Gedrag, xenofobie en Darwin

[filosoof]

Oorspronkelijk geplaatst door filosoof

Volgens jouw redenering is een mens nooit verantwoordelijk voor zijn houding of zijn daden....
Als je consequent wil zijn, pas dat dan ook toe op al wie niet is zoals jij, vreemdelingen inbegrepen...

[filosoof]

Oorspronkelijk geplaatst door filosoof

[size=2][b]Eenvoudig samen te vatten: volgens jouw redenering is een "normale" mens niet verantwoordelijk voor zijn daden, volgens de mijne wél: en d�*�*r bestaat al lang een consensus over.Noteer dat JIJ, op basis van wat je hier schreef, niets mag verwijten aan gelijk welke islamiet.... Minder zelfs dan ik hen zou mogen verwijten! [/size]
Darwin,
Terug on topic, want je dwaalt af van de essentie: racisme is geen aangeboren genetische afwijking, maar een levenshouding...
Ik heb meer dan 30 jaar in een KMO, filiale van een multinational gewerkt
De zetel waar ik werkte had een eigen personeelschef (meer dan 100 werknemers). In die 30 jaar is in die zetel geen allochtoon aangeworven. In de grotere zetels wél, maar daar niet. Kom ne nu niet vertellen dat in 30 jaar geen enkele allochtoon met geschikte referenties en capaciteiten zich aangeboden heeft in die zetel, en elders wél, hé: d�*t noem ik ook racisme en uitsluiting. (ik kende de politieke opinies van onze directie maar al te goed-iedereen trouwens, het was zeker geen geheim!)

[jeanblanquart]

[quote="de metser"]

Oorspronkelijk geplaatst door jeanblanquart

Ter herinnering: er bestaan geen menselijke rassen, maar slechts één ! Het racisme (in al zijn verschijningsvormen) probeertr ons ervan te overtuigen dat er verschillende rassen bestaan (waarvan één of meer uitverkoren..) .. de rest kennen jullie wel uit de geschiedenis.
Wie zich (net als de UNO) duidelijk voor ogen houdt dat er slechts één menselijk ras bestaat, zal dan ook niet gauw tot racisme overgaan.

Hier bent u niet helemaal correct. In de evolutiebiologie en de antropologie wordt de menselijke soort (homo Sapiens) wel opgedeeld in rassen.

/unquote]

Uiteraard weet ik dat, maar dat blijkt allemaal wel een ideologische interpretatie te zijn; vandaar dat bijvoorbeeld e UNO en allerlei antropologen en andere sociale wetenschappers dringend af willen van die negen'-koppige (sic) indeling... getuige de welbekende UNO sloagn 'One Human Race'... En terecht ! Genepool-interpretaties zijn bij mensen heel gevaarlijk alleen al omdat de mens als enige 'dier' in staat is via (zelf)reflectie zijn eigen genetische onvolmaaktheden te overstijgen !

Uw equivalentie 'populatie' = 'ras' is dan ook verkeerd; alleen reeds omdat populaties syniniem zijn voor 'volkeren' zodat de band met de antropologische rassentheorieën' erg vaag wordt (wat doe je dan met de talrijke mengvormen???!!!). Hoe dan ook, mensen zijn mensen. Eén ras..

De 'menselijek rassentheorieën' zijn verouderd en dienen dan ook dringend te worden aangepast !

groetjes

[filosoof]

Oorspronkelijk geplaatst door filosoof

100% akkoord: ONE HUMAN RACE

ik gebruik dan ook liever de term "xenofobie" dan de term "racisme",
maar xenofoben die zélf het begrip racisme hanteren kan men het duidelijkst racisten noemen...niet wetenschappellijk juist, maar zo verstaan zij het ook ...

[de metser]

Oorspronkelijk geplaatst door jeanblanquart

Uiteraard weet ik dat, maar dat blijkt allemaal wel een ideologische interpretatie te zijn; vandaar dat bijvoorbeeld e UNO en allerlei antropologen en andere sociale wetenschappers dringend af willen van die negen'-koppige (sic) indeling... getuige de welbekende UNO sloagn 'One Human Race'... En terecht ! Genepool-interpretaties zijn bij mensen heel gevaarlijk alleen al omdat de mens als enige 'dier' in staat is via (zelf)reflectie zijn eigen genetische onvolmaaktheden te overstijgen !

