Eindelijk wat Vlaamse canon op de VRT : Het verhaal van Vlaanderen

[Jacob Van Artevelde]

Tenslotte gaat ook in deze uitzending, zoals vaak elders, het volledige plaatje van de Frans-Vlaamse oorlog (1297-1305) de mist in door eenzijdig te fokussen op 1302. En in deze uitzending vooral tot 1302, in de aanloop daartoe werd wel het nodige gezegd, maar men verneemt niets over de bepalingen en de gevolgen van het vredesverdrag van 1305.

Vanuit Vlaanders-nationaal standpunt was het een overwinning omdat het graafschap werd hersteld met alle terriotoriale gevolgen vandien tot op de dag van vandaag want anders zou de Schelde een staatsgrens zijn geweest.

In materieel opzicht daarentegen, en van belang voor de levensomstandigheden van de mensen van toen, was het het nederlaag te vergelijken met het vredesverdrag van Versailles. Vlaanderen werd gedwongen met loodzware en onmogelijke herstelbetalingen (en allerlei vernederende boetes zoals het slechten van de Brugse stadsmuren) die zouden de aanleiding vormen tot een nieuwe opstand, die van Kust-Vlaanderen (1323 – 1328)
De Frans-Vlaamse oorlog loopt dus ruimer bekeken van 1287 tot 1328.
Maar ook nadien kwam het elke generatie opnieuw tot rellen en gewelddadige konfrontaties gedurende de ganse 14e eeuw tot in 1385, het einde van de Gentse Opstand.

En uiteindelijk zouden de konfrontaties en oorlogen met Frankrijk duren tot en met Waterloo, wat niet wegneemt dat er later nog enkele annexionistische dreigingen waren. !
Men kan dus gerust spreken van de 600-jarige Frans-Vlaamse/Nederlandse oorlog van Bouvines tot Waterloo (1214-1815) als met het hele ruime plaatje bekijkt.

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Die zogenaamde ‘Guldensporenslag’ is altijd meer dan nodig opgehemeld geworden. Nu weer in de 7de Dag. De enige relevantie van belang van deze slag is dat steden en vooral ook de ambachten het centraal gezag in het zand deden bijten. Hetgeen wel enige gevolgen had voor de toekomst. Maar ook dit moeten we niet overdrijven. We weten dat er nadien nog opstanden zijn geweest rond die tijd van bepaalde steden en ambachten in het graafschap Vlaanderen. En meestal verloren ze de strijd. Dus toch maar relativeren.

Ik mis uw argumenten om het enorme geopolitiek belang dat ik schetste te ontkennen.

De Schelde zou de taalgrens zijn geweest hadden de Vlaanderaars hun territoriale slag niet thuisgehaald in 1305 te Othis. Ook al was de Guldensporenslag op zich natuurlijk geen taalstrijd.

[Weyland]

Het was geen taalconflict misschien toen, maar ook in de Middeleeuwen verschilden talen van elkaar en verdeelde of verenigde het gegeven taal groepen van mensen. Het was niet de motivator, maar dat het totaal geen rol speelde is ook gelogen. Er wordt ook niet gezegd dat het volledig geen rol speelde, daar niet van. Sommigen maken het er wel eens van.

En ik weet dat (vooral bevelhebbers dan) aan Vlaamse zijde ook Franstaligen streden, maar het bulk van het Vlaamse leger sprak Diets en het bulk van het Franse leger Frans, natuurlijk.

Ik wil zeggen. De taal als politiek wapen is ouder dan de periode van het nationalisme. Bijvoorbeeld: Lodewijk XIV heeft niet voor niks alle elite willen verfransen in Frans-Vlaanderen, vóór het nationalisme. En toch zijn er zielen die opperen dat het een modern uitvindsel is, ook al kloeg Michiel de Swaen (17de eeuwer die toen leefde) er gewoon over.

[pajoske]

Deze aflevering kent maar één omschrijving: volksverlakkerij, duur betaald met belastinggeld.

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door Weyland

Het was geen taalconflict misschien toen, maar ook in de Middeleeuwen verschilden talen van elkaar en verdeelde of verenigde het gegeven taal groepen van mensen. Het was niet de motivator, maar dat het totaal geen rol speelde is ook gelogen. Er wordt ook niet gezegd dat het volledig geen rol speelde, daar niet van. Sommigen maken het er wel eens van.

Volledig akkoord want men was toen weldegelijk taal- en kommunautair bewust.

