Spelling

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

Daarnaast vind ik echter ook dat het dialect als cultuurtalen moeten blijven bestaan, dus in culturele gevallen zoals literatuur en dergelijke zou een lossere, meer dialect gerichtere spelling moeten kunnen.

Natuurlijk, maar de discussie is nu eenmaal niet welke spelling we voor onze dialecten moeten of mogen gebruiken, maar gaat wel over de spelling van onze standaardtaal.

Laten we spelling nu eenmaal niet verwarren met de taaluitingen (algemene, overkoepelende taal versus plaatselijke taalvormen).

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

Een algemeen Nederlands waarvan de spelling overal en voor iedereen de zelfde regels heeft, voor de 'officiële' aangelegenheden (staatszaken bvb). Zoals Jan zegt het is beter een eenduidige norm te hebben die alle discussies wegneemt.

En ook in het onderwijs hebben we nood aan een eenvormige spelling.

De discussie zal maar ophouden wanneer de spelling eenduidig en ten grond hervormd wordt. Nu zitten we met het Nederlands opgescheept met een reeks opeenvolgende spellingshervormingen. Dat alles kon gerust in een trek gebeuren.

Men heeft dat indertijd met het Hongaars, Turks en Fins gedaan. Van enige spellingsstrijd is er bij die talen geen sprake.

Mij is nog steeds niet duidelijk waarom de Nederlandse en Vlaamse taalkundigen niet eens kijken naar de spellingshervorming in het Afrikaans.

[Pelgrim]

Daar heb je gelijk in. Standaardtaal moet standaard zijn, en niet afhangen van de buien van de schrijver.
Ik bedoelde alleen maar, dat er ook ruimte moet zijn voor 'dichterlijke inventiviteit', uiteraard niet in belangrijke kwesties maar bvb in literatuur en dergelijke. Men heeft al wel eens de neiging een spelling of grammatica fout als grote ramp te zien (en toegegeven, soms erger ik me er ook al eens aan )

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

Men heeft al wel eens de neiging een spelling of grammatica fout als grote ramp te zien (en toegegeven, soms erger ik me er ook al eens aan )

Dat komt omdat men spelling nog altijd ziet als een soort kunst, een verheven ambacht dat men onder de knie moet krijgen.

In het Nederlands wemelt het nu nog van ongerijmdheden (nu ja, eerlijkheidshalve moeten we zeggen dat onze spelling al een stuk dichter bij de standaarduitspraak staat dan bijvoorbeeld de Franse of Engelse spelling). Naar het voorbeeld van het Afrikaans kunnen die gedeeltelijk weggewerkt worden. Dan zullen er geen discussies meer zijn over de tussen -n bijvoorbeeld. Geen problemen meer bij het spellen van woorden van vreemde oorsprong. Enzovoort.

[Pelgrim]

Ik ben niet echt thuis in het Afrikaans. Ken je een goede website waar zuid afrikaans nederlands uitgelegd wordt? Ooit ben ik eens iemand tegengekomen die het sprak. Converseren was niet moeilijk, maar het leek mij wel nogal een soort nederlands aangepast voor de 'simpele mens'.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Pelgrim

Converseren was niet moeilijk, maar het leek mij wel nogal een soort nederlands aangepast voor de 'simpele mens'.

En zo klinkt het Nederlands ook in Duitse oren.

Er bestaat een boekje over Nederlands-Afrikaanse verschillen. Het steekt ergens in mijn boekenrij, maar alleen de goden weten waar dat ergens steekt.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Met de spellingsregeling van 1995 is er helemaal niets veranderd aan de schrijfwijze van de sjwa. Deze klank kan nog steeds, zoals in de spelling van 1954 en die van vroegere datum, op verschillende wijzen geschreven worden: e, i, ij en u (en in een enkel geval ook o).

Ik had het over het stukje 3.2 De schrijfwijze van de verbindingsklank sjwa. Ik heb in het overtikken het belangrijkste woord ingeslikt. Ik verbeter mijn tekst terstond. En dat gaat wel degelijk over wat in de volksmond te tussen-e(n) genoemd wordt. Mijn verontschuldigingen.