Uw equivalentie 'populatie' = 'ras' is dan ook verkeerd; alleen reeds omdat populaties syniniem zijn voor 'volkeren' zodat de band met de antropologische rassentheorieën' erg vaag wordt (wat doe je dan met de talrijke mengvormen???!!!). Hoe dan ook, mensen zijn mensen. Eén ras..

De 'menselijek rassentheorieën' zijn verouderd en dienen dan ook dringend te worden aangepast !

U heeft gelijk. Ik ben blijkbaar niet mee ‘geëvolueerd’.
Effe googelen leverde volgende resultaat op: http://www.xs4all.be/~dvdavid/mag_sc...165059.nl.html
__________________________________________________ __________
Maakt de studie van het menselijke genoom een einde aan de mythe van menselijke ‘rassen’?

--------------------------------------------------------------------------------
Nieuwe hersen-studie toont hoe diep het begrip ‘ras’ in het menselijke denken geworteld zit - 07-09-2000

Dankzij het genoom-project is het inzicht in de genetische structuur van de mensheid met sprongen vooruit gegaan. Een van de ‘neveneffecten’ van het onderzoek is dat de these dat het onderscheid tussen de verschillende menselijke rassen geen biologische basis heeft, bijna algemeen wordt geaccepteerd. Recent hersenonderzoek toont echter dat het concept ‘ras’ erg diep geworteld is.


Desondanks is ‘ras’ een relatief nieuw begrip, dat pas in de laatste 200 jaar werd ontwikkeld. Het ontstond in het zog van de classificatie-drang die de werkzaamheden van Linnaeus veroorzaakten. Ook mensen moesten nu geclassificeerd worden op basis van uiterlijke kenmerken. Ondanks wat vaak gedacht wordt had de opkomst van de rassenleer weinig te maken met slavernij. Integendeel, het verzet tegen slavernij was al enige tijd aan de gang vooraleer de rassenwetenschap op het wetenschappelijke toneel verscheen. Opmerkelijk is dat daarbij vrijwel onmiddellijk een hiërarchische indeling werd gebruikt. Mettertijd namen de criteria en theorieën in aantal toe, maar de hiërarchische component, die ‘rassen’ rangschikte naar ontwikkelingsniveau, bleef steeds (impliciet) aanwezig. In elk van de raciale theorieën wordt ervan uitgegaan dat de geobserveerde uiterlijke verschillen correleren met andere kenmerken als intelligentie, seksueel gedrag, competentie en andere.

Een steeds ruimer wordende consensus.

De idee dat ‘rassen’ niet bestaan is niet nieuw, maar werd door de Amerikaanse antropoloog Ashley Montagu al in 1942 voorgesteld in zijn boek ‘Man’s most dangerous myth: the fallacy of race’. Deze publicatie is nog steeds relevant en in 1996 verscheen nog een zesde, aangevulde editie. Montagu was met deze publicatie zijn tijd ver vooruit en streed jarenlang als een eenzame Don Quichote tegen de windmolens van de gevestigde wetenschap. Dankzij de ontrafeling van het menselijke genoom is nu echter een ruime consensus gegroeid rond de idee dat rassen eigenlijk niet bestaan .

Deze idee is lang erg controversieel geweest. Dat is niet verwonderlijk, want een uitspraak als ‘rassen bestaan niet’ is geen bijster heldere manier om de inzichten in deze kwestie voor te stellen. Correcter is het om te stellen dat er geen biologische basis bestaat om de mensheid in verschillende rassen op te delen. Als sociaal construct is ‘ras’ daarentegen wel degelijk een realiteit. Dat neemt echter niet weg dat de sociale definitie van ‘ras’ uitgaat van onderliggende biologische variaties die kwalitatieve verschillen zouden veroorzaken. En daar schuilt het probleem: de genetische variatie binnen een groep is veel groter dan de genetische variatie tussen groepen onderling. Die stelling werd al door Montagu opgeworpen en wordt nu dus eindelijk bevestigd. Maar wat wordt er precies mee bedoeld?

