"Houston, we have a problem..."

[Groentje-18]

Niet alleen droogte in Spanje
23-06-2005
De droogte grijpt om zich heen in Europa. Luidde eerst Spanje de noodklok over de uitdijende woestijn, nu kampt zelfs een deel van België met een watertekort. Ook Frankrijk staan strenge maatregelen in de watervoorziening te wachten deze zomer en zelfs Nederland ontsnapt niet aan de klimaatveranderingen. Nederland zal in de zomermaanden in toenemende mate worden getroffen door watertekorten door de klimaatverandering. Hierdoor zal de beschikbare hoeveelheid zoetwater in de zomer afnemen. In extreem droge zomers zal de economische schade oplopen tot enkele miljarden euro's. Met name de landbouw, scheepvaart en energiecentrales lijden economische schade door tekort aan zoetwater. Ook de natuur lijdt onder de droogte. Door ontwatering van landbouwgebieden zijn er structurele tekorten in het watersysteem ontstaan. In extreem droge jaren kan dit tot onherstelbare schade leiden.

[Groentje-18]

Ja sorry ... ik vind al maar meer bronnen die concreet iets zeggen over de (dreigende) problemen in België...

DEEL II : BESCHRIJVING VAN DE UITGANGSSITUATIE

1. OMGEVINGSANALYSE
--------------------------------------------------------------------------------

1.1. Mondiale watercyclus
--------------------------------------------------------------------------------


Water is op aarde uitzonderlijk overvloedig aanwezig, maar als grondstof schaars. Nagenoeg 97% van alle water op aarde bevindt zich in de oceanen. Minder dan 3 % is zoet water en 75% van de totale hoeveelheid zoet water zit gevangen in poolijs, 14% in diep grondwater, 11% in ondiep grondwater, 0,3% in meren, 0,06% in de bodem, 0,035% in de atmosfeer en 0,03% in rivieren. Van alle water op aarde kan dus slechts ongeveer 0,33% als grondstof gewonnen worden uit ondiep grondwater en oppervlaktewater (rivieren en meren), 97% van het zoet water is grondwater.

Door de bevolkingsaangroei - de wereldbevolking is de laatste twintig jaar verdubbeld -, de toenemende verstedelijking in de derde wereld - in 1970 woonde een op vijf mensen in steden, nu meer dan de helft - , de verbetering van de levensstandaard, de verdampingsverliezen in de kanalen, de lekverliezen in leidingen en het inefficiënt watergebruik in industrie en landbouw stijgt het waterverbruik sinds enkele decennia onheilspellend snel. Het totale waterverbruik is sinds 1950 verdrievoudigd en bereikt thans een volume van 4350 km3 per jaar, nagenoeg achtmaal de gemiddelde jaarlijkse afvoer van de Mississippi. De verwachting is dat door de verbetering van de economische situatie in de ontwikkelingslanden het waterverbruik in de 21ste eeuw in belangrijke mate zal blijven stijgen.

Waterschaarste is een relatief recent fenomeen. Vroeger woonden de mensen simpelweg niet in streken met onvoldoende water. Alle oude steden liggen dan ook aan waterlopen. De bevolkingsaangroei, oorlogen en sociale en economische marginalisatie dwingen meer en meer bevolkingsgroepen naar (semi-) aride gebieden te migreren. Systematische klimaatwijzigingen of accidenteel voorkomende droge periodes maken dat in grote delen van Afrika en het Midden-Oosten regelmatig tot chronisch waterschaarste ontstaat.
In de jaren vijftig was er slechts een handvol landen die met waterschaarste te kampen had. Thans wordt watertekort reeds gevoeld in 26 landen, met een totale bevolking van 300 miljoen mensen. Verwacht wordt dat de lijst van landen met waterschaarste tegen 2010 in belangrijke mate zal aangroeien. Ze zal dan landen bevatten als China, India, Mexico en het westelijk gedeelte van de VS, maar ook delen van Hongarije, Nederland en België. In totaal zal het gaan om een bevolking van 1,2 miljard mensen. Voorspellingen voor het jaar 2050 van de World Water Council tonen aan dat dan 66 landen of ongeveer twee derde van de wereldbevolking in mindere of meerdere mate met watertekort te kampen zullen hebben.


De industrie en de bevolking produceren grote hoeveelheden afvalwater die in de meeste gevallen helaas geloosd worden in waterlopen die (elders) voor de watervoorziening moeten instaan. Verder resulteert de intensivering van de landbouw wereldwijd in een toename van het gebruik van kunstmeststoffen waarvan de residu's in het grond- en oppervlaktewater terechtkomen. De expansie van de irrigatie, gekoppeld aan een slecht waterbeheer op het land, veroorzaken oververzadiging en verzilting van de grond.


