Aardwarmte centrales in de Kempen

[Micele]

Laat ze maar beginnen...

http://newsmonkey.be/article/69013



7 juli 2016

Aardwarmtecentrales die warm water uit de ondergrond halen en er energie van maken: het gebeurt volop in IJsland, maar het kan ook bij ons. In de Kempen en Noord-Limburg loopt een proefproject van VITO, en de resultaten zijn goed. In Limburg alleen al zouden er 44 geothermiecentrales kunnen komen, goed voor meer energie dan een kerncentrale.

Een soort goudader van ondergrondse warmte, dat heeft de VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) ontdekt in de Kempen en Limburg. Vanaf Mol, over Lommel tot Maaseik, zit op meer dan vier kilometer diepte heet water van 175 tot 200 graden. Dat is geschikt om een netwerk van geothermiecentrales te bouwen, in totaal zou het met de huidige energieprijzen gaan om 44 winstgevende centrales, zo weet het Belang van Limburg. Ze zouden samen 9.767 gigawattuur stroom kunnen produceren, dat is meer dan een kerncentrale.

In Dessel bij Mol heeft de VITO een proefinstallatie gebouwd. Die doet boringen in de laag op 3,5 kilometer diepte. De boortoren is 60 meter hoog. Als het lukt levert het een hele nieuwe tak voor de energie-industrie op, en mogelijks tot 2.000 banen.

Vanaf 90 graden voor huizen, vanaf 120 graden voor stroom

In België zit dat heet water alleen in de Kempen, Noord-Limburg, in de streek rond Voeren en Luik en in Bergen onder de grond; water dat warmer is dan 90 graden. 90 graden is genoeg om huizen te gaan verwarmen. Als het water 120 graden is, dan kan het omgezet worden in stroom.

Die stroom kan makkelijk geëxporteerd worden. Maar de ondergrondse warmte levert ook warm water voor huizen en industrie op, goed voor zo'n 35.000 gigawattuur. Alleen is dat moeilijker om ver te brengen: zo'n net gaat maar 10 kilometer ver; vandaar dat het om erg gedecentraliseerde productie gaat, met 44 kleine centrales.

“De potentie is zeer groot, maar de vraag is of we die energie er ook kunnen uithalen”, zegt Guy Engelen van VITO. “De meeste potentie zit in het noorden van Limburg waar het water 175 tot 200 graden warm is op een diepte van 4 tot 4,5 kilometer. De VITO voert nu zelf een boring op 3,5 kilometer uit in Mol en de eerste resultaten zijn zeer positief.”

"Ervaring in Duitsland leert dat die centrales niet storend zijn in het landschap en het best op industrieterreinen gebouwd worden. Ze liggen minstens drie kilometer van mekaar en kunnen gedurende 30 jaar warmte uit de ondergrond halen.”

Enkel in het groene deel denkt de VITO voorlopig dat aardwarmte kan:



Idem: http://www.hbvl.be/cnt/dmf20160706_0...tra-tegen-2020



HASSELT - Bij ongewijzigd beleid krijgt Limburg er de komende vijf jaar 68 windturbines bij en zullen nog 8.500 gezinnen zonnepanelen op hun dak leggen. In totaal zou er jaarlijks voor 350 gigawattuur aan groene stroom bijkomen. Het grootste potentieel zit bij de diepe geothermie. Met heet water uit de diepe ondergrond kan Limburg 9.767 gigawattuur elektriciteit produceren, dat is meer dan de kerncentrale van Doel. Er is plaats voor 44 winstgevende geothermiecentrales in Noord-Limburg.

[De schoofzak]

Was er (heel) vroeger geen zwembad in de Kempen ergens dat verwarmd werd met een diepe warmwaterbron ? Toevallig gevonden bij het boren naar steenkool ?

Het enige probleem is de kostprijs van het boren.

.

[maddox]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Was er (heel) vroeger geen zwembad in de Kempen ergens dat verwarmd werd met een diepe warmwaterbron ? Toevallig gevonden bij het boren naar steenkool ?

Het enige probleem is de kostprijs van het boren.

.