Het lijkt immers contradictorisch. Betekent dit dat ik meer genetisch materiaal gemeen heb met een inwoner van Ghana dan met een buurman? Niet noodzakelijk. Het gaat immers niet om individuele maar om groepsverschillen. Dat betekent dat de totale genetische variatie binnen één groep (bv. de ‘blanken’) groter is dan de totale genetische variatie tussen twee groepen (bv. ‘blank’ en 'zwart’). En dat verschil is niet gering: schattingen stellen dat ongeveer 94% van de genetische variatie binnen een groep te vinden is, terwijl groepsverschillen slechts de overige 6% kunnen verklaren.

Deze idee is bovendien contra-intuïtief. Wij zijn eraan gewend geraakt uiterlijke kenmerken als criterium te gebruiken om mensen op te delen. En weinig dingen zijn zo opvallend als verschillen in huidskleur, haarstructuur of vorm van de neus. Bovendien is het duidelijk dat deze karakteristieken een biologische basis hebben, zodat al snel besloten wordt dat de blanke en zwarte medemens fundamenteel van elkaar verschillen. Maar huidskleur en andere uiterlijke kenmerken die worden gebruikt om ‘rassen’ van elkaar te onderscheiden worden bepaald door een bijzonder klein aantal genen, hoogstens 0,1% van het totaal aantal genen. Dat verklaart overigens meteen waarom de verschillen zo prominent kunnen zijn. Een klein aantal betrokken genen maakt van aanpassing aan het milieu een weinig complex proces, dat bovendien snel erfelijke effecten oplevert.

Huidskleur, toch een van de belangrijkste kenmerken waarop de mythe van menselijke rassen gebaseerd is, wordt door slechts zes genen, op een totaal van 100.000, geregeld. Bovendien heeft iedereen deze zes genen gemeenschappelijk. Iedereen - en dit kan voor bepaalde mensen schokkend zijn - bezit dus het potentieel om een zwarte huid te ontwikkelen, wat in beperkte mate duidelijk wordt na een bezoekje aan een zonnig strand. Vandaar dat bewoners van extreem warme gebieden al snel een donkerder huid ontwikkelden als bescherming tegen UV-stralen, terwijl voor noordelijker volkeren een bleke huid voordeliger was omdat deze de opname van vitamine D bij bleker zonlicht makkelijker maakt. Een zelfde redenering gaat op voor andere uiterlijke kenmerken. Ook zij worden door een klein aantal genen geregeld die in het algemeen gedeeld worden door de volledige mensheid, maar niet bij iedereen eenzelfde effect sorteren.

De traditionele classificaties betwist

Hoe problematisch het concept ‘ras’ precies is wordt duidelijk als de klassieke indeling wordt bekeken. Hoewel door de jaren heen verschillende classificaties, de ene al uitgebreider dan de andere, de ronde hebben gedaan was de verdeling tussen het ‘blanke’, het ‘zwarte’ en het ‘gele’ ras een steeds terugkerende basis. Voor het ‘zwarte’ ras werden dan meestal de karakteristieken donkere huidskleur, kroezend haar en brede neus opgesomd en ook voor de andere ‘rassen’ werd een min of meer vaste ‘set’ van criteria opgesteld.

In de praktijk blijkt echter dat deze categorieën niet houdbaar zijn. Waar horen mensen met een brede neus maar steil haar bij? Of met een lichtbruine huid? Aanvankelijk werd getracht dit probleem op te lossen door meer ‘rassen’ of subclassificaties van rassen te creëren. Maar ook dit blijkt niet houdbaar. Het grote probleem daarbij is dat men een continuë reeks wil uitdrukken in discrete categorieën. De uiterlijke verschillen die mensen van elkaar onderscheiden zijn aanpassingen aan het milieu, en verschillen niet kwalitatief van elkaar - zoals reeds opgemerkt deelt de mensheid in het algemeen de genen die verantwoordelijk zijn voor deze verschillen - maar variëren naar intensiteit. Het is dan ook biologische onzin discrete categorieën als ras in stand te houden.