• Het Dietse Vlaanderen en het Waalse Vlaanderen hadden immers aparte gerechtelijke instellingen. Onder impuls van de Dietsers werd in 1405 de Rekenkamer van Rijsel gesplitst en een Dietse instelling opgericht te Oudenaarde.
  
  
• Waals-Vlaanderen had bovendien een aparte vertegenwoordiging in de Staten-Generaal.
  
  
• De tekst van het Groot Privilege dat Maria van Bourgondië toekende aan de vorstendommen der Nederladen was in het Diets opgesteld, iets waartegen de Franstalige gewesten Henegouwen, Namen en Artesië protesteerden.
  Een van de bepalingen was dat in de Dietse gewesten de regeringsbrieven in het Diets geschreven moesten zijn en niet in het Frans.
  
  
• En Karel de Stoute wist maar al te goed hetgeen gold als hij op de bedelstaf ging bij de Staten van Brabant en Vlaanderen: Geen Diets, geen centen!

[Johan Daelemans]

Oorspronkelijk geplaatst door pajoske

Deze aflevering kent maar één omschrijving: volksverlakkerij, duur betaald met belastinggeld.

Ik heb de aflevering niet gezien, wel de zevende dag en zaten daar geen mensen rond de tafel die er toch wat van af wisten?

Is de aflevering een aanrader?

[Weyland]

Mensen die denken dat de afgelopen aflevering het hoogtepunt zal blijken wat betreft de polymiek dat die losbrengt. Ik vermoed dat die over het ontstaan van België pas wat los zal doen komen hier en elders.

Overigens hoop ik ook op een Histoire de la Belgique van de RTBf ooit, ik zou zeker kijken.

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door Weyland

Mensen die denken dat de afgelopen aflevering het hoogtepunt zal blijken wat betreft de polymiek dat die losbrengt. Ik vermoed dat die over het ontstaan van België pas wat los zal doen komen hier en elders.

Overigens hoop ik ook op een Histoire de la Belgique van de RTBf ooit, ik zou zeker kijken.

Of naar analogie met wat de VRT deed: Histoire de la Wallonie (et Bruxelles).....

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door pajoske

Deze aflevering kent maar één omschrijving: volksverlakkerij, duur betaald met belastinggeld.

Inderdaad, de kommunist Jan Demolyn werd ingehuurd om het Vlaanders-nationaal aspekt van de Guldensporenslag te ontkennen.
Had men iemand van een andere signatuur ingehuurd, zou die anders gepiept hebben. En zo zien we maar hoe moeilijk is om objektief te blijven.

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door Johan Daelemans

Ik heb de aflevering niet gezien, wel de zevende dag en zaten daar geen mensen rond de tafel die er toch wat van af wisten?

Maar wie weet daar wel het fijne van....? En wie interesseert dat van mensen die ergens rond een tafel zitten....?

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Het is een keuze, ze hebben blijkbaar gekozen om de geschiedenis van het Graafschap Vlaanderen te vertellen ipv de geschiedenis van het Gewest Vlaanderen.

Ik denk niet dat dat een bewuste keuze is en dat men daar zelfs niet echt bij heeft stilgestaan. Bovendien lopen de geschiedenissen van Brabant en de Vlaanders vanaf de Bourgondiërs grotendeels parallel.

Trouwens:
https://forum.politics.be/showpost.p...&postcount=157

[Weyland]

Oorspronkelijk geplaatst door Jacob Van Artevelde

Of naar analogie met wat de VRT deed: Histoire de la Wallonie (et Bruxelles).....

Bijvoorbeeld: maar ik ken de Franstalige mentaliteit goed genoeg over wat hun titel zou worden. De inhoud zou ook meer over Franstalig België gaan en de zijde van de elite wellicht. Ook wel het volkse, maar dan meer op Wallonië en Brussel gericht (misschien ook la Flandre en passant).

Franstalige Belgen zijn ook vaak serieuzer en houden niet van Vlaamse drolligheden die inderdaad irritant kunnen zijn (soms ook met diens charme, erop, maar vaak net erover of -langs, Vlaamse humor). Humor als op DIW is niet aan hen besteed (al is RTBf-humor vaak ook huilen met de pet op, waarnaar amper gekeken wordt).

Ooit was ik eens bevriend met een Luikse (sprak ook vloeiend Nederlands) en als ik die de verkeerde Vlaamse humor toonde dan werd die chagrijnig, alsof ik het aan een Hollandse toonde die er hetzelfde op zou reageren.

Humor als dit bedoel ik. Ik kan er tegenwoordig evenmin mee lachen. Neen, ik stuurde het haar niet persoonlijk, maar op een forum. Ze vond het pijnlijk in de plaats van de Vlamingen.

