie is dus al een lange tijd op gang. Het is interessant om te zien hoe meer en meer economici het gevaar voor deflatie zien.

Deflatie = doodsteek voor bedrijven met zware schuldenlast.

IMF ziet reëel deflatiegevaar in Duitsland
Belgische langetermijnrente naar naoorlogs diepterecord
BRUSSEL -- Duitsland loopt, samen met enkele landen in het Verre Oosten, een ,,hoog risico'' op deflatie, een negatieve spiraal van dalende prijzen en economische activiteit. Die waarschuwing laat het Internationaal Monetair Fonds (IMF) horen in een speciale studie over de wereldwijde deflatierisico's. Tussen de regels lijkt het Fonds een oproep te doen tot de Europese Centrale Bank om snel actie te ondernemen.


ANDERE WEBSITES
www.imf.org



Het IMF schatte de deflatierisico's voor de geïndustrialiseerde wereld in op basis van verschillende criteria, zoals het inflatieritme, het overschot aan productiecapaciteit, de kredietgroei en de mate van overwaardering van diverse financiële markten (inclusief de vastgoedsector). De laatste twee werden gewogen volgens hun belang in de economie van een land.

Voor Duitsland, Japan, Hongkong en Taiwan ziet het IMF een reële kans op het uitbreken van deflatie. In een soortgelijke studie van 1995 noemde het IMF alleen Japan een risicogeval, een inschatting die achteraf correct is gebleken.

In de westerse wereld is deflatie op grote schaal niet meer voorgekomen sinds de economische crisis van de jaren dertig. Het gaat om een bijzonder destructief fenomeen, waarbij structurele dalingen van het prijzenpeil (negatieve inflatie) leiden tot een uitstel van bestedingen, een daling van de productie en de investeringen en een oplopende werkloosheid.

België wordt, samen met zes andere Europese landen, in de categorie met een ,,matig'' deflatierisico geplaatst. Acht jaar geleden achtte het IMF het risico op deflatie in zowel Duitsland als België vrijwel onbestaande. Opmerkelijk is verder dat de Verenigde Staten volgens het IMF weinig risico lopen, hoewel het ,,d-woord'' de jongste weken het onderwerp van gesprek was in Wall Street. Het IMF zegt er wel bij dat er nog veel ,,onzekerheden'' bestaan over diverse onevenwichten in de Amerikaanse economie.

Het Fonds zegt overigens niet te vrezen voor een wereldwijde deflatiegolf. De onderzoekers wijzen erop dat de financiële toestand van het westerse bedrijfsleven de voorbije twee jaar sterk verbeterd is door herstructureringen en kostenbesparingen. Bovendien hebben de centrale banken nog ruimte voor renteverlagingen, luidt het.

De Europese Centrale Bank (ECB) krijgt in het rapport wel de impliciete raad om de rente snel te verlagen, omdat deflatie voorkomen duizend keer eenvoudiger is dan ze te genezen. ,,Strikt genomen moet het monetaire beleid op zichzelf in staat zijn om de deflatoire verwachtingen af te wenden'', luidt het. Maar als dat niet gebeurt, kan een ingrijpen van de overheid nodig zijn. Zo sluit het IMF -- dat doorgaans voorstander is van een strikte begrotingsdiscipline -- niet uit dat een ,,stimulerend'' begrotingsbeleid nodig is.

De meeste economisten onderschrijven de waarschuwingen van het IMF, maar denken dat een soepel monetair beleid het onheil zal kunnen afwenden. ,,De ECB kan toch niet blind blijven. Bovendien lopen de VS niet zo'n groot risico. Er zijn toch ook heel wat goede economische cijfers gepubliceerd, de beurs is gestabiliseerd, de olieprijs gezakt en de bedrijven hebben meer ademruimte gekregen'', zegt Liesbeth Van de Craen van ING België.

