Crevits: heb jij gefoefeld met subsidie van 3 mio?

[De schoofzak]

Mogelijks heeft ze het niet hoogstpersoonlijk zelf gedaan.
Mogelijks heeft ze het vuile werkje laten opknappen door een kabinetard. Maar dan blijft ze nog politiek verantwoordelijk.

Wordt dit ook zo'n soap-serie als met de whatsappkes van den Dweil?
Ook hier wordt gegoocheld met correspondentie ...

titel: HLN ONDERZOEK. Verliep verdeling coronasubsidies eerlijk? Kabinet Crevits mailde ambtenaar: “Zet dossier van 3 miljoen op de lijst”
https://www.hln.be/binnenland/hln-on...ijst~a2ccd2fb/

Slechts één van de mails in het artikel:


[IMG] https://images0.persgroep.net/rcs/cd...redformat=webp [/IMG]



Ik kan niet quoten, dus doe wat moeite en lees alsof het een quote is:

De Vlaamse regering heeft vorig jaar miljoenen euro’s aan coronasubsidies verdeeld onder universiteiten en onderzoekscentra. Het Laatste Nieuws kon mails inkijken die vragen oproepen over hoe eerlijk dat verliep. In een dossier van drie miljoen is sprake van intens lobbywerk en tussenkomst van toenmalig minister van Innovatie Hilde Crevits (CD&V). Zette haar kabinet druk op ambtenaren? En wie profiteerde daarvan?
Jeroen Bossaert 20-12-22, 06:00 Laatste update: 07:13

Vorig jaar verdeelde de Vlaamse regering 120 miljoen euro belastinggeld onder universiteiten en onderzoekscentra. Dat gebeurde in het kader van het ‘Vlaamse Veerkracht’-programma waarmee de regering-Jambon de Vlaamse economie wou doen opleven na de coronacrisis. Het geld kwam van Europa en was bedoeld voor de financiering van grote infrastructuurprojecten zoals de installatie van nieuwe labo’s, apparatuur en testruimtes.

Toenmalig minister van Innovatie Hilde Crevits (vandaag is ze minister van Welzijn, red.) mocht de centen verdelen, maar de manier waarop ze dat deed, roept vragen op. Ze organiseerde geen open oproep zodat onderzoekers vrij konden meedingen, maar liet haar ambtenaren zelf speuren naar projecten via contacten aan de top van uniefs en onderzoekscentra. “Dat is een belangrijke risicofactor voor belangenvermenging”, zegt professor Bestuurskunde Steven Van de Walle (KU Leuven). Crevits zweert echter dat de procedure neutraal is verlopen. Dat schreef ze ook in haar nota aan de regering.

Volgens haar mochten ambtenaren van het departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) zelf dossiers selecteren en inhoudelijk toetsen. “Wij maakten geen selectie en deden geen inhoudelijke beoordeling”, onderstreept haar toenmalig kabinet ook vandaag nog. Mailverkeer dat we konden inkijken, vertelt een ander verhaal.

Het gaat om de bouw van een nieuw waterstoflabo in Genk. Dat is een project van het Leuvense onderzoekscentrum Imec en het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO) in Mol. Beide onderzoekscentra willen een nieuwe technologie testen die ons zou kunnen helpen om waterstof efficiënter en goedkoper te produceren. Daar zochten ze 3 miljoen euro voor. Dat Imec en VITO dat geld gekregen hebben, is enkel te danken aan de minister en haar kabinet. Daar zijn vier aanwijzingen voor.

Imec en VITO hebben intensief gelobbyd bij de minister. In september 2020 werden al twee meetings gehouden. Daar werd het dossier besproken en werd gevraagd of het gefinancierd kon worden via het Veerkracht-programma. Pittig detail: op dat moment was de procedure voor dat subsidieprogramma nog niet eens uitgewerkt.

