Gert Verhulst: “Mijn grootouders waren fout in de oorlog, maar

[De schoofzak]

Titel: Gert Verhulst: “Mijn grootouders waren fout in de oorlog, maar waren het daarom slechte mensen?”

https://www.hln.be/de-krant/gert-ver...nsen~aff252e5/

Mijn insteek: altijd genuanceerd zijn over netelige dingen. Niet iedere collaborateur was een moordenaar. Maar hij was wel fout.
Al de nakomelingen er hun lessen uit trekken, dan is dat al veel.
Welke nakomelingen? De nakomelingen van beide kanten.

Voor Gert Verhulst (50) is ‘40-45’ meer dan zomaar een musical van zijn Studio 100. Het is een verhaal dat hem persoonlijk diep raakt, want zijn grootouders collaboreerden destijds. “Mijn grootvader werd na de oorlog opgepakt, mijn grootmoeder vastgezet in de Zoo van Antwerpen.” Verhulst vindt het dan ook belangrijk dat het verhaal over de Tweede Wereldoorlog blijft verteld worden.

Immer rad van tong is hij, maar toen hij moest speechen voor de première van de Studio 100-musical ‘40-45’ had Gert Verhulst het niet makkelijk. Hij vertelde over zijn moeder, over hoe zij zich tot op haar sterfbed heeft afgevraagd waarom haar ouders destijds bepaalde keuzes hadden gemaakt. “Het oorlogsverleden is bij ons thuis heel lang taboe geweest”, vertelt Verhulst daarover in ‘De Morgen’. “Maar het is duidelijk dat de ouders van mijn moeder in de oorlog fout zijn geweest. Was het uit overtuiging, uit naïviteit of om economische belangen? Dat heeft mijn moeder nooit geweten. Hoe ouder ze werd, hoe groter dat probleem werd. Drie dagen voor ze doodging (vier jaar geleden, red.), is ze nog een week bij mij aan zee geweest. En toen spookte het ook weer volop door haar hoofd.”
Moppen maken

Na de oorlog werd Verhulsts opa opgepakt. Hij stierf in gevangenschap. “Officieel is hij gestorven aan een hartaanval, maar wij vermoeden dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Die omstandigheden zijn nooit opgehelderd. Mijn grootmoeder en tante zijn na de oorlog vastgezet in de Zoo van Antwerpen (sommige collaborateurs werden toen in leegstaande dierenkooien opgesloten, red.). Het rare is dat de zoon van die tante, mijn neef dus, gaan vechten was in Spanje tegen dictator Franco. Een grotere tegenstelling kon je niet hebben. En toch was het een heel hechte familie. Er werden ook moppen over gemaakt. Zo zei mijn grootoom vaak: ‘Ja, het is hard dat ze nu in...’” Verhulst moet even slikken. “Sorry, dat pakt mij nog altijd. Bon, mijn grootoom zei dus: ‘Het is hard dat ze nu in die leeuwenkooien zitten, maar het is wel goed gevonden.’ En daar werd dan mee gelachen bij ons in de familie.”

Een antwoord op het waarom van de collaboratie is er nooit gekomen. “Mijn grootouders hadden mijn moeder wel verteld dat ze meegegaan waren in een economisch verhaal, ‘want ze moesten toch eten’. Maar mijn moeder heeft nooit geweten of er meer achter zat. Of het ook een ideologische keuze was. Ze is zich heel haar leven blijven afvragen of haar ouders slechte mensen waren.”
Achteraf is het makkelijk

“Het gaat niet over de vraag of ze fout waren of niet. Dat antwoord is duidelijk: ze waren fout. Maar wat waren hun drijfveren? Wat wisten ze? Achteraf is het makkelijk om te zeggen: ze wisten alles. Maar is dat zo? Ik denk niet dat we daarover kunnen oordelen. En toch worden die oordelen geveld. We proberen het musicalverhaal ook te brengen op een manier dat je begrip kunt opbrengen voor elke keuze die er gemaakt wordt. Het was mijn bedoeling dat je tot op zekere hoogte kunt meegaan in het gedachtegoed van Staf - het personage dat de kant van de Duitsers kiest. Anders kun je geen emotioneel verhaal vertellen. Ik weiger ook om te zeggen dat alle mensen die in de oorlog de foute kant hebben gekozen slechte mensen waren. Want dat is niet het geval.”

Verhulst vindt het belangrijk dat het verhaal over de Tweede Wereldoorlog ook blijft verteld worden. “Bepaalde dialogen in onze musical zou je zo kunnen transponeren naar hoe er vandaag over minderheden wordt gesproken. Het is een statement, dat de democratie ook nu veel brozer is dan we soms denken. We moeten ons ervan bewust zijn dat het aantal stappen naar een dictatuur niet zo heel groot is. Wat we hebben, is heel kostbaar en dat moeten we koesteren. Want het is niet ondenkbaar dat het nog eens fout loopt.” (SM)

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Mijn insteek: altijd genuanceerd zijn over netelige dingen. Niet iedere collaborateur was een moordenaar. Maar hij was wel fout.