Het grote probleem is dat we het nu nodig hebben, en niet binnen 20 jaar.

[quercus]

Als ik het goed begrepen heb zitten Limburg en de Antwerpse Kempen dus op een geologisch meer "hete" plaats dan de rest? Het ziet er wel veelbelovend uit.

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door quercus

Als ik het goed begrepen heb zitten Limburg en de Antwerpse Kempen dus op een geologisch meer "hete" plaats dan de rest? Het ziet er wel veelbelovend uit.

Limburg kan zorgen voor de afkoeling van de aarde.

[Micele]

Oorspronkelijk geplaatst door maddox

Het grote probleem is dat we het nu nodig hebben, en niet binnen 20 jaar.

Idd en Belgie heeft een achterstand qua duurzame energie.

In elk geval kunnen de provincie Antwerpen en Limburg er direct van profiteren.

Maar ik vrees ergens dat het op de lange baan geschoven wordt...
veel blabla maar weinig boem...:
http://www.smartgridsflanders.be/sit...Geothermie.pdf
"Dit is het witte goud voor de Kempen en Limburg"

De eerste centrale zou wel eens in Genk kunnen komen:
https://www.genk.be/Leefomgeving/Lee...enk/Geothermie

Want met die dwaze pelletscentrale in Genk-Langerlo wordt het vermoedelijk toch niks:
http://www.demorgen.be/binnenland/po...erlo-ba876618/ steek die voorziene 2 miljard in geothermische centrales...

[Yog Sothoth]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Was er (heel) vroeger geen zwembad in de Kempen ergens dat verwarmd werd met een diepe warmwaterbron ? Toevallig gevonden bij het boren naar steenkool ?

Het enige probleem is de kostprijs van het boren.

.

Als dat het enige probleem is valt het nog mee. Ook al is de initiele investering vrij hoog, de exploitatiekosten zijn laag, en op langere termijn (niet eens zo lang) is het bijzonder rendabel.

[maddox]

Oorspronkelijk geplaatst door Micele

Idd en Belgie heeft een achterstand qua duurzame energie.

Nogal. Nu hebben we nog onze kerncentrales. Wat wil zeggen dat we de energie voor zulke grote projecten kunnen inzetten.

Maar over 20-25 jaar zou ik die toch graag gesloten zien, en gebruikt als opslagplekken voor de rommel ervan, onder een hoop beton en klei, "natuurpark Doel" met kleine lettertjes "niet graven aub."

En met welke energie moeten we het dan allemaal zien te verwezelijken? Op aardolie of -gas? Bruin- of steenkool?

In elk geval kunnen de provincie Antwerpen en Limburg er direct van profiteren.

Maar ik vrees ergens dat het op de lange baan geschoven wordt...
veel blabla maar weinig boem...:

Of er moet een politicus ferm zijn zakken mee kunnen vullen.

[De schoofzak]

Oorspronkelijk geplaatst door Yog Sothoth

Als dat het enige probleem is valt het nog mee. Ook al is de initiele investering vrij hoog, de exploitatiekosten zijn laag, en op langere termijn (niet eens zo lang) is het bijzonder rendabel.

Zijn er al voorbeelden ergens anders ter wereld? Of zijn wij de boor-pioniers ?

.

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Zijn er al voorbeelden ergens anders ter wereld? Of zijn wij de boor-pioniers ?

.

Duitsland.

[Micele]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Zijn er al voorbeelden ergens anders ter wereld? Of zijn wij de boor-pioniers ?

.

Kijk eens op wikipedia, zelfs "derdewereldlanden" maken er gebruik van.
Als warmtebron en voor electriciteitsopwekking. Is BE een vierdewereldland?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Aardwarmte
Direct gebruik
Aardwarmte wordt al meer dan 10.000 jaar gebruikt. Onze voorvaderen hebben vermoedelijk geothermisch verwarmd water gebruikt om te koken, te baden en te verwarmen.

Geothermie wereldwijd
Geothermie is een belangrijke duurzame energiebron. Een bijzondere bijdrage in het gebruik wordt verzorgd door de landen die over hoogenthalpe vindplaatsen beschikken. Daarbij kan het aandeel van aardwarmte in de totale energieverzorging van zo'n land aanzienlijk zijn, bijvoorbeeld aardwarmte in IJsland.