Het neemt niet weg dat de financiële markten momenteel een ,,deflatiepremie'' incalculeren. Heel wat beleggers zoeken de jongste dagen hun heil in staatsobligaties, die sterk in waarde kunnen stijgen indien er werkelijk een deflatoire periode komt. De toch al extreem lage langetermijnrente daalde daardoor nog verder. In eigen land zakte de richtinggevende tienjaarsrente gisteren onder de 3,87 %, lager dan eind 1999 en meteen een nieuw naoorlogs dieptepunt. Volgens Van de Craen moeten we tot 1944 teruggaan voor een nog lagere rente.

Het IMF-rapport voerde gisteren de druk op de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder verder op. De regeringsleider noemde het rapport overdreven en zei dat hij geen enkel deflatiegevaar bespeurt. Schröder kreeg steun van ECB-raadslid Tommaso Padoa-Schioppa. In een toespraak gaf de Italiaan toe dat de lage economische groei een probleem vormt, maar zei hij dat dit niet mag leiden tot een versoepeling van de Europese begrotingsdiscipline.

[democratsteve]

Ik hoor uit verschillende hoeken dat een recessie onafwendbaar is. Zowel in Europa als de VS.
Tja, ik weet het ook niet.
De ene zegt dat het kapitalisme dringend moet worden "bijgestuurd". De ander zegt dat sleutelen aan het model de ondergang ervan betekent.
Jij bent een econoom Tomb. Tell us. Wat zijn uw bevindingen.
Ik ben de mening toegedaan dat het in ieder geval niet verder kan zoals het nu gaat. Maar ik ben de eerste om toe te geven dat ik té weinig econoom ben om te weten of het systeem bepaalde wijzigingen toelaat of niet.

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door democratsteve

Ik hoor uit verschillende hoeken dat een recessie onafwendbaar is. Zowel in Europa als de VS.
Tja, ik weet het ook niet.
De ene zegt dat het kapitalisme dringend moet worden "bijgestuurd". De ander zegt dat sleutelen aan het model de ondergang ervan betekent.
Jij bent een econoom Tomb. Tell us. Wat zijn uw bevindingen.
Ik ben de mening toegedaan dat het in ieder geval niet verder kan zoals het nu gaat. Maar ik ben de eerste om toe te geven dat ik té weinig econoom ben om te weten of het systeem bepaalde wijzigingen toelaat of niet.

Hoe komt dit? Structurele overproductie. We hebben gedurende de jaren 90 zwaar geinvesteerd in infrastructuur (kapitaal), deze infrastructuur helpt alleen als er vraag is naar de afgeleverde producten. Nu zitten we al drie jaar met die overproductie. Producten liggen weg te rotten in de warenhuizen, wat onvermijdelijk een neerwaardse druk op de prijzen met zich mee brengt.

Renteverlaging helpt uiteraard rechtsreeks, maar kan ook maar zoveel doen. De rente staat in de VS het laagste sinds de tweede wereldoorlog. Negatieve rente bestaat niet (niemand gaat iemand anders geld geven om minder geld terug te krijgen). Wat je dan krijgt is deflatie. Greenspan waarschuwde er een lange tijd geleden al voor.

Denk eens even na over het effect van deflatie. Alle producten worden goedkoper. Dat klinkt op het eerste gezicht natuurlijk als muziek in de oren van de consument. Houdt er wel rekening mee dat uw arbeid ook een 'product' is dat ook een neerwaardse prijsdruk met zich meekrijgt. Wat echter niet verandert is uw contract met de bank voor uw lening. U heeft getekend voor zoveel jaar aan zoveel percent en moet maandelijks blijven afbetalen. De banken zullen wel re-financing deals aanbieden, maar uiteindelijk verliest u een deel van uw koopkracht omdat de markt altijd sneller reageert dan uzelf. Trek nu de lijn door naar de economie. Geen enkele economie draait zoveel op geleend geld dan de Amerikaanse. Voorzie dan een rits aan failissementen van bedrijven met een zware schuldenlast, wat op zich de werkeloosheid doet stijgen, maar ook nog eens zijn effect heeft op het loon. Het loon komt onder dubbele druk te staan.

