Wat denken jullie van deze aanpak?

[circe]

Liberalen kunnen niet samenwerken met het Blok - Bart Somers

Onder druk van politiek en intellectueel links werd het multiculturalisme, net als het cultuurrelativisme gedurende de voorbije decennia als de enig juiste en politiek correcte houding afgeschilderd. Sinds de opkomst van Pim Fortuyn is de kritiek hierop volop uitgebarsten. Ook in Vlaanderen gaan steeds meer kritische stemmen op. Is het multiculturalisme wel het juiste middel en het na te streven doel? Moeten we het cultuurrelativisme niet opzij schuiven voor fundamentele liberale waarden met universele geldingskracht? Over deze gevoelige vragen schreef Bart Somers het boek Iedereen burgemeester dat intussen heel wat ophef maakte. Hierna volgt een interview met een gedreven politicus die geen blad voor de mond neemt.


Liberales: Waarom heb je dit boek geschreven en hoe kom je bij die titel 'Iedereen burgemeester'?


Bart Somers: Het boek is geschreven als toelichting bij mijn beleid in Mechelen. Tegelijk is het een uitnodiging om een debat op gang te brengen over het luik problemen als gevolg van de multiculturele samenleving. Dit werd in tal van publicaties over de moderne samenleving angstvallig onbelicht gelaten. Communicatie en verantwoording zijn voor mij erg belangrijk. Die bekommernissen liggen mee aan de basis. En laten we eerlijk zijn, een boek was ook een campagnetool. De titel wijst op de individuele verantwoordelijkheid die elke inwoner heeft om mee te werken aan het beleid. De titel is in feite geïnspireerd op het Kennedyaanse "Ask not what your country can do for you, but what you can do for your country." Als bestuurder alleen kan je niet alle vragen en problemen bevredigend beantwoorden. Je moet mensen mobiliseren en aansprakelijk maken. Het beleid decentraliseren en op wijkniveau brengen. Iedereen draagt zijn steentje bij tot het welslagen van een beleid. Het is evident in eenieders belang. In de titel Iedereen burgemeester zit een stuk burgerplicht vervat.


Liberales: Het eerste hoofdstuk kreeg als titel 'De multiculturele mooipraterij'. Wat bedoel je daar juist mee?


BS: Ik bedoel daarmee dat er veel te lang vergoelijkend werd gedaan over de negatieve kanten van de multiculturele samenleving. Het is niet omdat de multiculturele samenleving een feit is, dat we de problemen die ze met zich brengt moeten negeren. Dit is al te lang gebeurd. De mensen voelden zich niet gehoord als ze deze problemen aankaartten. Ze werden weggelachen en verweten onverdraagzaam te zijn. Het Vlaams Blok heeft hen met open armen ontvangen. Ik wil dat de problemen eindelijk besproken worden. Dat er ook gesproken wordt over de nadelen van de multiculturele samenleving en hoe we die oplossen: ongelijkheid van man en vrouw, schijnhuwelijken, scheiding van kerk en staat, individuele vrijheid en burgerzin…


Liberales: Sommige politici vinden dat we van de problematiek van de vreemdelingen en van de veiligheid geen verkiezingsthema mogen maken. Deel jij die mening?


BS: Het had geen thema mogen zijn als we de problemen niet zo lang hadden miskend. Als reactie op de houding is het volgens de wet van Foucault onvermijdelijk dat het een verkiezingsthema wordt. Als de mensen wakker liggen van een maatschappelijk gegeven, dan moet dit politiek vertaald worden. Je kan niet anders. Als je dan verweten wordt populist te zijn, weet ik niet wat er verkeerd is aan dat verwijt.


Liberales: Op welke manier kunnen we meer veiligheid bekomen? Doen we dit als liberalen niet het best via preventie? Staat repressie niet haaks op het liberaal gedachtegoed?