Discrete categorieën vereisen immers een aanzienlijk verschil in genetische bagage. Dat is enkel mogelijk door een verschillende evolutionaire afkomst of langdurige fysieke isolatie. De rassentheorieën die in de 17e eeuw werden ontwikkeld en daarna de dienst bleven uitmaken tot zij ‘besmet’ raakten door de nazi-ideologie, vertrokken aanvankelijk van de idee dat de verschillende ‘mensenrassen’ zich hadden ontwikkeld uit verschillende soorten ‘voorouders’. Ondertussen is dankzij DNA-onderzoek aangetoond dat deze ‘multi-regio’ theorie niet klopt. Volgens de Out of Africa-theorie, die momenteel het meeste steun geniet, is de mens vrij recent uit Afrika geëmigreerd en deelt de mensheid dezelfde afkomst.
De tweede hypothese - langdurige ruimtelijke isolatie - gaat evenmin op. In tegenstelling tot de idee dat de wereld pas recent een ‘globaal dorp’ geworden is; blijkt uit archeologisch materiaal dat er in de geschiedenis steeds contact geweest is tussen ver van elkaar verwijderde bevolkingsgroepen. En waar mensen elkaar ontmoeten worden kinderen gemaakt. Dat betekent dat er steeds een significante mate van seksueel contact is geweest tussen verschillende volkeren. Zelfs over een van de volkeren die als het meest geïsoleerd beschouwd wordt - de Australische Aboriginals - toont archeologisch materiaal aan dat er frequent contact was met niet-Australische volkeren, tot zelfs 50.000 jaar geleden. Het is dan ook erg onwaarschijnlijk dat er ooit menselijke groepen hebben bestaan die meer dan enkele eeuwen geïsoleerd geweest zijn. Ook hier is de conclusie dus dat rassen niet bestaan - en nooit bestaan hebben.

De sociale dimensie

‘Rassen’ zijn dus geen biologische realiteit. Het is een discussie die in Europa minder prominent aanwezig is dan in de Vernigde Staten. Dat is niet zo vreemd. ‘Ras’ is steeds een belangrijke realiteit geweest in het zogenaamde ‘land of the free’. De loodzware erfenis van de slavernij en de segregatiepolitiek hebben het concept altijd centraal geplaatst. De opschorting van de rassenwetten is van recente datum, wat weinig tijd overlaat om te wennen aan een wereld waarin ‘ras’ geen bepalende factor meer is. De ‘one-drop rule’, die werd ingevoerd om het classificatieprobleem dat ‘multiraciale’ nakomelingen opleverden en stelt dat een druppel ‘zwart’ bloed voldoende is om van het ‘zwarte ras’ te zijn, heeft ervoor gezorgd dat het rasconcept steeds prominent aanwezig was, bijvoorbeeld in volkstellingen. Bovendien zijn heel wat mensen gekant tegen de positieve actiemaatregelen die door de overheid werden opgelegd om de sociale achterstand bij de Afro-Amerikanen weg te werken. Tenslotte zijn er in de VS, en ook in Canada, nog heel wat wetenschappers die van raciale categorieën vertrekken in hun onderzoek en verschijnen er nog steeds publicaties waarin boude uitspraken worden gedaan over ‘de Aziaten’ of ‘het zwarte ras’.

