ACV: Klimaatakkoord is historisch, maar voor het klimaat zal het niet genoeg zijn

[Politics.be]

Het maatschappelijk draagvlak om werk te maken van een globaal, bindend, ambitieus en rechtvaardig klimaatakkoord is nooit zo groot geweest als vandaag. Bij de start van de klimaatconferentie kwamen 150 wereldleiders naar Parijs. Allemaal, één voor één, wezen ze op het belang van een goed akkoord om de opwarming aan te pakken. De tekst die goedgekeurd werd is de beste deal die mogelijk was. Het Franse voorzitterschap heeft een huzarenstuk gerealiseerd waar ze alle respect voor verdienen. Maar, voor het klimaat zal het niet genoeg zijn. De transitie naar een koolstofarme en veilige toekomst met 100% hernieuwbare energie is vandaag reeds gestart met progressieve bedrijven, bezorgde burgers en vele organisaties aan het roer. De beleidsverantwoordelijken van 195 landen hebben echter een historische kans gemist om vanuit het beleid de leiding te nemen over deze transitie.


Vrijheid blijheid zal het klimaat niet redden

Het doel van het akkoord is om de gevaarlijke impact van de opwarming te voorkomen. Klimaatwetenschappers geven aan dat daarom de opwarming beperkt moet worden tot 1,5°. Om dit te realiseren moeten we tegen het einde van deze eeuw evolueren naar een volledige koolstofloze samenleving. Het klimaatakkoord gaat lang zo ver niet. Men engageert zich enkel om de emissies ‘zo snel mogelijk’ te laten pieken om vervolgens in de tweede helft van de eeuw tot een evenwicht te komen tussen emissies en opname van emissies. Hiermee wordt de deur opengezet voor mogelijks gigantische achterpoortjes via vaak onbewezen en onbetrouwbare maatregelen inzake koolstofopslag en Geo-engineering.

De 1,5°C langetermijndoelstelling in het akkoord is mooi, maar het is niet meer dan een vrome wens, omdat er geen maatregelen tegenover staan. De ministers erkennen in het akkoord dat hun gezamenlijke engagementen ruim tekort schieten om de opwarming aan te pakken. Vervolgens zijn ze niet gehaast om hier iets aan te doen. In 2018 starten ze een dialoog over de evaluatie van hun engagementen. Een echte stand van zaken wordt pas in 2023 gemaakt, en dan om de vijf jaar. Pas in 2020 worden landen verplicht op hun huiswerk opnieuw te maken, terwijl ze vandaag zelf reeds erkennen dat ze gebuisd zijn.

Zonder extra geld gaat het niet lukken

Ontwikkelingslanden hebben recht op de nodige financiële ondersteuning van de ontwikkelde landen om de omschakeling te maken naar een koolstofarme economie, om zich aan te passen aan de klimaatverandering die vooral bij hun hard toeslaat en om de schade te vergoeden die deze landen nu reeds ondervinden. Ondanks de belofte van o.a. Duits kanselier Merkel die bij de opening stelde dat "What we promised in Copenhagen we have to deliver here" komt de belofte om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar klimaatfinanciering te voorzien NIET in het akkoord. Er wordt enkel gesteld dat de financiering ‘adequaat’ moet zijn. Die 100 miljard per jaar staan niet in het akkoord (dat juridisch bindend is) maar enkel in de beslissing van de landen. Ze "beslisten" dat trouwens al eens eerder in Kopenhagen... Hierdoor is de verplichting veel minder sterk.

Geen plaats voor mensenrechten of rechtvaardige transitie

Hoewel president Hollande aangaf dat COP21 een nieuwe stap zou zijn voor de mensenrechten werd elke verwijzing naar de nood om mensenrechten te respecteren bij alle klimaatacties geweerd uit het akkoord. Bij de start van de onderhandelingen zat er een goede paragraaf in het ontwerpakkoord met verwijzing naar mensenrechten, de rechten van inheemse volkeren, gendergelijkheid en een rechtvaardige transitie voor de werknemers waarbij waardig werk en kwaliteitsvolle jobs gecreëerd worden. Onder druk van vooral de Arabische landen zijn deze zinnen eruit gehaald. Zwaar protest van een zeer brede coalitie van organisaties heeft niet mogen baten. Gelukkig bevat het voorwoord van het akkoord een verwijzing naar de fundamentele rechten waaronder de rechtvaardige transitie voor werknemers. Toch geeft dit een bijzonder ongemakkelijk gevoel: hoe wil men de steun van de bevolking krijgen voor het klimaatbeleid indien niet eens de fundamentele mensenrechten gegarandeerd worden? Ook voor de werknemersbeweging wereldwijd is het een ontgoocheling dat de betrokkenheid en rol van werknemers niet expliciet erkend werd in het operationele gedeelte van het akkoord. We werden enkel gehoord, maar de belangen van werknemers zullen niet actief meegenomen en opgevolgd worden in het internationale klimaatbeleid.


Bron: politics.be