kritiek op de islam

[Amon_Re]

Oorspronkelijk geplaatst door Ganzenbordfan

Volgens wie? Richard Dawkins?

En vele anderen.

[Amon_Re]

Oorspronkelijk geplaatst door Ganzenbordfan

Jij bent zo het type dat gelooft dat de middeleeuwen in Europa niets anders waren dan achterlijkheid en barbarij?

Nobody expects the Spanish inquisition!

[Supe®Staaf]

Oorspronkelijk geplaatst door Ganzenbordfan

Over iets dat al 13 eeuwen bestaat

Dit is het allerzwakste argument dat ik hier in lange tijd onder ogen kreeg.
Sinds wanneer evolueert groteske onzin in 13 eeuwen tot waarheid?

Een fles azijn kan je 13 eeuwen bewaren, het wordt nooit wijn.
Wat vroeger bullshit was, blijft het nu en tot in de eeuwen der eeuwen.

Amen

en een cluster is van ontelbare stromingen,

Ontelbare stromingen zijn heel vaak een bewijs van tegenspraak, incoherentie, en inconsistentie.

culturen en interpretaties valt niet genuanceerd te discussiëren?

Culturen bevatten vaak de uitwassen van religieuze nonsens.
Af en toe een juweeltje in de kunst, maar in het dagelijks leven vaak gruwelijke mensonwaardige toestanden.

Over de essentie van elk religieus vertrekpunt, nl. het geloof in godheden, kan je niet ernstig discussiëren.
Over onbestaande nonsens en fantasieën die geen steek houden kan je niet discussiëren, het is ongenuanceerde bullshit.

Serieus? Los van de theologische discussie, menigeen historicus lacht je uit met dergelijke uitlatingen.

LAchen uw theologen ook met de desastreuze implicaties van religieuze levensstijlen zoals:
-pedofilie
-verminking
-mensenoffers
-terrorisme
-geestelijke terreur

Jij bent zo het type dat gelooft dat de middeleeuwen in Europa niets anders waren dan achterlijkheid en barbarij?

Het schoolvoorbeeld van een stropop-argument.
Iemand iets in de mond leggen, en tegen die ongedane bewering tekeer gaan.

Is dat inherent aan het discours van religieuzen?
Of is het een persoonlijke stijlfiguur?

Overigens impliceert uw 'stropop' hier meer een persoonlijke aanval dan een argument.

Huiswerk overdoen Ganzenbordfan.
Ga terug naar af, u ontvangt geen 200 gulden.

[alice]

Oorspronkelijk geplaatst door redwasp

vrede,



ik heb geprobeerd om een aantal criteria te formuleren om het onderscheid tussen terechte kritiek en islamofobie te maken. je kunt die criteria lezen in de tekst van mij die je zelf citeert. daarenboven hebben een aantal mensen hier in deze draad al op een schitterende manier geïllustreerd wat ik bedoelde met die criteria.

volgens mij ligt een belangrijk deel van het onderscheid in het al dan niet erkennen van de veelvormigheid van de islam. een islamofoob discours stelt die religie voor als een onverdeeld blok, negeert de vele verschillen in interpretatie en invulling die de miljoenen concrete moslims geven in de echte wereld. het herleidt de wereld van islam tot een ongenuanceerde en karikaturale wereld die door barbaarsheid, achterlijkheid en slechtheid wordt gekenmerkt.

het gebrek aan nuance, de absolute blindheid voor alles wat binnen de islam het verwrongen en simplistisch beeld tegenspreekt, dat is volgens mij de belangrijkste eigenschap die een islamofoob discours onderscheidt van een terechte kritiek.

het spreekt vanzelf dat niet al deze eigenschappen even meetbaar zijn, er zullen zeker uitspraken en analyses zijn die in een overgangszone tussen beide vormen van kritiek thuishoren. het is ook zeker zo dat verschillende onderzoekers, zelfs met die criteria, nog steeds tot verschillende klasseringen van uitpraken zullen komen. dat wil echter niet zeggen dat we die criteria niet kunnen hanteren, het wil wel zeggen dat we ze niet mogen verabsoluteren.



terechte kritiek en islamofobie bestuderen vaak dezelfde problemen binnen de islam. islamofobie gaat echter iedere waargenomen probleem gebruiken (misbruiken) om zijn simplistische discours te onderbouwen. terechte kritiek gaat echter het probleem dieper onderzoeken, gaat op zoek naar de nuance, naar de heel complexe contexten die het probleem omringen.

wanneer bepaalde ahadith bijvoorbeeld tot het vermoorden van homoseksuelen lijkt op te roepen, zal dat binnen een islamofoob discours zonder verder onderzoek worden gepresenteerd als een 'bewijs' dat de islam essentieel homofoob is.

terechte kritiek zal echter verder onderzoeken, het zal natuurlijk iedere homofoob gebruik van die ahadith veroordelen als een aanslag op de mensenrechten, maar het zal tegelijk onderzoeken hoe moslims van verschillende strekkingen en in verschillende tijden met die ahadith zijn omgegaan.

een opmerking over een zwakke isnaad (waardoor een hadith onverbiddellijk als 'zwak' wordt afgedaan bij bevoegde geleerden) en een vaststelling dat er heel veel discussie over de interpretatie bestaat onder de geleerden zijn in dat kader beiden aanwijzingen dat de simplistische analyse van de homofobie hier voorbijgaat aan een veel complexere waarheid.



heb je ergens in mijn betoog ook maar iets gelezen dat op bovenstaande uitspraak lijkt? hoewel ik het niet geloven in god eerder als een persoonlijke instelling dan als kritiek zou catalogiseren, mag niets het doen van dit soort uitspraken verbieden. kritiek op een te naief godsgeloof of op om het even welke handeling of uitspraak van gods boodschapper is niet alleen toegestaan, ze is en blijft ook steeds nodig. alleen zo kunnen bestaande problemen binnen de islamitische wereld worden aangeduid en kunnen er oplossingen worden geformuleerd. natuurlijk geldt ook hier dat die kritiek het simplistische discours van de islamofobie moeten overstijgen.



een van de belangrijke aspecten van een terechte kritiek op de islam is de vaststelling dat er geen 'echte' en 'onechte' islam bestaat. de echte islam is de islam die beleefd wordt door meer dan een miljard mensen. die geven allemaal een verschillende invulling aan die islam. BINNEN de islam is rond elk van die thema's een verwoedde strijd aan de gang tussen conservatieve en progressieve stromingen.

