Is het kapitalisme het best denkbare systeem?

[La Chunga]

Ik heb 'Ander' gestemd omdat ik de vraag zo'n typisch voorbeeld van gareeldenken vind. Het is weeral eens het één of het ander.

Ik ga dus maar uit van: Wat is een kapitalist?
Iemand die kapitaal - materiële rijkdom - wil verwerven. In optie liefst zoveel mogelijk.

Vind ik dat een systeem waarin iedereen willens nillens kapitalist moet zijn hét socio-economische model dat iedereen gelukkig zal maken?
Tuurlijk niet.

Vind ik - om even in de gareeldenkende stroom mee te varen - een systeem waarbij niemand kapitaal mag verwerven dan het utopia?
Tuurlijk niet.

Een systeem waarin iedereen voor zich en uit vrije wil een levenswijze kan kiezen dat moet het streefdoel zijn.
Het is een systeem waarin iemand kapitalist kan zijn.
Het is een systeem waarin mensen samen in een collectivistisch systeem kunnen leven.
Het is een systeem waar iemand als kluizenaar door het leven kan gaan.
Het is een systeem waarin je keuzes kan herzien.

Dat dictaroriaal denken van allerhande ideologieën is - wanneer je het van nabij beschouwd - ontzettend pretentieus. Die bekeringsdrang. Die ziekelijke neiging om mensen een verplichte levensstijl op te leggen.
De essentie is dat elk mens vrij moet zijn en keuzes moet kunnen maken en daar heeft een ideologie - vanwege haar veralgemenende dwaasheid - niks mee te maken.

De vraagstelling beperkt op zich al de discussie tot pro of contra kapitalisme. Dat kapitalisme wordt dan nog als een systeem voorgesteld. maar daar gaat het in sé niet om.
De vraag had moeten zijn - en dat maakt die vraag écht wel belachelijk: "Mag iemand kapitalist zijn?".
Op die manier kon je nagaan hoeveel ideologische adepten het begrip 'vrijheid' snappen.

[lombas]

Da's gesproken.

Ik wil trouwens meer slogans! "Leve de coöperatieve en het kapitalisme", "Kapitalisme en vrijwillige herverdeling" &c.

Rand zou me nu verketteren.

[eno2]

Oorspronkelijk geplaatst door Hellfigger

fKapitalisme op zich is een zeer goed systeem, alleen de manier waarop het wordt toegepast is het probleem.

Net zoals het fascisme, waarvan het trouwens een economische onderafdeling is...

[Enter]

Een mengeling van de goede dingen van alle systemen zou het beste zijn.

Theoretisch zou het communisme het beste zijn, maar zeg nu zelf: Zou jij je halfdood werken om een gemeenschappelijke kas te onderhouden?

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Enter

Theoretisch zou het communisme het beste zijn

Nee... Je geeft zelf al één reden: een theorie die de menselijke natuur negeert kan je geen goede theorie noemen. Maar zelfs als iedereen gemotiveerd zou zijn en zijn best zou willen doen, dan zou je zonder echt prijssysteem niet in staat zijn om datgene te doen wat het beste is voor de samenleving. Dat had men na een tijdje begrepen en toen probeerde men om kunstmatige prijssystemen in te voeren (waarbij men soms gewoon de prijzen afkeek in het Westen) maar ook dat lukte niet al te best.

[Werner]

Percalion,

Maar zelfs als iedereen gemotiveerd zou zijn en zijn best zou willen doen, dan zou je zonder echt prijssysteem niet in staat zijn om datgene te doen wat het beste is voor de samenleving

Waarom niet ?

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Werner

Percalion,

Maar zelfs als iedereen gemotiveerd zou zijn en zijn best zou willen doen, dan zou je zonder echt prijssysteem niet in staat zijn om datgene te doen wat het beste is voor de samenleving

Waarom niet ?

Stel, je bent volledig overtuigd van de Communistische Goede Zaak en je wil jezelf zo verdienstelijk mogelijk maken voor je medemens.

Je kan redelijk goed lezen en schrijven, dus je zou journalist kunnen worden, of romanschrijver, of op een administratie gaan werken. Je bent fysiek redelijk gezond en je zou dus een goede werkkracht kunnen zijn, een metser of een staalarbeider of een mijnwerker. Zelf denk je dat je goed aquarelletjes kan schilderen.