(uit "Water, een schaarse grondstof", prof. J. Berlamont, Lessen voor de 21ste eeuw, nr. 5)

[Groentje-18]

[size=4]RECHT-vaardig, menswaardig: Recht op water[/size]


[size=3]Inhoud[/size]

De belangrijkste waterproblemen
Watertekort

Enkele oorzaken van waterproblemen: overexploitatie en vervuiling

Conflicten om water

Recht op water: de verantwoordelijkheid van de overheid

Privatisering van water


Stuwdammen en waterconflicten

De problemen van stuwdammen

Enkele voorbeelden van waterconflicten


Het Midden-Oosten
India en Bangladesh: de Farraka-dam
Links
Werkvormen

--------------------------------------------------------------------------

De belangrijkste waterproblemen

Watertekort

Vaak wordt aangenomen dat er genoeg water op de wereld is, dat er gigantische, onuitputtelijke watervoorraden zijn. Maar zo is het niet. Driekwart van het aardoppervlak is weliswaar bedekt met water, maar het overgrote deel daarvan kun je niet drinken. Het is zout. Van het drinkbare water kunnen we bovendien maar een klein deel gebruiken. De rest zit opgesloten in het poolijs of is anderszins moeilijk bereikbaar. Slechts een half procent van al het water op de wereld is beschikbaar als drinkwater. Schoon water is schaars en het wordt steeds schaarser. De waterconsumptie verdubbelt elke twintig jaar, twee keer zo vlug als de bevolkingsaangroei. Het meeste water wordt verbruikt in de rijke landen. De intensieve landbouw is goed voor 65 procent van de waterconsumptie in de wereld. Dan volgt de industrie met 25 procent. Huishoudens nemen tien procent voor hun rekening. De groeiende waterbehoefte van industrie en huishoudens maakt het in sommige droge gebieden onmogelijk om voldoende voedsel te verbouwen. In China dreigt een groot graantekort omdat industrie en steden een steeds groter deel opslorpen van de beperkte watervoorraad voor de landbouw. De toegang tot water is oneerlijk verdeeld.


Anderhalf miljard mensen, voornamelijk in ontwikkelingslanden, beschikken niet over schoon drinkwater. Volgens de Verenigde Naties heeft in Eritrea slechts zeven procent van de bevolking schoon water, in Mozambique 24 procent. Op de VN-Millenniumconferentie in september 2000 beloofden de regeringen uit de hele wereld om het aantal mensen dat zonder schoon drinkwater moet leven, binnen vijftien jaar tot de helft terug te brengen. De trend wijst echter de andere kant uit. Volgens voorspellingen van de VN zal in 2025 de vraag naar water 56 procent groter zijn dan de beschikbare hoeveelheid. Bijna een derde van de wereldbevolking, ongeveer 2,7 miljard mensen, zal in de komende 25 jaar te maken krijgen met ernstige watertekorten. Er is dus werk aan de winkel.



Enkele oorzaken van waterproblemen: overexploitatie en vervuiling

In veel gebieden met intensieve landbouw zorgen onttrekking van grondwater en uitspoeling van chemicaliën voor grote problemen. Landbouwchemicaliën verspreiden zich in grond- en oppervlaktewater. Overbekend zijn de gevolgen van de katoenteelt voor het Aralmeer in de voormalige Sovjet-Unie. Onttrekking van water ten behoeve van deze teelt halveerde in twintig jaar tijd het wateroppervlak. Wat overbleef van het meer is nu omgeven door een woestijnachtige vlakte. Andere waterbronnen in de wijde omtrek van het Aralmeer zijn zwaar vervuild door restanten giftige landbouwchemicaliën. Het drinkwater vormt er een bron van ziektes: kanker, lever- en nierkwalen, huidziektes, geboorteafwijkingen en miskramen.


Mijnbouw, waterkrachtcentrales en andere industrieën verbruiken niet alleen grote hoeveelheden water, ze zorgen ook voor enorme milieuproblemen. De achtendertigduizend grote dammen die er in de wereld zijn aangelegd voor elektriciteitsopwekking en irrigatie, hebben geleid tot ecologische catastrofes. Grote gebieden werden onder water gezet, andere gebieden raakten erdoor verzilt. Rivieren krompen, waardoor het zeewater kon oprukken in het land en de vissen minder leefruimte hadden. De beruchte Aswandam in Eypte leidde tot een afname van tweederde van de visstand in de Nijl. Doordat de Nijl niet meer buiten zijn oevers treedt om de akkers in de vallei te bevloeien, treedt daar verarming en verzilting op.


De toenemende concentratie van mensen in grote steden zorgt voor ernstige lokale watertekorten. Mexico-Stad, één van de grootste en meest dichtbevolkte steden van de wereld, begon ooit op eilanden en drijvende tuinen in een groot meer in een weelderige vallei. De afgelopen vijfhonderd jaar zijn de meren leeggepompt om de groeiende bevolking van water te voorzien. De stad is nu letterlijk aan het dalen doordat grote hoeveelheden water onder de funderingen worden weggepompt. Rivieren worden omgelegd om de stad van water te voorzien. Niettemin dreigt een acuut tekort aan schoon drinkwater.
(Dit is dus wat ik ergens zei over Mexico)

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO schat dat tachtig procent van alle ziekten en een derde van alle sterfgevallen in ontwikkelingslanden veroorzaakt worden door de consumptie van vervuild water. Ruim 2,5 miljard mensen zitten op dit moment zonder riolering. Door vervuiling van de waterbron of een slechte verwerking van afvalwater sterven jaarlijks vijf miljoen mensen. Elke acht seconden gaat er een kind dood aan diarree, kinderverlamming, amoebes, malaria, dengue-koorts en andere ziektes die overgebracht worden door vuil water.