Gezien de mogelijke impact op het leven van iedereen, zou dit eigenlijk wereldnieuws moeten zijn op alle voorpaginas. Het is echter een sluikend gevaar dat bovendien niet zo makkelijk te weren valt. Bovendien is het laatste wat de economie nodig heeft een nieuwe paniekgolf bij de investeerders.

Er is over de laatste drie jaar een grote correctie geweest op de beurs. Ik meet dat persoonlijk vooral aan het p/e ratio (price/earnings). Kortweg vertelt dat u hoeveel jaar aan inkomsten het bedrijf waarin u investeerd nodig heeft om uw investering terug te betalen. In de hoogdagen van de technologische sector stonden bedrijven als Cisco hun aandelen te pronken met p/e ratios van ver boven de 100. Als u dus een Euro investeerde in Cisco, duurde het 100 jaar eer de inkomsten van Cisco die Euro konden dekken. Dit kan allemaal in bedrijven met hoge groei, maar 100 jaar is begot toch lang, vooral voor een groot bedrijf, je ziet die ratios eerder in kleine bedrijfjes met success. Tegenwoordig staan diezelfde bedrijven op meer redelijke niveaus van p/e, maar ik weet nog altijd niet hoe ik erover moet denken dat de gemiddelde p/e nog steeds 2x hoger staat dan historisch gezien. Even kijken naar de oorzaken en mogelijke oplossingen.

Voor mij is 1 van de grote schuldigen hieraan de 401K wetgeving van begin de jaren 90 in de Verenigde Staten. Personen zijn min of meer verplicht om voor hun eigen pensioen te sparen omdat het staatspensioen niet volstaat. De 401K wetgeving laat u toe om pre-tax aan pensioensparen te doen tot 14% van uw inkomen of $10,000 per jaar. De bedrijven zetten die plannen op en leggen meestal zelf nog iets bij. Als u bijvoorbeeld elke maand 500 Euro opzij zet voor uw pensioen legt het bedrijf daar tax-vrij nog eens 250 Euro op (of zo). Direct gevolg: Desondanks een slechte economie blijven er elke maand miljarden dollars van die 401K programmas in de beurs gepompt worden. Nu bekijk eens nuchter wat er gebeurd: De Amerikaan zet van de ene kant 500 Euro op de beurs per maand, maar van de andere kant gaat hij enorme leningen aan, want alles in zijn huis, staat of afbetaling. Hebt u nu echt geld geinvesteerd? Jazeker, u hebt geleend geld geinvesteerd op de beurs... Wat begon als een mooi plan om de pensioenen te privatiseren, is geeindigd in een draak van een systeem dat marktcorrectie tegengaat met geleend geld.

In theorie zou de oorlog in Irak dit moeten oplossen. Het einde van een lange periode van onzekerheid, het goedkoper worden van productie aan de basis (olie) en enorme investering vanwege de overheid. Het grote verschil echter met de andere oorlogen is dat dit een werk van lange adem is. Hoezeer Bush de overwinning verklaart, als in de dagen erna aanslag na aanslag plaatsvind weet iedereen dat het werk van lange adem eigenlijk nog in zijn beginphase staat.

Ik denk niet dat de huidige generatie goed weet waar ze economisch mee bezig zijn. (Op enkele genieen zoals Greenspan en eigenlijk ook wel JPVR na) Vergeet niet dat diezelfde mannen die nu over recessie praten de mannen waren die drie jaar geleden nog bezig waren over de 'new economy', die recessiebestendig was omdat de technologie zo snel vernieuwde. Wel guess what: We hebben dat in de jaren 20 ook meegemaakt, niets kon verkeerd gaan. Ik sta al jaren tegen de bierkaai te vechten in het economische denken (noot: Ik was ook 10 jaar te vroeg, want ik riep in 1990 al dat het bijna gedaan was, dus zo'n genie ben ik nu ook weer niet).

