Registreren kan je hier. Problemen met registreren of reageren op de berichten? Een verloren wachtwoord? Gelieve een mail te zenden naar [email protected] met vermelding van je gebruikersnaam. |
|
Registreer | FAQ | Forumreglement | Ledenlijst |
Algemeen Hier kan een gesloten groep deelnemers debatteren over allerhande onderwerpen. Indien je wil deelnemen dan moet je toegang vragen bij de moderator via je control panel. |
|
Discussietools |
6 juli 2006, 11:43 | #301 |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
Ik zou morgen willen gaan - om 8 uur terug in Antwerpen.
Ikzelf rij 1/2 prijs met de NMBS ik geloof dat Kortrijk zo'n 6,50 heen en weer gaat kosten.. Spreken we af aan het Centraal station van voor aan het perron van de KTK trein (eindbestemming Lille).. Zal eens zien om welk uur..
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
6 juli 2006, 12:07 | #302 |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
Er is een IC trein vanuit Antwerpen Centraal om 6 minuten na het uur
9 uur 6 ?? Moet nu weg - mail me vanavond zo rond 21 h..
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
30 juli 2006, 14:14 | #303 |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
[IMG][/IMG] Multe pli gravas, ol la nombro da esperantistoj en la mondo, la tereno de praktikaj aplikajhoj kiuj disvolvighas chirkau ghi, ekzemple por la liberaj programoj uzeblaj en Esperanto, Vikipedio (15a loko lau la nombro de artikoloj inter pli ol 220 lingvoj), sciencoj (AIS), komerco (TAKE, IKEF), turismo, instruado, radiofonio, kanzono, literaturo, artoj, klerigo, politiko, socia agado, intershanghoj, ktp. La Interreto multe helpas en plivastigo de la tereno de aplikajhoj kaj pli kaj pli helpos en disvolvado de pliaj.
La “Atlas des langues du monde“ (Atlaso de la lingvoj de la mondo) de profesoro Roland Breton (eld. Autrement, Parizo, 2003, p. 21), indikas de “500 000 praktikantoj ghis 8-miliona auskultantaro/legantaro/interesighantaro tra la mondo“. Do, la nombro ofte citita de 3 milionoj situas en la malsupra duono de la interspaco de probableco. ## Jam de kelkaj jaroj, la redakcio de Esperanto de Pola Radio, "Radio Polonia", kiu elsendas en 7 lingvoj, disaudigas reporterajhon pri la Universal Kongreso. Tiun chi jaron, pri tiu de Florenco. Intervjuoj kun konataj esperantistoj estas kutime disaudigataj pli poste. La auskulteblecoj (kurtaj ondoj, satelito, horaroj kaj frekvencoj) estas indikitaj che : http://www.polskieradio.pl/polonia/czestotliwosci.asp?rId=11 Au por realtempa auskultado sur la Interreto che : http://www.polskieradio.pl/polonia/ramowkaOnLine.asp?rId=11 Por konatighi kun la Esperanto-Redakcio, kaj transsendi al ghi informojn en rilato kun Pollando kaj Esperanto kiuj povas interesi ghin : http://www.polskieradio.pl/polonia/onas.asp?tId=76 Ankau China Radio Internacia (CRI) anoncas la kongreson de Florenco : http://es.chinabroadcast.cn/ Jam de kelkaj tagoj, la auskultantoj de la Esperanto-elsendoj de CRI ricevis la tre belan numeron 14 de “Mikrofone“ (marto-junio 2006, formato A3, 8-pagha kaj kolora). Ghi estas ricevebla lau simpla peto. La redakcio organizas konkurson pri la temo "Mi kaj China Radio Internacia". Esperantistaj auskultantoj jam gajnis vojaghon en Chinio. En sia sino, la redakcio jhus akceptis Line, nova redaktorino, tute juna kaj ridetema, kiu deziras ricevi kanzonojn kaj diskojn el la tuta mondo por sia sabata elsendo "Esperanto en Marsho". Ni kuraghigu shin ! Esperanto-Redakcio, China Radio Internacia, Pekino, Chinio 100040. Interrete : <lina68 @ tom.com> (forigu la du blankajn spacojn). Kiam mi loghis en Courbevoie (kurbevuha), apud Parizo, nur post pluraj jaroj, en oktobro 1974, mi malkovris ke esperantisto loghis je ch. 200 m de mia hejmo. Li ghis tiam havis neniun kontakton kun