Omwille van welke reden zouden we nu nog steeds moeten uitpakken met die morele categorie? Oordelen we ook over Napoleon en zijn verwoestende veldtochten als "fout"?

Laat de geschiedenis de geschiedenis zijn, maar leer handelingen en daden van de mensen in hun historische context zien in plaats van te oordelen vanuit de huidige morele context.

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door De schoofzak

Titel: Gert Verhulst: “Mijn grootouders waren fout in de oorlog, maar waren het daarom slechte mensen?”

https://www.hln.be/de-krant/gert-ver...nsen~aff252e5/

Mijn insteek: altijd genuanceerd zijn over netelige dingen. Niet iedere collaborateur was een moordenaar. Maar hij was wel fout.
Al de nakomelingen er hun lessen uit trekken, dan is dat al veel.
Welke nakomelingen? De nakomelingen van beide kanten.

Wat een zwakke leguum is die Verhulst.
Het laatste beetje respect dat ik voor hem had (het was al niet veel) is nu ook verdwenen.


Waarom zouden zijn grootouders fout geweest zijn?
De enige fout die deze mensen maakten is "Zwijgen" over het verleden.

[Steben]

In mijn familie waren er "klerken" tijdens de oorlog die achteraf onterecht kort opgesloten werden, een VNV'er, een oostfronter, veel Belgische oud-stijders en regelrechte verzetslui.
Heerlijke cocktail.

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door reservespeler

Wat een zwakke leguum is die Verhulst.
Het laatste beetje respect dat ik voor hem had (het was al niet veel) is nu ook verdwenen.


Waarom zouden zijn grootouders fout geweest zijn?
De enige fout die deze mensen maakten is "Zwijgen" over het verleden.

Voor zover ik weet waren Hitler en zijn troepen hier niet op uitnodiging van de Belgische bevolking.

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Voor zover ik weet waren Hitler en zijn troepen hier niet op uitnodiging van de Belgische bevolking.

O, ik wist niet dat de grootvader van Gert Hitler zelf was.
Sorry!

[alice]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Omwille van welke reden zouden we nu nog steeds moeten uitpakken met die morele categorie? Oordelen we ook over Napoleon en zijn verwoestende veldtochten als "fout"?

Laat de geschiedenis de geschiedenis zijn, maar leer handelingen en daden van de mensen in hun historische context zien in plaats van te oordelen vanuit de huidige morele context.

Wow. de tweede wereldoorlog maakt deel uit van de persoonlijke geschiedenis van mensen die nu grootouders zijn maar als kind in die oorlog opgroeiden.
Dat vergelijken met Napoleon is een domme mening.

Dat sommigen de bezetter in hun armen sloten betekent wel dat je het met een aantal opvattingen eens was, natuurlijk zijn kinderen en hun nakomelingen daar niet verantwoordelijk voor.

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Wow. de tweede wereldoorlog maakt deel uit van de persoonlijke geschiedenis van mensen die nu grootouders zijn maar als kind in die oorlog opgroeiden.
Dat vergelijken met Napoleon is een domme mening.

Dat sommigen de bezetter in hun armen sloten betekent wel dat je het met een aantal opvattingen eens was, natuurlijk zijn kinderen en hun nakomelingen daar niet verantwoordelijk voor.

Idd, en je hebt ook nog de kinderen die kort na de oorlog geboren zijn en die er (langs beide kanten) nog volop mee geconfronteerd werden.

[Zipper]

Heb nooit weet gehad dat in mijn familie iemand "fout" was tijdens WOII. Op het einde vd oorlog hebben trouwens Amerikaanse soldaten nog gelogeerd bij mijn grootouders.
Maar het is voor sommigen (en dikwijls altijd dezelfde debielen die zichzelf een bepaald soort "high moral standard" aanmeten) altijd gemakkelijk om feiten klakkeloos te veroordelen waar ze meestal geen benul van hadden, en zonder zich af te vragen in wat voor situatie die "foute" mensen zich bevonden.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Wow. de tweede wereldoorlog maakt deel uit van de persoonlijke geschiedenis van mensen die nu grootouders zijn maar als kind in die oorlog opgroeiden.
Dat vergelijken met Napoleon is een domme mening.

Dat sommigen de bezetter in hun armen sloten betekent wel dat je het met een aantal opvattingen eens was, natuurlijk zijn kinderen en hun nakomelingen daar niet verantwoordelijk voor.

Het allergrootste deel van de mensen die de nu nog in leven zijn en de oorlog meemaakten, hebben geen actieve rol in die oorlog gespeeld. Je kan bijgevolg niet in de morele categorieën van schuld en onschuld meer denken. Die tijd ligt ver achter ons.

[Pandareus]

Oorspronkelijk geplaatst door reservespeler

Wat een zwakke leguum is die Verhulst.
Het laatste beetje respect dat ik voor hem had (het was al niet veel) is nu ook verdwenen.