U praat over recessie. Ik denk dat we in recessie zitten (sorry hoor, maar drie maand stijging op de markt is voor mij nog geen ommekeer) die wel eens zou kunnen omslaan naar depressie omdat we de bodem nog niet gezien hebben.

Wat zijn de oplossingen?
1) Een massieve oorlog (denk genre Jihad van de moslims tegen de rest?)
2) Een grootse uitvinding (denk in de grootteorde van de computer, telefoon, een nieuwe energievorm etc.)
3) Stabiliteit (Een echte oplossing voor Israel etc.)
4) Een grote nieuwe markt (Is afrika er klaar voor? Of gaan we de grenzen tussen US en Europa laten vallen?)

Zoals je wel merkt zijn hier veel variabelen waar de economist eigenlijk geen vat kan ophebben, het is dus zeer moeilijk om voorspellingen te maken.

Van 1 ding ben ik echter zeker: Zelfs de grote 4 oplossingen zijn slechts een tijdelijke oplossing voor de problemen die ik aangekaart heb in het eerste deel van deze post. Kapitalisme is zeer mooi, maar zijn slechte kant is dat je, los gezien van de innovatieve geest van de mens, die de grote wildcard is, af en toe het kaf van het koren moet schijden.

Als ulta-conservatieve kapitalist moet ik nu ook consequent zijn: Wat de wereld eigenlijk echt nodig heeft is consequentie met de survival of the fittest. Als er deflatie en depressie komt, laat ze komen. Iedereen zal afzien, maar uiteindelijk zullen de meest competente bedrijven blijven bestaan en zullen we daarna met een verse lei kunnen beginnen. Het enige waar je op moet letten is dat er geen monopolies worden gecreerd met kapitaal dat 'op stock' staat op de grote rekeningen (Microsoft, als klassiek voorbeeld heeft bvb meer dan 20 miljard dollar in cash en equivalenten op hun balans, Microsoft zou in het geval van faillissementen een wereldpositie kunnen uitbouwen)

Uiteindelijk is er niet veel dat je hieraan kan doen bijten een beetje conservatief zijn en echt kijken naar de balans van de bedrijven waarin je investeerd. Ik investeer op het ogenblik in bedrijven met een lage schuldenlast waarvan ik denk/hoop dat ze een groeipotentieel hebben. Met 1 ding moet je rekening houden: De grootste fortuinen van de vorige eeuw zijn geschapen tijdens de depressie van de jaren 30. Depressie geldt niet voor iedereen. Ik hoop dat ik eraan ontsnap en wens u hetzelfde toe.

[TomB]

Als je tussen de regels van mijn post leest, zal je merken dat het op het eerste gezicht negatief lijkt, maar eigenlijk niet zo is.

[visjesman]

Lijkt mij toch wel serieus negatief ...
Hoe zit het eigenlijk met de oliereserves in Amerika?

[Vlaamse Leeuw]

Oorspronkelijk geplaatst door visjesman

Lijkt mij toch wel serieus negatief ...
Hoe zit het eigenlijk met de oliereserves in Amerika?

Ze hebben er enkele en enkele jaren geleden wilde Bush olie ontginnen in Alaska, maar omdat er toen zoveel protest tegen was werd dit afgeblazen.

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door Vlaamse Leeuw

Ze hebben er enkele en enkele jaren geleden wilde Bush olie ontginnen in Alaska, maar omdat er toen zoveel protest tegen was werd dit afgeblazen.

Alaska wordt wel degelijk ontgonnen. De enige reden dat ik dat weet is omdat de petroleummaatschappijen dikke klanten zijn van mijn klanten in Alaska.

Natuurlijke reserves in de VS zijn matig groot en zouden in theorie, mits investering, de VS zelfbedruipend kunnen maken voor een tijdje. Het probleem is dat de kost om het op te boren veel hoger is als in het Midden Oosten.