esperantistoj, sed, kvankam ekzistis chinaj publikajhoj en la franca, li estis jam delonge abonanto al “El Popola Chinio“ nun legebla che : http://www.chinareport.com.cn/ La esperantistoj estas tro diskretaj [FONT=Times New Roman, Times, serif]Chu la E-redakcio de RAI (Radio Romo) kaptis la okazon por rimarkigi sian ekziston, kaj chu la ceteraj redakcioj priatentos tiun UK-on ? Vd che : <http://www.rai.it/> kaj elektu Esperanton inter 26 lingvoj che "RAI INTERNATIONAL". Estus iom(ege) strange se plejparto el la informoj pri tiu kongreso atingus esperantistojn tra... Radio Polonia kaj CRI Interretaj raportoj pri la UK aperas ankau che : http://www.liberafolio.org/2006/uk0729/ [/FONT] [FONT=Times New Roman, Times, serif]### [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif]Tute hazarde mi trovis en malnova numero de "La Parizano", kiun mi redaktis dum jaroj ghis 1995, travivitan anekdoton pri vojagho kiun mi faris en Londono en 1974. Viro petis de mi, surstrate : "De kie vi venas ?". Mi respondis "De Francio". Tion li diris al mi char, sur la kofro en kiu mi havis fotmaterialon, li rimarkis gluplastan etikedon "Esperanto parolata". Li diris ke li lernis la lingvon antau multaj jaroj sed ke li perdis kontakton kun la movado. Samtipan sperton mi havis en Tromsö, en Norvegio. Dum la sama vojagho en Londono, mi loghis en hotelo en la chirkauajho de Kings Cross, proksime de sidejo de asocio de italaj laboristoj. Ankau italoj rimarkis mian etikedon. Char mi ne havis informilojn en la itala pri Esperanto, mi proponis unu en la angla. Ili komprenigis al mi ke ili parolas la anglan sed ne kapablas ghin legi... Pro sama hazardo, dum serchado, mi retrovis jenan citajhon de Garry Davis <http://fr.wikipedia.org/wiki/Garry_Davis> aperinta en [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif]"World Service Authority" (traduko el la franca; originala teksto fine de la komuniko; la lasta frazo estis origine skribita en Esperanto): [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif]“Saint Louis, 10-12-75 Karaj geamikoj, kara Amiko, Kun plezuro iom miksita kun bedauro mi finfine skribas en la franca por via bulteno WSA; plezuro char pli ol la duono el la homoj kiuj skribas al ni tion faras en la franca kaj, plie, [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif]en Francio komencighis [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif]la aktivado de la mondcivitanoj en 1948. Bedauro char la gemondcivitanoj ne parolas universalan lingvon, kio rezultigas eldonojn anglan, francan kaj germanan — kiom da energio misuzita ! La esperantistoj tute pravas. Persone, mi lernas[/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif] nun[/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif] esperanton, la[/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif][/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif] lingvo [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif]monda[/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif].“ === [/FONT][FONT=Times New Roman, Times, serif] [/FONT]De schrijver dezes was zo vriendelijk in een franse vertaling te voorzien, op aanvraag wil ik wel nog voor een nederlandse, duitse en/of engelse zorgen. Kortweg gaat het hier over het volgende : De meetbaarheid van het belang van een taal, die men zou kunnen afmeten aan de mogelijkheden diverse boeken in die taal te lezen, wetenschappelijk werk te doen e.d. volgens deze classificatie zou het Esperanto de 15de belangrijkste taal ter wereld zijn. Men maakte een nieuwe schatting en kam tot 500.000 aktieve sprekers en 8 miljoen passieve lezers, toehoorders enz.. die de taal begrijpen. Verder worden enkele websites opgegeven waar men intervieuws kan beluisteren naar aanleiding van het kongres in Florence.
