ACV plan voor de toekomst.

[ACV]

Plan voor de Toekomst

Als brede solidaire vakbeweging moeten we onze vakbondswaarden gestalte geven in ons programma en onze acties. Het ACV werkte een Plan voor de Toekomst uit, waarin werkgelegenheid de topprioriteit is. Werk is immers de sleutel tot integratie in de samenleving. De andere prioriteiten zijn: een zekere sociale zekerheid, een rechtvaardige fiscaliteit, meer democratie - ook en vooral sociaal-economisch - en een betere kwaliteit van leven en werk.

Onze prioriteiten

Werkgelegenheid moet in de komende jaren de topprioriteit zijn voor onszelf, de sociale gesprekspartners, de verschillende regeringen en de Europese instanties. Om te komen tot volledige werkgelegenheid, bestaan er geen mirakelformules. Het ACV stelt daarom een waaier aan formules voor om te komen tot meer werkgelegenheid.
Er moet een forse bestrijding van overuren, zwartwerk en loondumping komen. Om te komen tot een herverdeling van het werk stelt het ACV verschillende formules voor: de invoering van een recht op deeltijds werken voor werknemers/neemsters die dat wensen - bij voorrang geregeld bij collectieve overeenkomst -, het stimuleren van de vierdagenweek - met of zonder werktijdverkorting - en het behoud van de brugpensioenregelingen. Het ACV pleit ook voor de uitbouw van de non-profitsector en buurtdiensten en wil jonge en langdurig werklozen kansen geven via de activering van werkloosheidsuitkeringen.

Om die doelstellingen te verwezenlijken, zijn belangrijke investeringen nodig:
- een substantiële arbeidskostverlaging die toegespitst is op het scheppen of behouden van controleerbare banen. Die arbeidskostverlaging moet worden gecompenseerd door andere inkomsten voor de sociale zekerheid;
- elke werkloze moet effectief recht hebben op een gepersonaliseerde begeleiding, die gericht is op een volwaardige job;
- de sectoren en ondernemingen moeten meer middelen vrijmaken voor de vorming en opleiding van werknemers en werklozen. Het stelsel van betaald educatief verlof moet worden geherwaardeerd en openstaan voor alle werknemers;
- de uitbouw van de sociale economie - die niet ten koste mag gaan van reguliere werkgelegenheid - moet gebeuren via gewestelijke initiatieven en gericht zijn op de herinschakeling van laaggeschoolde langdurig werkzoekenden;
- werkloosheids- en werkgelegenheidsvallen (die werklozen ervan weerhouden een job te zoeken) moeten worden opgeruimd, door de laagste lonen te herwaarderen, door de werkloosheidsreglementering te verbeteren en te verfijnen, door de tewerkstellingsstatuten voor werklozen te vereenvoudigen en door de mogelijkheden voor kinderopvang te verruimen.
- volwaardige sociale statuten zijn nodig om nieuwe werkgelegenheid en arbeidsherverdeling in de hand te werken: behoud van het statuut als voltijdse bij collectieve werktijdverkorting, verbetering van het sociaal statuut van de deeltijdsen, daadwerkelijke gelijke behandeling van uitzendkrachten, de omzetting van alle nepstatuten in volwaardige tewerkstelling.

Zekere sociale zekerheid

Het ACV zal een federale sociale zekerheid tot elke prijs blijven verdedigen, gebaseerd op volgende beginselen:
- stelsel van solidariteit tussen personen, overal en op iedereen op dezelfde manier toegepast;
- combinatie van verzekering en solidariteit, dus met behoud van de eigen kenmerken van de Belgische werkloosheidsreglementering;
- individuele rechten, bedragen die kunnen variëren naargelang de gezinsvorm en het arbeidsregime;
- absolute voorrang van het wettelijk stelsel op aanvullende regelingen;
- beheer prioritair door de sociale gesprekspartners.

De sociale zekerheid moet sociaal zekerheid blijven bieden voor alle bevolkingsgroepen. Het ACV vraagt daarom een verruiming en een versteviging van de sociale bescherming: verbeteringen voor wie uitsluitend of hoofdzakelijk van sociale uitkeringen moet leven; de welvaartsvastheid van pensioenen en alle langlopende uitkeringen; humanisering van de sancties ten aanzien van werklozen en afschaffing van art. 80 (schorsing wegens langdurige werkloosheid); recht op kinderbijslag voor ieder kind en een kwalitatieve en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen, dus evolutie naar een tweepijlersysteem van enerzijds persoonsgebonden en anderzijds beroepsgebonden risico's; de bescherming tegen arbeidsongevallen en beroepsziekten ook voorzien voor PWA-werknemers en stagiairs in beroepsopleiding; solidaire regeling voor niet-medische zorgkosten, te beginnen voor hulpbehoevende bejaarden met beperkte financiële middelen, en gefinancierd naar draagkracht.

