Banken versus overheid.

[Pølle]

En nog een paar vragen:

* Hoe hoog ligt het inflatieniveau ongeveer? Is dat niet hoger dan hetgeen de EMU beweert? Bron?

* Met hoeveel stijgt de geldhoeveelheid per jaar in de VS? In de EU? Bron?

[Pølle]

Een voorstander van fractional reserve banking zei dat een bank run 'wel erg was voor die mensen, maar hoe vaak komt zoiets in godsnaam voor'? Sinds de Grote Depressie zijn er geen meer geweest in België, volgens hem. (Was er geen in de jaren '70?)

[Erw]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

1. Wat Percalion al zei.

2. In de westerse economie is het niet voor iedereen aangewezen om nog meer te produceren. Vrije tijd is een behoefte zoals een andere. Indien een werknemer voor genoeg productie zorgt om zelf comfortabel te kunnen leven zal hij misschien eerder opteren voor meer vrije tijd in plaats van voor meer productie. (Zoiets is echter niet altijd een individuele aangelegenheid, maar hangt ook af van wat anderen doen. Velen hier werken 38 uur per week, en dat is zowat de standaard - 4/5, deeltijds en andere even buiten beschouwing gelaten.)

Het spreekt voor zich dat zoiets (nog) niet aan de orde is in derdewereldlanden. Daar dient de productie per capita eerst een voldoende hoog niveau bereikt te hebben om elementaire levensbehoeften te vervullen. Pas daarna kan en zal men ervoor kiezen om niet per se méér te gaan produceren, maar te opteren voor meer vrije tijd. De productie kost door haar efficiëntieverhoging minder tijd. De tijd die daardoor vrijkomt kan - naast méér produceren - ook aangewend worden om simpelweg niet te gaan werken. Je kan dan dingen doen die je graag doet, of je kan een opleiding volgen, bijvoorbeeld.

Dat is ook hetgeen je doorheen de tijd ziet in de westerse economie: vroeger werkte men zes of zelfs zeven dagen per week, van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Je begon te werken vanaf het moment dat je daar fysiek toe in staat was tot het moment waarop je daar niet meer in staat was. Dat deden ze heus niet voor hun plezier, maar simpelweg om te overleven. Kennelijk waardeerden ze hun primaire levensbehoeften meer dan wat vrije tijd - wat erg logisch is natuurlijk.

Tegenwoordig ligt de productie per capita zo hoog dat het werknemers in staat stelt zoonlief toe te laten een opleiding te volgen, niet tot z'n 14de, maar tot z'n 24ste! Tevens wordt er 'maar' 38 uur per week gewerkt. Maak gerust de vergelijking met de gemiddelde arbeidsduur per week zo'n honderd jaar geleden . En voor je er het loodje bij neerlegt kan je ook nog eens genieten van je pensioen.

Je kan in feite onmogelijk tegen technologische innovaties zijn. Tenzij natuurlijk om je eigenbelang op korte termijn te verdedigen. Want ik kan me wel inbeelden dat die overgang voor die werknemers die worden afgedankt niet meteen een pretje is. Maar om daarom technologische innovaties tegen te houden, dat is waanzin.

Ik geloof sterk dat sommigen tégen vooruitgang en welvaart zijn.

Om een simpele reden: als mensen in staat zijn om voor zichzelf te zorgen en gelukkig zijn dan wordt het heel moeilijk om hen te 'controleren' zonder openlijke dwang die al vlug afgestraft zou worden.

Het past dan in die 'sommigen' hun kraam om met de voet op de rem van welvaart te staan, doelmatig afhankelijkheid te creëren, en alzo een verdoken en dus niet electoraal afgestrafte controle uitoefende.
Controle is macht. Macht is het kunnen maken van wetten. Wetten laten toe om mensen iets tegen hun zin te laten doen. Zoals een dief die een wet kan maken die elke economische activiteit die met sloten te maken heeft zwaar belast.