[Vlaamse Leeuw]

Oorspronkelijk geplaatst door TomB

Alaska wordt wel degelijk ontgonnen. De enige reden dat ik dat weet is omdat de petroleummaatschappijen dikke klanten zijn van mijn klanten in Alaska.

Natuurlijke reserves in de VS zijn matig groot en zouden in theorie, mits investering, de VS zelfbedruipend kunnen maken voor een tijdje. Het probleem is dat de kost om het op te boren veel hoger is als in het Midden Oosten.

Inderdaad. Ik heb in de Time van vorige week nog gelezen dat er zo'n 513.000 oliebronnen zijn in de V.S., maar dat het zo'n 10$ kost per vat om deze te ontginnen. In vergelijking met Iraq is dit zéér veel, hier is dit maar 0,5$.

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door visjesman

Lijkt mij toch wel serieus negatief ...

Houd er rekening mee dat de ups and downs van het systeem dat ik beschreef uiteindelijk resulteren in meer welvaart tov de beginsituatie.

Als ge een beetje wiskunde kent, stel u dan y = (1/3x + sin(x)) voor om u de beweging in te schatten. Dat is uiteraard gewoon een voorbeeldje.

De meer donkere economisten denken dat de functie uiteindelijk asymptotisch wordt, waarna je enkel maar naar beneden kan. Ik geloof daar niet in, het intellect van de mens zorgt ervoor dat er altijd nieuwe opportuniteiten zullen komen om de welvaart uit te bouwen in een kapitalistisch systeem. Er is op deze wereld nog genoeg ruimte om dat te laten doorgaan, en daarna is er de ruimte.

[alpina]

Is het niet zo dat de economie altijd al heeft bestaan uit ups en downs waarbij de downs vaak niet meer zijn dan niet-groeimomenten?

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door alpina

Is het niet zo dat de economie altijd al heeft bestaan uit ups en downs waarbij de downs vaak niet meer zijn dan niet-groeimomenten?

Inderdaad, maar je hebt wel groei nodig om een status quo te bereiken kwa welvaart.

[Supe®Staaf]

't Klinkt misschien lullig op deze serieuze topic, maar wat kan ik als individu doen om die deflatie tegen te gaan?

[alpina]

Oorspronkelijk geplaatst door Superstaaf®

't Klinkt misschien lullig op deze serieuze topic, maar wat kan ik als individu doen om die deflatie tegen te gaan?

Als individu kan je daar niets aan doen. Als individu kan je economische noch sociologisch of weet ik veel wat voor andere evoluties tegenhouden! Als je dat wel kan dan wil ik wel eens op bezoek komen!

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door Superstaaf®

't Klinkt misschien lullig op deze serieuze topic, maar wat kan ik als individu doen om die deflatie tegen te gaan?

Niet veel, maar je kan wel andere dingen doen om te voorkomen dat je er zwaar door getroffen wordt.
uw schuldenlast zoveel mogelijk beperken;
uw beleggingen herzien naar bedrijven die een beperkte schuldenlast hebben. (Vraag gewoon voor een balans, ze zullen u dat geven als ge ze opbelt, en kijk dan naar de activa vergelijken met de schuld). Hier zijn natuurlijk altijd uitzonderingen in.
uw loon bespreken over termijn en contractueel vastleggen en van die dingen.

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door alpina

Als individu kan je daar niets aan doen. Als individu kan je economische noch sociologisch of weet ik veel wat voor andere evoluties tegenhouden! Als je dat wel kan dan wil ik wel eens op bezoek komen!

Economie = Sociologie. De dag dat die stelling aanvaardt wordt zullen we weer vooruitgang boeken in dat studiegebied.

[alpina]

Economie = Sociologie. De dag dat die stelling aanvaardt wordt zullen we weer vooruitgang boeken in dat studiegebied.

Economische evoluties hebben inderdaad invloed op de sociologische en omgekeerd, maar om nu te zeggen dat beide wetenschappen gelijk zijn...