misschien is dat wel de enige echte islam: die constante strijd voor de interpretatie van de religie, die door honderden verschillende stromingen wordt gevoerd.



mijn conclusie: met sommige gelovigen is het lastig praten, met sommige atheïsten ook. dit heeft alles te maken met het feit dat hun eigen gelijk in hun redeneringen centraal staat en dat zij zich afsluiten voor de mogelijkheid dat er alternatieven bestaan voor hun overtuiging.



het gaat over een terechte en nodige kritiek die bestaande mistoestanden blootlegt en oplossingen formuleert, tegenover een contraproductief islamofoob discours dat helemaal niet (zelf-) kritisch is aangezien het steeds stopt met nadenken nadat het zijn (van tevoren al vastgelegde) conclusie heeft bereikt.

de rede roept op om alles steeds opnieuw aan een heel kritisch onderzoek te onderwerpen. de werkelijkheid is namelijk steeds en steeds opnieuw een heel stuk ingewikkelder dan onze ideeën daarover. alleen de karikatuur van de rede, zoals die bijvoorbeeld vandaag de dag steeds opnieuw wordt naar voor gebracht in het islamofobe discours, blijft hangen bij simpele conclusies en stelt zich daarmee tevreden.

vrede,

redwasp

Er is maar één koran en dat is de basis voor islam, ookal zijn er verschillende interpretaties, de bron blijft dezelfde.
Jezelf daarin verdiepen kan boeiend zijn voor een gelovige, het is echter geen voorwaarde om een oordeel te vormen over islam als ideologie.
Het lezen van de koran geeft inzicht in wat er als bron wordt gebruikt binnen ALLE stromingen.
Daar kun je dus kritiek op hebben zonder te moeten vervallen in discussies over wat uw geleerden allemaal te vertellen hebben.
Kritiek op dat boek en wat in naam daarvan gebeurt is geen fobie maar de mogelijkheid omdat mensen hier voldoende geschoold zijn dus doodsimpel zelf dat boek lezen en daarover een mening formuleren, een vrijheid die hier gelukkig bestaat, ookal lijkt ze u nogal te storen.

Dit herleiden tot een discussie over stromingen en geleerden is niets minder dan dawa of bekeringsdrang en dat botst op inzichten die mensen verwerven door hun verstand te gebruiken. Dat doet u graag af als fobie waarbij gelovigen bepalen wat het onderscheid zou zijn met kritiek, het proces tegen Wilders is een goed voorbeeld hoe zelfs redelijke mensen zich voor dat karretje hebben laten spannen.

Islam is homofoob net zoals het joden en christendom, wilt u dit nog ontkennen? Hoeveel moslims mogen gelovig en homo zijn? Juist ja.
Bovendien is islam als ideologie onverdraagzaam en agressief, getuige de rellen om een cartoon, een opera die afgelast moest worden in Duitsland, de moord op van Gogh, tentoonstellingen die niet mogen en films zoals submission die nergens nog vertoond wordt.
Nu wordt zelfs wcpapier al een probleem!

De rede roept vooral op om te onderzoeken, niet om jezelf te onderwerpen aan dogma's uit de zevende eeuw.
Een vrij mens onderwerpt zich niet, maar moslims worden dan ook niet vrij geboren, en die gevangenis verlaten mag niet. Dat u daar vrijwillig bent ingestapt hoef ik gelukkig niet te onderzoeken, dat is uw keuze maar probeer anderen niet te overtuigen van uw zelfgekozen gevangenschap.

[Alboreto]

Oorspronkelijk geplaatst door Supe®Staaf

Volgens mij is alle religie schromelijke nonsens.

Beschrijf mij uw god(en) en ik reduceer ze in het beste geval tot compleet irrelevante gegevens, maar nog vaker hak ik ze in spaanders als totaal onmogelijke, onlogische fantasietjes.

Volgens mij ook hoor, maar ik beschouw het niet als aantoonbaar.
Ook Dawkins doet dat nooit, hij laat ruimte voor twijfel.
Iets wat ik ook altijd in mijn achterhoofd blijf houden.

Ik denk dat er geen goden zijn, maar ik kan me vergissen.
Indien morgen iemand met (wetenschappelijke) bewijzen komt dat de Islam de enige waarheid is, dan zal ik overmorgen bekeerd zijn.

[Amon_Re]

Oorspronkelijk geplaatst door Alboreto

Volgens mij ook hoor, maar ik beschouw het niet als aantoonbaar.
Ook Dawkins doet dat nooit, hij laat ruimte voor twijfel.
Iets wat ik ook altijd in mijn achterhoofd blijf houden.

Ik denk dat er geen goden zijn, maar ik kan me vergissen.
Indien morgen iemand met (wetenschappelijke) bewijzen komt dat de Islam de enige waarheid is, dan zal ik overmorgen bekeerd zijn.

²

[Mahalingam]

Redwaps zei:
" mijn conclusie: met sommige gelovigen is het lastig praten, met sommige atheïsten ook. dit heeft alles te maken met het feit dat hun eigen gelijk in hun redeneringen centraal staat en dat zij zich afsluiten voor de mogelijkheid dat er alternatieven bestaan voor hun overtuiging."
Ik zeg:
" mijn conclusie: met Mohammedanen is het lastig praten, met sommige christenen ook. dit heeft alles te maken met het feit dat hun eigen gelijk in hun redeneringen centraal staat en dat zij zich afsluiten voor de mogelijkheid dat er alternatieven bestaan voor hun overtuiging."

[Donar]

Oorspronkelijk geplaatst door Mahalingam

Redwaps zei:
" mijn conclusie: met sommige gelovigen is het lastig praten, met sommige atheïsten ook. dit heeft alles te maken met het feit dat hun eigen gelijk in hun redeneringen centraal staat en dat zij zich afsluiten voor de mogelijkheid dat er alternatieven bestaan voor hun overtuiging."
Ik zeg:
" mijn conclusie: met Mohammedanen is het lastig praten, met sommige christenen ook. dit heeft alles te maken met het feit dat hun eigen gelijk in hun redeneringen centraal staat en dat zij zich afsluiten voor de mogelijkheid dat er alternatieven bestaan voor hun overtuiging."