Als je dan gaat naar de basis van wat diefstal eigenlijk is: teren op andermans rug, dan heb je ook direct het profiel van die 'sommigen'.
Moest er loon naar werken zijn voor iedereen, en solidariteit (implicerende vrijwillige daad door degene die iets afstaat) zorgt voor degenen die buiten hun wil om daar niet toe in staat zijn, dan stonden die 'sommigen' met lege handen, want iemand die met zijn voeten omhoog in de zetel ligt terwijl anderen het werk verrichten zal weinig solidariteit losweken.

En dat verklaart waarom sommigen (bvb MIS) zo een beetje zonder overtuigende argumenten zitten en dan maar bladzijden vol zitten te zwetsen met een grote verzameling dure woorden uit een woordenboek, voorgewend als een 'antwoord', maar in feite louter bedoeld als sabotage van discussies met een inhoud die ze liever weggecensureerd zien.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

Wat doe je eigenlijk met de kritiek dat deflatie de economie zou doen vertragen? Aangezien jouw geld de volgende dag reeds meer waard is, heb je niet zoveel zin om vandaag te consumeren, maar doe je dat liever morgen. Dat zou de economie afremmen. Volstaat het dan om te zeggen dat dat effect niet zo groot is, of hebben de Austrians daar nog andere argumenten voor?

Dat argument houdt weinig steek. Mensen willen namelijk consumeren, al is het maar om de simpele reden dat je anders doodvalt van de honger.

Het argument tegen dalende prijzen bewijst trouwens teveel: je kan namelijk ook interest verdienen door je geld op een termijnrekening te zetten (die doorgaans meer opbrengt dan de inflatie). Mocht het argument van de anti-deflationisten kloppen, dan zou iedereen dus zijn geld op een termijnrekening zetten en zou niemand consumeren, want volgend jaar zou iedereen dan enkele procenten méér koopkracht hebben. Maar ook volgend jaar zou niemand consumeren, want door hun geld opzij te zetten zouden ze het jaar daarop wéér enkele procenten meer koopkracht hebben, enzoverder. Kortom: als het argument van de anti-deflationisten klopt, dan zou het bestaan van een positieve interestvoet een even groot probleem zijn als lichte dalingen van prijzen.

Het is overigens ook zo dat er in een groeiende economie nieuwe producten bijkomen (denk aan GSM's, MP3-spelers). Iedereen weet dat die producten over enkele jaren goedkoper zullen zijn, maar dat weerhoudt mensen er niet van om ze ook al nu te kopen.

Kortom, het is een nonsensicaal argument dat enkel lijkt te kloppen (correlatie, maar geen causaal verband) bij crisissen met monetaire deflatie (inkrimping van de geldhoeveelheid).

Ik heb weleens horen zeggen dat deflatie net goed is voor de economie, omdat velen dan niet de drang hebben om steeds weer te consumeren, waardoor hun spaargeld aangewend kan worden om te investeren. Maar om te investeren moet je toch consumeren (fabrieken, machines, werkkrachten, ...)? Dat argument slaat toch op niet veel?

Mensen sparen ook niet zomaar, hé. Mensen sparen om in de toekomst een appeltje voor de dorst te hebben. Als er nu gespaard wordt, dan wordt er met dat geld inderdaad nu onmiddellijk geïnvesteerd in projecten die pas binnen enkele jaren hun vruchten zullen afwerpen. Dat betekent dat mensen inderdaad in de toekomst over meer middelen zullen beschikken, m.a.w. dat de intertemporele verdeling van middelen aansluit bij de wensen van de bevolking.

Zoals ik daarnet al zei: niemand gaat zichzelf opsluiten in een torenkamertje, één keer per jaar onder luid buldergelach zijn bankuittreksels bekijken, en in de tussentijd een ascetisch leven leiden omdat de prijzen volgend jaar wel eens vier procent lager zouden kunnen zijn.

Het is wel zo dat de lagere prijzen een soort bonus bovenop de interest vormen voor wie spaart. Maar in de mate dat dit mensen overtuigt om meer te sparen en minder te consumeren, daalt de bruto-interestvoet; dus dat verandert weinig aan de zaak.