BS: De beste manier om meer veiligheid te bekomen is door de burger aan te moedigen zijn verantwoordelijkheid als individu, als deel van het geheel, op te nemen. De burger is de autochtoon en allochtoon, jong en oud, man en vrouw. Wie daar een onderscheid in maakt, is fout bezig. Dit is een schoolvoorbeeld van liberaal denken. Het is fout eenzijdig te ijveren voor preventie of repressie. Het veiligheidsverhaal is een totaalverhaal met pro-actie, preventie, repressie en nazorg als essentiële luiken. Om tot een veiliger samenleving te komen zijn elk van die luiken even belangrijk.


Liberales: Mohamed Talhaoui vindt uw visie op de allochtonen 'eenzijdig'. Hij zegt dat je het probleem van racisme en discriminatie onderbelicht laat. Wat is je reactie daarop?


BS: Ik heb dat ook vastgesteld. Nochtans vind ik dat het niet op inhoudelijke elementen is gestoeld. Ik denk dat hij zich nog enigszins emotioneel laat leiden. Als hij mijn boek goed gelezen heeft, zal hij toch opgemerkt hebben dat ik inderdaad erken dat er een probleem van discriminatie en racisme is. Sterker, de allochtoon zal ermee moeten leren leven dat dit zal blijven bestaan bij een beperkte groep mensen. Dit mag voor de allochtoon echter geen alibi zijn om zelf in de criminaliteit te stappen, om zich te ontslaan van zijn individuele plichten als burger in een geordende maatschappij. Het is de taak van de maatschappij om racisme te bestrijden, maar je mag de problemen die veroorzaakt worden door allochtonen niet vergoelijken tot we met sint-juttemis het racisme uit de wereld hebben geholpen. Als racisme en discriminatie die - nog eens - manifest bestaan in de maatschappij aberrant gedrag van allochtonen moeten vergoelijken en - sta me toe - voor sommigen zelfs aanvaardbaar maken, dan blijven we bezig, blijven de problemen aanslepen en zal extremistisch gedachtegoed blijven groeien. De afstand tussen groepen zal alleen maar groter worden. Het is net mijn betrachting om het tegendeel te bereiken.


Liberales: Is gemeentelijk stemrecht voor migranten geen middel om de integratie van allochtonen in onze samenleving te bevorderen?


BS: Het migrantenstemrecht is een fetisj geworden en het gaat voorbij aan de kern van de zaak. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat migrantenstemrecht nauwelijks een invloed zal hebben op de evenwichtsverhoudingen. En eerlijk gezegd heb ik er geen probleem mee, maar ik vind het niet nodig. Het is in België bijzonder eenvoudig, eenvoudiger dan elders, om de nationaliteit te verwerven. Als mensen dan echt actief willen meewerken aan het beleid, is het dan te veel gevraagd om dat engagement ook te vertalen in de aanvraag om volwaardig voor het Belg zijn te kiezen? Mensen die mordicus hun nationaliteit als vreemdeling willen behouden en toch stemrecht willen hebben, zouden toch ook begrip moeten opbrengen dat het voor sommigen belangrijk is om stemrecht te koppelen aan nationaliteit.


Liberales: Maar is het niet logisch dat mensen die hier belastingen betalen ook stemrecht krijgen?


BS: Die redenering is ingegeven vanuit het liberaal adagium 'no taxation without representation'. Maar dit betekent niet dat het betalen van belasting de voorwaarde is voor het verkrijgen van stemrecht. Dit zou een afglijden zijn naar het cijnskiesstelsel van enkele eeuwen terug. Dat zou dan betekenen dat iemand die geen belastingen betaalt, evenmin stemrecht heeft. Er schuilt een denkfout in de redenering dat wie belastingen betaalt ipso facto stemrecht heeft. Het stemrecht is een burgerrecht en vloeit de dag van vandaag - gelukkig - niet langer voort uit het vermogen van iemand.


Liberales: Je verwijst naar de Nederlandse filosoof Paul Cliteur die voorstander is van een soort universele seculiere moraal. Waarom is dit zo belangrijk?