De sociale zekerheid moet ook financieel verzekerd blijven. Het stelsel mag financieel noch psychologisch ondermijnd worden door onverantwoorde aanmoediging van aanvullende regelingen. De financiering van het wettelijk stelsel moet nu veiliggesteld worden voor de toekomst door verbreding van het financieel draagvlak: door meer werkgelegenheid, door alternatieve financiering te voorzien (heffingen op andere productiefactoren dan arbeid zoals kapitaal en energie), door een demografische reserve te voorzien (hogere staatstussenkomst naarmate de intrestlast van de staatsschuld daalt), door bijdragen te heffen op alle vormen van loon en door een algemene sociale bijdrage op alle werkelijke inkomens in te voeren.

Een verzekerde financiering zal een blijvende aandacht vragen voor de onmiskenbare uitgavenstijgingen in twee sectoren: pensioenen en gezondheidszorg. In de gezondheidszorg moeten structurele maatregelen worden genomen om de prestatiegeneeskunde om te buigen en om de uitgavenstijging daadwerkelijk te beheersen.

Rechtvaardige fiscaliteit

Om meer rechtvaardigheid te realiseren in de fiscaliteit, pleit het ACV uitdrukkelijk voor:
- tenminste het handhaven van het huidig niveau aan ontvangsten in % van het BBP;
- een gelijke behandeling van belastingplichtigen en een efficiënte bestrijding van fraude en ontwijking;
- een vermindering van de fiscale concurrentie in Europa;
- een verschuiving van de fiscaliteit op arbeid naar kapitaal en energie.
Die verschuiving moet in het teken staan van de bevordering van de werkgelegenheid, de uitbouw van alternatieve financiering van de sociale zekerheid en de uitdagingen inzake mobiliteit en duurzame ontwikkeling.

Concreet vraagt het ACV:
- de ontmanteling van bestaande gunstregimes (zoals voor coördinatiecentra en sommige intercommunales) en de afschaffing van het verlaagd tarief voor KMO's;
- de invoering van een vermogensbelasting en daartoe de aanleg van een vermogenskadaster en de opheffing van het bankgeheim; en een betere kennis van roerende en onroerende inkomsten en een effectieve belasting van de meerwaarden;
- de invoering van een algemene sociale bijdrage (ASB) op alle werkelijke inkomens en de invoering van een CO2-energietaks;
- fiscale aanpassingen voor een betere mobiliteit.

Een aantal van deze maatregelen zal ook bijdragen tot:
- een meer gelijke behandeling van belastingplichtigen: gelijkberechtiging van gezinsvormen, correcte belasting van zelfstandigen, beperking van belastingverminderingen voor beleggingen, billijke regelingen voor grensarbeiders, gelijke behandeling van oudere werklozen.
- een efficiëntere bestrijding van fiscale fraude: beter georganiseerde samenwerking tussen parket en fiscale administratie, de verwezenlijking van een actieplan tegen economische, financiële en fiscale delinquentie, de reorganisatie en versterking van de fiscale administratie en de hervorming van de fiscale procedure.

Het ACV ondersteunt een Europese aanpak, waarbij onder meer de spaar- en beleggingsfiscaliteit worden geharmoniseerd en een gedragscode voor ondernemingsfiscaliteit wordt opgesteld.

Democratie, ook en vooral sociaal-economisch

Het ACV wil een nieuwe sociaal-economische cultuur in ondernemingen en instellingen, waarbij werknemers als volwaardige gesprekspartners worden gewaardeerd. Niet op basis van eventuele kapitaalinbreng, maar wel omwille van hun arbeidsinbreng.