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door alpina

Economische evoluties hebben inderdaad invloed op de sociologische en omgekeerd, maar om nu te zeggen dat beide wetenschappen gelijk zijn...

Beiden bestuderen exact hetzelfde vanuit een andere hoek. Een beetje zoals scheikunde en natuurkunde.

[Paulus de Boskabouter]

Oorspronkelijk geplaatst door TomB

Beiden bestuderen exact hetzelfde vanuit een andere hoek. Een beetje zoals scheikunde en natuurkunde.

Ik heb eens de tijd genomen om deze thread te lezen.
Wat opvalt is dat je stelt je centen te investeren in bedrijven met een lage schuldenlast.
Nu, stel dat iedereen direkt dit advies zou opvolgen; welk een ramp gaat de economie dan tegemoet?? Honderden bedrijven zullen waarschijnlijk op de fles gaan en misschien enkele banken met zich meesleuren.
Of zit ik hier mis?

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door Paulus de Boskabouter

Ik heb eens de tijd genomen om deze thread te lezen.
Wat opvalt is dat je stelt je centen te investeren in bedrijven met een lage schuldenlast.
Nu, stel dat iedereen direkt dit advies zou opvolgen; welk een ramp gaat de economie dan tegemoet?? Honderden bedrijven zullen waarschijnlijk op de fles gaan en misschien enkele banken met zich meesleuren.
Of zit ik hier mis?

Yep, dan heeft dat een katalyserend effect op het effect dat besproken werd.

Maar mijn opinie heeft dat soort draagkracht niet. Economische voorspellingen maken is heel gemakkelijk, ze juist timen is wat moeilijk is. Ik ben daar geen kei in, ik kijk gewoon naar economische fundamenten en maak de beslissing voor mezelf. Aangezien we hier met een fenomeen te maken krijgen dat niet gezien is sinds de jaren 30, vind ik het een postje waard.

Maar Paulus, ge kunt natuurlijk ook uzelf indekken voor het geval dat de hele wereld naar mij luistert en tegen een deflatoire spiraal: Investeer uw hebben en houden in put opties op bedrijven met hoge schuldenlast. Als uw voorspelling uitkomt bent ge steenrijk.

[filosoof]

Oorspronkelijk geplaatst door TomB

Alan greenspan was hier vorig jaar al over bezig. Deze discussie is dus al een lange tijd op gang. Het is interessant om te zien hoe meer en meer economici het gevaar voor deflatie zien.

Deflatie = doodsteek voor bedrijven met zware schuldenlast.

IMF ziet reëel deflatiegevaar in Duitsland
Belgische langetermijnrente naar naoorlogs diepterecord
BRUSSEL -- Duitsland loopt, samen met enkele landen in het Verre Oosten, een ,,hoog risico'' op deflatie, een negatieve spiraal van dalende prijzen en economische activiteit. Die waarschuwing laat het Internationaal Monetair Fonds (IMF) horen in een speciale studie over de wereldwijde deflatierisico's. Tussen de regels lijkt het Fonds een oproep te doen tot de Europese Centrale Bank om snel actie te ondernemen.


ANDERE WEBSITES
www.imf.org



Het IMF schatte de deflatierisico's voor de geïndustrialiseerde wereld in op basis van verschillende criteria, zoals het inflatieritme, het overschot aan productiecapaciteit, de kredietgroei en de mate van overwaardering van diverse financiële markten (inclusief de vastgoedsector). De laatste twee werden gewogen volgens hun belang in de economie van een land.

Voor Duitsland, Japan, Hongkong en Taiwan ziet het IMF een reële kans op het uitbreken van deflatie. In een soortgelijke studie van 1995 noemde het IMF alleen Japan een risicogeval, een inschatting die achteraf correct is gebleken.

In de westerse wereld is deflatie op grote schaal niet meer voorgekomen sinds de economische crisis van de jaren dertig. Het gaat om een bijzonder destructief fenomeen, waarbij structurele dalingen van het prijzenpeil (negatieve inflatie) leiden tot een uitstel van bestedingen, een daling van de productie en de investeringen en een oplopende werkloosheid.

