"Eindelijk zijn we zichtbaar geworden"

[Pat]

Saïda el Hantali geeft Marokkaanse vrouwen spiegelbeeld
"Eindelijk zijn we zichtbaar geworden"

Seksueel misbruik, gedwongen huwelijken of eetstoornissen. In Het Spiegelbeeld, een inloophuis voor jonge Marokkaanse vrouwen in Amsterdam, is geen onderwerp onbespreekbaar. Vorige maand ontving oprichtster Saïda el Hantali de Joke Smitprijs voor haar werk. "Ik praat over taboes die veel Marokkaanse vrouwen het liefst willen ontkennen."

Zeventien procent van de Marokkanen slachtoffer van huiselijk geweld*? El Hantali gelooft er niets van. "Het zijn er veel meer." Volgens haar is huiselijk geweld in een groot aantal Marokkaanse gezinnen aan de orde van de dag. "Er gaat geen dag voorbij dat er thuis niet geslagen of gescholden wordt. Het is een onderdeel van onze opvoeding." In Het Spiegelbeeld krijgt zij hierover regelmatig verhalen te horen. "Dat gaat over het krijgen van klappen, tot ouders die zeggen: jij bent helemaal niets waard; zelfs als hun kinderen nog heel jong zijn."

Drie jaar geleden richtte de toen 26-jarige El Hantali in Amsterdam-Oost het Spiegelbeeld op. Het inloophuis biedt jonge Marokkaanse vrouwen een plek waar zij elkaar kunnen ontmoeten en hun verhaal kwijt kunnen. Zo?n plek bestond er nog nergens in Nederland. Vaak koken de vrouwen met elkaar of bekijken een video. Maar er wordt vooral veel gepraat. De naam van het inloophuis: ?Het Spiegelbeeld?, heeft een speciale betekenis. Volgens El Hantali telt de Marokkaanse gemeenschap veel vrouwen zonder ?spiegelbeeld?. Voor hen is het hebben van een eigen gezicht bedreigend. "Zij cijferen zichzelf weg voor hun gezin. Bij Het Spiegelbeeld kunnen zij vrijuit met elkaar praten. Als zij onder elkaar zijn, erkennen ze dat ze meer waard zijn dan dat ze in hun dagelijkse leven kunnen tonen." De vrouwen herkennen zich ook in elkaar. Volgens El Hantali leren zij daardoor hun eigen situatie beter te begrijpen. En met hun ervaringen kunnen ze op hun beurt weer een ander helpen."Maar we willen niet alleen erkenning van elkaar, maar van de gehele Marokkaanse gemeenschap. Dat is precies het doel van Het Spiegelbeeld. We willen serieus genomen worden."

Imams

De Amsterdamse neemt het de imams kwalijk dat vrouwen zo?n slechte positie in de Marokkaanse gemeenschap hebben. "De imams hebben de leiding. Iedereen gaat naar de moskee. Maar zij krijgen daar verkeerde informatie, soms geven de imams bijvoorbeeld een verkeerde uitleg gegeven over de islam." Toch krijgt zij niet van mannen, maar juist van vrouwen veel kritiek. Ze haalt haar schouders op. "Er wordt veel geroddeld, maar oplossingen aandragen, ho maar. Ik praat over taboes die veel vrouwen het liefst willen ontkennen. Neem bijvoorbeeld seksueel misbruik. Niemand praat daarover. Want als je zegt dat je misbruikt bent, ben je toch een afgelikte boterham?" Als kind werd Saïda zelf seksueel misbruikt, zowel door familie als op school. "Ik had het weggestopt. Maar drie jaar geleden kwam alles weer boven." Volgens haar is seksueel misbruik een groot probleem binnen de Marokkaanse gemeenschap. "Het gebeurt overal: thuis, op school, of op straat. Meisjes zijn eigenlijk nergens veilig. Want het is heel makkelijk om een Marokkaans meisje te chanteren. De dader zegt bijvoorbeeld: als je je mond niet houdt, dan zeg ik tegen je ouders dat je een vriendje hebt. Daarvoor bestaat veel angst. Seksueel misbruik maakt je heel onzeker, je hebt geen controle meer over jezelf. Een gedeelte van je leven is daardoor vermoord. Iedereen is de baas over jou. Jij hebt niets te zeggen. Dat kan leiden tot anorexia of boulimia, maar ook tot zeer agressief en asociaal gedrag."