top

Conflicten om water

Uit een studie van het International Water Management Institute blijkt dat waterschaarste een van de meest destabiliserende factoren is in landen waar verschillende sectoren met elkaar wedijveren om schaarse waterbronnen. De komende jaren zullen conflicten om water ook in toenemende mate tussen landen optreden. Maar ook nu spelen er al conflicten over water. Tsjechië en Slowakije procederen voor het Internationale Gerechtshof over het water van de Donau. Nederland en België hebben meningsverschillen over de kwaliteit van het Maaswater. De relatie tussen Botswana en Namibië verslechterde door plannen van Namibië om een pijplijn aan te leggen dat het water van de gezamenlijke Okavango-rivier naar Oost-Namibië leidde. Het meest explosief is de situatie in het Midden-Oosten. Israël gebruikt het grootste deel van het Jordaanwater, waarvan Jordanië afhankelijk is voor zijn watervoorziening. Met de Palestijnen heeft Israël onlangs een omstreden akkoord gesloten over de verdeling van water in de bezette gebieden. Egypte heeft gedreigd met oorlog tegen Soedan, dat aan de bovenstroom van de Nijl water dreigt af te tappen dat voor Egypte van levensbelang is. Syrië, Irak en Turkije hebben geschillen naar aanleiding van de bouw door Turkije van dammen in de Eufraat. Ook India en Bangladesh liggen met elkaar in de clinch omwille van de gevolgen van de Farraka-dam in India voor Bangladesh. Dit soort conflicten zal in de toekomst alleen nog maar vaker voorkomen.


Recht op water: de verantwoordelijkheid van de overheid

Water is schaars en zal in de 21ste eeuw steeds schaarser worden. De wereldbevolking groeit en de consumptie van water per persoon blijft toenemen, zeker in gebieden waar de welvaart stijgt. De vraag naar water voor landbouw en industrie zal ook blijven groeien. Intussen neemt de hoeveelheid beschikbaar water verder af. Duurzame winning en eerlijke verdeling van water worden steeds nijpender kwesties. Het opdrogen van waterbronnen en waterstromen moeten worden voorkomen en het beschikbare water moeten op een goede manier verdeeld worden over verschillende sectoren en bevolkingsgroepen. Overheden hebben daarin een belangrijke rol te spelen. Het is hun verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat iedereen toegang tot schoon water heeft.

top

Privatisering van water

Anderhalf miljard mensen zitten zonder een goede watervoorziening. Ze zijn aangewezen op ongeregelde waterlevering met tankwagens of op vervuilde rivieren en meren. Het afvalwater van die mensen en van miljoenen bedrijven wordt ongezuiverd geloosd op diezelfde rivieren en meren. Om zowel de watervoorziening als de zuivering goed te regelen zijn grote investeringen nodig. En nog meer om te voorkomen dat waterbronnen opdrogen. Voor regeringen van armlastige ontwikkelingslanden vormen zulke investeringen een groot probleem. Ze zitten al diep in de schulden en dit gaat om typisch collectieve voorzieningen waar geen geld mee te verdienen is. Op plekken waar wel geld te verdienen valt met de watervoorziening, in rijke wijken en aan bedrijven, speelt het commerciële bedrijfsleven een steeds grotere rol. Tussen 1990 en 1997 werden tien keer zoveel contracten voor privatisering van watervoorziening en -verwerking afgesloten dan in de periode daarvoor. Was de watermultinational in de jaren tachtig nog een vrij onbekend verschijnsel, sinds de jaren negentig is het een booming business. Met het ´blauwe goud´ valt dikke winst te maken.

De Wereldbank schatte vorig jaar de mondiale watermarkt op 800 miljard dollar. 300 miljoen huishoudens, ongeveer vijf procent van de wereldbevolking, was voor water aangewezen op geprivatiseerde bedrijven. De Wereldbank verwacht dat in 2015 dit aantal is toegenomen tot 1,6 miljard huishoudens. Voor overheden in ontwikkelingslanden is het verleidelijk om hun waterbedrijven te verkopen of om concessies aan commerciële bedrijven te verlenen. Het brengt geld in het laatje en dat is wel zo prettig. Bovendien zijn de staatsbedrijven vaak verliesgevend of leveren ze tegenvallende resultaten op. Overheden die privatiseren doen dat dan in de veronderstelling dat een commercieel bedrijf betere resultaten zal boeken. Dit wordt hun voorgehouden door die bedrijven zelf, hun lobby-organisaties en de Wereldbank. De redenering is dat op de vrije markt bedrijven door onderlinge concurrentie gedwongen worden efficiënter te werken dan overheidsbedrijven. Commerciële bedrijven hebben echter hun eigen doelstelling en dat is zoveel mogelijk winst maken. Dit is in strijd met de doelstellingen van de overheid om zoveel mogelijk burgers te voorzien van schoon drinkwater en te zorgen voor een goede verwerking van afvalwater. Bedrijven investeren daar waar ze winst verwachten. Bij schaarste leveren ze liever aan de best betalende klant. Investeringen in onderhoud en infrastructuur en een goede afvalwaterverwerking blijft makkelijk achterwege wanneer een privaat bedrijf er geen winst van verwacht en er niet toe wordt gedwongen.