Voor mij gaat het totaal niet over de kwestie of er alternatieven bestaan of niet, maar wat de inhoud is van een godsdienst. Inhoudelijk gaat de koran totaal de verkeerde kant uit met bepaalde verzen, aanzetten tot haat en onverdraagzaamheid. Alles verwerpen wat anders is en zeker niet gelijk behandelen.

[redwasp]

vrede,

verschillende verstandige mensen hebben mij (waarchijnlijk terecht) aangeraden om een andere plaats te zoeken om de discussie verder te zetten. een plaats waar argumentering voorgaat op slogans, waar mensen op zoek gaan naar de waarheid in plaats van hun eigen karikatuur van de waarheid ad libitum te herhalen. ik heb geprobeerd om de discussie over verschillende vormen van kritiek te voeren (een kritiek van de kritiek), maar ook hier wordt iedere poging tot verdieping gecounterd met slogans van de vorm "ja maar, de islam is X of de islam is Y".

ik ga nog een keer, voor de vorm, een poging doen om een antwoord te formuleren op een van de tussenkomsten, en dan trek ik me weer terug. ik stel alleen vast dat islamofobie niet de discussie zoekt, maar deze juist wil overdonderen met een opeenvolging van slogans en gemeenplaatsen. ik stel vast dat diezelfde islamofobier (zeker op dit forum) iedere vorm van kritische zelfreflectie schuwt.

voor de islamofoben moet dit leuk nieuws zijn. nog een kritische stem die het banale niveau van de argumentering op dit forum ontvlucht. het zal niet lang meer duren voor alleen verzuring en collectief wentelen in het eigen gelijk hier nog overblijven. dan zal forum.politics.be officieel geen discussieforum meer zijn, maar een verzameling van gelijkgestemden die er trots op zijn dat ze met hun eigen grote gelijk alle mogelijke tegenstemmen vakkundig weggejaagd hebben.

maar goed, nog één antwoord en dan ga ik terug naar K&K:

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Er is maar één koran en dat is de basis voor islam, ookal zijn er verschillende interpretaties, de bron blijft dezelfde.
Jezelf daarin verdiepen kan boeiend zijn voor een gelovige, het is echter geen voorwaarde om een oordeel te vormen over islam als ideologie.
Het lezen van de koran geeft inzicht in wat er als bron wordt gebruikt binnen ALLE stromingen.

ALLE stromingen hebben elk verschillende interpretaties van die ene qur'an. zoals ik al eerder opmerkte is het net die constante intellectuele strijd voor de interpretatie die de kern uitmaakt van het debat binnen de islam. een debat dat al meer dan dertien eeuwen wordt gevoerd en dat blijk geeft van een enorme veelvormingheid.

misschien zouden de verzuurde apologeten van de islamofobie daar nog eens iets van kunnen leren. maar dat zullen ze niet doen. ze ontkennen het debat, aangezien het niet past binnen hun simplistische beeld van de wereld. dat is jammer.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Daar kun je dus kritiek op hebben zonder te moeten vervallen in discussies over wat uw geleerden allemaal te vertellen hebben.

die geleerden tonen net de enorme diversiteit aan mogelijke interpretaties, interpretaties die stuk voor stuk inspireren binnen één of meerdere stromingen en bewegingen binnen de islam.

het enige juiste antwoord tegen fundamentalisten (binnen de wereld van de islam, maar ook binnen de kringen van islamofoben) die menen dat er maar één interpretatie bestaat, is hen telkens opnieuw confronteren met die complexe en pluriforme werkelijkheid waarin al die verschillende interpretaties bestaan en waarin precies de strijd voor de juiste interpretatie centraal staat. het grote probleem met zowel de islamofobe als de islamitische fundamentalisten is dat ze zich ook dan nog blijven afsluiten van die complexiteit.

fundamentalisme is in zekere zin de vrijwillige opsluiting binnen een simpel en duidelijk wereldbeeld dat op geen enkele manier bekritiserd kan worden. echte kritiek heeft dan ook als belangrijke taak om steeds opnieuw de bekrompenheid en de tekortkomingen van dat simplistische wereldbeeld ter discussie te stellen en het fundamentalisme te ontmaskeren als een verzameling apriorismen die in eerste instantie immuun lijken te zijn voor toetsing aan de werkelijkheid.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Dit herleiden tot een discussie over stromingen en geleerden is niets minder dan dawa of bekeringsdrang en dat botst op inzichten die mensen verwerven door hun verstand te gebruiken.

dit is geen herleiden tot een discussie over stromingen, maar precies het opentrekken van de discussie. door al die reëel bestaande strekkingen ook echt in het debat te betrekken (en hun bestaan niet te negeren omdat dat gemakkelijker in het simpele wereldbeeld past) wordt de complexiteit van de probleemstelling duidelijker.

als ik al iets van bekeringsdrang in mij heb, dan is het de drang om beleiders van een fundamentalisme te bekeren tot een meer open, meer wetenschappelijke instelling. ik wil mensen uitnodigen (dawa) tot verdieping, tot een zelfkritische instelling. het inbrengen van elementen in de discussie die de grenzen van de simplistisch analyses aantonen is één van de manieren om die uitnodiging te doen.

helaas moet ik vaststellen dat ik de immuniteit tegen verdieping, die we al eerder opmerkten als onderdeel van de islamofobe ideologie, onderschat heb. de uitnodiging om de simplistische slogans in te bedden in een complexer geheel van contexten wordt steeds opnieuw beantwoord met een terugplooien op het eigen grote gelijk, een terugkeer naar diezelfde simplistische slogans.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Dat doet u graag af als fobie waarbij gelovigen bepalen wat het onderscheid zou zijn met kritiek, het proces tegen Wilders is een goed voorbeeld hoe zelfs redelijke mensen zich voor dat karretje hebben laten spannen.

over de verschillende linguistische problemen met de term 'islamofobie' (analoog met termen als 'xenofobie' en 'homofobie') heb ik het hierboven reeds gehad. persoonlijk had ik ook liever de term anti-islamisme (analoog met 'antisemitisme') gebruikt, maar helaas is er in het debat in de laatste decennia een consensus ontstaan over het gebruik van 'islamofobie'.

de post waarmee ik deze draad begon was precies een poging om tot een objectievere maatstaf te komen aan de hand waarvan we islamofobie van terechte kritiek en oprechte islam-angst kunnen onderscheiden. aangezien in het debat inderdaad maar al te vaak op een subjectieve manier met labels wordt omgegaan, vond ik het interessant om samen op zoek te gaan naar een aantal kenmerken aan de hand waarvan we samen de oefening konden doen en de verschillende vormen van spreken aan een verdiepende kritiek onderwerpen.