Nu ja, Walen kijken dan liever Franse teevee dan de RTBf tenzij het de moeite is.

[Jacob Van Artevelde]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Wat Geert Bourgeois wel schijnt te vergeten, is dat de zogenaamde 'standaardtaal' een ineen geknutselde kunstmatige taal is (meer en meer afgestemd op het Hollands overigens, en dit door het verraad van en aan de eigen Vlaamse taal door de Vlaamse taal-Quislings van de Taalunie), en dat de taal die Waes gebruikt het echte Vlaams is.

O ja ? Het "echte Vlaams" wordt dus gesproken met een Antwerpse tongval. Fraai van dat te horen van een Limburger.

Oorspronkelijk geplaatst door Knack 20-01-2023:

‘Het Vlaams Parlement moet de VRT op de vingers tikken voor de tussentaal van Tom Waes’, zegt Europees Parlementslid Geert Bourgeois (N-VA). ‘Ik vind dit echt bedroevend.’ Bekend als voorvechter van het Standaardnederlands, ergert hij zich naar eigen zeggen ‘bovenmatig’ aan de tussentaal van presentator en acteur Tom Waes.

Diezelfde Bourgeois die het echter in het Vlaams Parlement heeft over Vlaams als hij het over onze taal heeft....

[Weyland]

De reden waarom Walen naar de Franse teevee kijken. Valt wel mee dat voorbeeld (de Vlaamse double-think, eigenlijk juist een ietwat grappig doch pijnlijk voorbeeld). Zijn Frans is overigens wel beter dan dat van iedere Vlaamse politicus en dat van mijzelf toegegeven.

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door Jacob Van Artevelde

Ik mis uw argumenten om het enorme geopolitiek belang dat ik schetste te ontkennen.

De Schelde zou de taalgrens zijn geweest hadden de Vlaanderaars hun territoriale slag niet thuisgehaald in 1305 te Othis. Ook al was de Guldensporenslag op zich natuurlijk geen taalstrijd.

Vlaamsgezinden en zeker de Vlaams-nationalisten hebben de Guldensporenslag wel (ge) (mis) bruikt om er een taalstrijd van te maken. De zoveelste historische leugen van het Vlaams-nationalisme. En nog geen klein leugentje!

[quercus]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Wat Geert Bourgeois wel schijnt te vergeten, is dat de zogenaamde 'standaardtaal' een ineen geknutselde kunstmatige taal is (meer en meer afgestemd op het Hollands overigens, en dit door het verraad van en aan de eigen Vlaamse taal door de Vlaamse taal-Quislings van de Taalunie), en dat de taal die Waes gebruikt het echte Vlaams is.

Waes sprak geen “Vlaams”, daarvoor had hij dialect gebruiken. Waes sprak Nederlands met een accent, zoals zeer velen onder ons. En net zoals ook zeer veel van onze Noorderburen met een bepaald accent (Hollands. Drenths, Gronings) hun Nederlands spreken.

[De schoofzak]

Scheve lavabo Reynebeau, ook historicus, is jaloers dat hij geen centje mocht mee verdienen ...

titel: Het verhaal van Vlaanderen is maar het halve verhaal
link: https://www.standaard.be/cnt/dmf20230122_97253053

De televisieserie Het verhaal van Vlaanderen wijdde zondag een volledige aflevering aan de Guldensporenslag op 11 juli 1302. Toch miste ze de kans om de betekenis ervan correct uit te leggen.

De historische VRT-reeks Het verhaal van Vlaanderen neemt haar ?*titel wel heel letterlijk. Ze beweert de geschiedenis te vertellen van het gebied dat nu Vlaanderen heet, maar tot nu toe heeft ze het uitsluitend over slechts een beperkt deel ervan, het oude graafschap Vlaanderen. Over de rest van het huidige Vlaanderen, zowat alles ten oosten van de Schelde, in de middeleeuwen het hertogdom Brabant en het Land van Loon (Limburg), viel tot in de vierde, zondag uitgezonden aflevering geen woord.

Dat maakt de reeks tot nu toe erg eenzijdig en onvolledig. Maar allicht is dat geen toeval. Het effect is immers dat de serie, aangezien het toch alleen over het graafschap gaat, het onbekommerd kan hebben over ‘Vlaanderen’ en ‘de Vlamingen’. Die nomenclatuur past bij de identiteitspolitieke framing van de serie, die sterk wordt gepromoot door de Vlaams-nationalistische sponsors ervan in de Vlaamse regering (DS, 31 december).