Wanneer de watervoorziening geprivatiseerd is en de overheid toch haar doelstellingen wil halen, zal ze regels moeten opstellen. Ze zal erop moeten toezien dat ook ‘onrendabele’ bevolkingsgroepen voorzien worden. Ze zal de kwaliteit van het water en de prijs moeten controleren en moeten letten op goede waterzuivering. Als stok achter de deur zal de overheid een contract moeten kunnen intrekken als het bedrijf in gebreke blijft. Overheden die door de Wereldbank gedwongen worden te privatiseren – als voorwaarde voor het verkrijgen van een lening – zijn echter vaak zwak. Privatisering zou een einde maken aan de corruptie die zo kenmerkend is voor overheidsbedrijven. Maar bedrijven bedingen dan een voor henzelf gunstig contract en weten strenge regelgeving te voorkomen. Is er eenmaal een contract, dan moet worden toegezien op de naleving. Commerciële waterbedrijven komen lang niet altijd hun beloften na.


top

De mondiale watermarkt is in handen van een handjevol, voornamelijk Europese, watermultinationals. De twee grootste, Vivendi en Suez, hebben samen een marktaandeel van zeventig procent. Tegenover zulke giganten maken kleine lokale waterleidingbedrijven weinig kans op een concessie. Van die machtspositie maken de watermultinationals handig gebruik.

Waar bedrijven de ruimte krijgen om zelf hun prijsbeleid te bepalen, wordt het water vaak vele malen duurder. Dat kan leiden tot grote sociale problemen. In Punjab (India) werd de prijs van het water zo hoog dat huishoudens soms een kwart van hun inkomen eraan kwijt waren. In Lusaka (Zambia) liepen de rekeningen van arme gezinnen op tot de helft van hun inkomen. Wie dat niet kon betalen werd afgesloten van het waterleidingnet. Hoewel het redelijk is een prijs te vragen voor de winning, distributie en verwerking van water, moet deze eerste levensbehoefte niet zo duur worden dat de arme mensen zich geen water meer kunnen veroorloven. Een differentiatie van de prijs naar inkomen is dan een goede oplossing.
Opvallend is dat in de meeste rijke landen de watersector publiek georganiseerd is. Met uitzondering van Frankrijk, Groot-Brittannië en een deel van Spanje geldt dat voor de hele Europese Unie, en ook voor het overgrote deel de Verenigde Staten, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Japan. Toch zijn het de rijke landen die aandringen op privatisering van de watersector in ontwikkelingslanden.


top

Stuwdammen en waterconflicten

De problemen van stuwdammen

Dammen en droogte: dammen worden meestal geassocieerd met water en niet direct met droogte. Toch kunnen er juist door de aanleg van dammen in een gebied problemen met de waterhuishouding ontstaan die tot verdroging leiden. Zowel ingrepen op de natuurlijke loop van een rivier als directe gevolgen van de aanleg van een dam en het opvullen van een reservoir kunnen hierop invloed uitoefenen.

Dammen en irrigatie: het water dat via het reservoir van een dam voor irrigatie wordt gebruikt kan vanzelfsprekend niet meer benedenstrooms worden gebruikt. Er zijn veel gevallen bekend dat een dam (gecombineerd met irrigatie) tot ernstige verdroging benedenstrooms kan leiden. De voortdurende onenigheid tussen Syrië en Turkije over de aanleg van de Atatürk-dam vindt daarin zijn oorsprong. Daarbij zal in droge gebieden, waar men in irrigatie een oplossing voor het waterprobleem denkt te hebben gevonden, langdurige irrigatie vaak tot verzilting leiden als gevolg van de hoge verdamping, de lage graad van irrigatietechnologie en/of ongeschikte bodemstructuur. Door de verzilting zal er nog maar zeer weinig in zo'n gebied willen groeien, waardoor de verdroging toeneemt.

Dammen en rivierloop: door een dam wordt de natuurlijke loop van een rivier altijd verstoord. Vaak wordt de natte tijd gebruikt om het reservoir op niveau te brengen, waardoor de hoogwaterstanden van een rivier minder extreem worden. Dat kan veel invloed hebben op de grondwaterstand en de niveaus van kleinere reservoirs benedenstrooms. Het is de vraag of gedurende de droge tijd voldoende water wordt doorgelaten om dat effect te compenseren.

Dammen en klimaat: dammen hebben een ongunstige invloed op het klimaat. Ondanks het beeld van schone energie dat een stuwmeer met een krachtcentrale aankleeft, blijkt zeker in tropische gebieden het reservoir een aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen op te leveren. De uitstoot van methaan en CO2 van een behoorlijk stuwmeer (veroorzaakt doordat het plantenmateriaal in het ondergelopen stuwmeer gaat rotten) kan de uitstoot van een gewone energiecentrale ruim overtreffen! Door klimaatverandering en verandering van neerslagpatronen (die veelal droge gebieden zal gaan treffen) kan verdere verdroging van woestijnachtige gebieden optreden.

Dammen en politiek: ingrepen in een grensoverschrijdend stroomgebied kunnen politieke spanningen teweegbrengen, waarbij het sterkste land doorgaans aan het langste eind zal trekken. Dat kan ertoe leiden dat het ene land unilateraal tot ingrepen besluit die nadelig zijn voor andere landen en daar tot droogte leiden. Zoals de problematiek in Egypte en Soedan laat zien, kan ook bovenstrooms uitdroging ontstaan wanneer het benedenstrooms liggende land machtiger is en politieke druk uitoefent op het bovenstrooms gelegen land om (kleinschalige) irrigatie en het vasthouden van water voor eigen gebruik te 'verbieden'.