Maar ook in ons land ligt de zaak gevoelig. Niet alleen veroorzaakt het in twijfel trekken van raciale categorieën steeds verbazing, weekbladen die de problematiek toch onder de aandacht brengen kunnen zich steevast verwachten aan een vloed lezersbrieven. In een recent artikel van het tijdschrift Knack uitte de sociobioloog Kris Thienpont zijn twijfels over de biologisch grond van het rasconcept en ook hier werd op gereageerd, steevast met de melding dat het overduidelijk is dat ‘rassen’ bestaan want dat dat kan “gezien worden”. Dat daarbij vaak verwezen wordt naar de terreur van de politieke correctheid doet minder onverdachte motieven vermoeden. De conclusies waarrond nu een consensus is gegroeid zijn gebaseerd op een groot aantal studies uit verschillende wetenschappelijke discplines. Wetenschappers als Ashley Montagu hebben jarenlang moeten opboksen tegen de heersende opinies en zien hun inzet pas zeer recent beloond. De bewijslast is nu omgedraaid en het zijn de voorstanders van het behoud van de rassenclassificatie die een manier zullen moeten vinden om aan te tonen op basis van welke criteria die classificatie dan wel zou moeten gebeuren. Maar 200 jaar raciaal denken wist men uiteraard niet onmiddellijk uit en voor een grote meerderheid is ‘ras’ nog steeds een realiteit.

Tot deze vaststelling kwamen ook twee Amerikaanse studies, die voor het eerst nagingen welke effecten in de hersenen het waarnemen van raciale verschillen veroorzaken. Beide studies concentreerden zich op de amygdala, een cluster van zenuwen die zich diep in elke hersenhelft bevindt en betrokken wordt bij sterke emoties, het geheugen en leerprocessen. De amygdala werkt als een soort van alarmcentrale, die de aandacht trekt als nieuwe, opwindende of belangrijke zaken zich aandienen. In een eerste studie werd de amygdala-activiteit gemeten terwijl een proefpersoon foto’s van donkere en blanke mensen te zien krijgt. Bij blanken is een verhoogde activiteit meetbaar wanneer zij geconfronteerd worden met foto’s van Afro-Amerikanen en vice versa.

Deze observaties worden bevestigd door een tweede, soortgelijk onderzoek. Bovendien ging deze proef ook de onbewuste associaties na die opgeroepen worden door de presentatie van foto’s van mensen van een verschillend ‘ras’. Daartoe werd de proefpersonen gevraagd foto’s te klasseren en tegelijk woorden die op een computerscherm verschenen als (moreel) goed of slecht te kwalificeren. Uit dit experiment blijkt dat een meerderheid van de ‘blanken’ en de helft van de ‘zwarte’ proefpersonen eerder geneigd zijn een woord als positief te evalueren als zij op dat moment geconfronteerd worden met een foto van een ‘blanke’. Deze antwoorden liggen buiten het bewustzijn en het effect was ook aanwezig bij mensen die er een open en antiracistische houding op nahouden.

Hoewel deze resultaten slechts een eerste aanzet kunnen vormen voor verder onderzoek blijkt dat het concept ‘ras’ een aanzienlijke invloed uitoefent op hoe de werkelijkheid wordt waargenomen.

De opdeling van de mensheid in ‘rassen’ heeft vooral ellende opgeleverd. Het heeft de aanzet gevormd tot een van de grootste tragedies van de moderne tijd, maar is ook in het verleden een legitimatie geweest voor discriminatie, oorlogen, sociale achterstelling en geweld. Nu in de wetenschap, op een minderheid na, algemeen geaccepteerd wordt dat er geen enkele objectieve basis bestaat om deze opdeling op te baseren kan misschien een begin gemaakt worden van een mentaliteitsverandering, die ongetwijfeld erg veel tijd zal vragen maar die uiteindelijk een van de meest gevaarlijke mythes de wereld uit kan helpen. (DdV)
__________________________________________________ ___________

Bedankt om me op het juiste spoor te zetten.

[Darwin]

Alles wordt ineens duidelijk.

Racisme bestaat niet!


Want er bestaan immers geen rassen.

Als er geen rassen bestaan, kan bijgevolg ook onderscheid op ras niet bestaan.


Just of just?



Het heeft dan ook geen enkele zin meer om Vlaams Blokkers van racisme te beschuldigen want racisme bestaat niet. En je kan iemand niet van iets beschuldigen dat niet bestaat.

[de metser]

@ Darwin

Fout!
racisme bestaat wel.

