Wat als bewezen wordt dat de vrije wil niet bestaat?

[Nr.10]

Oorspronkelijk geplaatst door Travis66

efkes dit filmpje bekeken. Het is me duidelijk nu. Een sexy griet bekijken is efficienter dan teksten lezen. Bij deze bewezen.

Ik zo dus alletwee de keuzes willen kiezen. Ja, ik accepteer dat vrije wil niet bestaat. En neen, we horen daar geen rekening mee te houden.

"Uw wil is niet vrij."
"Uw wil is causaal gedetermineerd."

BTW: Dit meisje heeft iets Zizek-achtigs, een hoge entertainment-factor.
Ze praat zo'n heerlijk engels met Oost-Europees accent.

[respublica]

De these dat vrije wil niet bestaat heeft wel degelijk enorme implicaties. In tegenstelling tot wat men gewoonlijk denkt volgens mij niet op wet, moraal en strafregeling. Wel op onze visie op de wereld, want:

1. Als heel de menselijke geschiedenis zuiver en alleen uit causale relaties bestaat, zowel in de wereld als in de chemische hersenen van de mensen in die wereld, wil dat zeggen dat het verloop van de menselijke geschiedenis volledig kenbaar was vanaf het ontstaan van de mens.
2. Het gaat echter nog veel verder: indien het causaliteitsprincipe en het determinisme doorgetrokken wordt, wil dit ook zeggen dat vanaf het ontstaan van het universum al heel de menselijke geschiedenis vaststond, inclusief dit forumgesprek dat wij nu hebben.
3. Dit maakt de oerknal een nog veel groter mysterie dan ze nu al is: want waarom ontstond net dit heelal, net deze wereld? Men kan niet zo gemakkelijk beweren dat de oerknal louter toevallig gebeurde, want dat toevallige zou volledig in tegenstrijd zijn met alles wat er op volgt. Toeval bestaat niet in de gedetermineerde wereld. Of wel? Maar wat kan de oorzaak zijn van de oerknal? Indien we menen dat vrije wil niet bestaat, maken we de wereld er allesbehalve begrijpbaarder op.

[Den Duisteren Duikboot]

Oorspronkelijk geplaatst door respublica

Indien we menen dat vrije wil niet bestaat, maken we de wereld er allesbehalve begrijpbaarder op.

Dat is wel een vreemde conclusie. Is de wereld dan begrijpbaarder mét een vrije wil?

[Piero]

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

[...]
Om het concept "vrije wil" te bekijken, dienen we eigenlijk een ander filosofisch-natuurkundig concept te onderzoeken, namelijk "determinisme" (dat in minder natuurkundig-getinte filosofische beschouwingen ook bekend staat onder "fatalisme"). [...]

Maw, we weten genoeg van de natuur om kunnen te stellen dat de mens nooit voldoende kennis van de natuur zal opdoen om de toekomst perfect te voorspellen. Met andere woorden, er is een fundamentele asymmetrie tussen verleden en toekomst: in de toekomst weten we wel, zonder al te veel moeite, wat er in het verleden is gebeurd (het volstaat geschiedenisboeken te lezen), maar het is totaal onmogelijk om in de omgekeerde richting "geschiedenisboeken voor de toekomst" te schrijven.

Dus in dat opzicht is de natuur al niet deterministisch. Maar dat verandert niks aan het feit dat sommige gebeurtenissen zich wel, en andere niet zullen voordoen.

Of de natuur deterministisch is of niet hangt volgens mij niet af van de mogelijkheid dat iets of iemand de toekomst kent. Natuurlijke processen kunnen deterministisch zijn zonder (subjectieve) waarnemer of historicus. In de levenloze natuur en de kosmos geldt causaliteit. Die werkt in één richting en is onomkeerbaar. Op macroniveau kunnen we daaromtrent voorspellingen doen. Op microniveau kunnen we het weer van morgen niet exact voorspellen en het weer van volgende maand al helemaal niet. Ook een aardbeving kunnen we niet een jaar van te voren voorspellen en wij weten niet of een koe door de bliksem zal worden getroffen. In de natuur zijn ongetwijfeld deterministische processen gaande maar wij hebben niet de instrumenten om ze allemaal te kennen. Toch stuurt de mens een ruimtesonde het heelal in die na vier jaar reizen, met een snelheid van 15.000 km per seconde, een meteoriet op enkele kilometers afstand passeert. Dezelfde sonde kan enkele jaren later op een maan van Jupiter landen. Met een ruime mate van onzekerheid laten wij 'onnatuurlijke' micro-gebeurtenissen plaatsvinden. Die gebeurtenissen schijnen in strijd te zijn met het determinisme van de natuur, tenminste, als wij menen dat de mens los staat van het determinisme van de natuur. Volgens mij kunnen we de mens echter niet los zien van een deterministische natuur. Overigens zijn de gebeurtenissen die mensen veroorzaken volkomen onbetekenend voor de geschiedenis van het universum.