Vertraagt de economie wanneer de waarde van iemands geld niet beetje bij beetje gestolen wordt, maar net toeneemt?

"De consumptionist heeft steeds het beeld voor ogen van een pathologische vrek. Zijn denken wordt gedomineerd door de vrees dat mensen geld oppotten. Hij gelooft dat een deel van de mensheid gedreven wordt door een zinloze passie om te werken zonder beloning, en dat hier tegenover moet staan dat een deel van de mensheid moet consumeren zonder te produceren. Dit is de betekenis van de overtuiging dat sommige mensen enkel willen produceren en verkopen, maar niet kopen en consumeren; en de logische conclusie is dan ook dat er mensen nodig zijn die willen kopen en consumeren, maar niet willen produceren en verkopen. In de wereld van de consumptionist werken de producenten alleen maar om geld te krijgen. De consumptionist staat klaar om hem te voorzien van geld in ruil voor zijn goederen – hij stelt voor om ofwel het geld af te nemen dat de producenten niet zouden uitgeven, en dan dit geld te geven aan mensen die het wél zullen uitgeven, ofwel om meer geld bij te drukken zodat de producenten geld kunnen verzamelen terwijl anderen hun producten kunnen verwerven."
(G. Reisman, "Productie versus Consumptie").

Hoe zit het met Japan in dat hele verhaaltje?

Japan is een voorbeeld van een kredietexpansie die voor een zeepbel gezorgd heeft, en die begon te barsten, maar waar het herstelproces volledig ontregeld werd door het monetair beleid.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

En nog een paar vragen:

* Hoe hoog ligt het inflatieniveau ongeveer? Is dat niet hoger dan hetgeen de EMU beweert? Bron?

Inflatie als stijging van de prijzen is sowieso vrij moeilijk te meten. De ECB gebruikt bovendien 'hedonic pricing', wat wil zeggen dat ze op vrij arbitraire gronden bepaalde prijsstijgingen niet volledig doorrekenen omdat de kwaliteit van de producten ook verbeterd is. De officiële cijfers zijn momenteel rond de 3,5 �* 4%, wat in historisch perspectief niet zo geweldig veel is (in vergelijking met eind de jaren zeventig, begin de jaren tachtig) maar wel hoger ligt dan wat we de vorige tien, vijftien jaar gezien hebben.

* Met hoeveel stijgt de geldhoeveelheid per jaar in de VS? In de EU? Bron?

Er zijn verschillende maatstaven voor "de geldhoeveelheid", en dus ook verschillende cijfers, bv. "Money of Zero Maturity" : hier zie je de jaarlijkse procentuele groeivoet in de VS. (En hier wat uitleg over verschillende geld-maatstaven)

De cijfers over M3 (een zeer ruime maatstaf) worden in de VS niet meer vrijgegeven. In Europa vind je de geldgroeicijfers hier: https://stats.ecb.europa.eu/stats/do...si_maflows.pdf

Kijk bv. op de derde pagina naar het indexcijfer voor M3. 102,6 in Maart vorig jaar; dit jaar 113,22, dat is een groei van 10,35% op jaarbasis bijvoorbeeld.

[Pølle]

Vanwaar eigenlijk het verschil: 4% inflatie als prijsstijgingen, 10% geldgroei? Betekent dat gewoon dat we nog even moeten wachten tot de markt zich heeft aangepast eer de inflatie als prijsstijgingen ook 10% bedraagt? Of ... ?

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

Vanwaar eigenlijk het verschil: 4% inflatie als prijsstijgingen, 10% geldgroei? Betekent dat gewoon dat we nog even moeten wachten tot de markt zich heeft aangepast eer de inflatie als prijsstijgingen ook 10% bedraagt? Of ... ?

Het heeft voor een stuk te maken met het feit dat de inflatie enkel de stijging van prijzen van consumptiegoederen meet. Prijzen van producentengoederen (grondstoffen, half-afgewerkte producten enzovoort) fluctueren sterker. En je hebt ook het fenomeen van "asset inflation": veronderstel dat de geldhoeveelheid verdubbelt, maar iedereen gebruikt dat geld om huizen en aandelen te kopen, dan stijgen de prijzen van consumptiegoederen niet direct.