ook hier moet ik vaststellen dat een uitnodiging tot zelfkritische analyse wordt gecounterd met slogans over "de islam" enerzijds en verdachtmaking van die uitnodiging (het zijn de gelovigen die gaan beslissen wat islamofobie is en wat niet) anderzijds. dit illustreert alleen des te meer de hierboven reeds besproken weigering tot zelfreflectie, de immuniteit tegen verdiepende kritiek.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Islam is homofoob net zoals het joden en christendom, wilt u dit nog ontkennen? Hoeveel moslims mogen gelovig en homo zijn? Juist ja.

ik zou hier kunnen antwoorden dat ik zelf een paar honderd moslim-holebi's ken en met hen al jaren werk aan de opbouw van een holebi-beweging binnen de wereld van de islam. ik zou ook kunnen antwoorden dat de vraag hoe om te gaan met holebi's op dit moment één van de discussies is die binnen islamitische kringen in peshawar (inderdaad midden in taliban gebied) sterk de demarcatielijn tussen progressieve en conservatieve (reactionaire) invulling van de islam toont. als er binnen een tiental jaar een splitsing van de taliban in een progressieve en een conservatieve vleugel zal komen, zal net dit vraagstuk mee bepalend zijn. ik zou dit kunnen aanvullen met voorbeelden van een (al dan niet radikale) holebi-beweging binnen de christelijke wereld en binnen de joodse gemeenschap.

maar dit alles zou ons slechts op zijsporen brengen. deze discussie ging helemaal niet over het al dan niet homofoob zijn van de islam. de discussie ging over een kritiek van de kritiek. het enige juiste antwoord hier is dus nogmaals wijzen op het feit dat ene islamofoob discours iedere uitnodiging tot kritische zelfreflectie schuwt en die uitnodiging countert (als ware het een aanval) met het opnieuw lanceren van slogans en andere simplismen die de achterlijkheid of de barbaarsheid van (heel de) islam zouden moeten illustreren.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Bovendien is islam als ideologie onverdraagzaam en agressief, getuige de rellen om een cartoon, een opera die afgelast moest worden in Duitsland, de moord op van Gogh, tentoonstellingen die niet mogen en films zoals submission die nergens nog vertoond wordt.
Nu wordt zelfs wcpapier al een probleem!

ook hier zou ik op elk van die voorbeelden kunnen antwoorden met tegenargumenten en op die manier proberen aan te tonen dat dit soort kleinzerige agressie geen aleenrecht is van moslims (denken we maar aan de aanvallen op abortusklinieken in de VS, de honderden haat-moorden tegen holebi's in de hele zogenaamd christelijke wereld...). ik zou kunnen proberen om aan te tonen dat dit soort geweld eerder typisch is voor fundamentalisme en dat ook binnen de zogenaamde wereld van de islam dit fundamentalisme eerder uitzondering dan regel is.

maar ook hier is het beste antwoord opnieuw een verwijzing naar het discours zelf. deze discussie was een uitnodiging tot kritiek van de kritiek. een van de voorgestelde aspecten van een islamofoob discours was precies (zoals hierboven al zo vaak gesteld) de weigering tot kritische reflectie, de reflex om iedere uitnodiging daartoe te pareren met nieuwe slogans over 'de islam'.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

De rede roept vooral op om te onderzoeken, niet om jezelf te onderwerpen aan dogma's uit de zevende eeuw.

zowel binnen als buiten de zogenaamde wereld van de islam bestaat er een heel pluriforme traditie van discussie en reflectie over hoe om te gaan met religie, geloof en dogmatiek. van ibn rushd tot al ghazali, van de mutazalieten tot ibn qayim en ibn thaymiyya, van meister eckhart tot thomas van aquino, van plato en arsitoteles tot wittgenstein... de verhouding tussen dogma, geloof en religie wordt al meer dan vijfentwintig eeuwen door filosofen gethematiseerd.

de rede roept vooral op om te onderzoeken, inderdaad. dit betekent ook het steeds opnieuw in vraag stellen van de eigen wereldbeelden. de rede roept op om te blijven nadenken en te blijven zoeken naar de nuance en de complexiteit. daar waar de rede een zogenaamd juist beeld van de werkelijkheid heeft opgeleverd, stopt het denken. daar verandert de rede van een gedurige aansporing tot nadenken in een nieuwe afgod, een nieuw excuus om niet meer na te denken.

de rede is niet atheïstisch, niet anti-religieus. ze is altijd opnieuw kritisch en weigert om om het even welke vorm van denken als a priori correct voor te stellen. de rede is een methode voor kritiek, niet het zogenaamde resultaat van de kritiek.

we kunnen echer vaststellen dat het islamofobe discours ook die rede heeft willen kapen, haar ongevaarlijk maken door ook haar te versimpelen tot een stelsel van anti-religieuze slogans en haar zo voor de kar van de moslim-haat te spannen. dit is echter het ontkennen van de rede. het is de vrijheid van kritiek opsluiten in het keurslijf van een simplistisch a priori, het is een vorm van geweld die alleen dient om de rede zelf het zwijgen op te leggen.

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Een vrij mens onderwerpt zich niet, maar moslims worden dan ook niet vrij geboren, en die gevangenis verlaten mag niet. Dat u daar vrijwillig bent ingestapt hoef ik gelukkig niet te onderzoeken, dat is uw keuze maar probeer anderen niet te overtuigen van uw zelfgekozen gevangenschap.

een gelovige moslim onderwerpt zich aan niets of niemand anders dan de barmhartige schepper van de wereld. dit is in de eerste plaats een weigering om zich zonder nadenken aan om het even welke vorm van werelds gezag of wereldse theologie te onderwerpen. noch de dwingelandij van de wereldse heersers, noch de betweterigheid van de kaste van theologen en interpretatoren, noch de lege beloftes van aardse roem, rijkdom of macht mogen ons op onze knieën dwingen. een gelovige moslim weigert zich aan dat alles te onderwerpen. ze blijft haar autonomie verdedigen, en streeft ernaar zich volledig te schikken naar het plan dat god voor haar in gedachten heeft.

