Sjoemelt de Vlaamse overheid met de begroting?

[Recitator]

Afgelopen dinsdag stond de begroting van de Vlaamse regering op de agenda. Het eerste stevige pleidooi was voor Eric Van Rompuy

De voorzitter : Aan de orde zijn het ontwerp van decreet houdende aanpassing van de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002, het ontwerp van decreet houdende eerste aanpassing van de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002, het ontwerp van decreet houdende tweede aanpassing van de algemene uitgavenbegroting
van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002 en het ontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2002.

De heer Eric Van Rompuy : De Vlaamse regering heeft de economische gevolgen van de gebeurtenissen van 11 september 2001 steeds geminimaliseerd en vond het niet nodig maatregelen te nemen om de economische teruggang en de groeiende
werkloosheid bij onder meer jongeren, migranten en zelfs academici en hoogopgeleiden, aan te pakken. Volgens het Planbureau is de werkgelegenheidsgroei dit jaar voor het eerst sinds 1994 zo goed alsstilgevallen. De Vlaamse regering heeft zich in het Pact van Vilvoorde ertoe verbonden om de werkgelegenheidsgraad op te drijven, maar toch zal hij dit jaar met 0,3 procent afnemen.

Het wekt verwondering dat de Vlaamse regering zo passief blijft op sociaal-economisch vlak. Natuurlijk is voor heel wat zaken de federale overheid bevoegd, maar intussen neemt de Vlaamse overheid geen nieuwe initiatieven om de werklozen
actiever te laten participeren aan de arbeidsmarkt. Ook het economische beleid lijkt stilgevallen te zijn.

Wat gebeurt er met het stimuleren van de startende ondernemers, de beloofde huizen van de onderneming, de nieuwe opleidingscheques of de herziening van de expansiesteun ? In de praktijk komt er van alle beloftes weinig terecht. De
lasten voor de ondernemingen zullen zelfs toenemen doordat bepaalde gewestbelastingen niet langer aftrekbaar zijn.

Samen met de sociale partners is CD&V van mening dat de Vlaamse regering op het sociaal-economische vlak visie en daadkracht mist. Dat komt ook tot uiting in deze begrotingscontrole. Het formuleren van doelstellingen alleen volstaat niet. We wezen er bij de bespreking van de begroting 2002 al op dat ernstige bijsturingen zich zouden opdringen om het begrotingssaldo van de Hoge Raad van Financiën (HRF) te halen. Wij krijgen nu gelijk.

Door de lagere economische groei zijn de minderontvangsten opgelopen tot 10 tot 11 miljard frank.

De opbrengsten van de registratierechten liggen in de eerste vijf maanden van 2002 10,5 procent beneden het niveau van dezelfde periode vorig jaar. De terugverdieneffecten zullen bovendien lager uitvallen dan verwacht, waardoor de
minderopbrengsten zullen oplopen tot 8 tot 10 miljard frank. Het verhoogde btw-tarief voor Aquafin zal voor 2002 twee miljard frank bijkomende kosten met zich meebrengen. Daarnaast zijn er achterstallige facturen voor 208 miljoen euro. Het
Rekenhof verwijt de regering terecht met deze kosten geen rekening te hebben gehouden.

De regering past voortdurend haar begrotingsnorm aan. Nu wordt ook de HRF-norm versoepeld tot een nieuwe ESR-95-norm. Waarom wordt geen rekening gehouden met de negatieve correcties voor Aquafin ? Deed men dat wel, dan zou het tekort 61
miljoen euro bedragen ten opzichte van de norm. Als bovendien de minimumprovisie voor de btw-facturen in rekening gebracht werd, zou het verschil ten aanzien van de HRF-norm oplopen tot 111 miljoen euro.

De afcentiemen zijn eigenaardig genoeg niet begroot, maar zullen in de realisatie worden aangerekend op het onderbenuttingspercentage van de kredieten. Zijn deze ongebruikte kredieten echter niet al opgeëist voor het
Financieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige Investeringsuitgaven (FFEU), met name voor de infrastructuurinvesteringen van minister Stevaert ? Er worden begrotingstrucs gebruikt om de HRF-verplichtingen te voldoen. Er wordt niet structureel bespaard om de dalende inkomsten te compenseren. De regering beperkt zich tot cosmetische operaties.

Begrotingsbesprekingen worden steeds meer gereduceerd tot een discussie over de middelen uit het FFEU. Minister Stevaert zal zijn plan voor veiligere infrastructuur financieren via het FFEU, zonder dat hij weet of er overschotten zijn. Het FFEU maakt het begrotingsbeleid helemaal ondoorzichtig. Van de 546 miljoen euro aan beschikbare middelen wordt 518 miljoen euro overgedragen naar de volgende jaren. Als de vastleggingen in de volgende jaren tot betalingen zullen leiden, zonder dat er toevoegingen gebeuren aan het fonds, zal het HRF-saldo nog verder worden bezwaard. Het gaat om een tijdbom : de financiering van het fonds is immers afhankelijk van de conjunctuur. De SERV heeft erop gewezen dat de beleidsmarge in 2003 zal worden gereduceerd tot nul.

CD&V heeft er twee jaar geleden reeds op gewezen dat de afcentiemen en de afschaffing van het kijk- en luistergeld deels een broekzak-vestzakoperatie zijn, als gevolg van de hogere bijdragen in de zorgverzekering, de hogere gemeentebelasting en de vergoeding voor gebruik van de openbare weg, die wordt opgelegd aan de nutsmaatschappijen. Bovendien zal de lastenverlaging een hypotheek leggen op belangrijke maatschappelijke noden. Begroten is kiezen. De maatschappelijke behoeften in sectoren zoals onderwijs, welzijn, leefmilieu en mobiliteit, zijn zeer groot. De regeringen in verschillende buurlanden hebben moeten vaststellen dat de bevolking meer van hen verwacht dan een gratis beleid.
De maatschappelijke behoefte die de volgende jaren centraal zal staan, is de vraag naar meer gemeenschapsvoorzieningen. Dit zal veel belangrijker worden dan privatiseringen en individuele belastingverlagingen.

De tekorten in de zorg- en welzijnssector worden schrijnend. Er zijn grote tekorten in zowat alle sectoren.