De aangeboren angst voor 'vreemden', of 'het' vreemde (xenofobie) leid tot racisme. Dat is dan ook het uitganspunt van deze topic.

jeanblanquart wierp op dat rassen niet bestaan, en dat blijkt inderdaad. Maar de redenering: 'rassen bestaan niet niet, dus er is geen racisme' gaat natuurlijk niet op.
u lijkt me nogal bevooroordeelt te lezen, en dat voor iemand die zich Darwin* noemt! Ik vind dat flauw.

[filosoof]

Oorspronkelijk geplaatst door filosoof

Darwin,

Daarom zeg ik hier al l�*ng dat ik liever de term "xenofobie" gebruik dan de term "racisme", remember?
Maar:
Het is niet omdat het begrip "ras" geen wetenschappelijk gestaafd concept is, of eerder een waanvoorstelling, dat discriminatie of vervolging op basis van vermeend "ras" niet zouden bestaan, helaas! De geschiedenis wees dat uit.
Dus bestaat racisme wél, maar mist het elke wetenschappelijke basis. Heksen bestaan ook niet, heksenjacht wél.


Er bestaat dan ook alle reden om zwartblokkers van racisme te beschuldigen: de discriminatie en aanzetting tot discriminatie op basis van dat imaginair achterhaald begrip bestaat wel degelijk, of durf je d�*t ontkennen?
Cultuur eindigt waar racisme begint....

Q E D

[de metser]

Effe omhoog naar aanleiding van deze topic
http://forum.politics.be/viewtopic.php?t=6904

Oorspronkelijk geplaatst door ik schreef

Op dit forum (en bij mensen in ’t algemeen) worden er nogal ‘rare’ interpretaties op na gehouden ivm evolutie, rassen en hun gedragingen. Het is verfoeilijk maar niet echt verwonderlijk.
Het verschijnsel xenofobie - de angst en afkeer voor buitenlanders en andere rassen – is te verklaren aan de evolutietheorie van Darwin.

Door xenofobie ontstaat racisme. Xenofoob gedrag moet vroeger in strikt gescheiden stammen (volken) een belangrijke rol hebben gespeeld. Mensen leefden in zelfstandig functionerende groepen, samenlevingen die volledig van anderen waren afgesloten. Andere groepen betekenden gevaar of waren een bron van bezit dat kon worden afgenomen.
Mensen die vreemd waren aan de groep hadden dus geen positieve inbreng. Dat leidde tot xenofoob gedrag.

De erfelijke aanleg voor xenofobie is niet verdwenen! (zoals weinig genetische factoren verdwijnen in de evolutie). Die erfelijke aanleg zit nú echter wel met een probleem. Vandaag is onze sociale omgeving zo sterk veranderd dat er geen onafhankelijke groepen meer zijn, én dat grenzen tussen samenlevingen vervaagd zijn én steeds verder vervagen . De wereld is één grote samenleving geworden en onze cultuur heeft hier een duidelijke afspraak gemaakt: wij willen met zijn allen verder. Pech voor die biologische aanleg dus .
Het verklaren én behandelen van die ‘pech’ is een grote uitdaging voor sociologen, namelijk zoeken naar mechanismen waarmee mensen zo ver zijn te brengen dat ze die culturele werkelijkheid als vanzelfsprekend gaan beschouwen. De cultuur heeft hier de plicht een vervanger te zoeken voor de biologische drijfveer van de xenofobie.

Zijn wij racisten? Ja, natuurlijk want wij hebben dat geërfd, wij zijn allen racisten in onze chromosomen.
Moeten we ons dan als racisten gedragen? Dat hangt van ieder van ons af, dat is een afspraak die men maakt. Om alles in deze mondiale samenleving vlot te laten verlopen, om vreedzaam te kunnen samenleven, moet het antwoord op deze tweede vraag NEE zijn. We hebben overigens geen keuze meer. Die keuze is gemaakt bij de ontwikkeling van onze cultuur. Als we vroeger met zijn allen besloten hadden dat onze cultuur zou worden gestuurd door oorlogvoering, dan was racistisch gedrag aangewezen, én een goed wapen als motivator. We hebben echter een andere keuze gemaakt, en onderstrepen die nu nog voortdurend. Racistisch handelen maakt die culturele keuze onmogelijk. Hier moeten de antiracistische memen - (Memen zoals genen: generatie overdrachtelijke gedachten)- alle mogelijkheden krijgen zich te verspreiden. Sociologen aan het werk dus!