Wat moet je dan doen om de Gemeenschap ten dienste te zijn? Het kan goed zijn dat jij denkt dat je de gemeenschap een dienst bewijst door aquarellen te schilderen; maar als niemand je aquarellen wil, dan heb je gewoon grondstoffen verprutst. Het kan goed zijn dat je denkt dat je een goede romanschrijver zou zijn, maar als niemand je romans wil lezen, heb je gewoon je tijd, inkt en papier verprutst.

Het kan goed zijn dat je een uitstekende staalarbeider zou zijn - misschien zelfs beter dan alle andere, huidige staalarbeiders! Maar dat wil niet zeggen dat het efficiënt is dat jij staalarbeider wordt. Als jij immers relatief gezien nog beter bent in iets anders dat ook nuttig is, is het het productiefst (en dus beter voor de samenleving) als je je daarin specialiseert.

Maar hoe kan je nu weten waar je het verdienstelijkst bent, zonder prijzen? Normaal gezien kan je productie van goederen en diensten met elkaar vergelijken door de prijzen van die zaken. Als je als romanschrijver nul euro zou verdienen maar als aquarelschilder duizend euro per maand, dan betekent dat, dat geen enkele consument bereid is om je romans te kopen (de gemeenschap wil je romans niet) maar men is wel bereid om je een maandelijks inkomen van duizend euro te bezorgen als je aquarellen schildert; de gemeenschap wil wél enkele van je schilderijtjes kopen. Op die manier kan je beslissen om schilder te worden, en geen schrijver.

Maar dat is nog een relatief makkelijke beslissing. Het wordt moeilijker als zowel je schilderijen als je boeken begeerd worden; terwijl men ook staalarbeiders zoekt en er heel wat vacatures openstaan voor metsers. Wat moet je d�*n in godsnaam gaan doen als je de welvaart van de gemeenschap wil verhogen?

Dan is het gewoon wachten tot iemand anders je een bevel geeft, dan heb je met andere woorden een centrale planning nodig die mensen zegt wat ze moeten doen. Maar ook die planning tast uiteindelijk in het duister en kan alleen maar wat aanmodderen. Als het tienjarenplan de lonen voor mijnwerkers heeft vastgelegd, en plots blijkt dat niemand mijnwerker wil worden, dan kan men de lonen niet verhogen want dat zou het hele plan in gevaar brengen. Men kan ook niet de prijzen voor steenkool verhogen, want dat zou andere delen van het plan in gevaar brengen. Dan moet de centrale planning haar toevlucht zoeken tot dwang.

Een ander voorbeeld. Er ligt een rivier en aan beide zijden is er een stad. Moet er een verbinding komen tussen die twee steden? Zo'n verbinding kost tijd, grondstoffen, arbeiders die voor andere dingen kunnen gebruikt worden. Is het nuttig om zo'n verbinding tot stand te leggen? Gaat dat netto de samenleving vooruit helpen?
Men beslist uiteindelijk (arbitrair) om toch zo'n verbinding te maken. Een brug, of een veerpont, of helicopters, of een tunnel? Een brug kost x ton staal, y ton cement en z aantal arbeidsuren; een tunnel kost u ton staal, v ton cement en w aantal arbeidsuren; een veerpont kost a ton staal, b ton cement en c aantal arbeidsuren. Het onderhoud van de brug neemt jaarlijks e ton staal, f ton cement en g aantal arbeidsuren in beslag; bij de tunnel is dit h ton staal, i ton cement en j aantal arbeidsuren; van de veerpont k ton staal, l ton cement en m aantal arbeidsuren. Elke ton staal, ton cement en elk arbeidsuur zou bovendien voor iets anders kunnen gebruikt worden: een school, een ziekenhuis, een nieuwe staalfabriek, een nieuwe autosnelweg naar de hoofdstad, een weeshuis, een appartementsgebouw.
Er is een haast onbeperkt aantal andere mogelijke aanwendingen voor elke ton staal en cement of ieder uur arbeid. In dit simpel voorbeeld zitten we al met een onoverkomelijk probleem, tenminste als we proberen uit te zoeken hoe we met de minste inputs de grootste output (voor de samenleving) kunnen genereren.

Een economie zonder vrije prijsvorming is een geblinddoekte economie.

[Werner]

Beste Percalion,

Oprecht dank voor je neutrale toelichting, veel leuker

Begrijp nu waarom je steeds zo een afkeer hebt tegen een wereldregering omdat je die blijkbaar vergelijkt met een communistisch systeem dat mensen oplegt te doen wat ze niet willen doen maar daar gaat het niet over.