En nu de vrije wil. Onze geestesfuncties zijn gebaseerd in fysische processen in de hersenen, zoveel is duidelijk. Die fysische processen zijn slechts gedeeltelijk KENBAAR, hoewel het niet duidelijk is hoe doorgrondelijk de neurologische processen uiteindelijk zullen blijken te zijn. Ofwel zullen die processen gedeeltelijk chaotisch of zelfs quantummechanisch zijn, ofwel zijn die eerder "zoals een computer" met een ingewikkeld maar uitpluisbaar programma. Wij ervaren daar bewust maar een heel klein deeltje van.

Beslissingen zijn dus het gevolg van een of ander fysisch proces waarvan wij bewust slechts "het topje van de ijsberg" ervaren. [...]

Maar het is een sterke illusie, en een heel belangrijke. Het feit dat we IN STAAT ZIJN om te denken dat we een beslissing, in overeenstemming met onze gevoelens en rationeel denken, hebben genomen, is eigenlijk exact wat het wil zeggen, om een vrije beslissing te nemen ! [...]

We hebben, als fiere AND gate, een heel sterk plichtsbesef, een grote fierheid, en een sterke illusie dat we elke beslissing 'vrij' nemen. Nemen we ze "echt" vrij ? Een electronicus zal onze "hersenen" opengooien, en zien dat de machinerie zo is dat we niet anders kunnen, he. We zitten nu eenmaal zo in elkaar. Maar toch. Als die illusie van vrije wil er is, hebben we dan niet gewoon een "vrije" keuze om heel consequent "vrij" telkens de "juiste" beslissing te nemen ?

Ik ben het met je redenering eens. We moeten echter nog een stapje verder gaan. Wij nemen namelijk ook beslissingen waarbij wij niet weten waarom wij die nemen. Als ik u vraag een aantal getallen onder de twintig te noemen dan zal u waarschijnlijk niet weten waarom u bijvoorbeeld 11 noemt en 4. Hoewel u de keuze maakt met uw vrije wil weet u niet wat u tot deze keuze bewoog. Erger nog is het dilemma van keuze dat zich vaak voordoet als men uit twee mogelijkheden moet kiezen zonder te beseffen dat er nog meer mogelijkheden bestaan, een bekende verkooptechniek. George Bush zei bijvoorbeeld na 9/11: "U bent voor ons of tegen ons". En hoe vaak heeft iemand niet spijt van een genomen beslissing. Vaak wordt dit verklaard met het niet beseft hebben van de consequenties van die beslissing. M.a.w., zonder goede kennis van zaken is men niet vrij om te beslissen en zal men later zeggen dat men is misleid. Jezus zei: "(het kennen van) de waarheid zal u vrij maken" - Joh 8:32. Dus wat is de vrije wil dan nog waard?

[respublica]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Duisteren Duikboot

Dat is wel een vreemde conclusie. Is de wereld dan begrijpbaarder mét een vrije wil?

Dat weet ik niet zo goed; een op voorhand vastliggende geschiedenis valt amper te vatten, maar de essentie van een echt bestaande vrije wil ook.

[Piero]

Oorspronkelijk geplaatst door respublica

Dat weet ik niet zo goed; een op voorhand vastliggende geschiedenis valt amper te vatten, maar de essentie van een echt bestaande vrije wil ook.