Stroomopwekking internationaal

Stroomopwekking uit geothermie concentreert zich traditioneel in landen die over hoogenthalpe vindplaatsen beschikken (veelal vulkaangebieden). In landen waar dit zoals in Nederland niet beschikbaar is kan elektriciteit bij relatief lage temperaturen, zo'n 100-150 °C worden opgewekt, of dient men diep te boren. Op dit moment is wereldwijd een hausse aan de gang bij het gebruik van aardwarmte voor elektriciteitsopwekking. Het geïnstalleerd vermogen bedroeg in 2010: 10,7 GW en hiermee werd 67,246 GWh/a elektrische energie opgewekt. De bezettingsgraad bedraagt wereldwijd gemiddeld ongeveer 75% voor elektriciteit uit geotherme energie.

Er zijn 6 landen die meer dan 10% van hun elektriciteit uit geothermische energie halen. Van het wereldwijde gemiddelde elektriciteitsgebruik, komt 0.07% uit geothermie.[2]

Laagenthalpe vindplaatsen worden tot nog toe wereldwijd weinig gebruikt. Wel is er al ruim 100 jaar een experimentele centrale in Larderello (Italië nabij Siena), terwijl ook in San Francisco (VS) aardwarmte wordt benut. In de toekomst zullen ze aan belang winnen gezien deze gebruiksvorm overal mogelijk is en geen speciale eisen aan de geologische situatie stelt. In Duitsland werd in 2003 de eerste installatie van dit soort in gebruik genomen, het Geothermie-Kraftwerk Neustadt-Glewe. In Nederland en België zijn op dit moment(2013) ontwikkelingen op het gebied van stroomopwekking in opkomst.

Tussen 2005 en 2010 nam het gebruik van aardwarmte toe. De precieze cijfers kunnen gevonden worden in de tabel.

Betreffende het gebruik per hoofd van de bevolking is IJsland op dit moment koploper met 200 MWe geïnstalleerd vermogen (geothermie in IJsland). De V.S. van Amerika leiden daarentegen met een geïnstalleerd vermogen van 2000 MWe nog voor Indonesië.

Situatie in Nederland

In Nederland is in recente jaren een relatief snelle ontwikkeling van diepe geothermie geweest. In 2007 is in Heerlerheide het Mijnwaterproject gerealiseerd (5 boringen met grootste diepte op 700 meter). Dit project is in wezen een tussenvorm van Warmte-Koude Opslag (WKO) en diepe geothermie.
[...]

Geothermie is daarmee een van de goedkoopste opties voor de productie van duurzame energie in Nederland. Per eind 2014 was circa 100 MWth aan capaciteit opgesteld. De jaarproductie bedroeg 1.500 TeraJoule (2014). Zowel de aantallen bronnen als de capaciteit van de bronnen vertonen een stijgende trend.[9]

Stroomopwekking

Bij hydrothermale stroomopwekking zijn watertemperaturen van minstens 100 °C nodig. Hydrothermale installaties waarbij temperaturen van meer dan 150 °C voorkomen kunnen direct voor het aandrijven van turbines worden gebruikt. Deze temperaturen zijn echter lang niet overal beschikbaar. Hierdoor werd aardwarmte op veel plaatsen uitsluitend voor verwarming van gebouwen gebruikt. Ook in Nederland is dit het geval. Nieuw ontwikkelde "Organische rankinecyclus"-installaties (ORC) maken echter temperaturen vanaf 80 °C geschikt voor stroomopwekking. [...]

De gemeten temperatuurcijfers in de Kempen zijn enorm goed, het wordt zelfs het witte goud genoemd, zie TS. Men moet nogal een kiekenland zijn daar niet onmiddelijk mee te beginnen, waarom doen ze anders die metingen? Bezigheidstherapie?


https://en.wikipedia.org/wiki/Geothermal_energy
https://de.wikipedia.org/wiki/Geothermie

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Was er (heel) vroeger geen zwembad in de Kempen ergens dat verwarmd werd met een diepe warmwaterbron ? Toevallig gevonden bij het boren naar steenkool ?