Ik onthou me bewust van elke neiging tot voorschrijven hoe de beregeling er uiteindelijk in detail moet uitzien, zolang ze maar ordelijk en samenhangend is. Ook al weet ik dan van de hoed en de rand, mijn kennis reikt niet diep genoeg om een verantwoorde eindkeuze te maken. Dat laat ik over aan mensen die onze taal en haar spelling van haver tot gort kennen, taalkundigen dus. Dat neemt niet weg dat er in de ambtelijke spelling een ernstige beperking zit, met name de onmogelijkheid om in het eerste morfeem van een samenstelling nadrukkelijk te zeggen of je enkelvoud of meervoud bedoelt, ook al heb je dat dan niet alle dagen nodig. De regel van de tussenletters staat in de weg, stomweg omdat voor beide zaken dezelfde letters gebruikt worden. Ik bedoel dus dingen in de trant van de Antwerpse Stationstraat of de Brusselse Twee-stationsstraat. Vervelend is dat. In dit geval kan het telwoord nog helpen, maar het blijft een schoonheidsfout. Daar moesten ze nog maar eens goed over nadenken.

[Jan van den Berghe]

Het probleem van de tussen -n is eigenlijk geen probleem. In de beschaafde uitspraak wordt die immers niet uitgesproken. En zoals Te Winkel en De Vries stelden moet dat de leidraad zijn voor onze spelling (ze zondigen gedeeltelijk wel tegen dit beginsel door ook plaats te geven aan de etymologie met hun -s en -sch, -o -a, -e en -oo, -aa en -ee, ou/au en ij/ei).

Men had veel beter de afspraak van het Afrikaans gevolgd: men schrijft gewoon geen -n. Nooit ofte nimmer.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Varianten zij inderdaad meestal regionaal. Heel grofweg kan je zeggen dat de s, ou en re-varianten Brits zijn, de z, o en er Amerikaans. Ze zijn trouwens dominant in de betrokken regio, maar niet verplicht. In de praktijk stellen Amerikanen helemaal geen belang in de zaak (er wordt meer geruzied over bepaalde woorden, want ook de woordenschat vertoont verschillen). Britten lijken meer taalbewust. Maar van een echte vastgelegde norm is nergens sprake. Bovendien zijn er nog Iers/Britse verschillen. Wat ze wel allemaal gemeenschappelijk hebben is het standpunt: het is allemaal Engels. Period.

Van iemand die niet volgens oude of zeer progressieve spellingregels Nederlands schrijft zal ook niemand zeggen dat het geen Nederlands is. Maar het is wel afwijkend van de officiële spelling. Er is misschien geen door de overheid vastgelegde spelling, maar er bestaat wel een uniforme spelling in de landen. In feite komt dat op hetzelfde neer. Als Engelse kinderen 'labor' schrijven, wordt het net zo fout gerekend als wanneer Nederlandse kinderen 'arbeit' spellen.

Je hoort wel eens beweren dat Vlamingen de k-variant verkiezen uit anti-Frans purisme, en de Nederlanders de c-variant uit anti-Duits purisme, maar eerlijk gezegd lijkt me dat meer borrelpraat dan wat anders: je vindt beide in beide regio's.

Het lijkt me sowieso borrelpraat om te denken dat Nederlanders er bij het schrijven van woorden bij stil zouden staan of het lijkt op Duits. Het is bijna altijd een gewoontekwestie: iemand is gewend om een woord op een bepaalde manier te schrijven en vindt het dan raar als de spelling plots anders is. Een ander is die spelling misschien wel gewend en vindt het helemaal niet raar. Zo krijg je dat veel mensen op gevoel spellen als er geen vastgelegde spelling bestaat. Toen de progressieve spelling nog was toegelaten, waren het vaak de jongeren die een progressieve spelling voerden, omdat ze niet anders gewend waren en deze het dichtst bij de uitspraak lag, terwijl ouderen de oude spelling gewend waren en die nog gebruikten. Uiteindelijk is in 1995 verrassend genoeg meestal voor de oude spelling gekozen en nu zullen veel mensen gewend raken aan die spelling.