aangezien onze profeet mohammed (vrede zij met hem) bij zijn afscheid duidelijk heeft gemaakt dat er na zijn dood geen openbaring meer komt, weet iedere moslim dat god niet meer rechtstreeks spreekt. een moslim is dus op het eigen geweten aangewezen. deze bijna anarchistische invulling van de islam vinden we generatie na generatie terug bij de rebellen in de zogenaamd islamitische wereld die weigeren zich neer te leggen bij de aardse heersers, bij de heerschappij van de rijkdom en de militaire macht.

zoals overal elders zal een islamofoob discours ook die rebelse stroming ontkennen. het is het zoveelste aspect van de werkelijk bestaande islam die niet past binnen de simplistische karikatuur van de ingebeelde "essentiële" islam die het wereldbeeld van het islamofobe fundamentalisme domineert.

het is net die immuniteit van de islamofobie tegen iedere uitnodiging tot verdieping, tot nuance en tot zelfkritiek die mij heeft doen beslissen om de discussie op dit forum voorlopig niet verder te zetten. ik heb geen zin om me te verlagen tot een stellingen-oorlog waar geen enkel perspectief tot progressie zichtbaar is. mijn geboortestreek is een kleine eeuw geleden grondig vernietigd door zo'n stellingen-oorlog, ik heb geleerddat dit niet de weg naar verzoening is.

hebben de islamofoben nu het debat gewonnen? in hun eigen beleving waarschijnlijk wel. zij kunnen vanaf nu trots verkondigen dat ook deze arme dwaas het opgaf, dat ook redwasp het debat verlaten heeft. de zoveelste lastige opponent trekt zich terug. de zoveelste kritische stem heeft besloten om zich hier niet meer te laten horen. zoals boven reeds (tot mijn verdriet) vastgesteld, betekent dit dat er op den duur haast geen enkele vorm van echte kritiek meer overblijft op forum.politics.be, dat dit nog meer een forum van simplisme en verzuring wordt. als dat geen overwinning is! een heel internetforum dat meer en meer ontvolkt raakt, een volledig terrein waar op den duur iedereen dezelfde ongenuanceerde mening verkondigt en alle overgebleven zuiveren zich collectief kunnen wentelen in het grote gelijk.

heb ik het debat verloren? in mijn beleving zeker wel. ik ben er niet in geslaagd om de broodnodige verdieping en nuancering in het debat aan te brengen. ik ben er niet in geslaagd om een echte kritische discussie op gang te brengen waarin niet over onbestaande essenties, maar over de werkelijk bestaande wereld wordt gediscussieerd.

zoals hierboven al gezegd, trek ik me voorlopig opnieuw terug in het K&K subforum. af en toe een leuke puzzel plaatsen en verder wat onnozel doen met de andere onnozelaars die daar posten lijkt me beter voor mijn eigen gemoedsrust. misschien dat ik af en toe nog een pareltje van wijsheid zal presenteren in dit subforum, een mooi citaat van een denker die duidelijk meer wijsheid en verstand heeft dan deze arme dwas hier. iedere discussie met islamofobie zal ik proberen te vermijden.

ik hoop dat god ons allen meer wijsheid en gedult schenkt zodat, we hebben het meer dan nodig.

vrede,

redwasp

[Amon_Re]

Redwasp,

Voor je je terugtrekt zou ik wel graag een antwoord hebben op mijn post #80.

[SDX]

Betekent dit - nu je je terugtrekt uit 't 'debat' - dat je tot de simplistische conclusie gekomen bent dat iedereen maar islamofoob is, of dat je tot de enige juiste conclusie gekomen bent; dat meer mensen dan je lief zijn, geen behoefte hebben aan jouw islam?


Ook ik had graag 'n antwoord op m'n prangende vraag, desnoods van alboreto;

Zijn mensen die kattelieke prullaria vernielen/vernietigen; katholiekofoben en derhalve ook racisten, of geldt dit enkel voor de religie van de 'vrede'?

[Amon_Re]

Oorspronkelijk geplaatst door SDX

Zijn mensen die kattelieke prullaria vernielen/vernietigen; katholiekofoben en derhalve ook racisten, of geldt dit enkel voor de religie van de 'vrede'?

Nope, iemand die katholieke spullen vernietigd heeft per definitie geen angst dus kan dat geen katholiekofoob zijn. Het is natuurlijk wél mogelijk dat het een racist is, islamofobie is niet hetzelfde als racisme, al zullen er onder de islamofoben wel ook racisten zitten die die term misbruiken.

[Macchiavelli]

Oorspronkelijk geplaatst door Amon_Re

Nope, iemand die katholieke spullen vernietigd heeft per definitie geen angst dus kan dat geen katholiekofoob zijn. Het is natuurlijk wél mogelijk dat het een racist is, islamofobie is niet hetzelfde als racisme, al zullen er onder de islamofoben wel ook racisten zitten die die term misbruiken.

Islamofobie is vooral een term die is uitgevonden om eenieder die de islam niet ziet zitten, of niet in die religieuze onzin meegaat, de mond mee proberen te snoeren. En als dat niet lukt, om er als een calimero mee te gaan stampvoeten in een poging alsnog het eigen gelijk te halen.

[SDX]

Oorspronkelijk geplaatst door Amon_Re

Nope, iemand die katholieke spullen vernietigd heeft per definitie geen angst dus kan dat geen katholiekofoob zijn. Het is natuurlijk wél mogelijk dat het een racist is, islamofobie is niet hetzelfde als racisme, al zullen er onder de islamofoben wel ook racisten zitten die die term misbruiken.

Uh Amon_Re, �*k ben niet degene die mensen van 'racisme' beschuldigd omdat ze niets van islam moeten weten.

[Piero]

Oorspronkelijk geplaatst door redwasp

misschien kan ik wel nog een observatie toevoegen aan het model dat ik hier voorstelde: islamofobie weigert niet alleen een echte diepgaande kritiek te maken van fenomenen uit de (huidige of historische) wereld van de islam, het weigert ook iedere zelfkritische opstelling. iedere uitnodiging tot zelfkritische reflectie wordt gecounterd met meer pseudo-kritiek op 'de islam'. pseudo-kritiek die in dat geval als afleidingsmaneuver dat alleen dient om die zelfkritische reflectie te ontlopen.

vrede,

redwasp

Maar Redwasp, de RK kerk heeft al dertien eeuwen grote kritiek gehad op de complete islam en de orthodoxie nog veel meer. Lig je daar ook nog wakker van? En de joden overleven al zestienhonderd jaar verkettering en jodenfobie door 'het Westen'. Komen die ook op het forum huilie huilie doen?