De reeks wordt zo een schoolvoorbeeld van wat de Britse socioloog Michael Billig als ‘banaal ?*nationalisme’ muntte. Dat is: ?*ideologische propaganda die niet steunt op ronkende toespraken of spectaculaire evenementen, maar onnadrukkelijk, haast onbewust een terminologie, symboliek en clichés laat insijpelen, zoals de term Vlaanderen, het immer – zeker in deze aflevering – tonen van leeuwenvlaggen, tot de strijdkreet ‘Vlaanderen de leeuw’ toe, waarvoor geen evidentie bestaat.

Romantische mythe

Die hedendaagse politieke context verklaart ook waarom een volledige aflevering van de tiendelige reeks, die toch 38.000 jaar geschiedenis beslaat, is gewijd aan één dag daarin, de Guldensporenslag van 11 juli 1302. Alleen al door daar zo gedetailleerd op in te gaan, suggereert de serie dat de slag wel heel belangrijk moet zijn geweest, al valt daarover te twisten. Zeker is wel: goed vijf eeuwen later, in de 19de eeuw, vonden flaminganten erin de inspiratie voor de Vlaamse nationale feestdag van 11 juli.

De dag kon deze status krijgen dankzij Hendrik Conscience en diens roman De Leeuw van Vlaanderen (1838). De 19de-eeuwse romantiek zag in de slag een soort taalstrijd, van de Vlamingen tegen de Fransen. Dat die visie, zoals in de serie wordt gesteld, de Vlaamse onafhankelijkheid van ‘de Walen’ bepleitte, is geheel onjuist. Integendeel, ook het Belgische nationalisme, waar ook Conscience zich toe rekende, maakte graag gebruik van de mythe van 1302. De slag gaf de prille, pas in 1830 ontstane nieuwe staat een historische eigenheid en bestaansrecht tegenover het toen gevreesde Franse imperialisme.

Deze aflevering van Het verhaal van Vlaanderen neemt afstand van die oude mythe – het zou ook erg onwetenschappelijk zijn geweest als ze dat niet had gedaan. Toch blijft de ambivalentie. Associeert iedereen 1302 nog met de leiders?*figuur Jan Breydel (hij prijkt nog op een standbeeld in Brugge, waar ook een voetbaltempel naar hem is genoemd), over hem valt geen woord. Dat het programma het niet kan opbrengen om te vertellen dat zijn rol allicht is verzonnen, is een zwaktebod. Nog minder dapper is de serie over de mythe die wil dat na de slag 800 paar gouden sporen van gedode Franse ridders als trofee in een Kortrijkse kerk werden gehangen. Daarvoor bestaat geen enkel bewijs, maar dat laat Het verhaal van Vlaanderen in het midden. Het vergde allicht te veel moed om te besluiten dat de Vlaamse feestdag een oneigenlijke naam draagt.

Klassenstrijd

Ging het niet om een taalstrijd, de serie benadrukt 1302 terecht als een sociaal conflict, als een klassenstrijd. De serie portretteert volksmenner Pieter De Co?*ninck welhaast als een 19de-eeuwse socialist. Het begon als een revolte van stedelijke ambachtslui die een groter part eisten, zowel financieel als in politieke macht, van de welvaart die ze mee produceerden in de bloeiende lakenindustrie. Ze bonden de strijd aan tegen de burgerij van rijke patriciërs, die steun zochten bij de Franse koning Filips de Schone, en kregen zelf steun van de graaf van Vlaanderen, die met de koning in conflict was. De opstand escaleerde, met als apotheose de slag bij Kortrijk, tussen een leger van ambachten en Vlaamse adel ?*tegen het Franse leger.

Daarbij blijft een essentiële vraag in de aflevering onbeantwoord: wat komt die Franse koning daar doen? En waarover gaat dat conflict met de graaf? Het verhaal van Vlaanderen doet niet de minste moeite om de cruciale politiek-institutionele context van de tijd te schetsen: de feodaliteit. De graaf was een leenman van zijn leenheer, de Franse koning. Zoals het hertogdom Brabant een leen van de Duitse keizer was. Vorsten en vazallen hadden wederzijdse rechten en plichten, die gaandeweg steeds meer een contractueel karakter kregen, onder meer met Blijde Intredes of het Charter van Kortenberg, waarin Brabant een voorloper was, en die ook de interne machtsverhoudingen vastlegden, onder meer met de machtige steden, over privileges belastingen, benoemingen of rechtspraak. Zolang iedereen zich aan het contract hield, heersten peis en vree.