Er is wel een neiging onder intellektuelen om meer de fonetische richting uit te gaan bij ingevoerde woorden, terwijl in puristische hoek niet zozeer de vreemde spelling dan wel het gehele vreemde woord ongewenst is. De vreemde spelling bewaren wordt dan een soort merkteken dat betekent: te mijden... (Waarmee ik niet beweer dat puristen geen intellektuelen zouden zijn).
Maar twee normen vastleggen? Neen. Behalve dat de rijksgrens een onbruikbare grenslijn is op spellinggebied, denk ik dat het Engelse standpunt veel gezonder is: het is allemaal Nederlands. Punt.

Dat lijkt me geen goed idee, want er is juist behoefte aan een duidelijk vastgelegde spelling. Men heeft niet voor niets de spellingsvrijheid afgeschaft. Laat het vrij en iedereen zal zich vertwijfelt afvragen wat nu precies de juiste spelling is van een woord: mensen willen duidelijkheid.

Overigens heeft 95% van de bevolking ook geen enkele boodschap aan discussies over fonetische of puristische spellingen. De meeste mensen spellen gewoon zoals het hen is aangeleerd of opgedragen. Weinigen zullen zich afvragen wat de achterliggende redenen geweest zouden kunnen zijn om juist deze spelling van het woord tot officiële spelling te maken. Alleen is je heel ingrijpende wijzigingen doorvoert, bijv. een ultra-progressieve spelling, zullen mensen zich gaan afvragen waar het allemaal goed voor is.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Dat lijkt me geen goed idee, want er is juist behoefte aan een duidelijk vastgelegde spelling. Men heeft niet voor niets de spellingsvrijheid afgeschaft. Laat het vrij en iedereen zal zich vertwijfelt afvragen wat nu precies de juiste spelling is van een woord: mensen willen duidelijkheid.

Je hoort me niet zeggen dat er geen behoefte is aan een duidelijk vastgelegde spelling. Maar hoe leg je die vast? Woord-per-woord op zijn Engels, of in ondubbelzinnige regels zoals in het Esperanto? Laten we niet naïef zijn: de grote massa zal het allemaal worst wezen, en die spelt vrij (en dat eindigt nogal eens met een fonetisch resultaat: zie de vele "d/t fouten"). Wie daarentegen veel tekst moet maken, die stelt zich vragen. Of dat al dan niet vertwijfeld is weet ik niet. Het gevoel overheerst in elk geval dat de spelling woord-per-woord verschilt. De regels komen niet als regels uit de verf, veeleer als totale willekeur. En daar zit het hele probleem.

Sommigen zeggen: liever slechte regels dan geen regels, en die zoeken het dan maar op (die kennen maar één regel: neem het Groene Boekje). Anderen zeggen: liever geen regels dan slechte regels, en die proberen dan maar op een (volgens hen) verantwoorde manier volgens eigen "richtlijnen" te spellen. En vergis je niet: het Nederlands kent (buiten ambtenarij en onderwijs) geen énkele verplichting terzake. Gelukkig maar las ik ergens bij een kommentaar, want zoals het nu gaat (met een mengsel van regels, tellingen, angst voor verandering) zouden we binnen de kortste keren met een nóg chaotischer spelling opgescheept zitten (zeg maar gerust: op zijn Engels).

De behoefte is er, daar ben ik het volledig mee eens. Maar een duidelijke spelling hebben we nog steeds niet. Niemand, zelfs niet eens de overblijvende 5% van de bevolking heeft een boodschap aan de motieven die de keuze bepalen voor iedere regel afzonderlijk. Om fonetisch te spellen hoef je het woord fonetisch niet eens te kennen. Maar het vertrouwen dat de regels goed zijn, dat ze niet om de haverklap veranderen, dat het de moeite loont om ze goed te leren omdat ze helder zijn, dat krijg je niet als zoals nu een stelletje amateurs ons eens snel gaat vertellen hoe we moeten spellen. Ook al kan het de goegemeente niet schelen hoe de regels tot stand komen, ze kunnen pas goed en aanvaardbaar zijn als ze in elkaar gezet worden door mensen die verdomd goed weten waar ze mee bezig zijn. Dat vereist een grondige dynamische kennis van taal en spelling om te beginnen, maar ook van didaktiek, denkprocessen en dies meer.