Nog een andere factor is productiviteitsstijgingen: die zouden (zonder geldcreatie) zorgen voor prijsdalingen en compenseren dus de geldgroei een beetje.

[nun]

Groei van de geldhoeveelheid mag dan wel inflatie veroorzaken, maar het is niet zo dat 1% extra geldgroei, 1% extra inflatie veroorzaakt. Het is zelfs niet duidelijk welke indicator van geldhoeveelheid men moet gebruiken: m1,m2,m3...

[AdrianHealey]

Niet eten is dodelijk, maar het is niet gezegd na 78 uur, na 123 uur, ...

[Pølle]

Eens iets pro fractional reserve banking:
http://www.mises.org/journals/scholar/salin.pdf

Ergens werd gezegd dat in deze discussie eigenlijk ook het verschil gemaakt moet worden tussen fractional reserve banking met reserves van 10% (die me niet echt 'goed' lijken) en fractional reserve banking met reserves van pakweg 90%. Ik zie weinig graten in dat laatste, eigenlijk.

Ik heb het gevoel dat de pro full reserve banking'ers vooral ageren tegen de interventie van de centrale bank, en, bij afwezigheid van een centrale bank, tegen de mogelijkheid van banken om niet bij machte te zijn hun cliënt zijn geld terug te geven. Is dat laatste echter geen zaak voor het contract? De spaarder kan ermee akkoord gaan dat een deel van het gezamenlijke spaargeld van de spaarders, waarvan niet verwacht wordt dat het allemaal zal opgevraagd worden, geïnvesteerd wordt, om diezelfde spaarders daarvan ook een deel terug te geven. In het contract kan dan een clausule worden opgenomen om te regelen wat er gebeurt indien de spaarder zijn geld niet kan opvragen wanneer hij dat wenst - het toekennen van een schadevergoeding bijvoorbeeld.

Dat blijft toch gewoon een afweging tussen risico, winst én permanente opvraagbaarheid? Wat zijn de kansen op paniekreacties? Gebeurt het tegenwoordig überhaupt nog dat plots iedereen al zijn spaargeld komt opvragen? Wat is daar dan de oorzaak van? Enkel Northern Rock schiet me te binnen.

Is het dan zo'n probleem om het deel van het gezamenlijke spaargeld, dat toch nooit (?) wordt opgevraagd, te investeren? Ik heb geen weet van bank runs, op Northern Rock na. Bij zo goed als alle banken vragen de spaarders toch nooit 100% van hun spaargeld tegelijk terug? Stel nu dat een bank merkt dat er de laatste 50 jaar nooit meer dan 90% van het totale spaargeld werd opgevraagd, wat is er dan mis met fractional reserve banking met reserves van bijna 10%?

[Pølle]

Of om terug te keren naar de vergelijking met de vestiaire ... Laten we even stellen dat alle jassen dezelfde zijn, en het dus niet uitmaakt of ik wel met eigen jas naar huis ga, of met die van iemand anders. Als ik naar de bank ga en ik vraag tien euro van mijn spaarrekening op, hoef ik ook niet het briefje te krijgen dat ik oorspronkelijk heb gedeponeerd bij de bank; ik neem genoegen met het briefje van Percalion, die vlak voor ik binnenkwam, tien euro op z�*jn rekening zette.

De verantwoordelijke voor de vestiaire merkt dat er altijd wel een tiental jassen blijven hangen, aangezien er toch altijd minstens tien mensen in de zaal zijn. Wat is er dan erg aan om een paar jassen te verhuren en zo de prijs van de vestiaire voor de klanten te doen dalen én de mogelijkheid te bieden aan mensen om eens een jas te huren? Zolang er rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat er plots wat meer mensen naar buiten gaan (en hun jas terugwensen) én er een clausule in het contract voorzien wordt om een schadevergoeding uit te keren moest er toch geen jas meer beschikbaar zijn wanneer je jouw - of 'een' - jas (terug)wenst ... what's the big deal?

