Moord op Louis Sévèke

Met de arrestatie van de vermoedelijke moordenaar van Louis Sévèke,
druppelen de nieuwsfeiten over diens motief via gelekte dagboekaantekeningen
van de dader naar buiten. Wraak vanwege een al dan niet ingebeelde
beschuldiging van infiltratie binnen de kraakbeweging lijkt aannemelijk. De
advocate van de verdachte heeft het OM gevraagd een onderzoek in te stellen
naar het lek bij politie.
door Alex van Veen

Spanning en sensatie op de stoep voor het hoofdbureau van politie
Gelderland-Zuid in Nijmegen. Het is woensdagmiddag 28 maart, even over
tweeën. De aangekondigde persconferentie van justitie en politie inzake de
verrassende ontknoping van de moord op de Nijmeegse activist Louis Sévèke,
onderzoeker naar politie- en inlichtingendiensten, laat nog even op zich
wachten. Een koerier levert een flinke stapel taarten van de Hema af, er
valt vandaag overduidelijk iets te vieren.

De Volkskrant heeft vanochtend reeds onthuld dat de vermoedelijke moordenaar
van Sévèke op 16 maart in een internetcafé in Barcelona is aangehouden. In
die zin is de druk enigszins van de ketel, al snakken de journalisten en
nabestaanden van Sévèke naar het motief. Het gaat om de 38-jarige Marcel T.,
ingeschreven te Rotterdam, zo meldde het Spaanse ministerie van Binnenlandse
Zaken woensdagochtend.

Aanhouding
De 41-jarige Sévèke werd op 15 november 2005 in het centrum van Nijmegen van
dichtbij doodgeschoten. Er waren tientallen getuigen, maar het onderzoek
liep vast. De politie denkt dat de aangehouden Rotterdammer de "man met de
rood-blauwe sporttas" is, naar wie vrijwel vanaf het begin van het onderzoek
is gezocht. T. is dinsdag in Nederland aangekomen en heeft waarschijnlijk
alleen gehandeld, zo meldde
de Volkskrant.

Tegen de verdachte was al een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd
voor een aantal gewapende bankovervallen in Zuid-Holland, Utrecht, Brabant
en eentje in Nijmegen. De Spaanse autoriteiten stellen dat hij gewelddadig
te werk ging bij deze misdrijven. Ook meldden de Spanjaarden dat de
Nederlandse politie vorige maand bij een inval in een opslagbox van T.,
vermoedelijk in Leiden, explosief materiaal heeft gevonden.

In het Europees Arrestatiebevel (EAB) is verzocht om aanhouding en
overlevering van de verdachte aan de Nederlandse autoriteiten", meldt
hoofdofficier van justitie Remco van Tooren tijdens de persconferentie. "Na
de aanhouding op 16 maart is de verdachte voor een Spaanse rechter geleid.
De verdachte heeft ingestemd met een versnelde overleveringsprocedure. Dit
heeft ertoe geleid dat de man dinsdag 27 maart in Nederland is aangekomen en
sindsdien wordt verhoord."
Van Tooren meldt verder dat de verdachte inmiddels een bekennende verklaring
heeft afgelegd. Deze bekennende verklaring heeft betrekking op de moord op
Sévèke en een aantal overvallen in Zuid-Holland, Brabant, Utrecht en
Nijmegen. Over de relatie tussen de verdachte en het slachtoffer meldt Van
Tooren: "Zij hebben elkaar vermoedelijk ontmoet in de jaren '90. Zowel het
slachtoffer als de verdachte bewogen zich destijds in het Nijmeegse
krakersmilieu. In die tijd heeft de verdachte zich ook geruime tijd in
Nijmegen in een kraakpand bevonden."

Wraak als motief
In het belang van de verdachte worden er op de persconferentie geen verdere
mededelingen verstrekt of vragen beantwoord. Tot groot ongenoegen van het
massaal toegestroomde journaille. Maar nog geen 24 uur later komt de
Gelderlander met onthutsend nieuws. In een garagebox van de verdachte zou
een dagboek zijn aangetroffen waarin hij zijn motief voor de moord op Sévèke
heeft neergeschreven. De lokale krant baseert dit nieuwsfeit op basis van
'bronnen bij politie en justitie'.