Het is bijna ergonomie. Mensen weten heel goed wat een degelijik apparaat is, ook al hebben ze er geen benul van wat daar allemaal aan studiewerk in gestoken is. Maar als die achterliggende kennis niet bestaat of niet in rekening gebracht is bij het ontwerp, met het argument dat niemand daar een boodschap aan heeft, dan trekt het apparaat op niks, is het slecht hanteerbaar, gaat het te snel kapot, .... En daar hebben de mensen wél een boodschap aan. Is spelling niet het apparaat waarmee we gesproken woorden omzetten in tekens, die de lezer in staat moeten stellen die woorden weer uit te spreken zoals de schrijver dat zou doen?

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Je hoort me niet zeggen dat er geen behoefte is aan een duidelijk vastgelegde spelling. Maar hoe leg je die vast? Woord-per-woord op zijn Engels, of in ondubbelzinnige regels zoals in het Esperanto?

Het antwoord mag toch wel duidelijk zijn: het laatste is te verkiezen boven het eerste. Spelling is immers slechts een hulpmiddel om een taal neer te schrijven, bijgevolg moet dit hulpmiddel doeltreffend, gemakkelijk en soepel hanteerbaar en eenduidig zijn.

Als iemand die al zovele jaren in het onderwijs actief ben, weet ik maar al te goed welke last spelling voor de leerlingen kan betekenen. Legt u maar eens uit aan kinderen waarom we hier eens ij en daar dan weer ei schrijven. Of ou en au. Of waarom we nu toch -isch blijven schrijven in woorden als "logisch" alhoewel niemand dat nog zo uitspreekt. Met de etymologie uitpakken heeft geen zin, want daar hebben mijn leerlingen van het lager onderwijs nu eenmaal geen boodschap aan.

En dan spreek ik nog niet over de regels voor de tussen -n (jawel, uitgedacht door de taalkundigen en bekrachtigd door de politici... u vuurt uw pijlen voortdurend tegen de laatsten af, maar vergeet gemakkelijkheidshalve wie de regels bedacht hebben). Hoe hoor ik de leraren van het middelbaar van onze school klagen over die regels. Wat als een grote vereenvoudiging werd aangekondigd, is nog een grotere nachtmerrie gebleken dan wat we voordien op ons bord kregen.

Nu, al bij al mogen we toch niet klagen vooral als we onze Nederlandse spelling vergeleken met bijvoorbeeld de sterk historiserende Engelse en Franse spelling.

U hoeft trouwens niet onmiddellijk naar een kunsttaal te grijpen om een volkomen regelmatige spelling te hebben. Een volledig gestroomlijnde spelling heeft het Hongaars, Fins, Turks en Tsjechisch. Bij al die talen heeft men op een bepaald moment het mes erin gezet en volledig komaf gemaakt met de aanslibsels uit het verleden (of gewoon van nul begonnen zoals bij het Turks). Het resultaat mag er dan ook zijn. Geen spellingsdebatten meer, geen oneinigheid meer, geen nutteloze uren dictees e.d.: een duidelijke en volledig eenvormige spelling. En ik kan je verzekeren dat voor iemand die die talen leert, dat een grote zegen is. Na mijn eerste lessen Hongaars kon ik al luidop en bijna foutloos een heus artikel uit de Magyar Nemzet lezen, een kracht die mijn lerares had meegenomen. Ik begreep er wel niets van, maar lezen kon ik wel. Probeer dat maar eens te doen met leerlingen die al een paar jaar Engels of Frans hebben gevolgd....

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

... die spelt vrij (en dat eindigt nogal eens met een fonetisch resultaat: zie de vele "d/t fouten").

Als onderwijzer moet ik u volkomen tegenspreken. De dt-fouten die leerlingen maken hebben niets van doen met "fonetische spelling", wel integendeel. Niet zelden lees ik in opstelletjes "hij leesd" e.d. Leerlingen zondigen heel veel tegen deze regels omdat ze (a) de structuur van de zin niet goed begrijpen en bijgevolg niet weten waar het werkwoord nu juist bijhoort, of (b) verkeerd redeneren en de regels slecht toepassen, of (c) gewoon maar iets schrijven om er van af te zijn.

Dt-fouten zijn in heel veel gevallen redeneerfouten. Niet meer, niet minder.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Om fonetisch te spellen hoef je het woord fonetisch niet eens te kennen.

