Comité voor Nieuw Benelux pakt taalprobleem aan

[Superlux]

Brussel - Het Comité voor een Nieuwe Benelux stelt bezorgd vast dat communautaire twisten de Belgische politiek blijven kleuren, vaak met Brussel als inzet. “Ruzie maken is niet meer van deze tijd. We moeten zoeken naar een oplossing voor de 21ste eeuw,” zegt stichtend lid prof. em. Hendrik Gysels.


Het Comité voor een Nieuwe Benelux – met als stichtende leden emeritus hoogleraar Biologie en Ecologie van de Gentse universiteit Hendrik Gysels, emeritus hoogleraar Staats- en Bestuurskunde van de Rotterdamse Erasmus Universiteit Wim Couwenberg en honorair ambassadeur Pierre van Hautte – ijvert voor een nieuw Beneluxverdrag als het huidige op 1 november 2010 afloopt. De Benelux (België, Nederland, Luxemburg) werd op 3 februari 1958 opgericht.


Het comité stelt met verbijstering vast dat Brussel, hoofdstad van België, van Vlaanderen en van Europa, het voorwerp blijft van taaltwisten. Het Comité voor een Nieuwe Benelux spreekt van een schandvlek. “Brussel is ook een Benelux-probleem,” poneert het comité: het lot van België en de Benelux zijn innig verbonden, en in een eengemaakt Europa is Nederland net zo verantwoordelijk als Vlaanderen voor de bloei en de uitstraling van de Nederlandse taal en cultuur in Brussel. Ook het imago van de Benelux lijdt volgens het comité onder de “irrationele” taaltwisten in de grootste stad van zijn grondgebied.


De aanleiding voor een aantal voorstellen, die het comité presenteert tijdens de aartsmoeilijke, fel communautair gekleurde regeringsonderhandelingen, is een artikel van UCL-hoogleraar Philippe Van Parijs. Van Parijs stelde vorige zomer voor om de vier kleinste faciliteitengemeenten (Linkebeek, Drogenbos, Wezembeek-Oppem en Kraainem) bij Brussel te voegen en de twee grootste (Sint-Genesius-Rode en Wemmel) bij Vlaanderen te laten en de faciliteiten af te schaffen. “Inhoudelijk sterk en evenwichtig,” noemt het comité de voorstellen van Van Parijs, maar ook: een oplossing van de voorbije eeuw. Het comité wil de grenzen van Brussel niet volgens talentellingen en administratieve grenzen hertekenen, maar volgens criteria van ruimtelijke ordening.


Appel, peer of kalebas
De Grote Ring, ten noorden, oosten en westen van het gewest, is voor het comité een duidelijke grens. Een kleine correctie, geeft het comité toe, maar een belangrijk gebaar dat een streep kan trekken onder discussies van de vorige generaties.


Blijft de zuidelijke afbakening. Om de resultaten van de wijziging van de zuidelijke grens aanschouwelijk voor te stellen, ging het comité te rade bij de fruitboer. In een eerste scenario, dat de huidige zuidelijke grenzen behoudt, krijgt het gewest de vorm van een appel. Een tweede scenario – het kalebas-scenario – neemt de Ring als zuidelijke grens. De Vlaamse gemeenten Beersel (zonder Huizingen), Sint-Genesius-Rode en Linkebeek en de Waalse gemeenten Waterloo en Eigenbrakel worden bij Brussel gevoegd. Beide Waals-Brabantse gemeenten tellen een flink aantal Nederlandstalige inwoners, benadrukt het comité fijntjes.


Laatste scenario: niet de autosnelweg, maar de spoorweg naar Eigenbrakel wordt de grens. Dat betekent dat het grootste deel van Sint-Genesius-Rode de twintigste Brusselse gemeente wordt; het Brussels gewest krijgt dan de vorm van een peer. In de drie voorstellen wordt het stuk Neerpede buiten de Ring in Anderlecht naar de gemeente Dilbeek overgeheveld. De faciliteiten worden in de drie gevallen afgeschaft.


Het comité onderstreept dat de voorstellen niet lukraak geformuleerd zijn: ze berusten op literatuur inzake ruimtelijke ordening.


Het comité wil geen van de drie mogelijke grensverschuivingen aanprijzen: de Belgische bevolking moet de knoop doorhakken. Het stelt een niet-bindend referendum voor ter gelegenheid van de gewestverkiezingen in 2009. Het referendum zou meteen ook duidelijk maken in hoeverre Vlamingen en Walen zich bij de hoofdstad betrokken voelen. Maar omdat Brussel ook de Europese hoofdstad is, zouden ook Nederlanders en Luxemburgers, en inwoners van Keulen en Rijsel hun mening kunnen geven – zij het vrijblijvend. De Benelux als laborato*rium voor Europa, zeg maar.

Het comité beseft evenwel dat een hertekening van de gewestgrenzen niet noodzakelijk het einde van de Brusselse communautaire problemen betekent. Daarom stelt het comité de oprichting voor van een waakhond: de Benelux-adviesraad. Die zou bestaan uit twee Vlamingen (van wie één Brusselaar), twee Franstaligen (van wie eveneens één Brusselaar), twee Duitstalige Belgen (die systematisch vergeten worden), twee Nederlanders (van wie één Fries, die over taalminderheden kan meepraten) en twee Luxemburgers (zij weten wat tweetaligheid betekent). Het comité zou alleen niet-bindende adviezen voorstellen, maar zou gezien de onpartijdige samenstelling wel moreel gezag uitstralen, is de hoop.


Het Comité voor een Nieuwe Benelux gaat zijn voorstellen niet aan de regeringsonderhandelaars overhandigen. “Die mensen hebben het zo al druk genoeg,” zegt Gysels. Maar dat betekent niet dat de denksporen spielerei zijn. Mocht België uiteenvallen, dan liggen de grenzen vast, aldus het comité. Brussel zou dan als DB ofte District van Brabant – naar analogie met Washington DC, District of Columbia – voluit deel uit*maken van een echt federale Benelux.

Het comité wil naar eigen zeggen een positieve bijdrage leveren tot de oplossing van een prangend probleem dat onze samenleving al een eeuw lang verzuurt.


Danny Vileyn © Brussel Deze Week

[DebianFox]

Wat een geblaat, geen corridor. Waarom schaffen we het Brussels Gewest niet af?

[Nyquist]

Heeft er al iemand eens een duidelijk antwoord gegeven op de vraag waarom Brussel per se meer territorium nodig heeft?

[Pieter B]

Brussel heeft geen groter terretorium nodig en kan dit zeker niet krijgen zolang het zelf eerst deftig hervormd wordt. Antwerpen is even groot en is toch ook niet opgesplitst in 1000 kleine gemeenten met ieder hun eigen raad, schepen, burgemeester.