Pas na het lobbywerk lichtte Imec ook de ambtenaren van EWI in. Het deed dat zeer summier. Alsof het een formaliteit betrof. Begin oktober 2020 kreeg EWI-topman Johan Hanssens (ex-directeur van Open Vld) een kort mailtje met een nota van vier bladzijden. In de nota werd het project in grote lijnen uitgelegd en stond een oppervlakkige kostenraming van 3 miljoen euro. Meer details bleken niet nodig.
Deze korte email stuurde Imec naar de ambtenaren van EWI om hen op de hoogte te brengen van hun aanvraag voor subsidies voor het waterstoflabo in Genk.
Deze korte email stuurde Imec naar de ambtenaren van EWI om hen op de hoogte te brengen van hun aanvraag voor subsidies voor het waterstoflabo in Genk. © rv

Na dat mailtje bleef het stil. Zeven maanden lang werd er door de ambtenaren van EWI niet naar het waterstoflabo van Imec en VITO omgekeken. Ondertussen selecteerden ze wel het ene na het andere project voor Veerkracht-subsidies.

Toen Imec en VITO niks hoorden over hun dossier, trokken ze opnieuw aan de mouw van de minister

Vreemd genoeg vroegen Imec en VITO daarover geen uitleg aan de ambtenaren, maar trokken ze opnieuw aan de mouw van de minister. Op maandag 19 april 2021 stuurde een Imec-adviseur een mailtje naar adjunct-kabinetschef Paul De Hondt. “Het is voor ons een beetje onduidelijk waar sommige projecten staan.” De adviseur had het onder meer over het waterstoflabo. “Daar ken ik de status niet van. Misschien graag wat verduidelijking.”

Imec kreeg geen antwoord van het kabinet, maar gaf niet op. Twee dagen later volgde een nieuwe mail: “Dag Paul. Sorry voor het aandringen, maar kan je laten weten wanneer je vandaag bereikbaar bent?” Er moest dringend telefonisch overlegd worden.
In dit mailtje vraagt Imec aan het kabinet van Crevits om te overleggen over de subsidies voor het waterstoflabo.
In dit mailtje vraagt Imec aan het kabinet van Crevits om te overleggen over de subsidies voor het waterstoflabo. © rv

Eén dag na de vraag tot overleg stuurde de adjunct-kabinetschef een kort, maar krachtig mailtje naar de topambtenaar van EWI. Op donderdag 22 april 2021 zag Johan Hanssens ‘s avonds het volgende binnenkomen: “Johan, dit dossier (van Imec, red.) moet zeker ook goed genoteerd worden op de shortlist voor de overige middelen.” Daarmee verwees het kabinet naar een budget binnen het ‘Veerkracht-fonds’ ter waarde van 60 miljoen euro. Op die lijst moest het project van Imec en VITO bijgeschreven worden. Dat was geen vraag van het kabinet, maar een instructie. Het gaf die instructie bovendien na ‘dringend’ overleg met Imec.
De email waarin de adjunct-kabinetschef van Crevits de topman van EWI verplicht om het dossier van Imec op de lijst te zetten voor subsidies.
De email waarin de adjunct-kabinetschef van Crevits de topman van EWI verplicht om het dossier van Imec op de lijst te zetten voor subsidies. © rv

Toenmalig adjunct-kabinetschef De Hondt minimaliseert vandaag het mailtje dat hij naar de topambtenaar van EWI stuurde. Hij geeft toe dat hij schreef dat het dossier op de lijst gezet moest worden, maar zegt dat de ambtenaren nadien alle vrijheid hadden om te bekijken of de subsidie effectief toegekend kon worden. Of de ambtenaren dat zelf ook zo hebben ervaren, is twijfelachtig.

Nog geen twee uur na de instructie van het kabinet stuurt de topman van EWI naar zijn medewer?*kers dat er ‘politieke steun’ is voor het dossier

Want nog geen twee uur na de instructie stuurde Hanssens zijn medewerkers het volgende bericht: “Hierbij steun vanuit het kabinet voor onderstaand dossier op de Vlaamse Veerkracht-middelen. Nog niets beslist, maar...” De topambtenaar beschouwde de instructie vanuit het kabinet als politieke steun en liet dat ook aan zijn medewerkers weten.