Die vrije wil is niet zo moeilijk te vatten als we beseffen dat dit niet hetzelfde is als almacht. De wil is onderworpen aan de wetten van de natuur. Mens en dier zijn een zeer klein onderdeel van de natuur en ze kunnen niet buiten de natuur bestaan. Het universum is niet onderworpen aan de mens, de mens is onderworpen aan het universum.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door respublica

1. Als heel de menselijke geschiedenis zuiver en alleen uit causale relaties bestaat, zowel in de wereld als in de chemische hersenen van de mensen in die wereld, wil dat zeggen dat het verloop van de menselijke geschiedenis volledig kenbaar was vanaf het ontstaan van de mens.

Nee, dat is net het punt. Het is niet KENBAAR door iemand, want er is teveel instabiel gedrag, en er is kwantum mechanica, beiden maken dat het principieel onmogelijk is om op een zeker tijdstip zoveel informatie uit de natuur te halen, dat men perfecte voorspellingen voor een willekeurig later tijdstip kan maken. Met andere woorden, die informatie is principieel niet toegankelijk. En als we het hebben over informatie die principieel niet toegankelijk is, dan is het een beetje een ijle discussie om te zeggen dat die informatie ook bestaat.

Hier gaat het hem dus over totaal determinisme, en dat is er niet. Dat wil NIET zeggen dat er geen causaliteit zou zijn, in tegendeel! Er zijn wel degelijk "wetten van de natuur" die het toelaten om ENIGE informatie te hebben over de NABIJE toekomst van een BEPERKT systeem als we WAT informatie hebben over zijn huidige toestand. En voor sommige "brave" systemen (zoals raketten in het zonnestelsel) lukt dat heel goed. Voor anderen (weersystemen) al een stuk minder. Voor kwantum mechanische systemen kunnen we enkel statistische voorspellingen maken, maar soms doet dat er niet toe omdat we met vele systemen zitten en dus met gemiddelden kunnen werken.

Het is een Pascaliaanse illusie te denken dat we:
1) alle beginvoorwaarden perfect goed kunnen kennen
2) met deze beginvoorwaarden perfect de toekomst kunnen voorspellen

maar dat wil niet zeggen dat er geen causaliteit is.

Natuurlijk kan je stellen dat er *achter de schermen* in de natuur wel degelijk zulk perfect determinisme is, maar dat het voor mensen onmogelijk is om dat te doorgronden. Wel, dat is nu net mijn punt: als het principieel niet te kennen is, dan is het een filosofische discussie of die informatie "bestaat" of niet. We komen erop terug.

2. Het gaat echter nog veel verder: indien het causaliteitsprincipe en het determinisme doorgetrokken wordt, wil dit ook zeggen dat vanaf het ontstaan van het universum al heel de menselijke geschiedenis vaststond, inclusief dit forumgesprek dat wij nu hebben.

Zoals eerder aangehaald, is dat louter een filosofische overweging van de "verborgen machine achter de waarneembare natuur die principieel niet toegankelijk is".
Maar we zitten hier wel in een volledig Newtoniaans paradigme: een drie-dimensionele ruimte, en een tijd die voortebt, en wetmatigheden die ons vertellen hoe de ruimte NU zal evolueren naar de ruimte STRAKS, met andere woorden: wetmatigheden in de richting van de tijd.

Maar als je een Einsteiniaans standpunt inneemt, waarbij er een geometrische ruimte-tijd is, een "object" dat dus zowel ruimte als tijd bevat, dan is er geen specifieke "nu", "gisteren" en "morgen". Dat is een waarnemer-afhankelijk standpunt.

Gebeurtenissen zijn dan punten in die ruimte-tijd. De wetmatigheden van Newton komen hier dan overeen met bepaalde geometrische regels "in de richting van de mogelijke tijden" (want de splitsing in ruimte en tijd is weerom een waarnemer-gebonden affaire). Natuurwetten zijn dus, in deze visie, niets anders dan zekere kondities op het plaatsen van gebeurtenissen in de ruimte-tijd. Niet alle manieren van plaatsen zijn mogelijk, er zijn wetmatigheden die gerespecteerd moeten worden. Determinisme is nu ver zoek.