Tien jaar geleden zou de verdachte door toedoen van Sévèke uit de Nijmeegse
kraakbeweging zijn gegooid, meldt de Gelderlander. Volgens ingewijden
beschuldigde Sévèke hem er destijds van infiltrant te zijn geweest van de
inlichtingendienst. In het dagboek zweert de verdachte hiervoor ooit wraak
te zullen nemen. Het dagboek werd bij toeval gevonden door agenten van de
politieregio Hollands-Midden (Leiden), die onderzoek deden naar
bankovervallen.

Uit het dagboek blijkt verder dat de verdachte op 15 november 2005 gedurende
het tijdstip van de moord in Nijmegen was. De verdachte zocht voor de moord
onder de schuilnaam Edmund Dantes nog internetcontact met Louis Sévèke. In
een e-mail die deze 'Dantes' juli 2005 verzond naar het Onderzoeks Bureau
Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (OBIV), waar Sévèke samen met zijn
kompaan Schoenmaekers werkzaam was, vroeg hij of het kantoor van OBIV zich
nog steeds in de Grote Broek bevond. Dantes meldde 'schoon schip' te willen
maken.

Hierop antwoordde Sévèke dat 'Dantes' maar een afspraak moest maken, waarop
niet werd gereageerd. Daarom stuurde Sévèke nogmaals een e-mailbericht
waarop wel een reactie kwam, namelijk dat over enkele weken nader contact
zou volgen. 'Edmund Dantes' liet echter niets meer van zich horen. Daarom
stuurde Sévèke op 15 oktober 2005 nog een keer e-mail en maakte van zijn
kant de afspraak om elkaar diezelfde maand nog te ontmoeten in een Nijmeegse
horecagelegenheid. Hierop heeft 'Edmund Dantes' nooit gereageerd.

Bomaanslagen
De verdachte zou in de jaren '90 ook meerdere gewapende bankovervallen
hebben gepleegd. Volgens De Gelderlander vermeldt hij in zijn dagboek ook
verantwoordelijk te zijn geweest voor de jarenlang in nevelen gehulde
aanslag op de vestiging van BASF in Arnhem op 16 april 1996. Al vrij snel
wordt duidelijk dat verdachte in zijn dagboek ook schrijft de bomaanslagen
bij Banque Paribas (januari 1996) en Credit Lyonnais (oktober 1995) in
Arnhem te hebben gepleegd.

Naast de Nijmeegse redactie van de Gelderlander blijken ook de Volkskrant en
het Algemeen Dagblad uitstekende contacten te onderhouden in kringen van
justitie en politie van het regiokorps Gelderland-Zuid. Meldt De
Gelderlander in eerste instantie nog stellig dat Sévèke zijn latere
moordenaar ooit uit de kraakbeweging te hebben gegooid, de Volkskrant komt
met het bericht dat T. zich 'zou hebben ingebeeld dat OBIV hem destijds als
infiltrant heeft beschouwd en hem daarom uit de kraakbeweging verstootte.'

'Volgens bronnen rond het onderzoek was de moord niet persoonlijk gericht
tegen Sévèke', meldt de Volkskrant. Politie en justitie zouden inmiddels in
de persoonlijke verslagen van T. hebben kunnen teruglezen dat hij betrokken
was bij 'alle aanslagen' die in de jaren '90 onder de naam Earth Liberation
Front (ELF) werden gepleegd. Hij zou gelden als de explosievenexpert van
deze radicale milieubeweging.

De familie van Sévèke, verenigd in de 'persgroep', verklaart in hetzelfde
bericht in de Volkskrant dat er 'midden jaren '90' ruzie was geweest tussen
T. en andere krakers, onder wie Sévèke. Deze aanvaring had te maken met het
aannemen van geld van een kraakpandeigenaar. Deze eigenaar bood de krakers
een flinke som geld aan als ze maar wilden vertrekken. Over het aanbod
bestond discussie in de kraakbeweging. T. zou volgens de persgroep wel het
geld willen aanpakken, de krakers echter niet.

Notebook
Het Algemeen Dagblad weet te melden dat het dagboek op een notebook (laptop)
werd bijgehouden. In de notebook stonden aantekeningen over Sévèke en over
de bankovervallen die T. heeft gepleegd. Ook vond de politie op de computer
krantenartikelen over de moord op Sévèke. Ook deze krant baseert de feiten
op basis van bronnen bij politie en justitie.