Bovendien zaaide hij twijfel over de mate waarin zijn ambtenaren nog vrijheid hadden om het dossier af te keuren. In zijn laatste zin schreef Hanssens weliswaar dat de beslissing officieel nog niet genomen was, maar door daar ‘maar’ en drie puntjes aan toe te voegen, werd die boodschap zeer dubbelzinnig.
In deze mail laat de topambtenaar van EWI aan zijn medewerkers weten dat het dossier van Imec en VITO steun heeft van het kabinet.
In deze mail laat de topambtenaar van EWI aan zijn medewerkers weten dat het dossier van Imec en VITO steun heeft van het kabinet. © rv

“Je mag dat zo niet zien”, zegt Hanssens vandaag. “Ik wou aangeven dat mijn medewerkers nog niet definitief konden laten weten aan Imec en VITO dat ze het geld kregen, maar dat daar wel een grote kans toe was, omwille van de steun van het kabinet.” Hanssens ontkent dat het zou betekenen dat zijn medewerkers geen vrijheid meer hadden om het dossier af te keuren. De ambtenaar die het dossier uiteindelijk moest verwerken, interpreteerde dat nochtans anders.

(lees verder onder de foto)
EWI-topman Johan Hanssens (links).
EWI-topman Johan Hanssens (links). © rv

In een e-mail op woensdag 2 juni aan een vertegenwoordiger van VITO schreef de ambtenaar dat de beslissing voor de toekenning van de 3 miljoen euro genomen was door het kabinet. En door niemand anders. Zij moest alles administratief in orde brengen. Niks meer. Ze verklapte dat toen ze zich aan VITO verontschuldigde voor de korte deadline. “Excuus voor de strakke timing. Ik ben zelf pas eind vorige week op de hoogte gebracht dat het kabinet ook het VITO-Imec dossier goedgekeurd heeft.” Er was verder in de e-mail geen sprake van een beoordeling door haar of andere ambtenaren.
Vlaamse Veerkracht Mail 3
Vlaamse Veerkracht Mail 3 © rv

Ook dat wordt vandaag geminimaliseerd. “Het was een ongelukkige manier van uitdrukken”, zegt Hanssens. “De ambtenaar kende het dossier en wou wellicht aangeven dat het kabinet haar goedkeuring had gegeven om het dossier te bekijken.” Nochtans stonden er in die e-mail nog aanwijzingen dat de kogel al door de kerk was van zodra het kabinet EWI verplichtte om het dossier op de lijst te zetten.

Het dossier van Imec en Vito werd namelijk met grote spoed behandeld. Terwijl alle andere dossiers vijf weken voordien al waren afgerond, bleek er op woensdag 2 juni over het waterstoflabo in Genk nog geen officieel dossier aanwezig bij EWI. En er was amper tijd om dat te verhelpen. “Lukt het om vanavond al iets in te dienen?", schreef de ambtenaar begin juni. “Want ik wil morgenochtend aan de nota voor de Vlaamse regering beginnen.”

Imec en VITO kregen toestem?*ming om de officiële procedure te doorkrui?*sen. Dat wijst op een voorkeurs?*be?*han?*de?*ling

Imec en VITO kregen op die manier de toestemming om de procedure te doorkruisen. Ze mochten hun samenvatting voor de regering al insturen nog vóór het officiële dossier was goedgekeurd. Dat wijst op een voorkeursbehandeling.

“De ambtenaar deed een voorafname”, geeft Hanssens toe. “Ik begrijp dat. Ze wist dat het dossier afkomstig was van twee zeer vermaarde onderzoekscentra en dat de kans groot was dat zij hun dossier correct zouden afwerken.”

Er werd Imec en VITO ook gezegd wat er in het dossier geschreven moest worden zodat het geen discussie kon veroorza?*ken binnen de regering

Imec en VITO kregen van de ambtenaar echter meer dan alleen een spoedbehandeling. Er werd hen ook gezegd wat er in het dossier moest geschreven worden, zodat het geen discussie veroorzaakte binnen de regering. Er was namelijk iets vervelend: de Universiteit Hasselt wou óók een nieuw waterstoflabo bouwen en werd een maand voordien al geselecteerd voor 1,6 miljoen euro uit het Veerkracht-fonds. Dat labo zou in Diepenbeek komen, op amper tien kilometer van het waterstoflabo waar Imec en VITO ook geld voor vroegen.