En nu komen we tot de essentie: gebeurtenissen zijn op een bepaalde manier in die ruimte-tijd aanwezig. Niet totaal willekeurig, want ze moeten voldoen aan de verschillende wetmatigheden die we gevonden hebben (causaliteit). In die ruimtetijd ligt er dus een gebeurtenis waar Julius Caesar de Rubicon overschrijdt. Er ligt een andere gebeurtenis waar dit forumgesprek plaatsvindt. Er liggen gebeurtenissen in die voor ons in het jaar 2100 zullen plaatsvinden. Het is een grote geometrische structuur waar dus gebeurtenissen in zitten, en vanuit ons standpunt kunnen we aan die gebeurtenissen een plaats en een tijd toekennen (en vanuit het standpunt van een ruimtevaarder zal dat er wat anders uit zien).
"liggen die gebeurtenissen in 2100 er al" is een rare vraag in dit opzicht, want om van "al" kunnen te spreken moeten we een tijd hebben en een punt op die tijd die het onderscheid maakt tussen toekomst en verleden. Gaat Julius Caesar de Rubicon oversteken ? is een vraag die voor hem op een zeker ogenblik in de toekomst lag en dus niet voorspelbaar was, maar voor ons wel, want het staat in de geschiedenisboeken. Maar in de ruimtetijd "heeft die gebeurtenis er altijd al gelegen" (hoewel dat ook een zinloze uitspraak is).

Ons forumgesprek is dus een gebeurtenis in ruimtetijd, en aangezien ruimtetijd zelf statisch is, kan je niet zeggen dat die gebeurtenis "er gekomen is op een zeker ogenblik". Het (zit/zat/zal er zitten) gewoon. Tijdloos. En elk ander DENKBAAR forum gesprek zit/zat/zal er niet zitten.

Is dat "deterministisch" ? Ja, als je wil: als je aanneemt dat "ruimtetijd" er "is" dan ligt alles "al vast": namelijk die gebeurtenissen die we op onze wereldlijn zullen tegenkomen in die geometrische struktuur. Maar zijn die gebeurtenissen KENBAAR met wat we op dit ogenblik principieel kunnen waarnemen ? Niet alle. Enkel de "brave" zoals raketten in het zonnestelsel.

3. Dit maakt de oerknal een nog veel groter mysterie dan ze nu al is: want waarom ontstond net dit heelal, net deze wereld? Men kan niet zo gemakkelijk beweren dat de oerknal louter toevallig gebeurde, want dat toevallige zou volledig in tegenstrijd zijn met alles wat er op volgt. Toeval bestaat niet in de gedetermineerde wereld. Of wel?

Toeval is een mate van gebrek aan kennis: een niet-weten. Het omgekeerde van toeval is gekend, aanwijsbaar causaal verband.

[Travis66]

alweer merci Patrick. Ik lees je graag.

[Travis66]

Oorspronkelijk geplaatst door Nr.10

"Uw wil is niet vrij."
"Uw wil is causaal gedetermineerd."

BTW: Dit meisje heeft iets Zizek-achtigs, een hoge entertainment-factor.
Ze praat zo'n heerlijk engels met Oost-Europees accent.

Je moet eens meer filmpjes van haar opzoeken. 't Is geen dom blondje.

[Piero]

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Maar als je een Einsteiniaans standpunt inneemt, waarbij er een geometrische ruimte-tijd is, een "object" dat dus zowel ruimte als tijd bevat, dan is er geen specifieke "nu", "gisteren" en "morgen". Dat is een waarnemer-afhankelijk standpunt.

Gebeurtenissen zijn dan punten in die ruimte-tijd.

Is dat "deterministisch" ? Ja, als je wil: als je aanneemt dat "ruimtetijd" er "is" dan ligt alles "al vast": namelijk die gebeurtenissen die we op onze wereldlijn zullen tegenkomen in die geometrische struktuur. Maar zijn die gebeurtenissen KENBAAR met wat we op dit ogenblik principieel kunnen waarnemen ? Niet alle. Enkel de "brave" zoals raketten in het zonnestelsel.

Of gebeurtenissen in het ruimte-tijd-model waarneembaar zijn is voor ons eigenlijk niet zo belangrijk. Vrijwel niets van wat wij kennen of weten is op een bepaald moment voor ons werkelijk waarneembaar. Sterker nog, veel van wat wij 'weten' hebben wij alleen maar via media vernomen. Feitelijk is ons wereldbeeld virtueel als een ruimte-tijd-model met een selectieve focus. Onze wil op een moment wordt mede bepaald door ons beeld van het verleden, het heden en de toekomst.

