D'hondt vs Imperiali

[Anna List]

Help Archief Print E-mail dinsdag 05 september 2006
CD&V heeft 171 raadsleden te veel



Dossier

• Gemeenteraadsverkiezingen 2006

Bekijk de pagina uit de krant

document.write('');document.write('');

Alle verkiezingen in Vlaanderen gebeuren volgens het systeem-D'Hondt. Alleen de gemeenteraadsverkiezingen niet. Dat vertekent de uitslag meer dan u zou denken.

Het lijkt wel oninteressante hogere wiskunde: de manier waarop de zetelverdeling bij verkiezingen wordt uitgerekend, is voor haast alle kiezers een groot mysterie. Toch is het belangrijk om te weten dat het systeem niet neutraal is. Het is bedacht door de grote partijen en bevoordeelt de grote partijen. Cru gezegd: in de voetbalwereld gaat onder supporters al lang het verhaal dat grote ploegen steevast bevoordeeld worden, in de politiek is dat geen verhaal maar een feit.

Zetelverdelingssystemen vertekenen het beeld. Een partij die 10 procent van de stemmen haalt, haalt daarom nog niet 10 procent van de zetels binnen. De verdelingssystemen zijn bedoeld om een rem te zetten op allerhande kleine partijtjes en kleine percentages. Te veel kleine partijen zorgen immers niet voor werkbare meerderheden. Welke zetelverdelingssystemen bestaan er? In Vlaanderen wordt bij alle verkiezingen het systeem-D'Hondt toegepast: bij de federale verkiezingen, de Vlaamse verkiezingen, de provincieraadsverkiezingen, de districtraadsverkiezingen. Eén uitzondering. Bij de gemeenteraadsverkiezingen wordt plotseling een ander systeem toegepast: Imperiali. Imperiali bevoordeelt grote partijen nog meer dan D'Hondt.

In de extra bijlage vandaag leggen we heel precies uit hoe beide systemen werken. Voer voor muggezifters is het niet. In heel Vlaanderen gaan door de keuze van het systeem immers 239 zetels aan het schuiven. Haast één per gemeente dus.

Wanneer de zetels bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen niet waren verdeeld volgens Imperiali maar volgens het systeem-D'Hondt, zou CD&V liefst 171 raadsleden minder tellen, de VLD 68. Winnaar zou vooral Groen! zijn. Met exact dezelfde uitslag, maar een ander zetelverdelingssysteem, had Groen! in 2000 99 raadsleden meer gewonnen. De toenmalige Volksunie had er 39 gewonnen, de SP.A 1, Vlaams Belang 65 en andere partijtjes 35.

Deze cijfers circuleerden tijdens de regering-Dewael in meerderheidskringen. Die Vlaamse regering van VLD, SP.A en Groen! dacht er immers sterk aan om het systeem voor de gemeenteraadsverkiezingen te wijzigen van Imperiali in D'Hondt. De vraag kwam vooral van Groen! (Agalev). Begrijpelijk. Bijna 100 raadsleden extra is niet niets. Dat CD&V toen in de oppositie zat, maakte een verandering van systeem nog meer plausibel. Ten slotte had de paars-groene meerderheid dan met één pennentrek 171 raadsleden afgesnoept van de concurrentie.

De wakkere burger, een vzw die lokale democratie bevordert, berekende op vraag van De Standaard wat een wijziging van Imperiali in D'Hondt had betekend in enkele concrete gemeenten. In Gent hadden Vlaams Belang en SP.A dan elk een zetel minder gekregen bijvoorbeeld en Volksunie en Agalev elk één meer. In Leuven hadden SP.A en CD&V dan weer elk één zetel verloren ten voordele van Vlaams Belang en Volksunie. In Kortrijk haalde Stefaan De Clerck zijn volstrekte meerderheid alleen dankzij Imperiali. Met D'Hondt was hij twee zetels kwijt: één voor Groen! en één voor Vlaams Belang.

Imperiali wijzigen in D'Hondt zou trouwens drie volstrekte VLD-meerderheden de das omdoen en 12 volstrekte CD&V-meerderheden.