Daarom stelde de ambtenaar voor om in het dossier zeker ‘goed te duiden dat de twee projecten complementair zijn’. VITO loste dat op door te schrijven dat zij in hun labo andere zaken zouden onderzoeken dan de collega’s van UHasselt, maar dat er tegelijk “gestreefd” zou worden naar “het bekijken” van synergiën. Hoe, wat en wanneer? Dat stond er niet bij. En dat speelde blijkbaar ook geen rol. Het dossier was administratief in orde, kon naar de regering en kreeg daar groen licht.
In deze mail legt de ambtenaar van EWI uit dat Imec en VITO ‘goed moeten duiden’ dat hun waterstoflabo complementair is met dat van UHasselt.
In deze mail legt de ambtenaar van EWI uit dat Imec en VITO ‘goed moeten duiden’ dat hun waterstoflabo complementair is met dat van UHasselt. © rv

Onderzoekscentra VITO en Imec zijn twee logische winnaars in dit verhaal. Zij zagen hun lobbywerk verzilverd en konden 3 miljoen euro belastinggeld bijschrijven om te investeren in een nieuw waterstoflabo. Maar daar stopt het niet. Er waren ook vier private bedrijven die profijt haalden uit de tussenkomst van het kabinet. Het gaat om supermarktketen Colruyt, baggerbedrijf Deme, machinebouwer John Cockerill en staalbedrijf Bekaert. Zij zijn in 2020 samen met Imec en VITO in het consortium ‘Hyves’ gestapt. Hun eerste project? Een waterstoflabo bouwen in Genk.

Het consortium speelde het slim en slaagde erin het waterstof?*la?*bo in Genk dubbel te laten subsidië?*ren, voor een totaalbe?*drag van bijna 5 miljoen euro

Het consortium pakte het slim aan en zocht via twee kanalen overheidssteun. Imec en VITO plaatsten druk bij Crevits en kregen steun via het Veerkracht-fonds. De vier private bedrijven klopten aan bij het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO) en ontvingen daar 1,9 miljoen euro innovatiesteun. Ook dat departement viel toen onder Crevits. Het waterstoflabo in Genk werd dus dubbel gesubsidieerd, voor een totaalbedrag van bijna 5 miljoen. Als we het mailverkeer over het dossier analyseren, dan was 3 miljoen daarvan rechtstreeks te danken aan de tussenkomst van Crevits.
Minister Crevits: “Er was geen druk op ambtenaren.”

“Er is geen druk geweest vanuit mijn kabinet in dit dossier”, vindt minister Crevits. “Dat de administratie en het kabinet goed samenwerken en informatie aan elkaar doorgeven, is normaal en erg belangrijk om tot goede besluitvorming te komen. Meer is er niet aan de hand.”

Er is geen druk geweest vanuit mijn kabinet op de administra?*tie. Er is enkel goed samenge?*werkt. Meer is er niet aan de hand
Voormalig Vlaams minister van Innovatie Hilde Crevits (CD&V)

Ook EWI is het niet eens met de conclusie die we op basis van het mailverkeer trekken. “Ik heb geen druk ervaren om dit dossier goed te keuren”, zegt leidend ambtenaar Johan Hanssens, die in het verleden nog directeur was van Open Vld. “Er zijn ook geen klachten geweest over de procedure en de Inspectie van Financiën heeft alle dossiers goedgekeurd.”
Expert: “Symbool van oude Vlaamse ziekte”

Professor Bestuurskunde Steven Van de Walle (KU Leuven) schrikt niet van de manier waarop het kabinet Crevits te werk is gegaan. “Ik zie dit helaas als een symbool van een oude, Vlaamse ziekte waarbij kabinetten en ministers een stevige greep willen houden op het geld dat ze verdelen. Nochtans zijn de regels helder: het kabinet zet de lijnen uit qua beleid en de ambtenaren voeren uit. Maar hier is die scheiding duidelijk niet gerespecteerd. Dat is problematisch. Zowel het kabinet als de administratie moeten zich beter bewust zijn van hun rol in het systeem.?*De minister mag geloven dat ze geen druk heeft gezet op de ambtenaren, maar in werkelijkheid ervaren ambtenaren dat anders. Dat zie je ook hier weer. Er zijn er maar weinig die durven ingaan tegen een ‘suggestie’ van het kabinet. Bovendien vind ik dat deze procedure erg rommelig is verlopen, wat de deur openzet voor discussies.”