Toeval is een mate van gebrek aan kennis: een niet-weten. Het omgekeerde van toeval is gekend, aanwijsbaar causaal verband.

Inderdaad. Toeval is onvoorzien en onverwacht. Het is ook een gebeurtenis zonder doeloorzaak, die niet (bewust) bedoeld is.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Piero

Onze wil op een moment wordt mede bepaald door ons beeld van het verleden, het heden en de toekomst.

Uiteraard. Maar wat ik wilde stellen is dat wat we onder "vrije wil" verstaan, is, denk ik, het idee dat anderen niet met 100% zekerheid kunnen WETEN wat we gaan beslissen. Beter nog, niet alleen "anderen" maar ook "wijzelf". We willen kunnen denken dat wat we morgen gaan beslissen, niet met 100% zekerheid GEKEND kan zijn, noch door anderen, noch door onszelf.

Maar uiteindelijk gaan we morgen een beslissing nemen, en de precieze oorzaak van die beslissing zal afhangen van externe stimuli, en van fysische processen in onze hersenen, die ons op een zeker ogenblik het gevoel gaan geven dat we iets beslist hebben "uit eigen keuze". En het had anders gekund *op basis van onze onvolledige informatie om dat precies kunnen te voorspellen*. Het heeft een aspect van toeval gewoon omdat we niet voldoende informatie hadden (of zelfs maar principieel konden verzamelen) om NU AL uit te vissen van wat we morgen gaan beslissen. Maar dat aspekt van toeval is gewoon een gebrek aan informatie.
Overmorgen is dat gebrek aan informatie er niet meer: dan ligt het vast wat we morgen beslist hebben. Vandaar dat we, als we denken aan "vrije wil", we die enkel in de toekomst projecteren, omdat we over de toekomst minder informatie hebben dan over het verleden.

Het gebrek aan voldoende informatie over de toekomst om met zekerheid nu al te kunnen voorspellen wat we gaan beslissen (dus het "toevalselement" wegens gebrek aan informatie), samen met de bewustzijnservaring dat we die beslissing die we zullen nemen, in overeenstemming hebben genomen met onze gevoelens, is wat ons de sterke illusie van vrije wil geeft (namelijk "dat hadden we dat gewild, we het ook anders hadden kunnen doen" - wat natuurlijk louter hypothetisch is want we hebben het niet anders gewild, en we hebben het niet anders gedaan). En nu is mijn bewering dat die illusie zelf eigenlijk de echte inhoud is van wat we zouden moeten verstaan onder "vrije wil": namelijk een gevoelen, een illusie, maar een hardnekkige, en meer valt er niet over te zeggen.

[AsGardSGO]

Oorspronkelijk geplaatst door Nr.10

Wat als bewezen wordt dat de vrije wil niet bestaat?
Wat naar alle waarschijnlijk ook zo is.

Eerste zich stellende probleem is: wat voor de ene bewijzen zijn blijken vaak voor de andere er geen of niet goed uitkomende waarheid.
In dat kader ben ik dan geniegd te antwoorden op je 2 mogelijke responses op je enquete dat men ondanks alles toch vastklampt aan de illusie dan.
Echter ik ben er tot het tegendeel bewezen is nog steeds van uitgaande dat er wel degelijk iets is als vrije wil.
Gezien de massale opvolging van het blijkbare feit dat het helemaal of gedeeltelijk uit handen te geven ervan een zaligmakend iets moet zijn, vrees ik dat nogmaals de illusie verleiderlijker is dan de waarheid.

Tweede probleem is dat als vrije wil bestaat dat die al dan niet onder dwang afgedwongen wordt en dat deze bij velen al vaak sneller weggeven wordt dan gekoesterd.

Persoonlijk zou ik alvast ontgoocheld zijn maar nog meer dan nu zou ik trachten toch een vrije wil te hebben, houden of te bekomen!!

[RodeLantaarn]

Oorspronkelijk geplaatst door Piero

Die vrije wil is niet zo moeilijk te vatten als we beseffen dat dit niet hetzelfde is als almacht. De wil is onderworpen aan de wetten van de natuur. Mens en dier zijn een zeer klein onderdeel van de natuur en ze kunnen niet buiten de natuur bestaan. Het universum is niet onderworpen aan de mens, de mens is onderworpen aan het universum.