Prijsvorming zou op zich geen probleem zijn wanneer het zich beperkt tot het geld verdienen als dusdanig en te bekijken als het bewijs dat we onze bijdrage hebben geleverd tot de maatschappij, het spreekwoordelijke steentje. Wanneer echter geld als doel wordt aanzien om gelukkig te zijn, krijg je een totaal andere situatie. Onze hoofdzakelijke materialistische conditionering maakt dat we het ultieme geluk vertalen naar materieel bezit waardoor een strijd om het geld ontstaat en dit met al de economische constructies van dien louter en alleen in functie van het geld (bezit). Ons onderwijssysteem schraagt deze filosofie waardoor individualisme in de hand wordt gewerkt en dat middels uitsluiting van anderen.

De gulden middenweg is derhalve nog het beste zoals ik eerder probeerde aan te geven. Enerzijds produceren we naargelang onze behoeften waarvoor we dan gezamenlijk een basis voor opstellen en dit rekeninghoudend met het milieu en de habitat waarin we wonen. We hebben geen prijssysteem nodig om te weten te komen of een product nu wel of niet verkoopt want dan beland je in de psychische behoeftecreatie zoals reclame daar is. Het is ook op deze manier dat onze overconsumptie dan ontstaat omdat iedereen zal willen (in het huidige systeem) dat zijn product goed verkoopt, zelfs de meest zinloze zaken. Je weet wel, er zijn er bij die zelfs een stront kunnen verkopen. Een economie met een prijssysteem om te bepalen of een product dan wel/niet verkoopt is dus ook een blinde maatschappij. Sterker nog, we worden nu als een soort van machine in het arbeidsproces ingeschakeld waardoor we het menszijn overboord hebben gezet (tenzij je dan veel van dat geld hebt kunnen bemachtigen, op welke manier dan ook).

Er is meer dan kennis genoeg om een basispakket samen te stellen waarna nog steeds genoeg variabelen kunnen bestaan maar alvast kan de overcosumptie geëlimineerd worden. Wanneer dat zou gebeuren wordt deze wereld al heel anders aangezien bewustwording veel minder materiële rijkdom vergt. Kunnen ons dat nu eenvoudigweg niet voorstellen omdat de situatie nu éénmaal anders is.

Kort gesteld, we kunnen door veel minder te werken een veel grotere luxe opbouwen als het prijsmechanisme (het huidige) zou vervallen. Het zijn nu net de prijzen die ons blind maken, we zoeken constant achter dat geld en dat terwijl (zoals je inmiddels weet) geld rekenkundig kan gecreëerd worden door bvb. de prijzen te delen door 10. Het gaat hier over het concept en de absurditeit van het huidige systeem in vraag te stellen, zoals je inmiddels zal willen begrijpen.

Maw ik ben het eens wanneer je wil bepalen wat nuttig is en wat niet maar hiervoor heb je niet het huidige prijssysteem voor nodig. We kunnen dat evengoed vragen aan de gemeenschap of het wel/niet nuttig is. Een dergelijke maatschappij kunnen we ons jammer genoeg nu niet voorstellen maar is wel wat dan die wereldregering nastreeft.

Een wereldregering kijkt er op toe dat alles democratisch verloopt en dit met respect voor de locale culturen of gemeenschappen. Creativiteit staat in functie van de totale gemeenschap, niet in functie van het geld dat eerder de creativiteit en vooruitgang belemmert.

Om dit alles te doorbreken heb je dan paradoxaal genoeg veel geld nodig, dat geldoverschot geeft dan aan dat het zoeken achter dat geld niet langer nodig is waardoor we ons bewust kunnen worden van de zinloosheid van dit systeem. Het is gewoon tijd voor iets anders, het heeft z’n vruchten afgeworpen maar de slinger is een beetje doorgeslagen in negatieve richting. Een drugsverslaafde stopt meestal na een overdosis en dat is dan ook wat die FR aantoont.

Groet

[TomB]

Haha, Werner relapse, het lukt in de ene draad niet, dus gaan we in een andere draad hetzelfde sprookje verkondigen.

[satiper]

Oorspronkelijk geplaatst door Enter

Een mengeling van de goede dingen van alle systemen zou het beste zijn.

Theoretisch zou het communisme het beste zijn, maar zeg nu zelf: Zou jij je halfdood werken om een gemeenschappelijke kas te onderhouden?