[Supe®Staaf]

Oorspronkelijk geplaatst door redwasp

verschillende verstandige mensen hebben mij (waarchijnlijk terecht) aangeraden om een andere plaats te zoeken om de discussie verder te zetten. een plaats waar argumentering voorgaat op slogans, waar mensen op zoek gaan naar de waarheid in plaats van hun eigen karikatuur van de waarheid ad libitum te herhalen. ik heb geprobeerd om de discussie over verschillende vormen van kritiek te voeren (een kritiek van de kritiek), maar ook hier wordt iedere poging tot verdieping gecounterd met slogans van de vorm "ja maar, de islam is X of de islam is Y".

Deze post maakt me duidelijk waar het je in de openingspost om te doen is.

In feite deel je islamkritiek op in hokjes al naargelang de oorsprong.
Je kleeft op elk hokje een etiket, het ene positief, het andere peioratief.
Aldus probeer je je in te dekken tegen bepaalde kritiek, door hem te kunnen afwijzen, wegens komende van een bron die jijzelf niet als kredietwaardig beschouwt.

Ik kan daar niet mee akkoord gaan.
ELKE bron kan zowel gefundeerde als ongegronde kritiek opleveren.

Het zou niet de eerste theoloog zijn die de bal grandioos misslaat.
Een gematigd mens kan slecht of onvolledig geïnformeerd zijn.
Een islamofoob kan daarentegen evengoed perfect correcte observaties maken (die misschien zijn fobie als gerede angst terecht verklaren)

Ik probeer elke kritiek te toetsen op inhoud ongeacht uit welke hoek ze komt.
Ik beweer niet daar steeds in te slagen.

Ik probeer echter nooit zoals jij het hier wil om intentieproces van een kritiek te maken, en kritieken a priori te verwerpen omdat ze uit een bepaalde hoek komen.

[Piero]

Oorspronkelijk geplaatst door redwasp

vrede,

verschillende verstandige mensen hebben mij (waarchijnlijk terecht) aangeraden om een andere plaats te zoeken om de discussie verder te zetten. een plaats waar argumentering voorgaat op slogans, waar mensen op zoek gaan naar de waarheid in plaats van hun eigen karikatuur van de waarheid ad libitum te herhalen. ik heb geprobeerd om de discussie over verschillende vormen van kritiek te voeren (een kritiek van de kritiek), maar ook hier wordt iedere poging tot verdieping gecounterd met slogans van de vorm "ja maar, de islam is X of de islam is Y".

ik ga nog een keer, voor de vorm, een poging doen om een antwoord te formuleren op een van de tussenkomsten, en dan trek ik me weer terug. ik stel alleen vast dat islamofobie niet de discussie zoekt, maar deze juist wil overdonderen met een opeenvolging van slogans en gemeenplaatsen. ik stel vast dat diezelfde islamofobier (zeker op dit forum) iedere vorm van kritische zelfreflectie schuwt.

voor de islamofoben moet dit leuk nieuws zijn. nog een kritische stem die het banale niveau van de argumentering op dit forum ontvlucht. het zal niet lang meer duren voor alleen verzuring en collectief wentelen in het eigen gelijk hier nog overblijven. dan zal forum.politics.be officieel geen discussieforum meer zijn, maar een verzameling van gelijkgestemden die er trots op zijn dat ze met hun eigen grote gelijk alle mogelijke tegenstemmen vakkundig weggejaagd hebben.

maar goed, nog één antwoord en dan ga ik terug naar K&K:



ALLE stromingen hebben elk verschillende interpretaties van die ene qur'an. zoals ik al eerder opmerkte is het net die constante intellectuele strijd voor de interpretatie die de kern uitmaakt van het debat binnen de islam. een debat dat al meer dan dertien eeuwen wordt gevoerd en dat blijk geeft van een enorme veelvormingheid.

misschien zouden de verzuurde apologeten van de islamofobie daar nog eens iets van kunnen leren. maar dat zullen ze niet doen. ze ontkennen het debat, aangezien het niet past binnen hun simplistische beeld van de wereld. dat is jammer.



die geleerden tonen net de enorme diversiteit aan mogelijke interpretaties, interpretaties die stuk voor stuk inspireren binnen één of meerdere stromingen en bewegingen binnen de islam.

het enige juiste antwoord tegen fundamentalisten (binnen de wereld van de islam, maar ook binnen de kringen van islamofoben) die menen dat er maar één interpretatie bestaat, is hen telkens opnieuw confronteren met die complexe en pluriforme werkelijkheid waarin al die verschillende interpretaties bestaan en waarin precies de strijd voor de juiste interpretatie centraal staat. het grote probleem met zowel de islamofobe als de islamitische fundamentalisten is dat ze zich ook dan nog blijven afsluiten van die complexiteit.

fundamentalisme is in zekere zin de vrijwillige opsluiting binnen een simpel en duidelijk wereldbeeld dat op geen enkele manier bekritiserd kan worden. echte kritiek heeft dan ook als belangrijke taak om steeds opnieuw de bekrompenheid en de tekortkomingen van dat simplistische wereldbeeld ter discussie te stellen en het fundamentalisme te ontmaskeren als een verzameling apriorismen die in eerste instantie immuun lijken te zijn voor toetsing aan de werkelijkheid.



dit is geen herleiden tot een discussie over stromingen, maar precies het opentrekken van de discussie. door al die reëel bestaande strekkingen ook echt in het debat te betrekken (en hun bestaan niet te negeren omdat dat gemakkelijker in het simpele wereldbeeld past) wordt de complexiteit van de probleemstelling duidelijker.

als ik al iets van bekeringsdrang in mij heb, dan is het de drang om beleiders van een fundamentalisme te bekeren tot een meer open, meer wetenschappelijke instelling. ik wil mensen uitnodigen (dawa) tot verdieping, tot een zelfkritische instelling. het inbrengen van elementen in de discussie die de grenzen van de simplistisch analyses aantonen is één van de manieren om die uitnodiging te doen.

helaas moet ik vaststellen dat ik de immuniteit tegen verdieping, die we al eerder opmerkten als onderdeel van de islamofobe ideologie, onderschat heb. de uitnodiging om de simplistische slogans in te bedden in een complexer geheel van contexten wordt steeds opnieuw beantwoord met een terugplooien op het eigen grote gelijk, een terugkeer naar diezelfde simplistische slogans.