Het enige probleem is de kostprijs van het boren.

.

Je moet ook nog een thermische centrale (warmtewisselaars/turbine/alternator) bouwen als je electriciteit wil opwekken. Zal een vrij dure en laagrendements zijn vermits het grondwater maximum 200°C heeft. Maar goed, het is het overwegen waard om de kosten/batenanalyse te doen.

[De schoofzak]

Ik ben nogal onder de indruk van de concrete voorbeelden waar ik om vroeg ...

en ook van de aard van het taaltje. Zo precies of ik a priori tegen het aanwenden van aardwarmte zou zijn.
Wel integendeel.

.

[Micele]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Ik ben nogal onder de indruk van de concrete voorbeelden waar ik om vroeg ...

en ook van de aard van het taaltje.

jouw aard vragentaaltje vraagt om een evenwichttaaltje.

Zo precies of ik a priori tegen het aanwenden van aardwarmte zou zijn.
Wel integendeel.

Wanneer begin je nu eindelijk te boren?

Bij ongewijzigd beleid krijgt Limburg er de komende vijf jaar 68 windturbines bij en zullen nog 8.500 gezinnen zonnepanelen op hun dak leggen. In totaal zou er jaarlijks voor 350 gigawattuur aan groene stroom bijkomen. Het grootste potentieel zit bij de diepe geothermie. Met heet water uit de diepe ondergrond kan Limburg 9.767 gigawattuur elektriciteit produceren, dat is meer dan de kerncentrale van Doel. Er is plaats voor 44 winstgevende geothermiecentrales in Noord-Limburg.

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Ik ben nogal onder de indruk van de concrete voorbeelden waar ik om vroeg ...

en ook van de aard van het taaltje. Zo precies of ik a priori tegen het aanwenden van aardwarmte zou zijn.
Wel integendeel.

.

Ik denk dat IJsland de enige is waar het commercieel gebruikt wordt. Ze hebben het voordeel dat ze (letterlijk) op vulkanen zitten. Het grondwater heeft een hoge temperatuur en men kan er met een goed rendement via stoomturbines elektriciteit maken.

Wij zitten met het probleem dat we zeer diep moeten boren om (hopelijk) water van 200°C te vinden. Daar kan je slechts met een beperkt rendement elektriciteit uit maken, dus het is stukken duurder dan conventionele installaties.

[De schoofzak]

Er zijn al flink wat huizen met een grondwater-warmtepomp. Onder andere een van mijn kinderen. Ik meen dat hij vier pijpen heeft laten boren van elk 30 meter diep.
Het circuit levert de warmte aan op 14 graden en verlaat de pomp aan 12 graden.
Twee graden worden dus onttrokken als in een omgekeerde diepvriezer of ijskast.

In deze draad gaat het nu over systemen die direct zoveel dieper gaan.

Zijn er geen tussenoplossingen ?

.

[Micele]

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Ik denk dat IJsland de enige is waar het commercieel gebruikt wordt. Ze hebben het voordeel dat ze (letterlijk) op vulkanen zitten. Het grondwater heeft een hoge temperatuur en men kan er met een goed rendement via stoomturbines elektriciteit maken.

Wij zitten met het probleem dat we zeer diep moeten boren om (hopelijk) water van 200°C te vinden. Daar kan je slechts met een beperkt rendement elektriciteit uit maken, dus het is stukken duurder dan conventionele installaties.

Uiteraard gaat het niet alleen om economisch profijt, maar om milieu en ecologie. In elk geval kan het helemaal niet schaden direct met 1 stroomcentrale te beginnen.