Waarom zouden zijn grootouders fout geweest zijn?
De enige fout die deze mensen maakten is "Zwijgen" over het verleden.

Wat zegt hij dan waar je het niet mee eens bent, en vooral : waarom ?

Mijn insteek: altijd genuanceerd zijn over netelige dingen. Niet iedere collaborateur was een moordenaar. Maar hij was wel fout.

Begrijp ik goed dat je zegt dat collaboratie op zich niet fout was, maar er achteraf over zwijgen wel ?

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Zipper

Heb nooit weet gehad dat in mijn familie iemand "fout" was tijdens WOII. Op het einde vd oorlog hebben trouwens Amerikaanse soldaten nog gelogeerd bij mijn grootouders.
Maar het is voor sommigen (en dikwijls altijd dezelfde debielen) altijd gemakkelijk om feiten klakkeloos te veroordelen waar ze meestal geen benul van hadden, en zonder zich af te vragen in wat voor situatie die "foute" mensen zich bevonden.

Inderdaad, als je geen kennis hebt van de toenmalige context waarbinnen de collaboratie zich afspeelde, kom je tot de meest onnozele opvattingen. In deze mogen we nooit vergeten dat België officieel gecapituleerd had.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Pandareus

Begrijp ik goed dat je zegt dat collaboratie op zich niet fout was, maar er achteraf over zwijgen wel ?

Collaboratie vind ik inderdaad niet "fout". Heel begrijpbaar en zelfs logisch binnen de toenmalige Belgische situatie.

[alice]

Oorspronkelijk geplaatst door Steben

In mijn familie waren er "klerken" tijdens de oorlog die achteraf onterecht kort opgesloten werden, een VNV'er, een oostfronter, veel Belgische oud-stijders en regelrechte verzetslui.
Heerlijke cocktail.

In mijn familie mensen die stierven in het concentratiekamp. Het is overal wel wat...omdat die oorlog eigenlijk nog dichtbij ligt, omdat mensen die het bewust meemaakten nog leven.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door alice

In mijn familie mensen die stierven in het concentratiekamp. Het is overal wel wat...omdat die oorlog eigenlijk nog dichtbij ligt, omdat mensen die het bewust meemaakten nog leven.

Hoe oud zijn die mensen dan wel "die het bewust meemaakten"?

[alice]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Het allergrootste deel van de mensen die de nu nog in leven zijn en de oorlog meemaakten, hebben geen actieve rol in die oorlog gespeeld. Je kan bijgevolg niet in de morele categorieën van schuld en onschuld meer denken. Die tijd ligt ver achter ons.

Wanneer ik schrijf dat de huidige levende generatie van grootouders kinderen waren in de oorlog, en hun nakomelingen geen verantwoordelijkheid dragen, waar slaat uw opmerking dan nog op? Juist ja, nergens

Niet dat er geen lessen te trekken vallen , ook uit die oorlog.
Zijn al die collaborators monsters? Nee, een aantal waren gewoon te onwetend om die impact te begrijpen, maar een ander gedeelte was dit wel en koos bewust voor totalitair gedachtengoed.

Dat leidt automatisch tot onderdrukking en vervolging, niet alle collaborators waren op dat vlak onwetend. Vaak hielpen ze actief mee om wie onderdrukt en vervolgd werd, aan te geven.
Is dat fout? Ja. Uw moreel besef is hier bizar.

[Steben]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Collaboratie vind ik inderdaad niet "fout". Heel begrijpbaar en zelfs logisch binnen de toenmalige Belgische situatie.

Je kan niet ontkennen dat zolang de oorlog duurde en er zicht was op een geallieerde overwinning collaboratie gelijk staat als meewerken met de vijand. Los van enige ideologie, want het ontrafelen van het nationaalsocialisme is pas een naoorlogs fenomeen. "Zwarten" waren op de eerste plaats geen nazis, maar "vuile duitsers" net zoals WOI

[alice]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Hoe oud zijn die mensen dan wel "die het bewust meemaakten"?

Zijn alle mensen van rond de tachtig en ouder dood Jan?
Zij waren kinderen in die oorlog van 40 - 45. En vormen een nog levend geheugen.

[alice]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Inderdaad, als je geen kennis hebt van de toenmalige context waarbinnen de collaboratie zich afspeelde, kom je tot de meest onnozele opvattingen. In deze mogen we nooit vergeten dat België officieel gecapituleerd had.

Straf, reageren op iemand die zijn grootouders aanhaalt en mij vragen hoe oud die mensen nu zijn!
Dus wanneer je land capituleert voor totalitair gedachtengoed, is het " normaal" dat je dit accepteert en mee doet? Bizarre opvattingen!

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door alice

Zijn alle mensen van rond de tachtig en ouder dood Jan?
Zij waren kinderen in die oorlog van 40 - 45. En vormen een nog levend geheugen.

Kinderen hebben de oorlog niet meegemaakt als collaborateur of verzetstrijder. Juist over die categorieën ging het hier.