Er zou reeds een dergelijk systeem bestaan, kobaf weet hierover heel wat meer, maar is tot nu toe nog niet komen opdagen voor wat meer toelichting te geven. Ik zal dus zelf een poging doen.
Het gaat er van uit dat men als mens de aarde “zelf “ niet kan bezitten (in de zin van verhandelbaar).
De aarde is van haar bewoners (mensen, maar misschien bij uitbreiding ook dieren en planten).

In zijn uiterste vorm betekend dit dat er geen landen meer bestaan, dat nationaliteiten wegvallen, dat we allemaal aardbewoners worden met gelijke rechten en plichten.
Als er 1 miljard mensen op aarde wonen, is iedereen voor 1/miljardste eigenaar van die aarde.
't Is te zeggen (als we dieren en planten niet meerekenen bij de rechthebbenden, hetgeen zeker niet bij voorbaat uitgesloten moet worden)

Velen zullen denken dat het hier om communisme gaat, toch is dit niet het geval.
In het communisme komt immers ook al hetgeen gepresteerd wordt in een gemeenschappelijke pot te zitten. Deze gemeenschappelijke pot wordt op zijn beurt dan weer aangesproken voor uitgaven van “algemeen (hetgeen vaak zeer rekbaar geïnterpreteerd werd) nut”.

Niet zo in dit systeem, privé initiatief kan lonend zijn.
Men kan allerlei bezit verwerven, naargelang de prestaties en de waarde die ze mogen genieten bij de medeburgers, de enige uitzondering is in feite de aarde of delen ervan (die zoals reeds gezegd niet voor inbezitname in aanmerking komen).
Niets dat een mens in dit systeem ervan weerhoud om bvb 10 wagens aan te schaffen in plaats van één, ook kan men kiezen om zeer luxueus te wonen, of integendeel met heel weinig luxe. De mooiere woningen zullen hogere huurgelden generen dan de minder mooie.
De huurgelden komen in een gemeenschappelijke pot te zitten.
Met deze huurgelden worden bestaande woningen onderhouden, hersteld of worden er nieuwe bijgebouwd.

Dit systeem kan mi enkel werken als de overheden zo transparant als kristal zijn.
Dit systeem kan niet werken als de overheid zich een macht toeeigent die niet de hare is en deze vervolgens nog eens op een criminele manier gaat misbruiken.

Het grote probleem om naar deze nieuwe vorm van samenleven te evolueren is dat we mondiaal met tal van nationale systemen zit (meestal kapitalistisch georiënteerd) en dat deze allemaal dienen omgevormd te worden naar deze nieuwe vorm.

Hoewel dit zeer moeilijk lijkt is het niet onmogelijk.
Eerst moeten hiervoor een heleboel, liefst een meerderheid van mensen overtuigd te raken dat deze evolutie een postieve evolutie zou zijn.
Feit is dat in ons huidige kapitalistisch systeem een meerderheid van de aardbewoners zeer slecht bedeeld wordt van bij de geboorte. Van bij de geboorte staat immers voor velen reeds grotendeels vast wat hun later lot zal zijn. Dit gegeven is moreel moeilijk te verantwoorden denk ik, ik heb er althans nog geen goei gehoord.

Er zijn natuurlijk bepaalde wetmatigheden waaraan men in geen enkel systeem kan aan ontsnappen.

Als men een taart bakt voor 10 mensen en men nodigt er 7 uit, zou het in principe moeten mogelijk zijn dat ieder met een voldaan gevoel van tafel zou kunnen gaan.
Indien men er echter 20 uitnodigt, zal het heelwat moeilijker zijn om iedereen met een voldaan gevoel van tafel te sturen (misschien mbv hypnose ).

Sommige zaken (zoals een aangepast aantal mensen voor hetgeen de aarde bieden kan), zijn een doel dat men in eender welk systeem dat men hanteert dient na te streven.

[Werner]

Beste Tom,

Ik waardeer je bijdragen maar wil/kan je je aub beperken tot de inhoud en mij niet langer psychisch trachten te onderdrukken, ik wordt daar echt ziek van.

Ik weet het, het is typisch aan onze maatschappij maar ik denk niet dat we hierdoor een betere samenleving gaan opbouwen, noch voor jou, noch voor mij.

Alvast dank en geen verplichting natuurlijk. Een dergelijk spel is even leuk maar op den duur niet constructief meer. Het staat je vrij op de andere draad terug een reactie te plaatsen, ik reageer dan wel.

Mvg

Werner

[Werner]

Satiper,

Inderdaad, het zijn dergelijke systemen waar we ons zullen moeten naar richten.