Het Nederlands leent zich niet tot een fonetische spelling. In tegenstelling tot het Hongaars bijvoorbeeld kennen ze in onze taal zoiets als assimilatie waarbij dus bepaalde klanken stemhebbend of -loos woorden naargelang ze bij bepaalde andere klanken komen te staan.

Het Nederlands heeft dan ook behoefte aan een fonologische spelling, waar dus de woordmorfemen door de spelling bepaald worden.

Een probleem daarbij is trouwens ook de doffe "e" klank (sjwa) die geen bepaald letterteken heeft. Professor Paardekoper achtte het indertijd noodzakelijk het fonetisch teken voor die klank in de Nederlandse schrijftaal te introduceren. Maar dat is er nooit doorgekomen. Een andere mogelijkheid is invoeren van een diacritisch teken boven de "e".

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Je hoort me niet zeggen dat er geen behoefte is aan een duidelijk vastgelegde spelling. Maar hoe leg je die vast? Woord-per-woord op zijn Engels, of in ondubbelzinnige regels zoals in het Esperanto? Laten we niet naïef zijn: de grote massa zal het allemaal worst wezen, en die spelt vrij (en dat eindigt nogal eens met een fonetisch resultaat: zie de vele "d/t fouten"). Wie daarentegen veel tekst moet maken, die stelt zich vragen. Of dat al dan niet vertwijfeld is weet ik niet. Het gevoel overheerst in elk geval dat de spelling woord-per-woord verschilt. De regels komen niet als regels uit de verf, veeleer als totale willekeur. En daar zit het hele probleem.

Dat de regels niet duidelijk zijn, dat ben ik met je eens. Het werd zelfs erkend in het lesboek Nederlands op de middelbare school: 'met de spellingshervorming van 1995 is geprobeerd de spellingsregels duidelijker en eenvoudiger te maken. Dit is niet gelukt.' Er worden daarom inderdaad veel fouten gemaakt, alhoewel d/t-fouten geen gevolg kunnen zijn van nieuwe spellingen aangezien die regels niet veranderd zijn.

Dat de grote massa 'vrij' zou spellen is denk ik niet waar. Niet iedereen kent alle regels even goed, daarom worden er fouten gemaakt. Maar iedereen probeert zich toch aan de officiële spelling te houden. Ik denk niet dat er mensen zijn die 'zomaar wat doen'. Iedereen die zijn basis- en middelbare school heeft afgerond - of het VMBO (4 jaar), HAVO (5 jaar) of VWO (6 jaar) is mag er niet toe doen - moet goed Nederlands kunnen spellen. Alle spellings- en grammaticaregels worden nl. op de basisschool en in de eerste jaren van de middelbare school afgewerkt.
Er bestaat daarnaast een sterke maatschappelijke druk om juist te spellen, want je kan er altijd op aangesproken worden, ook door Jan Pak-de-leuning van drie hoog achter.

Sommigen zeggen: liever slechte regels dan geen regels, en die zoeken het dan maar op (die kennen maar één regel: neem het Groene Boekje). Anderen zeggen: liever geen regels dan slechte regels, en die proberen dan maar op een (volgens hen) verantwoorde manier volgens eigen "richtlijnen" te spellen. En vergis je niet: het Nederlands kent (buiten ambtenarij en onderwijs) geen énkele verplichting terzake. Gelukkig maar las ik ergens bij een kommentaar, want zoals het nu gaat (met een mengsel van regels, tellingen, angst voor verandering) zouden we binnen de kortste keren met een nóg chaotischer spelling opgescheept zitten (zeg maar gerust: op zijn Engels).

Dat er geen verplichting bestaat (hoe zou dat immers kunnen, een verplichting voor particulieren), doet niets af aan het feit dat nergens een andere spelling wordt gebruikt dan de officiële: in kranten, op tv, in bedrijven en instellingen, in advertenties, enz. dus ook door verreweg de meeste burgers. Mensen die hardnekkig een eigen spelling hanteren isoleren enkel zichzelf en kunnen op onbegrip rekenen van anderen. Zij wijken immers af van wat verder overal de norm is.