Van in de 13de eeuw kwamen de bestaande afspraken onder druk te staan, vooral als gevolg van de groeiende rijkdom en dus macht van de steden, de interne conflicten daar inbegrepen. In die brede context ontstond onder meer de Guldensporenslag. Al eerder, in 1288, had de hertog van Brabant het in de slag bij Woeringen op?*genomen tegen zijn leenheer, de Duitse keizer. De ambachten revolteerden in die tijd niet alleen in Brugge of Ieper, maar ook in Gent, Brussel of Luik. Die context blijft echter volledig buiten beeld in Het verhaal van Vlaanderen.

De aflevering rept bijvoorbeeld met geen woord over Gent, toch ook een rijke Vlaamse stad, die op 11 juli 1302 niet kwam opdagen in Kortrijk – omdat de stad al apart de plooien met de Franse koning had gladgestreken. Anderen waren er wel, zoals Brabanders die aan de Franse kant meevochten of het graafschap Henegouwen, dat het Vlaamse leger kwam versterken. Het ging in 1302 om een complex kluwen van machtsverhoudingen, politieke en economische spanningen en vaak tijdelijke allianties, die in de feodale context perfect verklaarbaar zijn.

‘De’ Vlamingen?

Maar Het verhaal van Vlaanderen verkiest het om dit alles te verzwijgen. Het plaatst daartegenover een beeld van zuivere eenheid, ‘de’ Vlamingen tegen de Fransen. En zijn het vooral West-Vlaamse steden die zich in de Guldensporenslag laten gelden, over alle andere Vlamingen, niet alleen de Gentenaars maar ook over de grote boerenbevolking, valt geen woord.

Maar hoe haspelt de aflevering dan die Franse koning af, eens ze de feodaliteit onvermeld laat? Het heet dus niet dat Filips de Schone zijn feodale rechten wou herstellen, wel dat hij Vlaanderen kwam ‘overrompelen’, ‘bezetten’ en ‘inlijven’; een gebied dat dan ‘bevrijd’ moest worden door ‘de Vlamingen’. Met die terminologie blaast deze aflevering helaas een andere mythe nieuw leven in. Die wil dat ‘wij’ in onze geschiedenis altijd zijn ‘bezet’ en ‘onderdrukt’ door ‘vreemde heersers’, van de Fransen in de 9de eeuw tot de Duitsers in de 20ste. Die zouden ‘wij’ nooit als legitiem hebben erkend, wat ons nu nog zou inspireren tot burgerlijk verzet tegen elke overheid, tot fiscale fraude of het negeren van de verkeersregels. Dat is een al lang weerlegde mythe van Belgisch-nationalistische snit. Volgt Het verhaal van Vlaanderen niet de mythe van 1302 als taalstrijd, die andere nationalistische mythe blijft overeind.

Ondanks alles wat erin verzwegen wordt, is de Guldensporenslag toch een volledige aflevering in Het verhaal van Vlaanderen waard. Waarom? Omdat ze aantoont dat mensen niet eeuwig op hun kop laten zitten, stelt presentator Tom Waes. Maar dat is een platitude; de menselijke geschiedenis was in grote mate een machtsstrijd, de strijd om de democratie inbegrepen. Uniek is de slag wel omdat toen voor het eerst ‘volk te voet’ een ridderleger kon verslaan. Niettemin was dat miliaire succes slechts van korte duur, keerde ook de graaf zijn kar en ging de machtsstrijd door, tussen de standen, tussen de steden.

Door de hele geografische en politieke context te negeren, creëert deze aflevering een vals beeld van Vlaamse uniciteit. Wat tot 1302 leidde, is een cruciale momentopname in wat toen gebeurde in het geheel van wat later de Zuidelijke Nederlanden zou heten. Grosso modo is dat het huidige België, maar die historische realiteit durfde Het verhaal van Vlaanderen niet aan.

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Scheve lavabo Reynebeau, ook historicus, is jaloers dat hij geen centje mocht mee verdienen ...

titel: Het verhaal van Vlaanderen is maar het halve verhaal
link: https://www.standaard.be/cnt/dmf20230122_97253053

Op de zevende dag werd toch lovend gesproken over deze aflevering.
Uiteraard was Hendrik Conscience in de eerste plaats een romanschrijver.
Maar de insteek heeft ie toch gehaald uit de geschiedenis.

[Skobelev]

Dat Jan Breydel zelfs niet vernoemd werd zegt heel veel of de historische nauwkeurigheid van deze reeks.

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door Skobelev

Dat Jan Breydel zelfs niet vernoemd werd zegt heel veel of de historische nauwkeurigheid van deze reeks.

Tja, Jan Breydel had zeker vernoemd mogen worden.