(Xenofobie en racisme kent geen huidskleur, noch rang of stand. ‘Het’ is verklaarbaar zoals je hierboven kan lezen, maar niet iets waar je je achter moet verschuilen. Leer uw angst kennen en begrijpen, en uw leven wordt alvast aangenamer.)

Ons gedrag is evolutionair bepaalt en dus ook die ‘angst’. Dat geldt voor u, voor mij en ook voor De Marokkaan. De ethologie (natuurwetenschappelijk studie van gedrag) heeft een belangrijke conclusie opgeleverd, nl het besef van uniformiteit van gedrag. Dat wil zeggen dat de basismechanismen van gedrag gelijk zijn in het hele dierenrijk! Zoals de cel of het DNA overal in de levende wereld gelijkvormig is, zo zijn ook gedragsmechanismen overal met elkaar te vergelijken. Natuurlijk wil dat niet zeggen dat lagere organismen hetzelfde gedrag vertonen als hogere organismen, maar wel dat die mechanismen die we bij lagere organismen vinden, ook bij de hogere terug te vinden zijn.
Een gevolg van deze vaststelling is dat ook het gedrag van de mens aan dezelfde wetmatigheden beantwoordt. De mens is immers het resultaat van hetzelfde evolutieproces dat andere soorten hebben doorgemaakt. Dus kan de mens ook object zijn van ethologische studies

De echte doorbraak van de biologische studie van menselijk gedrag is er pas gekomen nadat de ethologie een nieuwe richting was ingeslagen. In de jaren zestig werkten enkele onderzoekers aan een nieuwe manier om gedragsfenomenen te verklaren door minder nadruk te leggen op het individu dat het gedrag vertoont, en meer op de genen van dat individu De sociobiologie was geboren.

De sociobiologie beoogd de studie van de biologische basis van sociaal gedrag, daarbij volop gebruikmakend van het neodarwinistische model.
De geboorte van de sociobiologie had twee gevolgen voor de studie van het menselijk gedrag.Ten eerste was er een directe toepassing op het politieke denken. Ten tweede groeide er later een toepassing voor de menswetenschappen.

Bij de eerste toepassing ging men in bepaalde kringen deze wetenschap gebruiken om allerhande maatschappelijke verschijnselen te verantwoorden (racisme, discriminatie, onderdrukking enzovoort). De sociobiologie kon immers verklaren dat het bevoordelen van naaste verwanten en groepsleden een evolutionair voordeel had in de loop van de menselijke ontwikkeling en dat voor xenofobie biologische wortels zijn aan te wijzen. De grote denkfout hierbij is evenwel dat de sociobiologie alleen wilde verklaren hoe de biologische evolutie heeft geleid tot de ontwikkeling van sociale gedragingen, zonder daaraan een waardeoordeel te koppelen. Wie een verklaring geeft voor het ontstaan van kanker, zegt ook niet dat kanker iets goeds is!
Deze betreurenswaardige gang van zaken wierp een smet op de evolutionaire studie van menselijk gedrag. De term 'sociobiologie' kreeg ten onrechte een negatieve connotatie en werd al snel minder gebezigd.

De tweede toepassing van de sociobiologie deed zich pas in de jaren negentig voor. In dat decennium was de waarde van het darwinistische benadering voor menselijk gedrag ook bekend geraakt buiten biologische milieus, vooral bij de menswetenschappen. Psychologen, psychiaters, economen, juristen, sociologen ontdekten de kracht van het darwinistisch denken om op hun vakgebied nieuwe paden te bewandelen
De 'evolutiepsychologie' kende opmars, en vooraanstaande psychologen van deze school herschreven hun visie op het menselijk gedrag. Ze meenden hierbij een nieuwe benadering ontdekt te hebben, maar deden in feite niets anders dan wat ethologen decennia daarvoor al hadden gedaan, en waarvoor ze werden verketterd door psychologen: ze bekeken de mens in het licht van zijn evolutie!