Vaak wordt ook het argument gebruikt dat Imperiali tenminste Vlaams Belang tegenhoudt. Dat klopt. Maar hoe groter Vlaams Belang wordt, hoe meer de partij bevoordeeld in plaats van benadeeld wordt met Imperiali. In de Antwerpse districten dreigt dit al en dus... worden de zetels er via D'Hondt verdeeld.

Van onze redacteur Bart Dobbelaere
uit De Standaard


... de spelregels worden dus nog maar eens verandert tijdens het spel ...
alles om één partij tegen te houden ... mooie democratische instelling ...dit is gewoonweg schandalig ... gelijk welke PC politicus die het woord democratisch nu nog in de mond durft nemen zou meteen het schaamrood op de kaken moeten krijgen !

[lombas]

"Te veel partijen zorgen voor onwerkbare meerderheden,"

Wauw, als argument tégen democratie kan dat tellen.

[1handclapping]

In Angelsaksische landen stemt men doorgaans in districten, telkens voor één
afgevaardigde volgens het principe "The winner takes it all". Wat maakt dat
waar er meedere kandidaten voor één mandaat opkomen, de uiteindelijke overwinnaar slechts met een 20tal procentjes kan verkozen geraken. Bovendien is er in die landen geen opkomstplicht m.a.w. een gemeenteraadslid en/of parlementslid kan daar best gekozen worden met slechts een kleine 10 % aktieve steun uit zijn/haar district. & toch zijn de angelsaksische landen democratieën.. men kan spreken van de "zwijgende meerderheid", de "uitverkiezing door de echte politiek geïntresseerden" en dies meer. Gelijktijdig zien we in die landen een toenemend belang van directe volksbevragingen, een vervlakking van de politieke ideologie en een groot gewicht van de rechterlijke macht.

Op het "continent" heeft men in de recente geschiedenis ook her en der met
het kiesstelsel experimenten aangegaan, waarbij een mengsel van "narionale"
of "regionale" lijsten en districtsgebonden kandidaten geacht wordt een evenwicht te brengen tussen centrale partijmacht en regionale belangen.
In combinatie met "kiesdrempels" en "waarborgen" moet dit in wezen nieuwkomers in de politiek ontmoedigen.

Zelfs de meest perfecte democratie zal altijd bestuurd worden door mensen/partijen die zich zo lang mogelijk aan de macht vastklampen.
In autrcratische systemen is dit doorgaans nog flagranter (Generaal Franco,
Castro, De N-Koreaanse Dynastie..)

Het klinkt als een boutade, maar een lotto-systeem is mogelijk nog het meest democratische..

[Turkje]

Als politiek een koehandel is, wie wilt er dan GAIA spelen?

[Anna List]

het worden natuurlijk wel nieuwe spelregels ... waardoor verkiezingsresultaten vergelijken ... eigenlijk onmogelijk wordt ... eens benieuwd of de specialisten dat er op 'bollekenszondag' ook zullen bijvertellen ...

[Jazeker]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

"Te veel partijen zorgen voor onwerkbare meerderheden,"

Wauw, als argument tégen democratie kan dat tellen.

Het zal ook daarom zijn dat ze overal met 83 partijen in een "anti Belang" monstercoalitie bijeen kruipen.

[Cynical Ice]

Verbaasd dit eigenlijk nog iemand???

[LeMmOnN]

Oorspronkelijk geplaatst door Cynical Ice

Verbaasd dit eigenlijk nog iemand???

Het verbaast me niets!!!

Sorry, maar ik wilde ook wel eens een taalfout verbeteren

[Cynical Ice]

Aargggh ik haaaat taalfouten!!!
Maar door die stomme examens kan ik minder en minder deftig Nederlands! Altijd maar die afkortingen doen mij twijfelen aan de simpelse DT-regeltjes!

Ik schaam mij zo!! Bijles, iemand?

[Internaut]

In hoeveel gemeenten komen de traditionele partijen eigenlijk op ?

[Anna List]

Oorspronkelijk geplaatst door Cynical Ice

Aargggh ik haaaat taalfouten!!!
Maar door die stomme examens kan ik minder en minder deftig Nederlands! Altijd maar die afkortingen doen mij twijfelen aan de simpelse DT-regeltjes!