over de verschillende linguistische problemen met de term 'islamofobie' (analoog met termen als 'xenofobie' en 'homofobie') heb ik het hierboven reeds gehad. persoonlijk had ik ook liever de term anti-islamisme (analoog met 'antisemitisme') gebruikt, maar helaas is er in het debat in de laatste decennia een consensus ontstaan over het gebruik van 'islamofobie'.

de post waarmee ik deze draad begon was precies een poging om tot een objectievere maatstaf te komen aan de hand waarvan we islamofobie van terechte kritiek en oprechte islam-angst kunnen onderscheiden. aangezien in het debat inderdaad maar al te vaak op een subjectieve manier met labels wordt omgegaan, vond ik het interessant om samen op zoek te gaan naar een aantal kenmerken aan de hand waarvan we samen de oefening konden doen en de verschillende vormen van spreken aan een verdiepende kritiek onderwerpen.

ook hier moet ik vaststellen dat een uitnodiging tot zelfkritische analyse wordt gecounterd met slogans over "de islam" enerzijds en verdachtmaking van die uitnodiging (het zijn de gelovigen die gaan beslissen wat islamofobie is en wat niet) anderzijds. dit illustreert alleen des te meer de hierboven reeds besproken weigering tot zelfreflectie, de immuniteit tegen verdiepende kritiek.



ik zou hier kunnen antwoorden dat ik zelf een paar honderd moslim-holebi's ken en met hen al jaren werk aan de opbouw van een holebi-beweging binnen de wereld van de islam. ik zou ook kunnen antwoorden dat de vraag hoe om te gaan met holebi's op dit moment één van de discussies is die binnen islamitische kringen in peshawar (inderdaad midden in taliban gebied) sterk de demarcatielijn tussen progressieve en conservatieve (reactionaire) invulling van de islam toont. als er binnen een tiental jaar een splitsing van de taliban in een progressieve en een conservatieve vleugel zal komen, zal net dit vraagstuk mee bepalend zijn. ik zou dit kunnen aanvullen met voorbeelden van een (al dan niet radikale) holebi-beweging binnen de christelijke wereld en binnen de joodse gemeenschap.

maar dit alles zou ons slechts op zijsporen brengen. deze discussie ging helemaal niet over het al dan niet homofoob zijn van de islam. de discussie ging over een kritiek van de kritiek. het enige juiste antwoord hier is dus nogmaals wijzen op het feit dat ene islamofoob discours iedere uitnodiging tot kritische zelfreflectie schuwt en die uitnodiging countert (als ware het een aanval) met het opnieuw lanceren van slogans en andere simplismen die de achterlijkheid of de barbaarsheid van (heel de) islam zouden moeten illustreren.



ook hier zou ik op elk van die voorbeelden kunnen antwoorden met tegenargumenten en op die manier proberen aan te tonen dat dit soort kleinzerige agressie geen aleenrecht is van moslims (denken we maar aan de aanvallen op abortusklinieken in de VS, de honderden haat-moorden tegen holebi's in de hele zogenaamd christelijke wereld...). ik zou kunnen proberen om aan te tonen dat dit soort geweld eerder typisch is voor fundamentalisme en dat ook binnen de zogenaamde wereld van de islam dit fundamentalisme eerder uitzondering dan regel is.

maar ook hier is het beste antwoord opnieuw een verwijzing naar het discours zelf. deze discussie was een uitnodiging tot kritiek van de kritiek. een van de voorgestelde aspecten van een islamofoob discours was precies (zoals hierboven al zo vaak gesteld) de weigering tot kritische reflectie, de reflex om iedere uitnodiging daartoe te pareren met nieuwe slogans over 'de islam'.



zowel binnen als buiten de zogenaamde wereld van de islam bestaat er een heel pluriforme traditie van discussie en reflectie over hoe om te gaan met religie, geloof en dogmatiek. van ibn rushd tot al ghazali, van de mutazalieten tot ibn qayim en ibn thaymiyya, van meister eckhart tot thomas van aquino, van plato en arsitoteles tot wittgenstein... de verhouding tussen dogma, geloof en religie wordt al meer dan vijfentwintig eeuwen door filosofen gethematiseerd.

de rede roept vooral op om te onderzoeken, inderdaad. dit betekent ook het steeds opnieuw in vraag stellen van de eigen wereldbeelden. de rede roept op om te blijven nadenken en te blijven zoeken naar de nuance en de complexiteit. daar waar de rede een zogenaamd juist beeld van de werkelijkheid heeft opgeleverd, stopt het denken. daar verandert de rede van een gedurige aansporing tot nadenken in een nieuwe afgod, een nieuw excuus om niet meer na te denken.

de rede is niet atheïstisch, niet anti-religieus. ze is altijd opnieuw kritisch en weigert om om het even welke vorm van denken als a priori correct voor te stellen. de rede is een methode voor kritiek, niet het zogenaamde resultaat van de kritiek.

we kunnen echer vaststellen dat het islamofobe discours ook die rede heeft willen kapen, haar ongevaarlijk maken door ook haar te versimpelen tot een stelsel van anti-religieuze slogans en haar zo voor de kar van de moslim-haat te spannen. dit is echter het ontkennen van de rede. het is de vrijheid van kritiek opsluiten in het keurslijf van een simplistisch a priori, het is een vorm van geweld die alleen dient om de rede zelf het zwijgen op te leggen.



een gelovige moslim onderwerpt zich aan niets of niemand anders dan de barmhartige schepper van de wereld. dit is in de eerste plaats een weigering om zich zonder nadenken aan om het even welke vorm van werelds gezag of wereldse theologie te onderwerpen. noch de dwingelandij van de wereldse heersers, noch de betweterigheid van de kaste van theologen en interpretatoren, noch de lege beloftes van aardse roem, rijkdom of macht mogen ons op onze knieën dwingen. een gelovige moslim weigert zich aan dat alles te onderwerpen. ze blijft haar autonomie verdedigen, en streeft ernaar zich volledig te schikken naar het plan dat god voor haar in gedachten heeft.

aangezien onze profeet mohammed (vrede zij met hem) bij zijn afscheid duidelijk heeft gemaakt dat er na zijn dood geen openbaring meer komt, weet iedere moslim dat god niet meer rechtstreeks spreekt. een moslim is dus op het eigen geweten aangewezen. deze bijna anarchistische invulling van de islam vinden we generatie na generatie terug bij de rebellen in de zogenaamd islamitische wereld die weigeren zich neer te leggen bij de aardse heersers, bij de heerschappij van de rijkdom en de militaire macht.