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
30 juli 2006, 22:27 | #304 |
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
Vijftiende van de zesduizend en zoveel talen? Da's ni mis zeg
|
31 juli 2006, 10:36 | #305 |
Parlementslid
Geregistreerd: 16 februari 2006
Berichten: 1.569
|
Ter vergelijking:
De 15de meest gesproken taal op deze planeet is,afhankelijk van welke telling men neemt, Vietnamees, Telugu, Marathu of Tamil. Ik denk dan ook dat die 15de plaats niet echt veel wil zeggen.
__________________
"I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it." Evelyn Beatrice Hall (Misschien geen origineel onderschrift, maar ik weet tenminste van wie het komt) |
31 juli 2006, 11:02 | #306 |
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
voor een taal die maar 120 jaar bestaat is dat al een ferme stap. Van 1 enkele persoon op een eeuw tijd naar de top twintig meest gebruikte talen (van de zesduizend, alstublief). Geen enkele natuurlijke taal doet dat na.
|
2 augustus 2006, 20:00 | #307 | |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
|
3 augustus 2006, 10:17 | #308 |
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
je zou denken dat je met zulke argumenten heel veel mensen zal overtuigen, maar je weet hoe het zit met gelijk hebben en krijgen. Moesten we nu een even groot propagandabudget hebben als de gemiddelde multinational zouden we wellicht een pak verder hebben gestaan.
|
12 augustus 2006, 14:27 | #309 |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
12 augustus 2006, 14:42 | #310 |
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
zeg euh, 1hand, ge moet toch iets gaan doen aan uw copy paste-skills ze
da mag trouwens ni! |
13 augustus 2006, 15:28 | #311 |
Burger
Geregistreerd: 14 juli 2006
Berichten: 112
|
Esperanto is een 'ideale' oplossing, maar heeft zeer weinig reële kansen want er is geen voldoende belangrijke beweging ertegen. Dat is dan net het grootste argument ertegen.
Nog een probleem vind ik zijn de geslachten. De 'normale' vorm is mannelijk, zoals in de meeste normale talen, en zowel vrouwelijk als 'onzijdig' wordt daaruit afgeleidt. Dat is echter niet modern, want alle talen streven ernaar dat de 'normale' vorm onzijdig is, en zowel vrouwelijk als mannelijk daarvan wordt afgeleid. Zoals bijvoorbeeld 'amiko' een mannelijke vriend is, 'amikino' een vriendin en 'geamiko' vriend onafhankelijk van het geslacht. Een andere mogelijke verbetering van die taal is een toetsing aan de nieuwe inzichten in wat we de natuurlijke structuur van de taal vinden. Na Noam Chomsky zijn deze theorieën radicaal veranderd, en dat gebeurde NA Zamenhof. Maar een aantal argumenten tegen Engels en voor esperanto: De EU heeft een immens taalprobleem in haar structuren dat enkel opgelost kan worden met één of meerdere bevoorrechte talen. De oplossing 'Engels' is echter ook niet zo goed als ze lijkt. Ik heb namelijk al dikwijls gemerkt dat deze taal praten met engelstaligen als eerste taal niet zo gemakkelijk is dan als tweede taal. Zo gemakkelijk is deze taal dus ook niet, als we het goed willen kennen toch. |
13 augustus 2006, 21:03 | #312 |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
1. Er was inderdaad een copy-paste "ongelukje" gebeurd
2. De discussie over het ontoelaatbare van copy-pasten in het algemeen kan ik gerust mee onderschrijven, de "uitzondering" voor E-o is tot op heden "geduld" - als et nie mier geduld weurd goan we messchien over toet dialecten -------- Onze vriend Rob LMR Recent organizeerde de politieke progressieve E-O beweging SAT onder haar leden een amateuristische en dus niet wetenschappelijk verantwoorde opiniepeiling (type :Stemmenkampioen) over de vraag of die leden in de "Finvenko" ofte "eindoverwinning" van het Esperanto geloven. (Ondanks alles blijven wij Katholiek.. weet je wel). Men beperkte het mogelijke antwoord tot een voudig "Jes" of "Ne" met als duidelijke definitie van de "eindoverwinning" de wereldwijde aanwijzing om in het onderwijs iedereen