Het ACV stelt voor om de inspraak van werknemers te verruimen en te versterken:
- verruimen betekent dat er een Comité PB moet komen vanaf 20 werknemers en een ondernemingsraad vanaf 50 werknemers; een Comité PB per KMO-zone en een groepsondernemingsraad voor ondernemingen met verschillende technische of juridische eenheden; een regeling voor de syndicale delegatie in sectoren zonder eigen statuut en een syndicale vertegenwoordiging voor PWA-werknemers; en de invoering van de richtlijn over de Europese ondernemingsraden ook in het onderwijs en de overheidsbedrijven.
- versterken betekent dat er verplicht voorafgaandelijk overleg moet komen over alle vitale ondernemingsbeslissingen, een uitbreiding van de bevoegdheden voor de overlegorganen inzake arbeidsorganisatie, tewerkstellings- en personeelsbeleid en permanente vorming en -meer informatie en overleg inzake milieu, mobiliteit en ruimtelijke ordening.

Het ACV pleit ook voor de invoering van een geïntegreerd sociaal jaarverslag met alle informatie (economisch-financieel, tewerkstelling, opleiding, preventie en milieu).

De vrijheid van optreden van vertegenwoordigers en woordvoerders van de werknemers moet worden gegarandeerd door een versteviging van hun bescherming (minimale beschermingsvergoeding van 4 jaar, zelfde bescherming voor syndicale afgevaardigden als voor werknemersvertegenwoordigers, spreekrecht voor werknemers gewaarborgd door ontslagbescherming in bedrijven zonder beschermde werknemersvertegenwoordigers) en de vrijwaring van hun actiemogelijkheid (geen rechterlijke inmenging in sociale conflicten).

De rol en de inspraak van de werknemersorganisaties moeten ten volle worden erkend. Vrij collectief overleg op interprofessioneel en sectoraal niveau is een fundamenteel principe dat moet worden gerespecteerd. De betrokkenheid van de sociale partners en de vakbonden in het bijzonder moet worden versterkt op verschillende niveaus (in de Hoge Raad voor Financiën, de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en de Nationale Arbeidsraad). De sociale partners moeten actief worden betrokken bij de voorbereiding en de uitwerking van het Europees werkgelegenheids- en structuurbeleid. Er moet ook een paritaire erkenningscommissie komen voor sociale secretariaten.Het ACV vraagt ook het behoud van de arbeidsgerechten, faciliteiten voor de vertegenwoordiging door werknemers in sociaal-economische advies- en overlegorganen, de vertegenwoordiging van kaderleden enkel via interprofessionele vakbonden en inspraak van werknemers bij verandering van paritair comité.

Betere kwaliteit van leven en werken

Het ACV vraagt meer gerichte aandacht voor meer kwaliteit in het leven en tijdens het werk. Om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, moeten de arbeidstijden worden nageleefd, moet de CAO over stressbestrijding serieus worden toegepast en moeten de uitvoeringsbesluiten bij de wet welzijn worden uitgewerkt. Om de milieuzorg binnen en buiten de onderneming uit te breiden moet het Comité PB ruimere bevoegdheden krijgen, moet de nieuwe wet op de productnormen worden uitgevoerd en moet de notie duurzame ontwikkeling worden geïntegreerd in de onderneming en de maatschappij. Om de combinatie arbeid-gezin te vergemakkelijken, moeten werknemers hun arbeidsregime en hun werktijden kunnen kiezen en kunnen rekenen op ruime en betaalbare collectieve voorzieningen.

Het ACV wil dat armoede en uitsluiting nog met meer nadruk worden bestreden en dat de privacy en de waardigheid van werknemers en werkzoekenden worden geëerbiedigd. Ook moet een kwalitatieve openbare dienstverlening worden gegarandeerd, die voor iedereen toegankelijk is en verzekerd wordt door statutair personeel. Het ACV verwerpt dan ook nieuwe vormen van privatisering die de algemene dienstverlening, de werkgelegenheid of de beleidsvoering in het gedrang brengen.

Het ACV wil dat democratie en burgerzin worden bevorderd. Vakbondswerk is onverzoenbaar met acties van extreem-rechts of van welke andere groepen ook die anti-democratische of racistische doelstellingen voorstaan. Voor extreem-rechtse militanten of leden is er geen plaats in het ACV.

Middelen en instrumenten

De nodige middelen moeten worden vrijgemaakt om de hierboven beschreven prioriteiten te verwezenlijken.