El Hantali kwam zelf door een radioprogramma weer uit het dal. "Ik was destijds heel depressief en wilde zelfs een eind aan mijn leven maken. Toen hoorde ik op de radio een Marokkaanse politieagent over de problematiek van seksueel misbruik vertellen. Dat heeft mij diep geraakt." Naar aanleiding van haar eigen ervaringen besloot zij het Spiegelbeeld op te richten. "Ik had daar geen opleiding voor nodig", aldus El Hantali, die door de gebeurtenissen in haar verleden nooit haar school heeft afgemaakt. "Het gaat erom dat wij elkaar aandacht geven en onze ervaringen uitwisselen doorgeven. Niet alleen ik, maar veel meer vrouwen in mijn omgeving hadden behoefte aan zo?n plek. Via via kwamen we aan een ruimte waar we op de woensdagmiddag terechtkonden." Vanaf het allereerste begin doet ze het werk geheel vrijwillig. "Ik krijg er geen cent voor. Maar meer dan ideeën en het feit dat ik mijn nek durf uitsteken, heb ik ook niet nodig gehad."

Pubers

El Hantali heeft veel kritiek op de Marokkaanse gemeenschap. Maar ze houdt van haar cultuur, draagt ook een hoofddoek. "In Het Spiegelbeeld discussiëren we vaak met elkaar over wat wel en niet mag. Veel meisjes zeggen al snel dat iets ?haram? ? oftewel verboden - is. Zo is het hebben van een vriendje, roken en drinken allemaal haram. Maar tegelijkertijd wordt het stiekem wel gedaan. Vrouwen die voor hun huwelijk met een jongen naar bed gaan, zijn volgens de meeste meisjes allemaal hoeren. Totdat ze zelf een vriendje krijgen, dan kijken ze er weer anders tegenaan. Maar omdat ze er nooit eerder over na hebben gedacht, is de kans groot dat ze bijvoorbeeld ongewenst zwanger raken. Veel meisjes roepen wel steeds: ik ben moslim, maar dan zeg ik: nee, jullie zijn pubers. Wees eerst jezelf en laat je geloof in zijn waarde. Want moslim zijn, betekent dat je beschaafd bent, niet dat je alles stiekem doet."

El Hantali heeft vanaf het begin steeds de leiding gehad in het inloophuis. "Ik ben altijd heel aardig, maar mensen die misbruik proberen te maken van Het Spiegelbeeld, maken een heel andere Saïda mee. Het komt bijvoorbeeld wel eens voor dat meiden thuis zeggen dat ze naar het Spiegelbeeld gaan, terwijl ze eigenlijk naar hun vriendje of de stad gaan. Dat accepteer ik niet. Veel Marokkaanse meisje zijn gewoon op zoek naar vrijheid. Niet alles wat ze vertellen is altijd waar. Ze kunnen ook dingen verzinnen om aandacht te vragen. Soms vertellen ze bijvoorbeeld dat ze thuis vreselijke dingen mee maken, om in aanmerking te komen voor een eigen woning. Dat is iets waar de Nederlandse hulpverlening ook wel tegenaan loopt. Hulpverleners weten niet hoe zij daarmee om moeten gaan. Ik werk momenteel met een onderzoeker samen om daar een oplossing voor te vinden."

Krachtige meiden

De belangstelling voor Het Spiegelbeeld is de afgelopen jaren heel snel toegenomen. Ook in de publiciteit werd er veel aandacht aan besteed. Dat leidde ertoe dat er op een gegeven moment ook vrouwen van ver buiten Amsterdam naar Het Spiegelbeeld toe kwamen. Een deel van het doel is dan ook bereikt. "Eindelijk zijn we zichtbaar geworden: krachtige meiden, die elkaar helpen en steunen. Wij hebben laten zien dat we taboes kunnen doorbreken. Onderwerpen als mishandeling, loverboys, abortus en verkrachting hebben we bespreekbaar gemaakt. Maar om mijn doel helemaal te bereiken hebben we de steun van de overheid en moskees nodig. De overheid moet moskees onder druk zetten om open over deze onderwerpen te praten."

Tegelijkertijd adviseert ze slachtoffers van huiselijk geweld om zelf naar buiten te treden. "Deze vrouwen zouden iedereen op de hoogte moeten stellen, de dokter, de politie, maar ook de mensen in hun eigen omgeving. Kom uit je isolement en laat zien dat je contacten hebt. Laat merken dat je een sterke vrouw bent en gebruik je eigen kracht. De Marokkaanse man is erg afhankelijk van zijn vrouw. Dat is juist de reden waarom er vaak klappen vallen. Het is een verkeerde manier om te laten zien dat hij niet zonder haar kan."

Bron: http://www.ministerievanjustitie.nl/...4-02_saida.htm