als 2de taal Esperanto aan te leren. Het verbaasde zelfs doorwinterde Esperantisten dat de grote meerderheid van de respondenten nog altijd absoluut in dit "Finvenko" gelooft - er waren zelfs talrijke Oost-Europeanen die dit binnen deze generatie plaatselijk in Oost-Europa zien aankomen (waarschijnlijk een aanval van positivisme na de val van het Russisch als verplichte 2de taal). Momenteel zouden er 500.000 zeer "sperto" Esperantosprekers zijn en niet minder dan 8 miljoen eerder "passieve" Esperantisten. Op niet minder dan 245 universiteiten wordt Esperanto op academisch niveau onderwezen. Esperanto Radio is reeds jarenlang een bekend verschijnsel met als "furoro" radio Vaticaanstad, Radio Polen en radio Cuba. Sedrt ongeveer één jaar is er TV Gangxalo webTV vanuit Brazilië.. enz.. ktp.. Veranderingen aan de taal : dat is een interessant onderwerp, omdat het zeer regelmatig opduikt. De kunsttalen die minder succesvol waren dan het Esperanto zoals IDO en Volapük zijn aan voortdurende veranderingen ten onder gegaan. Zelfs nogal ingrijpende vereenvoudigingen zoals het afschaffen van de accusatief-n en nog iets wat mnu even niet te binnen schiet, zelfs verdedigd door Zamenhof zelf kon onder de vroege Esperantisten niet op instemming rekenen. Je voorbeeld over specifiek mannelijke suffixen ten einde een zekere vrouwelijke discriminatie op te heffen (Virino - viro & dan een "mannelijke" vorm virviro of zoiets) is recent en naar mijn gevoelen terecht afgewezen. Als men de taal gaat politizeren komt men op het domein van "Nieuwspraak" - er was in het duitse taalgebied al een grappige controverse over "Kanzlerin". Dit wil niet zeggen dat men absoluut conservatief moet zijn op taalgebied zeker niet at het Esperanto betreft. Het is opvallend dat er vele ook vlaamse Esperantoauteurs zijn die een zeer origineel woordinventief taalgebruik hanteren. Omdat ik volgende week naar het SAT kongres ga lees ik momenteel nogal veel en kritisch teksten in het Esperanto (om wat te oefenen) & ik merk toch op dat de wijze woorden van Zamenhof over die vermaledijde Accusatief-N dikwijls gevolgd worden : je mag ze gerust weglaten in die gevallen dat er uit de betekenis van de zin absoluut geen misverstand kan zijn ivm de betekenis. Wat voor ons Nederlandstaligen een probleem is (maar datzelfde hebben we ook met het leren van andere zelfs andere germaanse talen) is het al dan niet transitief zijn van werkwoorden. Kijk : als dat alles is van taalproblemen bij het aanleren van Esperanto (en dat is het) vooruit dan met de geit : voeg je bij de 8 miljoen passieve Esperanto-ingers en weldra gloort de groene ster aan de horizon van een heerlijke nog nieuwere wereld waar veel wanbegrip onder de mensen plaats zal maken voor een rechtstreekse duidelijke communicatie ! Mi kredas la finvenkon de Esperanto !
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
14 augustus 2006, 10:51 | #313 | ||||
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
Citaat:
Citaat:
Citaat:
Citaat:
__________________
pri via opinio, ne prelegu.
pri alies opinioj, nepre legu! |
||||
14 augustus 2006, 11:00 | #314 |
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
het mannelijke suffix 'icx' s geloof ik ooit voorgesteld. Wat we zouden kunnen doen is er collectief een niet-officiële regel van maken. Als je het specifiek over een mannelijke vriend wil hebben zeg je simpelweg amikicxo, men zal u wel begrijpen, het maakt de taal weer iets rijker, maar niemand zal u verplichten dat te gebruiken he.
De 'n' weglaten is dan weer een zodanige ingreep dat ik er tegen ben. In schrijftaal toch. Mi vidas vin is net goed omdat je dat kan omdraaien: vin vidas mi. Zonder de accusatief-n heb je die flexibiliteit niet meer. Er is wel weer een verschil tussen spreek en schrijftaal, in spreektaal komen er veel meer aspecten bij (tachtig procent is niet verbale communicatie of wat was het) en dan hoeft men op die regels niet zo nauw te kijken, het gaat er om dat men maar begrijpbaar is he.