top

Enkele voorbeelden van waterconflicten

Het Midden-Oosten
Irak, het oude Mesopotamië of Tweestromenland, is voor zijn water afhankelijk van de Eufraat en Tigris, die ontspringen in Turkije. Maar eind jaren tachtig ging in Turkije het "Zuidoost-Anatolië Project" van start: een 32 miljard dollar kostende operatie die voorziet in de bouw van 19 elektriciteitscentrales en 22 dammen in de Eufraat en Tigris. Ankara wil zo'n 1,7 miljoen hectaren grond irrigeren en hoopt daarmee de moestuin van Europa en Arabië te worden. Maar Turkijes stroomafwaartse buren zijn bang dat het project, dat ongeveer halverwege is, op de duur hun watertoevoer zal beperken.
Turkije is met Syrië overeengekomen minstens 500 kubieke meter per seconde te leveren. Maar Syrië, en ook Irak (met wie geen afspraak is gemaakt), willen meer. Ook zij hebben trouwens de rivieren op allerlei plaatsen ingedamd.
Volgens de Amerikaanse schrijver Robert Kaplan zijn het (toekomstig) watergebrek, in combinatie met de 21 miljoen staatloze Koerden verspreid over Turkije, Irak en Syrië, de lont in wat volgens hem het kruitvat van de 21e eeuw gaat worden. Halverwege de jaren tachtig steunde Damascus al actief de Turkse Koerden onder leiding van Abdullah Öcalan, die toen - zonder veel succes - enkele keren de enorme Atatürk-dam in de Eufraat onder vuur namen.
Ook de Verenigde Staten en Saddam Hoessein zijn zich als geen ander bewust van de politieke dimensie van water. Onder het VN-sanctieregime tegen Irak was het Bagdad niet toegestaan chemicaliën en technologie te importeren nodig voor het zuiveren van drinkwater, wat mee leidde tot de stijging van kinderziekten en -sterfte na de eerste Golfoorlog.

De Eufraat en Tigris zijn niet de enige bron van conflict in het Midden-Oosten. De Jordaan is dat al jaren. Water is een zaak van leven en dood voor Israël, zei voormalig premier Yitzhak Rabin ooit, een mening die hij ongetwijfeld deelt met huidig premier Ariel Sharon. Die dreigde vorig jaar nog Libanon de oorlog te verklaren, toen dat besloot de Hasbani, één van de bronnen van de Jordaan, af te tappen om water te verstrekken aan een veertigtal dorpen in Zuid-Libanon.
Water is altijd een van de stuwende krachten geweest in de creatie van de staat Israël. Al in 1875 schreef onderzoeker Charles Warren dat Palestina makkelijk vijftien miljoen joden kon opvangen, als de waterbronnen in de regio onder controle konden worden gebracht.
Vandaag is de bezette Syrische Golanhoogte goed voor zo'n 25 procent van de Israëlische watertoevoer, terwijl zo'n negentig procent van de aquifer (ondergrondse waterhoudende laag) onder de Westelijke Jordaanoever door Israëlische burgers en kolonisten wordt gebruikt.
Sinds 1967 staan zelfs alle waterbronnen op de Westoever onder militair bestuur. Voor het slaan van een put of bron is toestemming vereist van de militaire autoriteiten. Alleen met Jordanië is een afspraak gemaakt over het water van de Jordaan. Daarbij betrekt Israël dubbel zoveel water van die rivier dan Jordanië.


Blijft nog de Nijl. In 1970 werd de Assoeandam voltooid, waarmee een einde kwam aan de eeuwenoude cyclus van overstromingen die de Egyptische Nijldelta bevruchtte. In plaats daarvan verschenen aanvankelijk miljoenen tonnen pesticiden en insecticiden, maar de laatste jaren is het gebruik daarvan sterk beperkt.
Egypte deelt zijn machtige rivier met tien landen stroomafwaarts, maar heeft alleen met Soedan een samenwerkingsakkoord. Toen een groep Afrikaanse landen in de jaren tachtig Ethiopië wilden steunen met de bouw van een dam, maakte Cairo in militaire termen duidelijk dat het daar niet van gediend was.
De toekomst, zo roepen de experts in koor, ligt in minder verbruik (70 procent van alle water gaat naar de landbouw, goed voor slechts vijf procent van het nationaal inkomen) en onderlinge samenwerking. Alleen is net dat laatste in het Midden-Oosten ver zoek.

top

India en Bangladesh: de Farraka-dam
Het stroomgebied van de Ganges-Brahmaputra-Megha strekt zich uit over Bangladesh, Bhutan, China, India en Nepal. Rond het deelgebied van de Ganges spelen 2 staten de hoofdrol: India en Bangladesh. In 1976 begon India aan de bouw van de Farakka-dam op de Ganges om water af te leiden naar de haven van Calcutta en zo een permanente bevaarbaarheid te garanderen. Hierdoor vermindert echter de inkomende waterhoeveelheid in Bangladesh hetgeen negatieve gevolgen heeft voor het leven van de mensen. Bangladesh heeft te kampen met ernstige watertekorten tijdens het droog seizoen. In het noordwesten van het land steekt desertificatie de kop op, het grondwater is vervuild met arseen, verzilting treedt op zodat de rivier het water tijdens het regenseizoen niet kan slikken en er overstromingen ontstaan. Het ecosysteem van de rivier is kapot. De Ganges moet mensen van drinkwater voorzien, van water voor de landbouw, voor industrie, bosbouw, ... en zoveel meer. Het leven van zovele mensen in Bangladesh is afhankelijk van de Ganges.