In deze context zijn meer dan plannen genoeg maar worden jammer genoeg niet massaal bespreekbaar gemaakt. Enkel het bespreken van deze plannen zou de solidariteit onder de bevolking al kunnen doen stijgen.

We hebben een toekomstplan nodig dat ons terug wat hoop geeft, de maatschappij transformeren naar dat plan, is dan de volgende stap maar alvast kunnen we stilaan uit deze maatschappelijke depressie geraken door het mooiere toekomstbeeld dat geschetst wordt.

In essentie helemaal zo moeilijk niet, moeten dat gewoon doen. De politieke verantwoordelijkheid is hierin uiteraard gewenst.

[Bob]

Oorspronkelijk geplaatst door Enter

Een mengeling van de goede dingen van alle systemen zou het beste zijn.

Theoretisch zou het communisme het beste zijn, maar zeg nu zelf: Zou jij je halfdood werken om een gemeenschappelijke kas te onderhouden?

In het begin kunt ge nog gedreven zijn door én de wil om iets te veranderen, én de hersenspoelingen die ge ongetwijfeld gaat krijgen (onderwijs, media, jeugdbeweging...).
Maar de praktijk wijst uit, dat eens de mensen niet meer geloven in de prietpraat die ze opgediend krijgen, het met hun goed bedoelingen snel bergaf gaat.
En uiteindelijk is de tienpuntenvraag "In welk regime gaat de geheelheid van de mensen een maximum produceren". Trouwens maakt het veel uit dat er een ongelijkheid is in de beloning. Vroeg of laat wordt toch alles min of meer herverdeeld. Wel moet iedereen gelijke kansen krijgen.
Maar denk dat het antwoord op de tienpuntenvraag niet egaal is voor alle volkeren.
En als ge het mij vraagt leven wij meer in een neocommunistisch systeem, dan in een kapitalistisch systeem. Kan een systeem waar men ongeveer 2/3 van zijn verdiensten teruggeeft aan de gemeenschap, moeilijk een kapitalistisch systeem noemen (misschien een zeer sterk gestuurd kapitalistisch systeem, al ge dan toch het woord kapitalistisch wil behouden).

[satiper]

Oorspronkelijk geplaatst door Werner

Satiper,

Inderdaad, het zijn dergelijke systemen waar we ons zullen moeten naar richten.

In deze context zijn meer dan plannen genoeg maar worden jammer genoeg niet massaal bespreekbaar gemaakt. Enkel het bespreken van deze plannen zou de solidariteit onder de bevolking al kunnen doen stijgen.

We hebben een toekomstplan nodig dat ons terug wat hoop geeft, de maatschappij transformeren naar dat plan, is dan de volgende stap maar alvast kunnen we stilaan uit deze maatschappelijke depressie geraken door het mooiere toekomstbeeld dat geschetst wordt.

In essentie helemaal zo moeilijk niet, moeten dat gewoon doen. De politieke verantwoordelijkheid is hierin uiteraard gewenst.

We komen ook van ver.
Vroeger kon welzijn enkel gebouwd worden op de ellende van vele anderen (kasteelheer/lijfeigene).

Dit systeem is wat in onze genen geslopen vermoed ik.

Toch hoeft dit vandaag de dag niet langer het geval te zijn.

1 miljard mensen kunnen vandaag de dag allemaal het leven van een kasteelheer leiden, met robots als moderne lijfeigenen.

Het is alleen nog niet doorgedrongen.

[satiper]

1 miljard niet te letterlijk nemen aub.

[Werner]

Volledig met je eens Bob

Vraag is dan of we hier aan kunnen/willen doen of alles laten voor wat het is en hierdoor het systeem verder stimuleren. Op deze manier dreigen we in een negatieve spiraal te komen die zoals je zegt, vroeg of laat tot een maatschappelijke correctie zal leiden.

Een dergelijke correctie kan zich manifesteren middels oorlog/revolutie ofwel middels dialoog en debat. Gezien de omstandigheden van vandaag is een negatief scenario eerder de trend.

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door Werner

Beste Tom,

Ik waardeer je bijdragen maar wil/kan je je aub beperken tot de inhoud en mij niet langer psychisch trachten te onderdrukken, ik wordt daar echt ziek van.

Ik weet het, het is typisch aan onze maatschappij maar ik denk niet dat we hierdoor een betere samenleving gaan opbouwen, noch voor jou, noch voor mij.