Allee, eigenlijk denk ik dat iedereen het al snapte uit m'n vorige post, maar nu ik het toch allemaal getypt heb kan ik evengoed op 'antwoord versturen' klikken .

[MIS]

Of om terug te keren naar de vergelijking met de vestiaire ... Laten we even stellen dat alle jassen dezelfde zijn, en het dus niet uitmaakt of ik wel met eigen jas naar huis ga, of met die van iemand anders. Als ik naar de bank ga en ik vraag tien euro van mijn spaarrekening op, hoef ik ook niet het briefje te krijgen dat ik oorspronkelijk heb gedeponeerd bij de bank; ik neem genoegen met het briefje van Percalion, die vlak voor ik binnenkwam, tien euro op z�*jn rekening zette. De verantwoordelijke voor de vestiaire merkt dat er altijd wel een tiental jassen blijven hangen, aangezien er toch altijd minstens tien mensen in de zaal zijn. Wat is er dan erg aan om een paar jassen te verhuren en zo de prijs van de vestiaire voor de klanten te doen dalen én de mogelijkheid te bieden aan mensen om eens een jas te huren? Zolang er rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat er plots wat meer mensen naar buiten gaan (en hun jas terugwensen) én er een clausule in het contract voorzien wordt om een schadevergoeding uit te keren moest er toch geen jas meer beschikbaar zijn wanneer je jouw - of 'een' - jas (terug)wenst ... what's the big deal?

Dat is al wat meer getuigend van enig inzicht, thanks. Je idee heeft verregaande en positieve gevolgen, zeer zeker ook voor ons milieu en onze welzijnservaring. Je kan dit gedachtegoed makkelijk doortrekken en probeer een voorbeeld van wat ik hiermee wil zeggen (uiteindelijk wel hetzelfde).

Vandaag

Iedereen koopt bvb een boormachine en gebruikt dit misschien 10x op een jaar (dat is al bijzonder veel)

Morgen

We huren (of lenen) een boormachine wanneer we het nodig hebben

Conceptueel kunnen we dit op een reeks producten toepassen en de impact hiervan is niet te onderschatten. Jammer genoeg is het nu net dat verdomde geldspelletje dat ons aanspoort om allemaal een boormachine te laten kopen (zie ook reclame die soms laat vermoeden dat alles gratis is). Mensen lijken hierdoor gehypnotiseerd door een stukje papier en hiermee gaat men voorbij aan de essentie van economie. Zoals je het stelt, what's the big deal hé ?

[Casca]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

Zolang er rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat er plots wat meer mensen naar buiten gaan (en hun jas terugwensen) én er een clausule in het contract voorzien wordt om een schadevergoeding uit te keren moest er toch geen jas meer beschikbaar zijn wanneer je jouw - of 'een' - jas (terug)wenst ... what's the big deal?

Indien er geen jassen zijn kan je geen schadevergoedingen uitkeren he.

[MIS]

Indien er geen jassen zijn kan je geen schadevergoedingen uitkeren he.

Gewoon bijdrukken zoals men nu doet, what's the problem ?

[okke]

Oorspronkelijk geplaatst door MIS

Vandaag

Iedereen koopt bvb een boormachine en gebruikt dit misschien 10x op een jaar (dat is al bijzonder veel)

Morgen

We huren (of lenen) een boormachine wanneer we het nodig hebben

Conceptueel kunnen we dit op een reeks producten toepassen en de impact hiervan is niet te onderschatten.

vandaag en morgen
We kopen een boormachine en gebruiken die een leven lang misschien 10x per jaar (dat is al bijzonder veel)

of

We huren (of lenen) een boormachine wanneer we het nodig hebben. De totale kosten van huren is voor een periode van bijvoorbeeld 30 jaar een veelvoud van de nieuwprijs van een boormachine. Bovendien kost huren of lenen meer tijd dan een boormachine uit de eigen schuur pakken.