Spanningen omtrent de waterverdeling escaleerden tot een langdurig conflict tussen India en Bangladesh. De internationale aandacht voor de problematiek van grensoverschrijdende rivieren is de laatste jaren toegenomen, zeker met de oprichting van het World Water Council. Er is echter nog geen internationaal aanvaarde wetgeving of reglementering van problemen in dergelijke stroomgebieden. Ondertussen kan enkel internationale druk India rond de regionale onderhandelingstafel krijgen.


Indien men vooruitgang zou boeken, dan nog zal de ratificatie en de afdwingbaarheid van deze regels nog veel internationale bijeenkomsten, onderhandelingen en, vooral, tijd vergen. En zolang er geen regionale oplossing komt voor het probleem van de watertoevoer in Bangladesh door de Farraka-dam, is iedere andere verbetering enkel gericht op zij-effecten en niet op de kern van het probleem. Zolang dit niet het geval is, moet de strijd voor waterverbeteringen in beide landen opgevoerd worden waar mogelijk. Voor een duurzame oplossing moet echter de kern van het probleem aangepakt worden en hiervoor is internationale hulp en steun nodig

[Groentje-18]

Dit bovenste rapport is misschien wel handiger op internet rechtstreeks te lezen, dus voor degenen die geïnteresseerd zijn, hier is de bron: http://www.vormen.org/Rechtvaardig/Water.html

[Groentje-18]

Vies Belgisch water
België heeft het smerigste water van de hele wereld! Dat staat zwart op wit in Water for People, Water for Life, een rapport van de Verenigde Naties. Zo erg is dat niet, zult u zeggen, want België heeft het beste bier. Maar het gaat wel degelijk om een ernstige zaak: het Belgische water is sterk vervuild, vooral door het lozen van rioolwater en van mest van intensieve veehouderijen in rivieren. In 2005 wordt het beter, als de nieuwe rioolzuiveringsinstallatie voor Brussel in werking wordt gesteld, aldus een zegsman van het verantwoordelijke ministerie. Het rapport werd geopenbaard net voor de opening van het derde World Water Forum, de grootste officiële bijeenkomst over waterzaken ooit gehouden. Uit alle onderzoek blijkt dat we een enorme watercrisis tegemoet gaan. Misschien niet zozeer in België, maar wel op het platteland en in de sloppenwijken van de Derde Wereld. Op de site van de conferentie, die van 16 tot 22 maart gehouden werd in Kyoto (Japan) kunt u hierover meer vinden. Informatie over het rapport zelf staat op de site van de Unesco.
www.world.water-forum3.com
www.unesco.org/water

Een superinteressante site met de onverbloemde feiten over het milieu, en alles is heel wetenschappelijk gefundeerd.

En @ Turkje: ja, er wordt gepleit voor kernenergie .

[Groentje-18]

Wat zit ik hier te prediken voor een preventiecampagne van de overheid?
Ze bestaat blijkbaar al!
Ze is alleen niet genoeg bekendgemaakt via de media ... of had iemand van jullie hier ooit van gehoord?

http://www.waterloketvlaanderen.be/

Een héél mooi initiatief.

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door Groentje-18

Tssssss...

Waarom willen u, en sommige anderen hier, wachten met een probleem oplossen tot het er is ipv het gewoon te voorkomen??
Sensatiebelust misschien?

1. De hoeveelheid geld om problemen op te lossen is nu eenmaal beperkt.

2. Je moet dus prioriteiten stellen.

Allemaal al 100 keren gezegd, maar de put in dovemansoren is nu eenmaal moeilijk te vullen.

[Groentje-18]

Oorspronkelijk geplaatst door Turkje

1. De hoeveelheid geld om problemen op te lossen is nu eenmaal beperkt.

2. Je moet dus prioriteiten stellen.

Allemaal al 100 keren gezegd, maar de put in dovemansoren is nu eenmaal moeilijk te vullen.

Aha? Nu wordt het probleem ineens niet meer ontkend!

We zijn op de goede weg!


Wel.
Ik denk dat niemand (van degenen die 'het' doorhebben toch) België het gaat kwalijk nemen als ze een mega-gat-dat-te-genant-is-om-waar-te-zijn in de begroting zal hebben, om ons klaar te maken en veilig te stellen voor de toekomst.
Maarja, dat geldt natuurlijk vooral zolang tot die gaten niet zo groot zijn dat degenen waarbij de overheid schuld heeft er niet te sterk onder lijden ...
Indien dat wel zo zou zijn.
Wat is dan volgens u prioritair? Of waar kunnen we het best beginnen en halen we het hoogste doel uit met de beperkte middelen?

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door Groentje-18

Aha? Nu wordt het probleem ineens niet meer ontkend!

We zijn op de goede weg!

Zoals ik onderhand van u gewend ben, leest u weeral eens dingen die er niet staan. Ik sluit de discussie dan ook voorlopig af.

[boer_bavo]

Oorspronkelijk geplaatst door Groentje-18

het Belgische water is sterk vervuild, vooral door het lozen van rioolwater en van mest van intensieve veehouderijen in rivieren.

Mest wordt niet in rivieren geloosd....

In 2005 wordt het beter, als de nieuwe rioolzuiveringsinstallatie voor Brussel in werking wordt gesteld, aldus een zegsman van het verantwoordelijke ministerie.

Awel voila. Het wordt beter. Voor de toekomst moeten we ons dus minder zorgen maken dan voor het heden.