__________________
pri via opinio, ne prelegu.
pri alies opinioj, nepre legu! |
15 augustus 2006, 13:18 | #315 |
Burger
Geregistreerd: 14 juli 2006
Berichten: 112
|
Accusatif zou ook kunnen verdwijnen door het algemene voorzetsel 'je' te gebruiken, dat momenteel al mogelijk is. Mi vidas je vi, Je vi mi vidas, Vidas mi je vi. Op die manier is er een uitzondering minder. Alhoewel net die accusatif wel iets speciaals aan de taal geeft.
Suffix -icx, dat is ook een goed idee om daar 'niet-officieel' mee te beginnen. Maar die taalkundige problemen dat is inderdaad muggezifterij. Bij globaler gebruik zal ook Esperanto moeten evolueren. Belangrijker nu is een machtige beweging te hebben die voor deze taal strijd. En die is er niet. En de oplossing 'Engels' is nog steeds beter dan de huidige situatie. Dus veel kans dat Esperanto er nooit komt, maar wel dat het Engels onder invloed van stromingen als de hiphop vereenvoudigt en de taal van de toekomst wordt. Of het Chinees? |
15 augustus 2006, 13:27 | #316 | ||||
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
Citaat:
Citaat:
Citaat:
Citaat:
Ik zie de parlementsleden al bezig
__________________
pri via opinio, ne prelegu.
pri alies opinioj, nepre legu! |
||||
16 augustus 2006, 21:29 | #317 |
Burger
Geregistreerd: 14 juli 2006
Berichten: 112
|
Hey Pelgrim, gij waart het zelf die sprak over de accusatief -n. Een optie is om er een voorzetsel voor te zetten ipv die -n, en dan blijft de flexibiliteit in de zinsconstructie als voordien. Het is gewoon een mogelijkheid. Ik zeg trouwens zelf dat de -n wel iets heeft. Maar het blijft wel een uitzondering.
En verder: die antiglobalisten daar heb ik niks mee te maken. Esperanto is trouwens een internationaal voorstel dus net wel globaal. En verder over Engels: tja dat taalimperalisme is al lang bezig. Dat het een internationale taal wordt, zal de exclusieve macht van twee landen op de taal verminderen. |
16 augustus 2006, 21:54 | #318 | |||
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
Citaat:
Citaat:
Citaat:
__________________
pri via opinio, ne prelegu.
pri alies opinioj, nepre legu! |
|||
7 september 2006, 17:26 | #319 |
Europees Commissaris
Geregistreerd: 3 juli 2003
Locatie: Antwerpen-Deurne
Berichten: 7.132
|
Terug van het S.A.T. congres moet ik nogal wat ervaringen en waarnemingen verwerken. Als opstekertje en de Esperantisten onder de forumisten wat leesstof te bieden (Spammen mag, maar alleen hier)
Een stukje uit "De Britse Esperantist" van David Kelso over zijn visie over een optimistische noot in de geschiedenis en het begrip "nationaliteit" : Eŭropo de skotlandoj kaj slovenujoj David Kelso La aŭtoro argumentas, ke la internacia lingvo povus kontribui al multkultura federacio, modelo por la tuta mondo. Antaŭ iom da jaroj, preferata slogano de la Skotlanda Nacia Partio (SNP) estis: 'Sendependeco en Eŭropo!' Ruza slogano, ĉar trafa argumento kontraŭ la politiko de SNP estas, ke la partio estas nur apartisma. Male, povis respondi SNP-anoj: ni favoras kuniĝon -- sed en Eŭropo! Ne nur ruzo, tamen, estis tiu ideo. Malantaŭ simpla slogano troviĝas granda koncepto. Mi estas civitano de la Unuiĝinta Regno -- Britio, ni diras kutime, kvankam erare. Samtempe, mi fieras esti skotlandano kaj, same, eŭropano. Plue, mi ne estas nur malspecifa skotlandano: mi naskiĝis, maturiĝis