Ik schaam mij zo!! Bijles, iemand?

die regels moet je kennen natuurlijk, maar even het dt-werkwoord vervangen door bvb het werkwoord "lopen'' is zeker zo snel ...

tot zover de bijles ...

[lombas]

Oorspronkelijk geplaatst door Jazeker

Het zal ook daarom zijn dat ze overal met 83 partijen in een "anti Belang" monstercoalitie bijeen kruipen.

83 partijen in het parlement zou zo cool zijn.

[Heftruck]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

"Te veel partijen zorgen voor onwerkbare meerderheden,"

Niet noodzakelijk, 't hangt allemaal af van hoe de verdeling ligt. Ik zie trouwens niet veel heil in dat "meerderhedensysteem", dat moet toch anders kunnen?

[1handclapping]

Oorspronkelijk geplaatst door Heftruck

Niet noodzakelijk, 't hangt allemaal af van hoe de verdeling ligt. Ik zie trouwens niet veel heil in dat "meerderhedensysteem", dat moet toch anders kunnen?

Er is inderdaad een systeem van bv. slechts 2 grote partijen
waar binnen elke partij diverse strekkingen bestaan (De 88 Partijtjes van Lombas zouden dan verdeeld zijn in 2 "Partijen").
Op die manier vermijdt je "colatieregeringen" en heb je altijd
een eenvoudige, duidelijke keuze als partijloze kiezer. Als partijlid heb je dan uiteraard een ingewikkeldere rol omdat je daar een evenwicht tussen de diverse fractie moet betrachten.

Het andere systeem verbiedt gewoon politieke partijen als dusdanig en geeft de mensen de mogelijkheid om individuele kandidaten uit te verkiezen. In de praktijk hebben deze zich aan de "algemeenheid" te konformeren, nu en dan zijn er echter altijd individuen die erin slagen hun tegendraadsheid door te zetten .. zelfs in wat wij zien als autocratische totalitaire systemen. De paradox is inderdaad dat er éénpartijstaten zijn die in wezen democratischer zijn dan sommige meerpartijenstelsels.

Het is een legitiem "links" standpunt om het democratisch gehalte van een meerpartijendemocratie in vraag te stellen.

[Dimitri]

Het trieste is dat de methode-D'Hondt óók de grote partijen bevoordeelt, alleen minder dan bij de methode-Imperiali, dat bijna stemvervalsend is. Het meest democratische is bij mijn weten de methode-Hare-Niemeyer, genoemd naar de Engelse advocaat Thomas Hare en de Duitse wiskundige Horst Niemeyer. Hierbij wordt eerst het Hare-quotum vastgesteld door het totaal aantal uitgebrachte stemmen te delen door het totaal aantal te verdelen zetels. Dit is het aantal stemmen dat nodig is om één volledige zetel te behalen. Als alle volledige zetels zijn verdeeld, worden de restzetels verdeeld volgens het systeem van de grootste overschotten, d.w.z. als partij A 4,4 maal de kiesdeler heeft behaald en partij B 8,3 maal, krijgt partij A de restzetel.

De methode-D'Hondt, naar de Belgische rechter en wiskundige Victor D'Hondt, staat bekend als het systeem van de grootste gemiddelden. Hierbij wordt het totaal aantal stemmen op de lijst gedeeld door het aantal reeds behaalde zetels plus 1. Dit systeem is niet alleen ingewikkelder, maar bevoordeelt bovendien grotere partijen omdat deze meer stemmen op de lijst hebben (dus een groter getal boven de breuklijn, dus een grotere uitkomst als gemiddelde).

De methode-Imperiali, naar de Belgische senator voor de katholieke partij Pierre Guillaume Imperiali des Princes de Francavilla (weet je meteen uit welke hoek de wind waait), is bewust bedoeld om kleinere partijen te benadelen. Meneer Imperiali wilde het door de komst van het algemeen kiesrecht groeiende aantal partijen de kop indrukken en bedacht een systeem om de grotere partijen (waaronder zijn eigen katholieke partij) nòg meer te bevoordelen dan in de methode-D'Hondt, nl. door in de berekening van D'Hondt het totaal aantal stemmen op de lijst te delen door het totaal aantal reeds behaalde zetels plus 2.