[boer_bavo]

Oorspronkelijk geplaatst door de limburgse leeuw

Ja, maar is het dan niet zo dat er de laatste jaren nogal wat records gesneuveld zijn ? Kwestie van wateroverlast, maar ook van droogte in sommige streken ?

Sinds wanneer worden die data bijgehouden?
En hoe meer je er bijhoudt, hoe meer records je zal breken.

[boer_bavo]

Dammen en klimaat: dammen hebben een ongunstige invloed op het klimaat. Ondanks het beeld van schone energie dat een stuwmeer met een krachtcentrale aankleeft, blijkt zeker in tropische gebieden het reservoir een aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen op te leveren. De uitstoot van methaan en CO2 van een behoorlijk stuwmeer (veroorzaakt doordat het plantenmateriaal in het ondergelopen stuwmeer gaat rotten) kan de uitstoot van een gewone energiecentrale ruim overtreffen! Door klimaatverandering en verandering van neerslagpatronen (die veelal droge gebieden zal gaan treffen) kan verdere verdroging van woestijnachtige gebieden optreden.

Aargh, wat een zeverargument. Alsof die plantenresten in een stromende rivier of in zee niet zouden rotten.

[boer_bavo]

Volgens de Verenigde Naties heeft in Eritrea slechts zeven procent van de bevolking schoon water

Wat is het probleem in Eritrea? Dat de dictatoriale regering geen handel meer toelaat met de oorspronkelijk grootste handelspartner van het land, en er zelfs een oorlog mee begon?

Of dat er "plots" minder water is?
De gemiddelde neerslag is er anders een beetje toegenomen de laatste 40 jaar.[edit]
[size=1]Edit:[/size]

[size=1]After edit by boer_bavo on 27-06-2005 at 14:42
Reason:
--------------------------------

Wat is het probleem in Eritrea? Dat de dictatoriale regering geen handel meer toelaat met de oorspronkelijk grootste handelspartner van het land, en er zelfs een oorlog mee begon?

Of dat er "plots" minder water is?
De gemiddelde neerslag is er anders een beetje toegenomen de laatste 40 jaar.[/size]

[size=1]Before any edits, post was:
--------------------------------

Wat is het probleem in Eritrea? Dat de dictatoriale regering geen handel meer toelaat met de oorspronkelijk grootste handelspartner van het land, en er zelfs een oorlog mee begon?

Of dat er "plots" minder water is?[/size]

[/edit]

[Groentje-18]

Oorspronkelijk geplaatst door boer_bavo

Sinds wanneer worden die data bijgehouden?
En hoe meer je er bijhoudt, hoe meer records je zal breken.

Sinds ergens eind jaren 1800/begin 1900 dacht ik.
Ergens sinds de meteorologische metingen mogelijk zijn worden ze opgeslaan door oa het KMI denk ik.

[Groentje-18]

Oorspronkelijk geplaatst door boer_bavo

Mest wordt niet in rivieren geloosd....

Blijkbaar wel ...

Oorspronkelijk geplaatst door boer_bavo

Awel voila. Het wordt beter. Voor de toekomst moeten we ons dus minder zorgen maken dan voor het heden.

Daar zou ik nog niet zo snel mee zijn.
We weten niet wat de toekomst kan brengen ...

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door boer_bavo

Mest wordt niet in rivieren geloosd....

Alhoewel de eutrofiëringsproblematiek in Vlaanderen niet daarvan afkomstig is, heb ik toch al ooit eens een Westvlaamse boer zijn mestkar in de beek naast zijn akker weten ledigen. Groentje-18 kan dus terecht zeggen dat deze uitspraak niet helemaal klopt

PS: nu Groentje toch ijverig gazettenartikelkes aan het posten is, moet ik terugdenken aan een nijpend probleem dat ik al enkele jaren tegenkom in onze Vlaamse media: het ernstige tekort aan journalisten met een voldoende grote (exact en toegepast) wetenschappelijke basis. Is dit tekort ook niet tendele verantwoordelijk voor de nogal simpele visies en paniek-argumenten die we zo vaak tegenkomen bij discussies omtrend wetenschap, milieu, ... ? Of past het louter in de zucht van krantenredacties naar meer populistische krantenkoppen en dus grotere oplagecijfers?

[Groentje-18]

Oorspronkelijk geplaatst door Turkje

Alhoewel de eutrofiëringsproblematiek in Vlaanderen niet daarvan afkomstig is, heb ik toch al ooit eens een Westvlaamse boer zijn mestkar in de beek naast zijn akker weten ledigen. Groentje-18 kan dus terecht zeggen dat deze uitspraak niet helemaal klopt

PS: nu Groentje toch ijverig gazettenartikelkes aan het posten is, moet ik terugdenken aan een nijpend probleem dat ik al enkele jaren tegenkom in onze Vlaamse media: het ernstige tekort aan journalisten met een voldoende grote (exact en toegepast) wetenschappelijke basis. Is dit tekort ook niet tendele verantwoordelijk voor de nogal simpele visies en paniek-argumenten die we zo vaak tegenkomen bij discussies omtrend wetenschap, milieu, ... ? Of past het louter in de zucht van krantenredacties naar meer populistische krantenkoppen en dus grotere oplagecijfers?