kaj ankoraŭ loĝas en sudokcidenta Skotlando, apud Glasgovo, regiono facile distingebla de la edinburga aŭ de la nord-skotlanda. Kiam mi estis knabo, mi vivis en vilaĝo -- mia vilaĝo -- kaj mia parolmaniero (plej eble ankaŭ vivmaniero) tiam estis de tiu distrikto. Alidirekten mi esperas, ke mi ne estas insuleca eŭropano: kiel esperantano [NDLR: la aŭtoro intence skribas 'esperantano', argumentante, ke Esperanto estas 'nek profesio nek ismo'] mi klare konscias esti mondcivitano, homarano. Tiaj identecoj ne estas sole geografiaj: mi havas ankaŭ personecojn profesian, religian/filozofian, hobian, politikan, genran, familian... kaj lingva(j)n. Tiurilate, mi ne estas maloftulo. Ankaŭ vi, kara leganto, posedas tiom da memoj kiom da ŝuoj kaj vi portas ilin, uzas ilin, laŭ la okazo, laŭ la situacio, en kiu vi troviĝas. Videblas, ĉu ne, ke ni ĉiuj havas tiajn variajn anecojn: oni povas esti samtempe, samhome, katolika londonano, jorkŝira instruisto, virina homarano, laborisma eŭropano, ktp. Ĉu tamen ĉiu aneco samvaloras? Ĉu mia membreco de la skotlanda ŝuflikista sindikato pli gravas ol mia maljunula vireco? Ĉu mezureblas? La homo estas laŭnature grupa, ariĝema animalo. Kiel relative malfortaj (sed inteligentaj) primatoj, niaj prauloj nepre kuniĝis por pretervivi en danĝera vivmedio. Tial la familio, la klano, la tribo. Pli poste aperis alispecaj grupoj: metigrupoj (gildoj kaj aliaj), soldataroj, eklezioj, samlernejaj klikoj, eĉ kluboj kaj sekretaj asocioj. Ĉiu homariĝo kreas propran kulturon: valorojn, fakan vortaron aŭ slangon, kutimojn kaj tradiciojn, engrupajn ŝercojn kaj, foje, kriteriojn pri aliĝo kaj eksigo. Tiaj grupkulturoj varias laŭ amplekso. Antikva eklezio, kiel la romkatolika, havas riĉan historion, evoluintan valorsistemon (leĝojn kaj simile), komplikan organizaĵon, propran muzikon kaj arkitekturon -- eĉ sian propran lingvon (la latinan). Kontraste, vendredvespera bierkugla klubo havus eble nur kunvenlokon, rekoneblan aktivon (bierkuglumadon) kaj iujn komunajn spritaĵojn. Ĝenerale, la aliĝoforto (engaĝo) pli-malpli proporcias al la riĉeco de la grupkulturo. Nia engaĝo, do, al nia familio, nia eklezio aŭ kredgrupo, kutime pli fortas ol tiu al la bierkugla klubo aŭ la ŝuflikista sindikato. Klano kaj klaso Jen la koncepta fono de la facila slogano 'Sendependeco en Eŭropo!'. Ni ja rajtas debati pri tio, kiu aliĝo pli gravas, ĉu la nacia, la tutmonda, la federacia, la regiona/landeta -- aŭ eĉ la familia, la religia, la lingva/kultura. En Kalabrio, kie mi loĝas partjare, plej gravas la familio, aŭ la klano, inkluzivanta geonklojn, gekuzojn, boparencojn, kaj cetere. En Britujo, oni povus argumenti, foje kaj kelkloke pli gravas la klasa aliĝo ol la nacia -- pripensu: la proletara memkonscio, la burĝa valorsistemo... Politike, tamen plej gravas la nacio: Usono, ĉinujo, Rusujo, Francujo, ktp. Kial? Ĉu vere Britujo pli gravas en via vivo ol via familio, via hejmregiono, via kredo, via okupo? Debatende, ĉu ne? Foje oni ŝercas, ke 'lingvo estas dialekto kun armeo': antaŭ 400 jaroj, ekzemple, Skotlando estis sendependa lando, kun timinda armeo, kaj havis propran lingvon (la skotlandan, sen mencii la gaelan); hodiaŭ la skotlanda idiomo estas ja dialekto de la angla (kaj Skotlando ne plu havas propran armeon). Simile en Germanujo, Francujo, Hispanujo, Italujo kaj tiel plu, tiel plu. Oni povas same ŝerci, ke nacio estas lando kun armeo. Preskaŭ senescepte la nacilandojn kreis ambiciaj regantoj de iu regiono en la nuna lando. Rigardu Britujon (Anglujo), Germanujon (Prusujo), Hispanujon (Kastilio), Italujon (Savojo), Rusujon (Moskvujo)... ĉie, simila historio. Perforte kreinte landon, la fondintoj tiam devis pravigi la kreaĵon. Tial oni evoluigis nacian kulturon: nacian lingvon, nacian flagon, himnon, eduksistemon, eĉ, ofte, nacian religion/eklezion. 