Vluchtwegen, angst voor vrijheid

[tandem]

Interessante analyse waarin drie vluchtwegen herkenbaar worden gesteld

Erich Fromm ziet drie verschillende vluchtwegen die de mens gebruikt om zijn vrijheid en verantwoordelijkheid te ontlopen.

Autoritarisme

Het eerste is autoritarisme of de neiging om de onafhankelijkheid van het eigen zelf op te geven en dat te doen samensmelten met iemand of iets buiten de eigen persoon teneinde zich de kracht te verschaffen die men zelf mist. De mens wordt de indruk gegeven dat hij alleen geluk zal kennen als hij zich onderwerpt aan deze krachten....

Destructivisme

Een tweede vluchtweg is het destructivisme of het gevoel van de eigen machteloosheid tegenover de wereld buiten zichzelf door deze te verwoesten. Deze drift zou voortvloeien uit de individuele en sociale omstandigheden die het leven onderdrukken.

Automatisch conformisme

Tenslotte is er de meest voorkomende vluchtweg, nl. het automatisch conformisme. Daarbij houdt het individu op zichzelf te zijn. Hij neemt volledig de persoonlijkheidsvorm aan die hem door zijn culturele omgeving wordt aangeboden en waardoor hij gaat gelijken op datgene wat anderen van hem verwachten. In elk van de drie vluchtwegen doet de mens afstand van het recht op handhaving van een eigen mening, eigen belangen en eigen geluk.

Recensie: Dirk Verhofstadt
Erich Fromm, De angst voor vrijheid, uitgeverij Bijleveld, 1999.

http://www.liberales.be/boeken/frommvrijheid

Ook in andere kleuren verkrijgbaar

[tandem]

Altijd interessant om zien hoe strijdende partijen elkaar voeden en aan elkaar vasthouden, schijnbaar op zoek naar beterschap maar misschien is het een vluchtweg uit angst voor vrijheid. Een paradox.

Mensen ontvluchten hun persoonlijke verantwoordelijkheid en daarmee eigenlijk ook hun vrijheid en keuzemogelijkheden. Het is alsof ze bang zijn voor die vrijheid. Dit idee werd ontwikkeld door Jean Paul Sartre die in L'existentialisme est un humanisme wees op het feit dat de mens tot de vrijheid veroordeeld is en derhalve van die vrijheid verlost wil worden door te geloven. Daarbij geeft de mens zich over aan religieuze en etnische denkbeelden die het hem aldus 'houvast' bieden.

Deze psychologische ingesteldheid werd uitstekend aangetoond door Erich Fromm in zijn boek De angst voor vrijheid. Alhoewel neergeschreven in 1941 heeft dit boek nog niets aan actualiteitswaarde verloren. Het beschrijft de paradox van de vrijheid die hand in hand gaat met autoritarisme, destructivisme en conformisme.

De mens zit voortdurend geklemd tussen zijn hang naar meer vrijheid en de vlucht voor diezelfde vrijheid. Die vlucht uit zich in de vrijwillige onderwerping aan fundamentalistische religies en aan politieke ideologieën, in de neiging tot zinloos geweld, en in de maatschappelijke aandrift tot sociale aanpassing en maatschappelijk conformisme.

http://www.liberales.be/boeken/frommvrijheid

[C2C]

Liberalen-lectuur is doorgaans minder intellectueel getint dan stationsromannetjes waarin Fanny op droomreis in Benidorm aanpapt met John, terwijl Eric dat niet goed vind.

Dat wordt bij deze weeral eens bewezen. Dat die Dirk Verhofstadt eens een job zoekt, zeg.

[tandem]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

Liberalen-lectuur is doorgaans minder intellectueel getint dan stationsromannetjes waarin Fanny op droomreis in Benidorm aanpapt met John, terwijl Eric dat niet goed vind. Dat wordt bij deze weeral eens bewezen. Dat die Dirk Verhofstadt eens een job zoekt, zeg.

Ook angst voor vrijheid misschien? Inhoudelijk sterke reactie, dat geven we toe.

[C2C]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

Dat die Dirk Verhofstadt eens een job zoekt, zeg.

En Erich Fromm ook, zou ik zeggen. Of die kan beter eerst nog een paar jaar gaan studeren. Of Deleuze Guattari lezen, in plaats van Fanny in Benidorm.

[tandem]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

En Erich Fromm ook, zou ik zeggen. Of die kan beter eerst nog een paar jaar gaan studeren. Of Deleuze Guattari lezen, in plaats van Fanny in Benidorm.

Kennen die verhaaltjes

Een probleem kan niet worden opgelost als je niet weet wat het is. Zelfs als het in werkelijkheid reeds is opgelost, zul jij het probleem nog steeds heb*ben, omdat je niet herkend dat het is opgelost. Dit is de situatie van de wereld. Het probleem van scheiding, wat werkelijk het enige probleem is, is reeds opgelost. Maar de oplossing wordt niet herkend, omdat het probleem niet wordt herkend. Iedereen in deze wereld lijkt zijn eigen speciale problemen te hebben. Toch zijn ze allemaal hetzelfde en moeten ze als één worden herkend, wil de oplossing die ze allemaal oplost, geaccepteerd worden. Wie kan zien dat een probleem is opgelost, als hij denkt dat het probleem iets anders is? Zelfs als het antwoord hem wordt gegeven, kan hij het belang er*van nog niet zien.

http://www.eencursusinwonderen.org/wtekst/les79.php

[Scherven A. Mok]

Fromms analyse in angst voor de vrijheid lijkt op het eerste zicht aannemelijk maar laten we toch niet vergeten dat het vooral de economische depressie was die tijdens het interbellum de dictaturen mogelijk gemaakt. Fromm schrijft zeer duidelijk en eenvoudig en dus overtuigend en ik ben ook weer steeds weg van zijn inzichten wanneer ik hem lees maar ik heb nogal veel van zijn werken gelezen en volgens mij bezondigd hij zich zelf aan de eerste vlucht voor de vrijheid, het autoritarisme. Bij hem is die autoriteit niet een leidersfiguur en ook niet een god of religie maar de liefde. Niet die tussen twee personen, de liefdesrelatie, die veelal een onbewuste vorm van eigenliefde is, maar de diepe liefde voor alles wat leeft. Die liefde is mijn inziens al even illusoir als de goden van de religies. En dus trapt Fromm in zijn eigen val want zijn liefde als redmiddel om om te kunnen gaan met de vrijheid is evengoed een autoriteit waar je je moet aan onderwerpen en in geloven. Het is wellicht de slechtste niet maar liefde kan evengoed verstikkend zijn en de kans dat de mensheid in haar geheel die echte liefde in praktijk gaat brengen is nihil. Het is weeral het rijken naar de zon en verwachten zich niet te zullen verbranden. De psychoanalysten gaan ons allemaal helpen wezens te worden die een diepe liefde voelen voor het zijn en het al en aldus gaat de onzichtbare hand van Smith zijn voorwaardelijke morele basis kennen om behoorlijk te functioneren. Yeah right.