Is spelling niet het apparaat waarmee we gesproken woorden omzetten in tekens, die de lezer in staat moeten stellen die woorden weer uit te spreken zoals de schrijver dat zou doen?

Misschien wel, maar dat lijkt me met de huidige spelling geen enkel probleem. Overigens gaat het niet alleen om gesproken woorden, maar ook om gedachtes die omgezet worden in tekst. Wat ik schrijf spreek ik niet eerst uit hoor.

Ik denk dat iedereen het erover eens is dat de huidige regels op een aantal plaatsen voor veel problemen zorgen. Over hoe die problemen vervolgens opgelost moeten worden bestaat meer onenigheid. Sommigen willen zo snel mogelijk de spelling veranderen, anderen willen niet zoveel spellingshervormingen achter elkaar en hopen stiekem op beter onderwijs zodat de huidige regels voldoen of interesseren zich niet in de moeilijkheidsgraad van de spelling. Helaas zijn ook degenen die de spelling willen veranderen het niet eens welke veranderingen zouden moeten plaatsvinden. Hoewel deze groep op een aantal punten zeker veel medestanders zou kunnen krijgen, is ze hopeloos verdeeld en komt er uiteindelijk helemaal niets van veranderingen terecht. Ik vrees zelfs dat het een illusie is te denken dat taalkundigen het wel eens zouden worden. De vraag is dus of er een voldoende grote groep mensen gemobiliseerd kan worden, zowel onder 'kenners' als onder de bevolking, om een verandering van de spelling te vragen en te krijgen.
Tot die tijd blijven we 'opgescheept' met de huidige spelling.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

En dan spreek ik nog niet over de regels voor de tussen -n (jawel, uitgedacht door de taalkundigen en bekrachtigd door de politici... u vuurt uw pijlen voortdurend tegen de laatsten af, maar vergeet gemakkelijkheidshalve wie de regels bedacht hebben).

Je moet het hele beeld zien. De taalkundigen hebben in hun aanbeveling de volgende zaken rechtgetrokken in de zin die jij wenselijk acht: de hele bastaardwoordenregeling (jawel, en dat is het omvangrijkste deel en het hoofdmotief om de opdracht tot aanbevelingen te verantwoorden), de spelling van de plofklanken (aangepast voor de t en de k), van de wrijfklanken (aangepast voor de s en de z), van de neus- en vloeiklanken (aangepast voor de j en de w), de vrije klinkers (aangepast voor de ee, de ie, de oo, de oe, de uu, en de eu), van de sjwa en tenslotte de diakritische tekens. Allemaal prima werk. Met enkel en alleen een uitschuiver voor de tussenletters. Wat hebben de politiekers gedaan? Al de goeie dingen weggegooid, en alleen de uitschuiver behouden. Mag ik ze dan niet onder vuur nemen?

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Als onderwijzer moet ik u volkomen tegenspreken. De dt-fouten die leerlingen maken hebben niets van doen met "fonetische spelling", wel integendeel. Niet zelden lees ik in opstelletjes "hij leesd" e.d. Leerlingen zondigen heel veel tegen deze regels omdat ze (a) de structuur van de zin niet goed begrijpen en bijgevolg niet weten waar het werkwoord nu juist bijhoort, of (b) verkeerd redeneren en de regels slecht toepassen, of (c) gewoon maar iets schrijven om er van af te zijn.

Dt-fouten zijn in heel veel gevallen redeneerfouten. Niet meer, niet minder.

Ik had het nadrukkelijk over de grote massa, niet over de kinderen die worstelen met de regels en ze verkeerd intrerpreteren. Zelfs taalbewuste mensen zoals wij hier, maken die fouten. Het was uitgerekend een dt-fout in een van de voorafgaande bijdragen die me naar dat voorbeeld deed grijpen.