'Via nacieco estas tiu, kiu vi kredas esti,' saĝe diris iu. Vere, tiuj nacilandoj estas artefaritaj kaj historie ne longe daŭris. Kie hodiaŭ Burgundujo, Romujo, Granda Litovujo, Grekujo de Aleksandro? Kiam ni rigardas la hodiaŭajn nacilandojn, vidiĝas (mi opinias), ke iuj pli verŝajnas ol aliaj. Mi asertu, ke Japanujo, Islando, Svedujo, Novzelando, Pollando kaj Brazilo estas relative koheraj, facile kredeblaj, landoj; preskaŭ neniu pridisputas ilian validecon. Kontraste, Rusujo, Jugoslavujo (Serbujo-Montenegro), Hispanujo, Hindujo, Kanado, eĉ Britujo, kaj preskaŭ ĉiu subsahara afrika lando, estas ĝis ioma grado pridubindaj. Multaj homoj dirus, ke oni devus redifini tiujn landojn, aŭ erigi ilin, aŭ eltranĉi parton (ekzemple Katalunujo, Skotlando, ĉeĉnio, Montenegro, Kebekio). Kiel ili malsamas, do, la koheraj kaj la nekoheraj? Kultura identeco Nu, estas multaj kialoj, kompreneble -- historiaj, sociaj, ekonomiaj kaj politikaj -- sed mi volas alrigardi unu specifan faktoron: la kulturon kaj ties rilatan lingvon. Mi proponas, ke kiam lando estas kulture unueca, havante plej ofte (ne ĉiam, tamen) unu komunan lingvon, ĝi estas pli stabila, kohera, daŭrema, ol lando, kie la partoj havas pli distingeblan kulturan memon ol la tutlando. Jugoslavujo (eksa) malsukcesis, ĉar la kroatoj kaj la slovenoj (inter aliaj) sin sentis pli kroataj kaj slovenaj ol jugoslavaj. La federacioj, kiujn oni kreis en orienta Afriko, centra Afriko kaj la Antiloj dum la disigo de la brita imperio, samkiale malsukcesis. La Unuiĝinta Araba Respubliko (Egiptujo kaj Sirujo), la Soveta Unio, eĉ Ĉeĥoslovakujo... ĉu? Ege gravas ĉie kaj ĉiam la kultura (inkluzive de la lingva) identeco. Islandano, japano, polo, ne dubas pri sia nacieco: ĉu same kebekiano, skotlandano, kataluno, korsikano, flandro, friso, jorubo (el Niĝerio), sud-sudanano...? Mia intereso estas ne nur teoria, scienca. Tiu argumento plej aktualas hodiaŭ, en Eŭropo. Ju pli fortiĝas la federaciaj organoj en Eŭropo, des pli vidiĝas, ke ne ĉiuj membrolandoj estas same validaj. En la pli grandaj eŭropaj landoj (Germanujo, Francujo, Britujo, Hispanujo, Italujo, Pollando) ĉiam pli la rutina regado regioniĝas, ĉar ni lernas per farado, ke pli facilas administri edukadon, sanservon, vojsistemon, sociajn servojn kaj similajn, por kvin milionoj da homoj ol por kvindek milionoj. Do, se la strategiaj funkcioj federaciiĝas (je kontinenta nivelo) kaj la administraj je regiona nivelo, kio restos por la nacilando? Respondo: armeo, polico kaj juro, ĉu ne? Nu, ja tiuj estis la origino de la nacilandoj. Vidiĝas klaraj indikoj, ke la estonta mondo estos pokontinenta. Oni povas aserti, ke Usono, Rusujo, Ĉinujo, Hindujo/Barato, Aŭstralio, Indonezio, Brazilo kaj Sudafriko jam estas kvazaŭ-kontinentaj entoj. Sekvas Eŭropo. Ne malfacilas imagi similajn federaciojn en Sudameriko, Sudorienta Azio, la