Volgens ingewijden, zo meldt het AD, is de notebook na bestudering door
Hollands-Midden opgestuurd naar het korps Gelderland-Zuid. Dit korps
schakelde direct het Bamboeteam in, dat de moord op de linkse activist van
15 november 2005 onderzocht. Zowel in Rotterdam als in Nijmegen gingen
rechercheurs na met wie T. contact onderhield, zoals familie en vrienden.
Toen dat niets opleverde, onderzocht het team ook e-mailverkeer. Na enkele
weken werd de verdachte getraceerd in Spanje.

Uit gesprekken die de journalist van het AD had met vrienden en medekrakers
is gebleken dat Sévèke zijn vermoedelijke moordenaar goed heeft gekend. Zo
ontmoetten ze elkaar in de jaren '90 geregeld tijdens vergaderingen in het
kraakpand De Grote Broek in het centrum van Nijmegen. T. was van 1992 tot
eind '96 medewerker van de linkse boekhandel Assata, dat aan de achterkant
van De Grote Broek is gevestigd.

Diezelfde krant weet een aantal dagen later te melden dat T. tijdens
ondervragingen nauwlettend in de gaten gehouden wordt door
gedragsdeskundigen. Ook worden video-opnames gemaakt. De Rotterdammer zou
een paranoïde indruk maken en lijden aan achtervolgingswaanzin. 'Volgens
ingewijden is bij de ondervragingen naar voren gekomen dat T. 'enkele
frustraties' met zich meedraagt', zoals het infiltratieverhaal wat hem
kennelijk achtervolgt en de afgewezen oprotpremie.

Lekken
De berichtgeving over het dagboek die op de notebook zou staan, wekt de
nodige vragen op. Bijvoorbeeld of de gelekte informatie wel klopt en zo ja,
wat het motief van politie en/of justitie is geweest om het volledige
dagboek, en waarvan de Gelderlander beweert deze in bezit te hebben, of
delen daaruit naar de pers te lekken. En is het wel kies om voorafgaande het
proces feitenmateriaal, dat kennelijk toebehoort aan het strafdossier, te
publiceren?

Op de nieuwsredactie van de Gelderlander zijn ze weinig mededeelzaam, om het
zachtjes uit te drukken. In de editie van 4 april meldt men, naast het
kennelijk in bezit hebben van het volledige dagboek, dat het publiceren van
relevante onderdelen uit het dagboek aan 'een groter begrip' voor de zaak
Sévèke kan bijdragen. De journalist van de Nijmeegse redactie, die z'n naam
niet wil zeggen, laat enkel los dat "journalisten geen andere journalisten
moeten ondervragen." "Als wij over deze zaak nieuwe feiten te melden hebben,
doen we dat in onze eigen krant."

John Schoorl van de Volkskrant daarentegen, die publiceert over de zaak
Sévèke en diens vertrouwelijke dagboekaantekeningen, vindt het geen enkel
probleem om ons te woord te staan. Op de vraag waarom er juist naar hem is
gelekt, antwoordt hij dat ze hem in justitiële- en politiekringen "een goede
en betrouwbare journalist vinden die zich goed in de zaak verdiept. Wel is
het zo dat het initiatief voor het contact altijd van mij komt en nooit van
mijn bronnen."

Waarom zijn bronnen juist de informatie afkomstig uit het dagboek aan hebben
geboden, weet hij niet. "Soms krijg je gewoon iets te horen. Er is altijd
een belang bij de andere partij, soms ook niet", antwoordt hij. Dat de
feiten die T. op de notebook heeft geschreven verzonnen kunnen zijn, is
volgens Schoorl mogelijk, al acht hij deze kans klein. "Je moet ergens
vanuit gaan in het leven, anders heb je geen leven meer."

Spanningsveld
Niels Dekker van het Algemeen Dagblad, die op zijn beurt geregeld met zijn
neus in de boter valt dankzij nuttige tips uit kringen van politie en
justitie inzake Sévèke, vermoedt dat euforie over de vangst van T. de
oorzaak is van het lekken. Na zestien maanden van intensief speurwerk zou
men binnen kringen van politie en justitie uitermate verheugd zijn geweest
over de vondst van de spullen in de garagebox en de daarop volgende
aanhouding van verdachte.