Ik moet eerlijk toegeven dat ik in mijn overwegingen niet onmiddellijk aan leerlingenfouten heb gedacht. Mij staat vooral het schrijfgedrag voor de geest dat mensen vertonen die het leerproces achter de rug hebben. Het gaat niet op, dat wij iedere keer moeten beginnen redeneren (met of zonder fouten) als we voor de t-klank geplaatst worden. Na het leerproces hoort het een automatisme te zijn. En dat is het niet. Het gaat er trouwens op achteruit.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Je moet het hele beeld zien. De taalkundigen hebben in hun aanbeveling de volgende zaken rechtgetrokken in de zin die jij wenselijk acht: de hele bastaardwoordenregeling (jawel, en dat is het omvangrijkste deel en het hoofdmotief om de opdracht tot aanbevelingen te verantwoorden), de spelling van de plofklanken (aangepast voor de t en de k), van de wrijfklanken (aangepast voor de s en de z), van de neus- en vloeiklanken (aangepast voor de j en de w), de vrije klinkers (aangepast voor de ee, de ie, de oo, de oe, de uu, en de eu), van de sjwa en tenslotte de diakritische tekens. Allemaal prima werk.

Prima werk?

Mag ik u dan een paar CONCRETE spellingsaanbevelingen van die taalkundigen vragen. Wat werd er dan voorgesteld voor de spelling van de plofklanken? En van de wrijfklanken? En over de neus- en vloeiklanken? En over de vrije klinkers? En over de sjwa? En over de diakritische tekens?

Wat?

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Ik had het nadrukkelijk over de grote massa, niet over de kinderen die worstelen met de regels en ze verkeerd intrerpreteren. Zelfs taalbewuste mensen zoals wij hier, maken die fouten. Het was uitgerekend een dt-fout in een van de voorafgaande bijdragen die me naar dat voorbeeld deed grijpen.

De kinderen van nu zijn die "grote massa" van later. De basis voor een goede taalbeheersing (spelling erbij) wordt op school gelegd.

Heel veel van die zelfuitgeroepen grote spellingsdeskundigen hebben nooit de moeite genomen naar het onderwijs te kijken.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Ik moet eerlijk toegeven dat ik in mijn overwegingen niet onmiddellijk aan leerlingenfouten heb gedacht. Mij staat vooral het schrijfgedrag voor de geest dat mensen vertonen die het leerproces achter de rug hebben. Het gaat niet op, dat wij iedere keer moeten beginnen redeneren (met of zonder fouten) als we voor de t-klank geplaatst worden. Na het leerproces hoort het een automatisme te zijn. En dat is het niet. Het gaat er trouwens op achteruit.

Dan moet u uzelf vragen beginnen te stellen. Ik ken in het verenigingsleven kranige tachtigers die de pen op een formidabele wijze hanteren en feilloos schrijven. Geen enkel dt-foutje.

De dt-regels zijn juist heel logisch. Daarom moeten ze behouden blijven, en mogen zelfs nog doorgetrokken worden (dat heeft me trouwens de omgang met anderstaligen geleerd). We schrijven immers wel "jij wordt" maar niet "jij weett", alhoewel de t in het eerste geval ook niet noodzakelijk is voor de uitspraak (in het Nederlands wordt een stemhebbende medeklinkers immers nooit stemhebbend uitgesproken).

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Met enkel en alleen een uitschuiver voor de tussenletters.

Een uitschuiver... Een ramp, bedoelt u ongetwijfeld. U moet maar eens de spelling van het woord "maneschijn" aan de leerlingen proberen te verdedigen met de geldende regels. Of zoals een leerling van het zesde nog heel scherpzinnig opmerkte: "Dus, mijnheer, als ik op de aarde sta, dan moet ik "maneschijn" schrijven. Maar sta ik op Mars, dan moet ik toch wel "manenschijn" schrijven. Of niet, mijnheer?!"

En dan nog die andere stompzinnige regeling om het meervoud verplicht te schrijven, zelfs daar waar er eigenlijk helemaal geen sprake is van een meervoud. Een woord als "pannenkoek". Het eerste lid is helemaal geen meervoud, maar is een verbogen vorm van het woord "pan". Alleen al vanuit deze optiek is die voorgeschreven spelling een wangedrocht. Komt daar dan nog eens bij dat de leerlingen in Vlaanderen de beschaafde uitspraak nog steeds sterk identificeren met schrijftaal. AN = netjes alles uitspreken wat er geschreven staat. Dus, leerlingen lezen nu "panneNkoek". Nog een bijkomend probleem dus.

De oplossing is heel eenvoudig: geen tussen -n. Punt. Het Afrikaans eenzelfde regel en die doorgetrokken over heel de lijn.