Ja over die boeren die hun mest in rivieren storten... Ik kan het me ergens moeilijk voorstellen dat het gebeurt. Toch niet op macroschaal laat ons hopen. Maar zoals je zegt Turkje, ik kan me wel voorstellen (helaas) dat er nu en dan eens zo 'ne slimme' dat riskeert ... :-s

Ja oké, dat laatste probleem, daarin heeft u zeker gelijk.
Dat heeft als gevolg dat journalisten zomaar een beetje iets zeggen, en dat je ze alles kan wijs maken aangezien ze toch geen kennis van zaken hebben.
Ik heb er wel proberen op te letten dat ik mijn laatste 'rapporten' afhaalde van sites die een beetje 'koosjer' waren, en die veelal te maken hebben met één of andere milieu-organisatie, de overheid of de VN. Maarja, natuurlijk weet je nog altijd niet wie precies die artikels / rapporten geschreven heeft hé. Ik heb dus wel geprobeerd bronnen �* la 'de gazet van Antwerpen ofzo' (niet dat ik daar iets tegen heb) te vermijden.

[Groentje-18]

Trouwens het rapport waarmee mij voor het eerst duidelijk werd dat ons drinkbaar water kon opgeraken was een rapport van één of andere (in mijn ogen) betrouwbare instantie die er onderzoek naar had verricht...
Ik vond het bij één van de artikels op de 'encarta encyclopedie' (dus nog van voor het internet tijdperk) ik denk die van het jaar 1997 of '98... Maar ik vind 'm precies niet meer ...

[Turkje]

Characteristics of the water challenge

Despite the massive investment in water resource development during the twentieth
century – in recent decades also reaching the developing world – there is still what many see as a “water crisis”. This has two key facets:

• Lack of access to safe and affordable domestic water supply (for over a billion
people) and sanitation (for nearly half the world’s population).

• Lack of access to water for productive purposes for the rural poor.

There is clearly sufficient water available in the world for all Mankind’s needs: domestic, industrial and agricultural, although it is distributed very unevenly. The problem is not lack of water, but that the unserved do not have access to capital (financial or political) to make it available to them. The challenge addressed here is therefore providing access to safe water for poor people for domestic and productive purposes.

Bovenstaande komt uit een artikel van F. Rijsberman, directeur-generaal van het International Water Management Institute.

[Groentje-18]

Oorspronkelijk geplaatst door Turkje

Bovenstaande komt uit een artikel van F. Rijsberman, directeur-generaal van het International Water Management Institute.

Mmm ... die bron klinkt zeer betrouwbaar.

Er is voldoende water om de menselijke behoeften te ledigen?
Maar het is allemaal oneerlijk verdeeld, zodat het de indruk wekt dat er niet genoeg is? (ofzoiets dergelijks zou een grove samenvatting zijn hé, of heb ik 't mis?)

Dat er genoeg water aanwezig is enzo wil ik allemaal best geloven.
Maar het blijft voor mij toch een vraag als dit ook nog zo zal zijn in de toekomst?
Te meer omdat nu bijvoorbeeld Zuid-Frankrijk, Zuid- en midden Spanje, Engeland, Mexico-stad en Nederland te kampen krijgen met waterproblemen, voornamelijk wegens droogte en overconsumptie.
Met overconsumptie bedoel ik: indien er minder was gebruikt om toiletten door te spoelen (hoewel dat bij de Franse toiletten misschien nog wel meevalt ), jacuzzi's, zwembaden en wasmachines te vullen ... was er nu misschien nog veel meer over.
Als je de meteorologische gegevens bekijkt is het de laatste jaren warmer geworden, en tegelijkertijd viel er in bepaalde gebieden minder neerslag.
Dit vind ik persoonlijk vrij zorgwekkend want als deze trend zich voort zal zetten ... wil dat zeggen dat wij veel water gebruiken (naar mijn inziens), nog meer gaan gebruiken omdat 't warmer wordt (tuintjes sproeien, zwembaden vullen, elkaar achternazitten met de tuinslang , ...) en dat er tegelijkertijd niet veel meer bijkomt, doordat er minder regen valt... waardoor onze voorwaarden slinken.
Tegelijkertijd heb ik wetenschappelijke bronnen gezien (wel afkomstig uit hbvl.be ) die beweerden dat onze Noord-Europese zoetwatervoorraden bedreigd worden door de afsmelting van de gletsjers (ook al weet ik zelf niet precies hoe deze dingen met elkaar in verband staan, want gletsjers zijn toch zoetwater? of moeten we het ziet als ... een soort euhm, hoe zeg je dat? zoals fortisbank gebouwen van marmer heeft gekocht om zijn vastgoed veilig te zetten... zo heeft de natuur gletsjers met water voor in 'nood'?).
En de bevolking groeit aan ... en meer mensen hebben meer water nodig.

Deze factoren determineerden mijn conclusie over dreigend watertekort (samen met de rapporten die dit ook voorspelden).

En ik heb zoiets van: er kan nu wel nog genoeg zijn voor x jaar, maar het gaat toch ooit op zijn?

Wat ik me trouwens ook afvraag (misschien weet jij hier toevallig iets over?): Zitten er in Afrika geen waterlagen in de grond? Of kunnen ze er niet aan wegens te diepzittend en gebrek aan infrastructuur of middelen?

En als wij onze waterbronnen zouden delen met Afrika, Azië en andere landen waar tekorten heersen, zal er dan nog genoeg zijn?

Ik las een tijd geleden dat je hier ergens schreef (dacht ik) dat één van de dingen die we misschien eerst moesten doen verwoestijning tegengaan was. Hierin heb je zeker gelijk.