BS: Het is het evident gevolg in de praktijk van de scheiding tussen kerk en staat. Die scheiding is een afdwingbare waarde die staat boven culturele verschillen tussen gemeenschappen. Een seculiere universeel afdwingbare moraal staat op dezelfde hoogte als de gelijkheid tussen man en vrouw. We streven dat na in het westen. Maar een consequent liberaal moet dat ook proberen af te dwingen in de rest van de wereld. Een liberaal verzet zich aldus tegen de onderdrukking van de vrouw waar ook ter wereld. Dit is een van de voorwaarden voor het ideaal van menselijke gelijkheid, vrijheid en broederlijkheid.


Liberales: Hoe sta je tegenover het cordon sanitaire? Sommige politici stellen dat dit ondemocratisch is. Wat is uw mening hierover?


BS: Het is evident dat de liberalen niet kunnen samenwerken met het Blok, tegen wie het cordon in het leven geroepen is. Omdat de waarden van het Blok haaks staan op die van liberalen. Zij houden de scheiding van groepen in stand en streven die zelfs na. Het Blok determineert de mens door zijn etnische afkomst. A-liberaal! Als andere partijen om dezelfde redenen beslissen om evenmin met het Blok te besturen is dat perfect democratisch zolang het Blok niet de helft van de kiezers vertegenwoordigt. Maar dit is iets anders dan de vraag of het cordon werkt. Laten we onder ogen zien dat dit niet zo is. Dat komt mijn inziens omdat de bedoeling verkeerd is. We hebben ons willen keren tegen het Blok in plaats van te streven naar een goed beleid, dat antwoordt op de vragen en problemen van de mensen, zonder ons blind te staren op het Blok. Ik verklaar in mijn boek dat het cordon een vluchtheuvel voor progressieve intellectuelen is om niet te hoeven praten over een aantal maatschappelijke problemen die het Blok terecht aan de kaak stelt.


Liberales: Wat zijn de belangrijkste verschilpunten tussen uw liberale ideen en het Vlaams Blok?


BS: De verschillen zijn essentieel en per definitie onverzoenbaar. Het Blok houdt de maatschappelijke scheidingen in stand, net als de AEL van Abou Jahjah. In die zin hanteren ze dezelfde retoriek van het wij en zij. In de retoriek van het Blok ligt de oorzaak van al wat er verkeerd loopt bij de Andere. Dat staat natuurlijk haaks op het liberale idee van verantwoordelijkheid van het individu, een individu dat vrij is en ook de burgerplicht heeft om zijn eigen leven in handen te nemen, geplaatst in een etnisch cultureel kader, maar er niet door gedetermineerd.


Liberales: Ïntussen beginnen ook de allochtonen zich te roeren. Abou Jahjah komt als leider van de Arabisch Europese Liga zelfs op met een eigen politieke partij. Is hij voor u ook een politieke tegenstander?


BS: Als hij opkomt met een politieke partij bij dezelfde verkiezingen is hij net als alle andere kandidaten van om het even welke partij een politiek tegenstrever of zo je wil collega. Met dit verschil dat ik met de politieke tegenstrevers van democratische partijen kan samenwerken. Omdat Jahjah hetzelfde model als het Blok hanteert, kan ik met hem om dezelfde redenen niet samenwerken.


Liberales: Je pleit ervoor om geen subsidies meer te geven aan bijvoorbeeld jeugdhuizen die niet openstaan voor alle leden van de gemeenschap. Waarom is dit zo belangrijk?


BS: Het is inderdaad maar een voorbeeld. Net zoals ik ervoor pleit om aparte zwemlessen voor meisjes af te schaffen, gearrangeerde huwelijken af te schaffen, verenigingen waar anti-westerse waarden worden gepredikt af te schaffen. Dit zijn allemaal voorbeelden van gescheiden aanpak, van doelgroepdenken. Dit werkt de afdwingbare gelijkheid van elk individu tegen.


Liberales: Dank voor dit gesprek.