"Men heeft binnen de organisatie een buitengewone prestatie bereikt en is
daar uitgelaten over. Onder het voorbehoud dat er nog dingen spelen waar wij
helemaal geen zicht op hebben, is er sprake van een doorbraak. Ze wilden het
aanvankelijk van de daken schreeuwen. Volgens mij is er vervolgens een
spanningsveld ontstaan tussen het personeel op de werkvloer, die de
prestatie heeft geleverd, en hogerhand die een procedure volgt waarbij er
eigenlijk niets naar buiten mag worden gebracht. Dan ga je lekken", aldus
Dekker.

Ook Dekker acht zijn anonieme bronnen betrouwbaar. "Zeker als je de gelekte
feiten in sommige gevallen ook zelf kunt checken. Zo zijn er dingen die we
gehoord hebben die nog niet in de krant verschenen zijn. Nee, ik zeg niet
wat." Desondanks is alles wat over het dagboek wordt gepubliceerd onder
voorbehoud, aldus Dekker. Hij probeert zoveel mogelijk informatie te
verzamelen op basis van hoor en wederhoor. "Wanneer in dit geval de advocaat
van de verdachte er voor kiest niets te zeggen, heb ik het recht de geboden
informatie zonder wederhoor te publiceren."

Er zijn nog vele vragen, ook voor Dekker. Zo zou hij graag willen weten hoe
de politie van Holland-Midden op de garagebox, die zich hoogstwaarschijnlijk
in Leiden bevindt, is gestuit. Is de vondst van het dagboek en de aanhouding
van T. een toevalstreffer geweest? "Denk je dat we dit ooit te weten zullen
komen? Misschien dat het wat duidelijker wordt bij de rechtszaak."

Auteursrecht
Bénédict Ficq, de advocate van Marcel T. wiens proces waarschijnlijk in
oktober of november zal beginnen, weet over het lekken naar de pers één ding
zeker: "Ik heb het niet gedaan." Aangezien het strafdossier slechts in
handen is van de rechter, de verdediging en het openbaar ministerie,
vermoedt zij dat het lek in kringen van de politie gezocht moet worden. "Op
basis van reacties ga ik er vooralsnog vanuit dat er niet strategisch gelekt
wordt door het OM. Dus zal het lek bij de politie zitten."

Over het motief om het dagboek te lekken wenst zij geen uitsluitsel te
geven, "dat zou speculeren zijn." De informatie uit het dagboek die is
gelekt, is volgens Ficq tot op heden "uiterst beperkt." De advocate zegt
over aanwijzingen te beschikken dat er delen van het dagboek in omloop zijn
bij de pers, dan wel ingezien zijn door journalisten. Ze heeft deze week het
OM gevraagd een onderzoek in te stellen, en justitie erop gewezen dat hier
"sprake is van verdenking van schending van het ambtsgeheim, in feite een
misdrijf."

Om te voorkomen dat het dagboek, dat mogelijkerwijs in z'n geheel in handen
van de pers terecht is gekomen, voorafgaande het proces deels of integraal
wordt gepubliceerd, heeft zij de media per brief aangeschreven en
gewaarschuwd. 'Dit dagboek is een manuscript in de vorm van een geschreven
autobiografie, waarin vele intieme details over het persoonlijk leven van
cliënt worden opgetekend. Het hele leven van cliënt wordt hierin door hem in
kaart gebracht en ook de drijfveren om te kiezen voor het plegen van
strafbare feiten worden hierin uiteengezet.'

Namens haar cliënt stelt Ficq zich in de brief op het standpunt dat het
manuscript onder de auteurswet valt en dat openbaarmaking strafbaar is. Door
te stellen dat het manuscript 'autobiografisch' is, geeft de advocate in
wezen toe dat de gelekte informatie van en over haar cliënte geen
gedachtespinsel is. "Dat is een gevolgtrekking die u maakt, maar die niet
per se uit mijn tekst hoeft te komen."

Op de vraag of een manuscript onder het auteursrecht valt, wenst zij niet
nader in te gaan. "Dat zou een lange juridische discussie opleveren, en ik
vind de vraag verder ook niet erg relevant. Op het moment dat ik een goede
reden heb te veronderstellen dat een redactie in het bezit is van het
dagboek, stap ik naar de media. Ik heb goeie kaarten in handen door te
stellen dat het auteursrecht van toepassing is."