[MIS]

vandaag en morgen … We kopen een boormachine en gebruiken die een leven lang misschien 10x per jaar (dat is al bijzonder veel)

of

We huren (of lenen) een boormachine wanneer we het nodig hebben.
De totale kosten van huren is voor een periode van bijvoorbeeld 30 jaar een veelvoud van de nieuwprijs van een boormachine. Bovendien kost huren of lenen meer tijd dan een boormachine uit de eigen schuur pakken.

Inderdaad, vooral als je diezelfde boormachine kan delen met 1000 man. Misschien moet je eens een keertje zonder winsthonger leren denken zoals de essentie van economie dat stelt. Wie de kar voor het paard spant, komt altijd op kosten uit, niet op het leven. Missing the point ?

[okke]

Dan is-ie na een maand versleten. En moeten we met z'n 1000-den een nieuwe boormachine kopen. Praktischer is het als ik er zelf eentje koop en mijn buurman hem ook af en toe mag gebruiken (als hij gezellig samen met zijn vrouw wil boren).

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

Eens iets pro fractional reserve banking:
http://www.mises.org/journals/scholar/salin.pdf

Ergens werd gezegd dat in deze discussie eigenlijk ook het verschil gemaakt moet worden tussen fractional reserve banking met reserves van 10% (die me niet echt 'goed' lijken) en fractional reserve banking met reserves van pakweg 90%. Ik zie weinig graten in dat laatste, eigenlijk.

Niet qua juridisch onderscheid; fraude is fraude. Maar de economische impact is natuurlijk verschillend, en het risico dat de bank loopt is uiteraard ook anders; dat bedoelde ik.

Ik heb het gevoel dat de pro full reserve banking'ers vooral ageren tegen de interventie van de centrale bank, en, bij afwezigheid van een centrale bank, tegen de mogelijkheid van banken om niet bij machte te zijn hun cliënt zijn geld terug te geven. Is dat laatste echter geen zaak voor het contract?

De spaarder kan ermee akkoord gaan dat een deel van het gezamenlijke spaargeld van de spaarders, waarvan niet verwacht wordt dat het allemaal zal opgevraagd worden, geïnvesteerd wordt, om diezelfde spaarders daarvan ook een deel terug te geven. In het contract kan dan een clausule worden opgenomen om te regelen wat er gebeurt indien de spaarder zijn geld niet kan opvragen wanneer hij dat wenst - het toekennen van een schadevergoeding bijvoorbeeld.

Indien een spaarder z'n geld niet kan opvragen wanneer hij het wenst, dan is z'n rekening niet meer zo liquide als hij momenteel denkt. (Ook zichtrekeningen worden trouwens gebruikt voor investeringen, en zichtrekeningen worden gebruikt als, nou ja, als zichtrekeningen dus.) Zo'n clausule zou expliciet erkennen dat zichtrekeningen niét even liquide zijn als geld, waardoor ze meteen ophouden zichtrekeningen te zijn. Momenteel ligt het in een grote schemerzone.

Als een bank z'n cliënten niet kan uitbetalen omdat er geen geld is, zal ze overigens ook niet bij machte zijn om een schadevergoeding uit te betalen.

Dat blijft toch gewoon een afweging tussen risico, winst én permanente opvraagbaarheid? Wat zijn de kansen op paniekreacties? Gebeurt het tegenwoordig überhaupt nog dat plots iedereen al zijn spaargeld komt opvragen? Wat is daar dan de oorzaak van? Enkel Northern Rock schiet me te binnen.

Er is momenteel een centrale bank die zulke paniekreacties opvangt door geld 'bij te drukken' wanneer het nodig blijkt te zijn. Dat betekent echter (uiteraard) dat de koopkracht van het geld afneemt. Mensen krijgen dus nominaal misschien wel hun geld terug, maar dat kan enkel door de koopkracht ervan te verminderen.

Wat de afweging betreft: je kan geen afweging maken tussen risico en permanente opvraagbaarheid. Permanente opvraagbaarheid impliceert net dat je geen enkel risico hebt: en risico betekent net dat de kans bestaat dat je geld niét gerecupeerd wordt, dat je geld niét onmiddellijk opvraagbaar is.