arablingvaj landoj kaj, esperende, Afriko (ĉu suda, orienta, okcidenta, centra?). Ne temas pri nure administraj aranĝoj. Tiuj kontinentaj federacioj estus, plejofte, multlingvaj kaj multkulturaj. En Usono, Rusujo kaj Ĉinujo estas po unu oficiala lingvo, sed faktas, ke grandegaj malplimultoj en tiuj landoj ĉiutage uzas aliajn lingvojn -- kaj preferus uzi ilin ankaŭ oficialcele. Eŭropo estas interesa kazo: la unua libervola, multlanda, multlingva, multkultura federacio en la mondo-historio: ĉiu antaŭa estis deviga, perforta. Do, se Eŭropo sukcesos, aliaj eble sekvos. Kiel sukcesi, tamen? Jen la kerno de la afero. Nacilandoj ne helpos al tia multgenta federacio: fakte ili jam malhelpas, ili rivalas. Pli efikus fortaj, kulture homogenaj landetoj/regionoj kiel Litovujo, Estonujo, Slovenujo, Katalunujo, Eŭskio, Korsiko, Sicilio... kaj tiaj plu: Eŭropo de Regionoj. En preskaŭ ĉiuj tiuj landetoj estus unu gepatra lingvo, ĉu la nuna, (tiel nomata) nacia lingvo, ĉu historia idiomo, kiel la gaela, la kimra, la vaska, la kataluna. Kaj por interregiona, tutlanda kaj federacia traktado... nu, Esperanto, kompreneble! La internacia lingvo, do, ofertas eblon krei tute originalan, multkulturan federacion, modelon por la cetera mondo. Ni scias, ke ne estas realeca alternativo. La pli grandaj landoj neniam akceptos unu oficialan lingvon, kiel la anglan. Dulingva, trilingva aŭ plurlingva solvoj estas subtenataj de tiuj landoj, kiuj kredas, ke iliaj lingvoj estus unu el la du, tri aŭ pluraj lingvoj; sed mi ege skeptikas, ĉu oni iam sukcesos pri la elekto de tiuj lingvoj, t.e. la malelekto de la ceteraj. Se esperantanoj nur povus montri al la malpli grandaj landoj, al la jamaj regionoj (ekzemple Bavarujo, Skotlando, Sicilio, Katalunujo) kaj al la malplimultaj lingvanaroj, ke ja ekzistas solvo, kiu oportunus ne por angleparolantoj aŭ por la pligrandaj landoj, sed por ĉiuj. La elekto, do, por Eŭropo (kaj, fine, la mondo) estas inter tute nova, demokrata, justa, diverseca, multkultura federacio -- aŭ plua imperio. David Kelso estis direktoro pri evoluigo ĉe Esperanto-Asocio de Britio kaj, loĝanta almenaŭ dum parto de la jaro en Italujo, nun okupiĝas pri -- kiel li mem skribas -- 'legado, studado (la italan lingvon kaj Esperanton), instruado (malmulte kaj private), verkado, promenado, korespondado... kaj dommastrumado laŭ la tradicia modo (ekzemple mankas lavmaŝino)'. David stelde overigens de kennismaking met het Oost-europese "Zwartbier" / Biero Nigra zeer op prijs.
__________________
Deze gebruikersnaam wordt niet meer benut - maar wel mijn werkelijke naam : Roger Verhiest |
7 september 2006, 20:42 | #320 |
Secretaris-Generaal VN
Geregistreerd: 30 april 2002
Locatie: Bankrijk
Berichten: 49.945
|
Blijft allemaal nogal vaag utopisch gezwets. Een Federaal Europa der Regios. Jeuj, hoera juicht! Maar om het eens met een klassieker te vragen: "wat te doen?"
Was SAT niet de esperanto-arbeidersbeweging? Hoe vlot het daar met de antikapitalistische analyses? Wanneer gaan we de eerste SAT delegaties zien op stakingpikketten? Op betogingen, zelfs maar op een algemene anti (pardon: anders)globalistenbetoging tegen de G8 of zoiets? Kortom: een concreet politiek programma dat hun aspect arbeiders enerzijds en hun aspect esperanto anderzijds in de praktijk gaat brengen. Want dat mis ik toch wel een beetje zo. |