Wat nu met rente?

[tandem]

Rente, interest of intrest, is de vergoeding die iemand ontvangt voor het uitlenen van zijn of haar geld en die betaald wordt door degene die het geld leent. De rente bestaat principieel uit drie elementen, de (1) inflatievergoeding is bedoeld om de ontwaarding van het uitgeleende geld te compenseren, de (2) risicopremie is een bedrag dat ter dekking dient van het risico dat de lener het geleende geld niet kan terugbetalen (debiteurenrisico) en de (3) dienst der lening is een vergoeding voor de huur van het geld (cfr to rent). Voor de goede orde herinneren we nog even aan wat Bernard Lietaer over rente opmerkte, hij stelde dat rente ervoor zorgt dat er mensen MOETEN failliet gaan omdat het bedrag van de rente zelf niet in omloop wordt gebracht.

Praktijkvoorbeeld

In praktijk bestaan er verschillende manieren om een lening af te lossen, een voorbeeld vinden we met een eenvoudige zoekopdracht op internet. In onderstaand schema treft u hiervan 3 voorbeelden, telkens met een andere aflossingstabel. Van links naar rechts zien we (1) vast maandelijks bedrag, (2) geen kapitaalsaflossing en (3) vaste kapitaalsaflossing, dit is een kwestie van keuze die subjectief van aard is. In deze voorbeelden werd telkens 100 € geleend tegen een rente van 10% en af te lossen over een periode van 12 maanden.

[tandem]

Om onze oefening transparant te houden nemen we aan dat de risicopremie geen deel uitmaakt van de rente, de rente van 10% is derhalve een combinatie van de inflatievergoeding (IV) plus de dienst der lening (DDL). De twee uiterste tabellen geven ons een mix van bedragen, u kan overwegen om dit in detail na te rekenen. Het middelste blok biedt ons het meest transparante overzicht, hierin zien we mooi de 10% weerspiegeld en het kapitaal wordt pas op het einde integraal terugbetaald. Dit schema gebruiken we in de rest van deze analyse en koppelen dit aan de omgekeerde logica (optie 1), gemakshalve nemen we 5% voor elke component van de rente (IV+DDL). In onderstaande tabellen maken we een analoge berekening en splitsen de rente, links zien we inflatie en rechts deflatie (negatieve inflatie).

Deze voorstelling laat ons toe een verschillenanalyse te maken, een aantal bijzonderheden valt ons onmiddellijk op. Onder deze voorwaarden dienen we bij inflatie op een of andere manier 10 € extra te vinden in het economische circuit, bij deflatie is finaal het bedrag hetzelfde als het geleende bedrag. Door de rente te splitsen wordt duidelijker dat de inflatievergoeding (IV) en het kapitaal (K) gebundeld gezien moet worden, lonen en prijzen volgen dezelfde trend waardoor (IV+K) principieel een relatieve 0-operatie betreft. Deze vergoeding compenseert immers de levensduurte, zowel in plus als min. Op deze manier betalen we 105 € bij inflatie en 95 € bij deflatie, hierbovenop komt de dienst voor lening (DDL) die in beide gevallen hetzelfde is, zijnde 5% of 5 €. Oppervlakkig bekeken is er niet zoveel verschil, de kostprijs voor de lening is immers hetzelfde.

[tandem]

Bij deflatie weten we dat er spontaan geld vrijkomt in het economische circuit, dit wil zeggen dat de rente van 5% kan gecompenseerd worden en finaal de kostprijs komt te vervallen. In tegenstelling tot inflatie betekent dit een wereld van verschil, quasi letterlijk. Anders gezegd, bij inflatie (cfr Bernard Lietaer) dienen we op zoek te gaan naar extra geld met alle neveneffecten die daarbij komen kijken, bij deflatie is een dergelijke zoektocht niet nodig. In traditionele zin zal de bank op z’n minst haar kosten willen dekken, hierbovenop wil ze ook winst boeken. Als deze doelstelling van toepassing is, is het voor de bank voordeliger om de deflatie zo hoog mogelijk te maken. Immers, hoe hoger de deflatie (IV), hoe hoger de dienst der lening (DDL) kan worden zonder enige kostprijs voor de klant zelf. Ter overdenking van deze stelling treft u onder twee analoge schema’s met aangepaste waarden.

Meer dan waarschijnlijk zullen zich nu een aantal vragen stellen, net om deze reden is ontvankelijkheid, aandacht en de bereidheid tot diepgaander zelfreflectie van primordiaal belang. Naarmate dit proces aangevat wordt, wordt het ook duidelijk dat inflatie en deflatie perfecte instrumenten zijn om het (mondiale) economische herstel in te leiden, in lijn met wat ook de studie van het IMF ons wil zeggen.