Is het dan zo'n probleem om het deel van het gezamenlijke spaargeld, dat toch nooit (?) wordt opgevraagd, te investeren? Ik heb geen weet van bank runs, op Northern Rock na. Bij zo goed als alle banken vragen de spaarders toch nooit 100% van hun spaargeld tegelijk terug? Stel nu dat een bank merkt dat er de laatste 50 jaar nooit meer dan 90% van het totale spaargeld werd opgevraagd, wat is er dan mis met fractional reserve banking met reserves van bijna 10%?

Dat is een goede opmerking en die verdient 'n apart antwoord, dus je houdt dat nog tegoed.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Polle Tieker

Is het dan zo'n probleem om het deel van het gezamenlijke spaargeld, dat toch nooit (?) wordt opgevraagd, te investeren? Ik heb geen weet van bank runs, op Northern Rock na. Bij zo goed als alle banken vragen de spaarders toch nooit 100% van hun spaargeld tegelijk terug? Stel nu dat een bank merkt dat er de laatste 50 jaar nooit meer dan 90% van het totale spaargeld werd opgevraagd, wat is er dan mis met fractional reserve banking met reserves van bijna 10%?

Wat de bank runs betreft, die zijn sinds het ontstaan van centrale banken en depositoverzekering (de overheid of een andere instelling die een bepaalde terugbetaling garandeert) inderdaad minder frequent geworden, maar ze bestaan weldegelijk. In Argentinië tijdens de crisissen van de jaren negentig bijvoorbeeld; en ik geloof dat in de V.S. tijdens de S&L-crisis in de jaren tachtig er ook bank runs plaatsvonden. Uiteraard ook tijdens de Grote Depressie, toen Roosevelt zelfs verplichte bank-vakanties aankondigde om de bank-runs te vermijden.

Je veronderstelt echter - net zoals bankiers trouwens - dat de kansen op een opvraging onafhankelijk verdeeld zijn. Met andere woorden: je veronderstelt dat de kans dat Jan zijn 1000 euro komt opvragen, niet samenhangt met de kans dat Piet zijn 1000 euro komt opvragen, en dat Frank zijn 1000 euro komt opvragen, enzoverder. Dat is ook wat verzekeringsmaatschappijen doen: ze veronderstellen dat de kans dat ik mijn auto in de prak rijd, niet samenhangt met de kans dat de miljoenen andere Belgen hun auto in de prak rijden. Mocht dat wél zo zijn, dan heeft de verzekeringsmaatschappij een serieus probleem.

In het vestiaire-voorbeeld veronderstel je dat de kans dat persoon A z'n jas komt vragen, losstaat van de mogelijkheid dat persoon B ook z'n jas komt vragen.

In het voorbeeld van de vestiaire is echter onmiddellijk duidelijk dat die veronderstelling niet opgaat: als het optreden gedaan is, komt iedereen terzelfdertijd z'n jas opvragen dus die kansen zijn weldegelijk gecorreleerd.

De theoretische mogelijkheid van fractional reserve banking als een stabiel systeem hangt dus af van de onafhankelijkheid van de kansen dat mensen hun geld komen opvragen.

[MIS]

Dan is-ie na een maand versleten. En moeten we met z'n 1000-den een nieuwe boormachine kopen. Praktischer is het als ik er zelf eentje koop en mijn buurman hem ook af en toe mag gebruiken (als hij gezellig samen met zijn vrouw wil boren).

Dat is dan hetzelfde principe maar in het voorbeeld iets ruimer bekeken. Als ze kapot is, is ze kapot natuurlijk. Wat je echter wel met dit systeem induceert is dat alle goederen duurzaam gemaakt zullen worden, enkel dit zou al een gigantische winstverhoging kunnen betekenen. Hier ‘winst’ vanuit z’n juiste oorsprong bekeken en dat is verhoogde levensvreugde. Dus niet de slavenhandel in functie van het getal, dat is een syndroom dat onze leefwereld (inclusief mensen) kapot maakt.