zoals overal elders zal een islamofoob discours ook die rebelse stroming ontkennen. het is het zoveelste aspect van de werkelijk bestaande islam die niet past binnen de simplistische karikatuur van de ingebeelde "essentiële" islam die het wereldbeeld van het islamofobe fundamentalisme domineert.

het is net die immuniteit van de islamofobie tegen iedere uitnodiging tot verdieping, tot nuance en tot zelfkritiek die mij heeft doen beslissen om de discussie op dit forum voorlopig niet verder te zetten. ik heb geen zin om me te verlagen tot een stellingen-oorlog waar geen enkel perspectief tot progressie zichtbaar is. mijn geboortestreek is een kleine eeuw geleden grondig vernietigd door zo'n stellingen-oorlog, ik heb geleerddat dit niet de weg naar verzoening is.

hebben de islamofoben nu het debat gewonnen? in hun eigen beleving waarschijnlijk wel. zij kunnen vanaf nu trots verkondigen dat ook deze arme dwaas het opgaf, dat ook redwasp het debat verlaten heeft. de zoveelste lastige opponent trekt zich terug. de zoveelste kritische stem heeft besloten om zich hier niet meer te laten horen. zoals boven reeds (tot mijn verdriet) vastgesteld, betekent dit dat er op den duur haast geen enkele vorm van echte kritiek meer overblijft op forum.politics.be, dat dit nog meer een forum van simplisme en verzuring wordt. als dat geen overwinning is! een heel internetforum dat meer en meer ontvolkt raakt, een volledig terrein waar op den duur iedereen dezelfde ongenuanceerde mening verkondigt en alle overgebleven zuiveren zich collectief kunnen wentelen in het grote gelijk.

heb ik het debat verloren? in mijn beleving zeker wel. ik ben er niet in geslaagd om de broodnodige verdieping en nuancering in het debat aan te brengen. ik ben er niet in geslaagd om een echte kritische discussie op gang te brengen waarin niet over onbestaande essenties, maar over de werkelijk bestaande wereld wordt gediscussieerd.

zoals hierboven al gezegd, trek ik me voorlopig opnieuw terug in het K&K subforum. af en toe een leuke puzzel plaatsen en verder wat onnozel doen met de andere onnozelaars die daar posten lijkt me beter voor mijn eigen gemoedsrust. misschien dat ik af en toe nog een pareltje van wijsheid zal presenteren in dit subforum, een mooi citaat van een denker die duidelijk meer wijsheid en verstand heeft dan deze arme dwas hier. iedere discussie met islamofobie zal ik proberen te vermijden.

ik hoop dat god ons allen meer wijsheid en gedult schenkt zodat, we hebben het meer dan nodig.

vrede,

redwasp

En je denkt serieus dat je met zo een wijdlopig programma een debat kan voeren? Ook je gelof in het al eeuwen durende 'debat binnen de islam', dus zonder ongelovige inmenging is een fixtie. Dat debat heeft nooit bestaan en het zal nooit bestaan. Een debat met het zwaard zal je bedoelen. Wordt eens wakker Redwasp.

[Supe®Staaf]

Oorspronkelijk geplaatst door Alboreto

Volgens mij ook hoor, maar ik beschouw het niet als aantoonbaar.
Ook Dawkins doet dat nooit, hij laat ruimte voor twijfel.
Iets wat ik ook altijd in mijn achterhoofd blijf houden.

Ik denk dat er geen goden zijn, maar ik kan me vergissen.
Indien morgen iemand met (wetenschappelijke) bewijzen komt dat de Islam de enige waarheid is, dan zal ik overmorgen bekeerd zijn.

Wanneer iemand zegt: "Ik geloof in God(en)", dan kan ik ook niets aantonen of omverwerpen.

Zodra je echter doorvraagt naar eigenschappen, hoedanigheden of details van die God(en) dan krijg je geheid een amalgaam van irreële inconsistenties, catastrofale contradicties, of lamentabele lariekoek te horen.
En dan kan een kind de was doen. om het hele zootje als nonsens te ontmaskeren...

En dan heb ik het nog niet eens over de meeste levenswijzen die hun fundament in de religie vinden.....

[Alboreto]

Oorspronkelijk geplaatst door Supe®Staaf

Ik probeer echter nooit zoals jij het hier wil om intentieproces van een kritiek te maken, en kritieken a priori te verwerpen omdat ze uit een bepaalde hoek komen.

Ik wel.
Kijk, er is zoveel informatie en je kan niet alle informatie gaan beoordelen op correctheid.
Dus moet ge een selectie maken waarop te reageren.

Persoonlijk zal ik een selectie maken op welke mensen geloofwaardig over komen.
Avatars die weinig anders doen dan vulgaire praat verkopen zal ik meestal negeren omdat ze duiden op een gebrek aan argumenten.
Mensen die stellingen over geloof beargumenteren en op een intelligente en terechte manier bekritiseren kunnen gerust op mijn steun en goedkeuring rekenen.
Richard Dawkins bv is een goed voorbeeld van iemand die resultaat boekt en mensen doet nadenken.
Grimbergen is een goed voorbeeld van een rabiate racist die geband is geweest.
En ik vermoed dat het verschil tussen discussies van voorgenoemde mensen net dat is wat Redwasp probeert aan te kaarten.

[Alboreto]

Oorspronkelijk geplaatst door Supe®Staaf

En dan heb ik het nog niet eens over de meeste levenswijzen die hun fundament in de religie vinden.....

Zoals uit 'gij zult niet moorden' of 'gij zult niet stelen' ?

Ik weet wat ge bedoelt hoor, ik wil gewoon maar aangeven dat er nuances zijn en dat niet alles wat uit geloof voortkomt fout is.

Het weggeven aan goede doelen vanuit de Islam vind ik bv een mooi gebruik.
Het plegen van goede daden vanuit het boeddhisme bv ook.

Maar ja, er zijn ook gebruiken die vanuit onze overtuiging fout zijn, net zoals er bij onze overtuiging gebruiken zijn die vanuit hun geloof fout zijn.

Discussiëren over wie gelijk heeft moet kunnen, maar elkaar belachelijk maken leidt nergens toe.