In Nederland wordt de methode-Hare-Niemeyer gebruikt bij verkiezingen van volksvertegenwoordigingen kleiner dan 19 zetels, juist omdat daar kleinere partijen het toch al moeilijker hebben om een zetel te krijgen. In vertegenwoordigingen groter dan 19 zetels wordt het Hare-quotum (de kiesdeler) gebruikt in combinatie met de methode-D'Hondt voor de verdeling van alleen de restzetels. In België wordt de methode-D'Hondt gebruikt voor de verdeling van alle zetels, en dat inderdaad bij alle verkiezingen behalve de gemeenteraadsverkiezingen, waar de methode-Imperiali gebruikt wordt.

[La Chunga]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

83 partijen in het parlement zou zo cool zijn.

Zoveel individuen als zetels, nog beter.

[Jozef Ostyn]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

83 partijen in het parlement zou zo cool zijn.

Niet echt.

Persoonlijk ben ik voorstander van een beperkter aantal partijen. Daardoor zou er een duidelijke meerderheid en een duidelijke oppositie zijn. Veel gezonder voor de democratie.

[Knuppel]

Vaak wordt ook het argument gebruikt dat Imperiali tenminste Vlaams Belang tegenhoudt. Dat klopt. Maar hoe groter Vlaams Belang wordt, hoe meer de partij bevoordeeld in plaats van benadeeld wordt met Imperiali. In de Antwerpse districten dreigt dit al en dus... worden de zetels er via D'Hondt verdeeld.

... de spelregels worden dus nog maar eens verandert tijdens het spel ...
alles om één partij tegen te houden ... mooie democratische instelling ...dit is gewoonweg schandalig ... gelijk welke PC politicus die het woord democratisch nu nog in de mond durft nemen zou meteen het schaamrood op de kaken moeten krijgen !

Me dunkt dat er hier eerder bitter weinig verontwaardiging volgt op een toch pertinent fascistische handelswijze.

Zijn we al 'zover heen'?

[Knuppel]

Oorspronkelijk geplaatst door Jozef Ostyn

Niet echt.

Persoonlijk ben ik voorstander van een beperkter aantal partijen. Daardoor zou er een duidelijke meerderheid en een duidelijke oppositie zijn. Veel gezonder voor de democratie.

Als de gezondheid van de democratie je zo aan het hart gaat, waarom reageerde je dan niet op de topicstarter?

[1handclapping]

Oorspronkelijk geplaatst door Knuppel

Me dunkt dat er hier eerder bitter weinig verontwaardiging volgt op een toch pertinent fascistische handelswijze.

Zijn we al 'zover heen'?

Wel, ik ben het volkomen met je eens : het moet gedaan zijn met voortdurend aan het kiessysteem te prutsen met als enig doel de verkiezingsuitslagen te beînvloeden. Een "ideaal" systeem bestaat niet,
ik ga er van uit dat het aantal te verkiezen kandidaten in een kiesdistrict
omgekeerd evenredig is aan het democratisch gehalte en de geloofwaardigheid van de verkozene : één kandidaat zou volgens die
redenering het meest democratische zijn (je mag imperiale D'hond en tutti quanti in je zak steken.. the winner takes it all..), zelfs als men 2, 3, '
kandidaten te verkiezen heeft doet de toekenning van de reststemmen
niet veel ter zake. Maar inderdaad : van zodra er meer dan 10 mandatarissen per distrct aangewezen moeten worden en er veel partijen opkomen wordt het aantal "reststemmen" belangrijker.

Een ernstiger probleem is dat van de "kiesdrempel" : een reële rem op het ontstaan van nieuwe invloedrijke politieke partijen. Hier is de kern van de discussie echter : hoe groot mag de invloed van de politieke partijen resp. hun voorzitters, kernbestuur, politbureau eigenlijk zijn ? Ik zie met graagte hoge kiesdrempels indien de invloed van de locale politici tegenover de momenteel in ons land wel erg machtige politbureau's zou kunnen groeien.