Zeer diep kan je 4 �* 4,5 km nu ook niet noemen want vergeleken met D boren ze daar soms dieper zelfs +5000 m en dat zelfs bij duidelijk lagere gevondene watertemperaturen (dus ook onder 150°C) , bron lijstje met data: https://de.wikipedia.org/wiki/Geothe...romerzeugung_3
Geplante und realisierte Geothermieanlagen (Stromerzeugung) in Mitteleuropa[32]
Geoth. Leistung in MW Elektr. Leistung in MW Temperatur in °C Förderrate in m³/h Bohrtiefe in m Geplante Inbetriebnahme Jahr
- - - ------ Deutschland - - - - -----------
...
Unterhaching 40 3,4 122 > 540 3.577 seit 2008 im Betrieb
Sauerlach ca. 80 ca. 5[39] 140 > 600 > 5.500 seit 2013 im Betrieb
Dürrnhaar ca. 50 ca. 5,0 135 > 400 > 4.000 seit 2013 im Betrieb
Mauerstetten 120–130 4.100 nahezu kein Tiefengrundwasser gefunden; 2014 hydraulische Stimulation genehmigt[40]
Kirchstockach 50 5 130 450 > 4.000 seit 2013 im Betrieb
Laufzorn (Grünwald-Oberhaching) 50 5 130 470 > 4.000 seit 2014 im Betrieb
Kirchweidach 120 470 > 4.500 Fokussierung auf Wärme für Gewächshäuser & Fernwärme[41]
Taufkirchen 120 470 > 3.000 2015
Traunreut 12 5,5 120 470 > 5.000 Januar 2016 [42]
Geretsried 40 5,3 145 360 > 4.500 Bohrarbeiten unterbrochen, 1. Bohrung mit zu geringer Schüttung[43][44]
Bernried am Starnberger See 150 2 × 450 > 4.500 in Vorbereitung,(Bohrbeginn verschoben) [44]
Weilheim in Oberbayern 150 >500 > 4.500 Bohrbeginn 2016 geplant
Holzkirchen 140-180 65-80 4.800 Bohrbeginn 28. Januar 2016 [45]
Groß-Gerau / Trebur 160 3.500 Bohrbeginn 2016 [46]
...]

“De meeste potentie zit in het noorden van Limburg waar het water 175 tot 200 graden warm is op een diepte van 4 tot 4,5 kilometer. De VITO voert nu zelf een boring op 3,5 kilometer uit in Mol en de eerste resultaten zijn zeer positief.”

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Er zijn al flink wat huizen met een grondwater-warmtepomp. Onder andere een van mijn kinderen. Ik meen dat hij vier pijpen heeft laten boren van elk 30 meter diep.
Het circuit levert de warmte aan op 14 graden en verlaat de pomp aan 12 graden.
Twee graden worden dus onttrokken als in een omgekeerde diepvriezer of ijskast.

In deze draad gaat het nu over systemen die direct zoveel dieper gaan.

Zijn er geen tussenoplossingen ?

.

Dat is voor verwarming. Dat is in principe geen probleem, maar we hebben hier in België maar de helft van de tijd verwarming nodig en de kosten voor een verwarmingsnet buiten een stad zijn enorm (binnen een stad ook).

Electriciteit maken vergt warmte aan een hoge temperatuur om het economisch te doen.

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door Micele

Uiteraard gaat het niet alleen om economisch profijt, maar om milieu en ecologie. In elk geval kan het helemaal niet schaden direct met 1 stroomcentrale te beginnen.

