Ethiek van het inkomen?

[Doffer]

Mijnheer Verhulst,

Naar aanleiding van het verschijnen van de lijst van de rijkste mensen en de torenhoge vergoedingen van "manager", politici, bedrijfsleiders, doktersspecialisten, enz... stel ik mij de vraag of ook aan de hoogte van een inkomen geen ethische grenzen zijn of zouden moeten zijn?

Is een inkomen uit kapitaal... dus zonder er zelf "iets" te moeten voor doen te verantwoorden en eventueel tot hoever?

Is het normaal - menselijk en ethisch gesproken dat iemand 10 miljoen € verdient (?) - ONTVANGT... op een jaar? (twee luxueze villa's op één jaar)

Zou de gemeeschap niet beter af zijn met ook een beperking aan het inkomen, dat dan kan ingezet worden om de armoede in de wereld te bestijden?

[Erw]

Oorspronkelijk geplaatst door Doffer

Mijnheer Verhulst,

Naar aanleiding van het verschijnen van de lijst van de rijkste mensen en de torenhoge vergoedingen van "manager", politici, bedrijfsleiders, doktersspecialisten, enz... stel ik mij de vraag of ook aan de hoogte van een inkomen geen ethische grenzen zijn of zouden moeten zijn?

Is een inkomen uit kapitaal... dus zonder er zelf "iets" te moeten voor doen te verantwoorden en eventueel tot hoever?

Is het normaal - menselijk en ethisch gesproken dat iemand 10 miljoen € verdient (?) - ONTVANGT... op een jaar? (twee luxueze villa's op één jaar)

Zou de gemeeschap niet beter af zijn met ook een beperking aan het inkomen, dat dan kan ingezet worden om de armoede in de wereld te bestijden?

Als dankzij de prestaties, kunde en/of risico's genomen door, en op eigen kosten van iemand, voldoende anderen een beter leven hebben, dan is elke € verdiend door die iemand, rechtmatig. Dat is toch ethiek?

[Distel]

Als iemand zo zot is om een manager tien triljard euro te betalen, is dat zijn zaak.

[1handclapping]

Helemaal simpel : in elk bedrijf zou het hoogste inkomen niet meer mogen bedragen dan 200 x het laagste. Dit wil zeggen dat de PDG van een multinational waar het laagste inkomen $ 1,- per dag bedraagt niet meer kan verdienen dan $ 200,- per dag.

Je zal eens meemaken hoe hard die manager zijn best gaat doen om de laagste lonen binnen zijn bedrijf te doen stijgen !

[Erw]

Oorspronkelijk geplaatst door 1handclapping

Helemaal simpel : in elk bedrijf zou het hoogste inkomen niet meer mogen bedragen dan 200 x het laagste. Dit wil zeggen dat de PDG van een multinational waar het laagste inkomen $ 1,- per dag bedraagt niet meer kan verdienen dan $ 200,- per dag.

Je zal eens meemaken hoe hard die manager zijn best gaat doen om de laagste lonen binnen zijn bedrijf te doen stijgen !

En of het bedrijf nou 1 werknemer telt of 10000 speelt geen rol?

[1handclapping]

Een bedrijf dat duizenden sukkelaars in 3de wereldlanden aan $ 1,- per dag laat slaven
is nie goe bezig ... een algemeen afdwingbare 200x regel zou inderdaad aan deze vorm van slavernij een einde maken, daar kunt ge heel gerust in zijn.

[Erw]

Oorspronkelijk geplaatst door 1handclapping

Een bedrijf dat duizenden sukkelaars in 3de wereldlanden aan $ 1,- per dag laat slaven
is nie goe bezig ... een algemeen afdwingbare 200x regel zou inderdaad aan deze vorm van slavernij een einde maken, daar kunt ge heel gerust in zijn.

Ahzo, u wilt dus alle bedrijfsvoerders laten opdraaien voor de smeerlapperij van enkele?

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Doffer

Mijnheer Verhulst,

Naar aanleiding van het verschijnen van de lijst van de rijkste mensen en de torenhoge vergoedingen van "manager", politici, bedrijfsleiders, doktersspecialisten, enz... stel ik mij de vraag of ook aan de hoogte van een inkomen geen ethische grenzen zijn of zouden moeten zijn?