Alvast dank en geen verplichting natuurlijk. Een dergelijk spel is even leuk maar op den duur niet constructief meer. Het staat je vrij op de andere draad terug een reactie te plaatsen, ik reageer dan wel.

Mvg

Werner

In de andere draad werd afdoende bewezen dat wat je hier post een onzinnig systeem is dat niet werkt. Je bent het daar zelf eens mee.

Sta me toe van dan even te lachen als je het systeem waarvan je weet dat het niet werkt hier nog eens komt voorstellen.

Kapitaal is niet gelijk aan geld, remember?

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door satiper

We komen ook van ver.
Vroeger kon welzijn enkel gebouwd worden op de ellende van vele anderen (kasteelheer/lijfeigene).

Dit systeem is wat in onze genen geslopen vermoed ik.

Toch hoeft dit vandaag de dag niet langer het geval te zijn.

1 miljard mensen kunnen vandaag de dag allemaal het leven van een kasteelheer leiden, met robots als moderne lijfeigenen.

Het is alleen nog niet doorgedrongen.

De kennis om dat te doen, de verspreiding daarvan, de middelen aan de massa alsook een gestage welvaartsstijging -zonder enige ommekeer - in die richting, zijn allemaal verwezenlijkt door het huidige systeem.

Waarom zou je dat systeem zodanig in vraag stellen?

[Werner]

Hey Satiper,

Vanuit wetenschappelijke hoek heeft men dat streven naar een ruimere visie ook bestudeerd. Onderstaand een stukje wat men de kruiskatalytische cycli wil noemen. De globalisatie heeft z'n nut maar niet als het extreem kapitalisme (marktfundamentalisme) de drijfveer is.

Iedere nieuw gevormde sociaal-culturele organisatie omvat en integreert de vroegere vormen en transformeert deze gedeeltelijk. Dit leidt tot een nieuw en hoger systeemniveau waarbinnen de eerdere systemen functionele subsystemen vormen.

De totstandkoming van hogere ‘suprasystemen’ ten gevolge van de integratie van voorheen relatief autonome systemen (die voortaan als subsystemen fungeren) is in de systeemtheorie een bekend begrip. Zulke suprasystemen ontstaan als gevolg van het creëren van ‘hypercycli’ waarin de subsystemen in elkaar grijpen onder invloed van cycli die elkaar wederkerig katalyseren : de zogeheten ‘kruiskatalytische cycli’. Hierdoor worden de subsystemen in toenemende mate afhankelijk van elkaar, terwijl het suprasysteem dat ze gezamenlijk vormen zijn structuur en autonomie verwerft.

De met de Nobelprijs voor natuurkunde onderscheiden fysicus Manfred Eigen heeft aangetoond dat de vorming van suprasystemen onder invloed van auto- en kruiskatalytische cycli de grondslag vormt van de evolutie van alle levensvormen op aarde. In de rijke moleculaire ‘soep’ der oeroceanen werden kruiskatalytische cycli door de natuur verkozen boven andere vormen van samenhang, omdat ze in een turbulente omgeving stabieler waren dan ieder ander moleculaire organisatievorm. De fysisch chemicus en expert in thermodynamica Ilya Prigogine werd onderscheiden met de Nobelprijs nadat hij de wijze waarop kruiskatalytische systemen tot de evolutie van complexe systemen leiden had uitgewerkt.

Kruiskatalytische systemen zijn ook in de menselijke samenleving werkzaam. In de politieke sfeer kwamen uit steeds intensievere banden tussen nationale progressieve verschuivingen van nationaal naar internationaal voort, waaruit zich de wereldomspannende organisatievorm ontwikkelde. Er werden eerst internationale economische blokken als de Europese Unie en de Association of South-East Asian Nations gevormd, die aansluiting vonden bij wereldomspannende en intergouvernementele organisaties. Samen trekken ze een aantal functies naar zich toe die vroeger het privilege waren van de nationale regeringen.

In het bedrijfsleven heeft zich een overeenkomstige ontwikkeling voltrokken. Door middels van overnames, fusies, uitbesteding van taken en allerlei samenwerkingsverbanden en deelgenootschappen creëerden ondernemingen die op lokaal niveau ontstaan tot vertakkingen tot het nationale niveau waarna ze zich verder vertakten tot multinationale of zelfs mondiale organisaties. De merknaam van participanten op de wereldmarkt staat model voor de hypercyclus die de verschillende groepen, divisies en bedrijfseenheden van de multinationale of mondiale onderneming samenbindt.

[Werner]

Dank voor je reactie TOM, ik waardeer het.