Er zijn echter veel misverstanden!

Een eerste misverstand is dat volgens de evolutietheorie het menselijk gedrag genetisch bepaald zou zijn. Dit misverstand noemt men 'genetisch determinisme'. De weerstand tegenover genetisch determinisme is zeer groot, het boezemt angst in. De evolutietheorie wil inderdaad beklemtonen dat de genetische basis niet verwaarloosd mag worden, maar stelt de oorzaken van gedrag veel genuanceerder dan het genetisch determinisme. Voor gedrag heb je twee ingrediënten nodig.
Ten eerste zijn er de aanpassingen aan de omgeving die evolutionair zijn bepaald – noem het ons ‘geraamte’ wat ons gedrag ‘draagt’ – en is een gesloten systeem.
Ten tweede is er de ‘input' uit de omgeving die de ontwikkeling van ons gedrag regelt aan deze aanpassingen, én ze in de praktijk omzet. Dat is het open systeem, te vergelijken met de ‘spieren’, en deze sturen het ‘geraamte’.
Evolutionaire aanpassingen leveren dus alleen het gereedschap om problemen in de omgeving op te lossen. Wij lossen ze op door het gereedschap te hanteren! Een onwaarschijnlijk belangrijk instrument dat de evolutie ons gaf om problemen op te lossen, is onze cultuur. Die cultuur houdt een massa afspraken in. Wat mogen we wel en niet doen, waar willen we 'met z'n allen' naar toe, wat is goed en kwaad, mooi en lelijk? Die afspraken kunnen we altijd veranderen. We kunnen zelfs beslissen ze te laten overheersen over de genetisch bepaalde gedragselementen. De evolutietheorie houdt dus geen genetisch determinisme in.

Een tweede misverstand stelt dat evolutionair ontwikkelde gedragssystemen niet kunnen worden veranderd. Men moet zich maar schikken in de menselijke aard, ook al is die zogenaamd cultureel onaanvaardbaar. Dat is uitgerekend het argument dat misbruikt werd (wordt) door politici die een grond zochten voor de verantwoording van fascistische en andere verwerpelijke praktijken. Nee dus, het is precies andersom! Onderzoek naar menselijk gedrag, vertrekkend van de evolutieleer, levert bruikbare kennis op. De kennis van onze geëvolueerde sociale en psychologische aanpassingen geeft immers de kracht om sociaal gedrag te veranderen. Onderwijs en opvoeding kunnen inzicht geven in evolutionaire aanpassingen, waardoor men ermee rekening kan houden.
Als men weet wat de biologische wortels van racisme zijn — of van oorlog of van verkrachting - kan men zich tegen deze uitwassen wapenen. Dat is juist de sterkte van een van de belangrijkste menselijke evolutionaire kenmerken: bewustzijn!

Een derde misverstand is dat de evolutietheorie zou stellen dat de huidige aanpassingen optimaal ontworpen zijn. Dat houdt in dat de biologische structuren zoals we die nu kennen - dus ook het menselijk gedrag - op dit ogenblik de best denkbare en de ideale zijn. Onze aanpassingen zijn echter verre van optimaal, er loopt flink wat verkeerd met onze gezondheid, met ons gedrag… onze samenleving. Hier zijn twee verklaringen voor. Ten eerste, er is altijd een vertraging in de evolutionaire aanpassingen na een verandering in de omgeving - evolutie gaat zeer traag. Dus een organisme is altijd aangepast aan een vorige omgeving - wij zijn aangepast aan een periode en een omgeving die ver achter ons ligt Daarom stuiten snelle omwentelingen in de leefomgeving steeds op verzet. Buiten xenofoob zijn we ook nog eens oerconservatief. Maar zoals gezegd; ons bewustzijn kan en moet corrigerend optreden. Bewustzijn maakt ons tot 'mens'.