Ik ben een voorstander van een economisch leven dat gebaseerd is op de vrije overeenkomst. Mensen moeten op basis van het vertrouwen dat ze in elkaar en in elkaars bekwaamheden hebben, alle mogelijke overeenkomsten kunnen sluiten voor economische samenwerking. De staat moet samenwerking niet opleggen of verbieden.
Bij dit alles hoort ook de vrije markt, waarop de consument vrij zijn voorkeuren moet kunnen manifesteren, en de producent vrij goederen of diensten moet kunnen aanbieden.
De vrije overeenkomst is de natuurlijke drager van het economisch leven. De staat dient het economisch leven niet actief te reguleren. Het economisch leven dient dit zelf te doen, op basis van een netwerk van overeenkomsten (waarbij consumenten- en producentenorganisaties de meest omvattende overeenkomsten kunnen sluiten).
De wet dient wel te zorgen dat ongeoorloofde overeenkomsten worden uitgesloten. Ongeoorloofde overeenkomsten zijn ondermeer afspraken waarbij pseudo-goederen op de markt worden gebracht.
Arbeid hoort bijvoorbeeld niet op de markt thuis. Arbeid is geen koopwaar, omdat de mens geen koopwaar is. De mens kan niet gescheiden worden van zijn arbeid: wie zogezegd 'arbeid' koopt, koopt eigenlijk een stuk mensenleven. De arbeidsmarkt is eigenlijk een afgezwakte vorm van slavenhandel: men verkoopt geen hele mensenlevens, maar nog wel stukjes mensenleven. Uurlonen, weddes enz moeten volgens mij a priori wettelijk vastgelegd worden; zij horen niet het voorwerp van individuele onderhandelingen te zijn.
Ook grond hoort bv niet op de markt thuis. Ik ben voorstander van radicaal privaat grondbezit met dien verstande, dat het dient te gaan om grond die men zelf gebruikt. Wie een stuk grond niet langer gebruikt, dient het over te dragen aan een opvolger naar keuze. Inkomen dat ontstaat door louter formeel grondbezit, zonder dat men zelf iets met die grond aanvangt, lijkt mij onverantwoord.
Er zijn nog wel meer voorbeelden.

Is een inkomen uit kapitaal... dus zonder er zelf "iets" te moeten voor doen te verantwoorden en eventueel tot hoever?

Inkomsten uit kapitaal lijkt mij verantwoord in de mate dat men met dit kapitaal een risico loopt. Men levert in zo'n geval volgens mij een geestelijke prestatie: men moet de leefbaarheid van een economisch initiatief inschatten. Zodra het risico is verdwenen dient ook de interestbetaling zo snel mogelijk te worden stopgezet. Het algemeen principe lijkt mij te zijn: tegenover iedere geldstroom dient een prestatiestroom te staan.

Zou de gemeeschap niet beter af zijn met ook een beperking aan het inkomen, dat dan kan ingezet worden om de armoede in de wereld te bestijden?

De 'gemeenschap' moet de armoede in de wereld niet bestrijden. Collectieve 'solidariteit' is oplichterij. 'Solidariteit' impliceert vrije keuze van het individu. Politici zijn graag op allerlei internationale fora 'solidair', niet met hun eigen geld maar met het geld van de belastingbetaler. Dat is nep. Mensen die armoede willen bestrijden moeten dit op eigen initiatief kunnen doen, individueel of georganiseerd, maar in elk geval zonder enige staatsdwang. Wie zich niet solidair voelt mag niet worden gedwongen om via de fiscus toch mee te doen.

[voicelesscharlie]

Oorspronkelijk geplaatst door 1handclapping

Een bedrijf dat duizenden sukkelaars in 3de wereldlanden aan $ 1,- per dag laat slaven
is nie goe bezig ... een algemeen afdwingbare 200x regel zou inderdaad aan deze vorm van slavernij een einde maken, daar kunt ge heel gerust in zijn.

Maar in den belziek verdient een werknemer gemiddeld 60€ per dag.
Dan mag den PDG 12.000€ per dag verdienen volgens U.
Schoon socialist zijde gij.

[Doffer]

Mh Verhulst, dank voor uw antwoord, waar ik me voor een groot deel kan bij aansluiten.

Waar ik het wel moeilijk mee heb is de uitdrukking "vrije economie" en het zelf reguleerende dat hierop zou moeten - kunnen - volgen.