Juist. De wil is tevens onderhevig aan de structuur van haar eigen bestaan. Een samenstelling van chemische en elektrische signalen.

[knipptics]

Dan ... dan heb ik geen keuze natuurlijk

[Visjnu]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Duisteren Duikboot

Dat zeg ik toch? De gedetermineerdheid blijft. Ook de manier waarop we met die kennis omspringen is gedetermineerd.

Ik kan je misbegrepen hebben. Maar dan ben je dus akkoord dat het zowel in de praktijk als theoretisch onmogelijk is om alle determinanten van ons gedrag volledig te kennen?

[Heftruck]

De wil, wat is dat? Is het mogelijk om het onszelf kenbaar te maken wat de wil is; een paradox die mij vormelijk herinnert aan een 4-dimensionele hyperkubus? Zoja, welke methodes zijn hanteerbaar voor de op zichzelf kerende geest om tot een verhelderend (maar juist?) antwoord te komen? Is het überhaupt mogelijk om tot een passend antwoord te komen of zit de limiet van ons begrip reeds vervat in de vraagstelling? Welke is vruchtbaarder; trachten te ontwaren wat de vrije wil wel of juist niet is?

Laten we beginnen met de dualiteit van de vrije wil in vraag te stellen; want impliceert iets als een vrije wil niet een evenbeeld van de onvrije wil of zelfs de vrije onwil? Wat stellen we in vraag bij deze tweespan? Of verwarren we onszelf door een ondeelbaar concept te dissecteren? Impliceert zoiets als een wil dan niet een bepaalde vrijheidsgraad -van- determinatie; of eerder binnen determinatie? Wat vormt ons fundamentele conflict; de misvatting dat het geheel niet meer is dan de som van zijn delen, als een maaltijd ontdaan van geschiedenis en cultuur, een praktische onmogelijkheid; of de angst dat doorgedreven uitkleden van het concept een fundamentele leegheid onthuldt; een materialistische mechanica van de geest? In ieder geval twee zijden van dezelfde munt.

Stel dan dat wij de vrijheid van de vrije wil in vraag stellen dan moeten wij eerst de vrijheid contextualiseren; vrijheid waarvan? Daarbuiten is het begrip leeg. Of is die vraag gekleurd naar de tijdsgeest van wetenschappelijke processen ontwaren; processen die ons verder niets meer vertellen over de validiteit van het concept wanneer ze de grenzen van hun toepasbaarheid bereiken? Het is in ieder geval belangrijk zich te realiseren waarover men wel of niet spreekt en vele argumenten hier lijken gegrond in semantische verwarring met het concept keuzevrijheid als technische term in de economische wetenschap. Begrijpelijk in een maatschappij waar economische logica de boventoon voert maar daarom niet minder fout. Beiden zijn in conflict met elkaar zoals klassieke Newtoniaanse fysica en quantumfysica. Niet te veel mixen, daar krijg je een kater van.

[Heftruck]

Wat een afgrijselijk vermassacreren van de wil met determinatie. Laten we het eerder over bewustzijn hebben, dat lijkt mij intiem verbonden met deze discussie.

[Heftruck]

Oorspronkelijk geplaatst door Visjnu

Ik kan je misbegrepen hebben. Maar dan ben je dus akkoord dat het zowel in de praktijk als theoretisch onmogelijk is om alle determinanten van ons gedrag volledig te kennen?

We zouden verder kunnen gaan en zeggen dat het zelfs compleet onmogelijk is om er ook maar iets van te kennen, anders dan een structurerend vermoeden.

[Heftruck]

Oorspronkelijk geplaatst door Piero

De vrije wil is de nachtmerrie van de godsdienst.

Integendeel. Daarom ook dat materialisten het concept even fel aanvallen als godsdienst, lijkt mij.

[Heftruck]

Ik heb sterk de indruk dat we vooral ook opbotsen tegen ons onvermogen sommige zaken te verwoorden; er zijn letterlijk geen woorden voor. Een aanverwant probleem is dat een heel aantal woorden en concepten een eigen identiteit en bestaan lijken te leiden, in die mate zelfs dat ze vooral functioneren om zichzelf in stand te houden in plaats van als kennisdragers te functioneren. Oppassen geblazen!