- Budgettaire politiek
De overheidsschuld moet geleidelijk verder worden afgebouwd. Maar die afbouw moet daarnaast ruimte laten - en meer ruimte dan tot nu toe - voor een reëel werkgelegenheidsbeleid. Daartoe moet(en) sterke economische omgevingsfactoren (infrastructuur, arbeidsmarkt, scholing) worden ontwikkeld; een specifiek werkgelegenheidsbeleid worden gevoerd voor risicogroepen en overheidsinvesteringen worden opgevoerd.
Nieuwe begrotingsmiddelen moeten ook een geleidelijke opbouw van pensioenreserves en een herfinanciering van het onderwijs mogelijk maken.

- Solidaire loonpolitiek
Het ACV wil zijn verantwoordelijkheid blijven opnemen voor lonen, tewerkstelling en vorming. De automatische indexering van lonen en uitkeringen moet behouden blijven. Het ACV vraagt aanpassingen aan de wetgeving op de concurrentiekracht en de werkgelegenheid:
- indicatieve normen voor de evolutie van loonkosten en werkgelegenheid;
- een interprofessioneel en sectoraal kader voor permanente vorming en opleidingsplannen per onderneming;
- de gelijktijdige evaluatie van de evolutie van loonkost, werkgelegenheid en vorming.

Europese politiek

De Europese monetaire politiek moet niet enkel monetaire stabiliteit nastreven, maar ook groei en werkgelegenheid. Om zo'n monetaire politiek mogelijk te maken, is een gestructureerde dialoog tussen sociale partners en de Europese Centrale Bank noodzakelijk.

Naast de monetaire pijler moet een evenwaardige economische en sociale pijler worden uitgebouwd via:
- een daadwerkelijke Europese groeistrategie en een werkgelegenheidspact, onder meer door een renteverlaging door te voeren en Europese investeringen te voorzien in infrastructuur en leefmilieu;
- vooruitgang in de fiscale harmonisering: hiertoe moet de unanimiteit die is vereist voor beslissingen inzake fiscaliteit worden vervangen door beslissingen bij meerderheid;
- het op Europees niveau uitwerken van een sociale wetgeving en het afsluiten van Europese sectorale en interprofessionele kaderakkoorden voor alle materies (inclusief lonen en syndicale rechten);
- het democratischer maken van de beslissingsstructuur in de Europese Unie door de rol van het Europees Parlement te versterken.

Mondialisering van de economie

Om het proces van wilde concurrentie op wereldvlak om te buigen naar brede sociaal-economische vooruitgang voor iedereen, blijft het ACV verder ijveren voor:

- Werkgelegenheid en ontwikkeling
Het komt er op aan een gepast vraagbeleid te voorzien dat ervoor zorgt dat er voldoende en duurzame economische groei aanwezig is zodat werknemers die omwille van globalisering in het ene bedrijf hun job verliezen aan de slag kunnen in andere bedrijven en sectoren. Vorming, herscholing en activerend arbeidsmarktbeleid moeten werknemers en werklozen begeleiden naar nieuwe, volwaardige banen. Offensieve delocalisaties moeten worden bestraft door te eisen dat de toegekende overheidssteun wordt terugbetaald en de betrokken werknemers financieel worden schadeloos gesteld. Het ACV verwacht ook dat de overheid 0,7% van het BNP besteedt aan ontwikkelingshulp voor de derde wereld.

- Sociale grondrechten en democratie
De promotie van sociale grondrechten op wereldvlak en van een fiscale harmonisatie in Europees en OESO-verband moet valse concurrentie op het vlak van sociale cohesie en sociale verworvenheden vermijden. Het IMF (Internationaal Monetair Fonds) en de Wereldbank moeten ervoor zorgen dat de structurele aanpassingsprogramma's voldoende aandacht besteden aan sociale correcties en aan een doorgedreven aanpak van corruptie om te vermijden dat deze structurele aanpassingsprogramma's leiden tot afbouw van sociale voorzieningen, onderwijs en gezondheidszorgen. Daarnaast moet het IMF worden aangespoord om schuldherschikkingen onvoorwaardelijk te maken, om kwijtschelding van schulden te verlenen aan de armste landen en om de financiële markten op wereldschaal te herreguleren. Elk multilateraal investeringsakkoord (MIA) moet uitdrukkelijk de verdragen, akkoorden en overeenkomsten erkennen die de ondertekende landen op sociaal en economisch gebied en in milieuaangelegenheden sluiten. De hele procedure van MIA moet doorzichtiger en democratischer worden. Multinationals moeten een gedragscode opgelegd krijgen. En internationale instellingen moeten stoppen met technocratische liberale ideologieën in de plaats te stellen van politieke beslissingen en/of sociaal overleg.