België wordt, samen met zes andere Europese landen, in de categorie met een ,,matig'' deflatierisico geplaatst. Acht jaar geleden achtte het IMF het risico op deflatie in zowel Duitsland als België vrijwel onbestaande. Opmerkelijk is verder dat de Verenigde Staten volgens het IMF weinig risico lopen, hoewel het ,,d-woord'' de jongste weken het onderwerp van gesprek was in Wall Street. Het IMF zegt er wel bij dat er nog veel ,,onzekerheden'' bestaan over diverse onevenwichten in de Amerikaanse economie.

Het Fonds zegt overigens niet te vrezen voor een wereldwijde deflatiegolf. De onderzoekers wijzen erop dat de financiële toestand van het westerse bedrijfsleven de voorbije twee jaar sterk verbeterd is door herstructureringen en kostenbesparingen. Bovendien hebben de centrale banken nog ruimte voor renteverlagingen, luidt het.

De Europese Centrale Bank (ECB) krijgt in het rapport wel de impliciete raad om de rente snel te verlagen, omdat deflatie voorkomen duizend keer eenvoudiger is dan ze te genezen. ,,Strikt genomen moet het monetaire beleid op zichzelf in staat zijn om de deflatoire verwachtingen af te wenden'', luidt het. Maar als dat niet gebeurt, kan een ingrijpen van de overheid nodig zijn. Zo sluit het IMF -- dat doorgaans voorstander is van een strikte begrotingsdiscipline -- niet uit dat een ,,stimulerend'' begrotingsbeleid nodig is.

De meeste economisten onderschrijven de waarschuwingen van het IMF, maar denken dat een soepel monetair beleid het onheil zal kunnen afwenden. ,,De ECB kan toch niet blind blijven. Bovendien lopen de VS niet zo'n groot risico. Er zijn toch ook heel wat goede economische cijfers gepubliceerd, de beurs is gestabiliseerd, de olieprijs gezakt en de bedrijven hebben meer ademruimte gekregen'', zegt Liesbeth Van de Craen van ING België.

Het neemt niet weg dat de financiële markten momenteel een ,,deflatiepremie'' incalculeren. Heel wat beleggers zoeken de jongste dagen hun heil in staatsobligaties, die sterk in waarde kunnen stijgen indien er werkelijk een deflatoire periode komt. De toch al extreem lage langetermijnrente daalde daardoor nog verder. In eigen land zakte de richtinggevende tienjaarsrente gisteren onder de 3,87 %, lager dan eind 1999 en meteen een nieuw naoorlogs dieptepunt. Volgens Van de Craen moeten we tot 1944 teruggaan voor een nog lagere rente.

Het IMF-rapport voerde gisteren de druk op de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder verder op. De regeringsleider noemde het rapport overdreven en zei dat hij geen enkel deflatiegevaar bespeurt. Schröder kreeg steun van ECB-raadslid Tommaso Padoa-Schioppa. In een toespraak gaf de Italiaan toe dat de lage economische groei een probleem vormt, maar zei hij dat dit niet mag leiden tot een versoepeling van de Europese begrotingsdiscipline.

Helaas heb je gelijk, maar sinds jaren eist het bedrijfsleven (dat bijna alle verkizingscampagnes van invloedrijke partijen, gelijk waar in de wereld mee financiert , of alleen financiert, zoals in de USA) goedkoop geld om zijnwinstmarges te verbeteren op korte termijn. Dus lage rentevoeten en fiscaal aanlokkelijk pensioensparen, mits het op de beurs gebeurt. De huidige babyboomers zitten op het dikste spaarvarken uit de geschiedenis van de mensheid, maar wat zijn ze ermee, als de rentevoeten historisch laag zijn? (Toen Duitsland "die Wende" moest financieren in 1990 heeft men liever de belastingen verhoogd, dan de rentevoet te laten stijgen...