Zeer diep kan je 4 �* 4,5 km nu ook niet noemen want vergeleken met D boren ze daar soms dieper zelfs +5000 m en dat zelfs bij duidelijk lagere gevondene watertemperaturen (dus ook onder 150°C) , bron lijstje met data: https://de.wikipedia.org/wiki/Geothe...romerzeugung_3
Geplante und realisierte Geothermieanlagen (Stromerzeugung) in Mitteleuropa[32]
Geoth. Leistung in MW Elektr. Leistung in MW Temperatur in °C Förderrate in m³/h Bohrtiefe in m Geplante Inbetriebnahme Jahr
- - - ------ Deutschland - - - - -----------
...
Unterhaching 40 3,4 122 > 540 3.577 seit 2008 im Betrieb
Sauerlach ca. 80 ca. 5[39] 140 > 600 > 5.500 seit 2013 im Betrieb
Dürrnhaar ca. 50 ca. 5,0 135 > 400 > 4.000 seit 2013 im Betrieb
Mauerstetten 120–130 4.100 nahezu kein Tiefengrundwasser gefunden; 2014 hydraulische Stimulation genehmigt[40]
Kirchstockach 50 5 130 450 > 4.000 seit 2013 im Betrieb
Laufzorn (Grünwald-Oberhaching) 50 5 130 470 > 4.000 seit 2014 im Betrieb
Kirchweidach 120 470 > 4.500 Fokussierung auf Wärme für Gewächshäuser & Fernwärme[41]
Taufkirchen 120 470 > 3.000 2015
Traunreut 12 5,5 120 470 > 5.000 Januar 2016 [42]
Geretsried 40 5,3 145 360 > 4.500 Bohrarbeiten unterbrochen, 1. Bohrung mit zu geringer Schüttung[43][44]
Bernried am Starnberger See 150 2 × 450 > 4.500 in Vorbereitung,(Bohrbeginn verschoben) [44]
Weilheim in Oberbayern 150 >500 > 4.500 Bohrbeginn 2016 geplant
Holzkirchen 140-180 65-80 4.800 Bohrbeginn 28. Januar 2016 [45]
Groß-Gerau / Trebur 160 3.500 Bohrbeginn 2016 [46]
...]

Je merkt onmiddellijk de lage rendemeneten MW th -> MW el rond de 10%.

[Micele]

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Je merkt onmiddellijk de lage rendemeneten MW th -> MW el rond de 10%.

Wegens de lage temperatuur, in Frankrijk bij 180°C halen ze 17,5 % in Basel zelfs 35 % bij 200°C maar wel gestopt wegens aardbeving.

Frankreich
Soultz-sous-Forêts[49] 12,0 2,1 180 126 5.000 Testbetrieb seit 2008
Schweiz
Basel 17,0 6,0 200 5.000 Projekt eingestellt wegen Beben[50]

VITO is ondertussen begonnen het nodige te doen en te kijken of het in MOL loont voor stroomproductie in elk geval is 138°C bij 3600 m helemaal niet slecht, een tweede boring is onlangs gebeurd maar daar vind ik niets van:

http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-m...matt-a2623062/

20/02/2016 - 03u08
VITO start volgende week tweede boorput op site Balmatt

Er begint volgende week een tweede boring op de site Balmatt in Mol. De eerste boorput leverde op een diepte van 3.610 meter water op tot wel 138 graden Celsius heet. "Op termijn willen we 900.000 inwoners warmte en groene stroom leveren. Daarmee zouden we Vlaanderen helpen de klimaatdoelstellingen te halen", zegt directeur Dirk Fransaer.
Volgende week start de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) de tweede boring op de vroegere JM Balmatt-site in Mol-Donk. Deze boring zou tegen eind juni beëindigd zijn. Hierna zal VITO onder meer een warmtewisselaar installeren. VITO wil ook nagaan of elektriciteitsproductie haalbaar is. VITO hoopt 800 megawatt aan stroom te kunnen opwekken, of zoveel als een middelgrote kerncentrale. VITO plant op termijn 900.000 inwoners uit 45 gemeenten in de Kempen en Limburg met warm water en groene stroom te kunnen bevoorraden.


Vaste prijs
De Balmatt-site zou de vierde grootste geothermiecentrale van Europa worden. In de toekomst wil VITO 10 procent van de Vlaamse elektriciteitsproductie dekken. Dit zal gebeuren aan een vaste prijs, onafhankelijk van de globale en lokale energiemarkt en zonder groenestroomcertificaten. Daarvoor vraagt VITO aan de Vlaamse regering wel een concessie voor het volledige gebied.


2.000 banen
Op termijn zou het geothermieproject een tweeduizend banen moeten opleveren.

Vlaams minister van Werk, Economie en Innovatie Philippe Muyters (N-VA) was een aandachtige gast op de voorstelling van de gunstige resultaten van de eerste boring: "We zitten hier duidelijk op een goudmijn, maar het moet wel nog allemaal gerealiseerd worden. De eerste boringen waren zeer positief." (BVDH)

In Limburg verwachten ze temperaturen van 175-200°C maar wel tot bijna 1000 m dieper.