- De vrijheid van de mensen aan de onderkant in het economisch gebeuren is heel beperkt, zoniet onbestaande.
- De hebzucht en bezitsdrang van de economisch sterken kent (en heeft) geen grenzen, waardoor de meest essentiële behoeften van de "onderlaag" in het economisch bestel niet of zelfs nooit enige kans maakt. In die zin is een vorm van verplichte solidariteit te verkiezen boven de vrijheid al of niet "solidair" te zijn. Hiervoor refeer ik naar bv. de verplichte ziekteverzekering. Zonder deze verplichting hadden wij nu niet de gezondheidszorgen die we nu kennen.

In het rapport van de wereldbank, waarop Prof.senator Degrauwe, twee dagen geleden in de senaat sprak, beweert men dat de armoede in de wereld zou afgenomen zijn met 20% in de periode van 1997 tot 2002. Zij gaan hiervoor uit van een absolute armoedegrens van 1$ per dag. Wanneer men echter rekening houdt met een absolute armoedegrens van 2$ stelt men echter al een stijging met 39% vast. In die zin heeft bv ons land geen enkele arme! Terwijl bv in 1981 één op de 9 armen in Afrika woonde, is dit nu in 2002 gegroeid van 1 op drie!

Anderzijs, economisch gezien heeft (in ons land!) - bv, een verhoging van een netto inkomen van 5000€ geen bijkomend effect, voor o.m. het binnenlands verbruik. Het "meerinkomen" zal dan uitsluitend gebruikt worden om meer "bezit" (kapitaal en goederen) te verwerven.

Een ander "voorbeeld" zonder te willen veralgemenen, een dokter specialist die uit de sociale zekerheid (100% solidariteitsgelden van o.m. arbeiders en bedienden!) een riant inkomen van 500.000€ per jaar incasseert (waar een goedbetaalde arbeider de helft van zijn loopbaan moet voor werken) is naar mijn gevoel ... etisch niet te verantwoorden.

Ooit stelde het ACV een maximale loonspanning voor van 1 tegenover 5. Bv. het laagste loon bedraagt in een bedrijf 1.000€ dan zou het hoogste maximaal 5000€ per maand mogen bedragen.

Zou het niet, in het kader van een toenemende globalisatie en een één wordende wereld niet hoogtijd worden, dat een breed maatschappelijk debat op gang komt over de vraag: wanneer is een inkomen menselijk, economisch, sociaal en etisch verantwoord?

[John Stufflebeam]

Oorspronkelijk geplaatst door 1handclapping

Helemaal simpel : in elk bedrijf zou het hoogste inkomen niet meer mogen bedragen dan 200 x het laagste. Dit wil zeggen dat de PDG van een multinational waar het laagste inkomen $ 1,- per dag bedraagt niet meer kan verdienen dan $ 200,- per dag.

Je zal eens meemaken hoe hard die manager zijn best gaat doen om de laagste lonen binnen zijn bedrijf te doen stijgen !

... door die met het laagste inkomen te ontslaan...

[Eric Verhulst]

Zou het niet, in het kader van een toenemende globalisatie en een één wordende wereld niet hoogtijd worden, dat een breed maatschappelijk debat op gang komt over de vraag: wanneer is een inkomen menselijk, economisch, sociaal en etisch verantwoord?

In plaats dat weer eens betweterig te gaan opleggen, is er een veel simpeler manier, nl. transparantie. Als er schandalen zijn, dan komen die snel te voorschijn. Neem het geval Picanol en vergelijk dat met het OCMW Antwerpen. In beide gevallen is men uit de bocht gegaan. Bij Picanol is dat snel naar boven gekomen, bij het OCMW is dat jaren onbekend geweest en heeft het niet de kop van de verantwoordelijke Voortzitterster maar van de boekhouder gekost.

Men moet goed beseffen dat in de meeste europese staten de economie voor de helft bij de overheid zit maar dat die geen ernstige boekhouding heeft. Zelfs na het schandaal in Antwerpen kun je geen cijfers vinden die de totale begroting (balans, resultaat rekening, ...) weergeven. Het laatste jaarverslag dateert van 2003.

Als men misbruiken wil tegen gaan (wat een goede zaak is) dan moet er dat bereiken door natuurlijke transparantie en gekoppeld aan ernstige beteugelingen. Als de aandeelhouders er anders over denken, dan zal het dat vroeg of laat zuur opbreken.

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Doffer

Mh Verhulst, dank voor uw antwoord, waar ik me voor een groot deel kan bij aansluiten.

Waar ik het wel moeilijk mee heb is de uitdrukking "vrije economie" en het zelf reguleerende dat hierop zou moeten - kunnen - volgen.

- De vrijheid van de mensen aan de onderkant in het economisch gebeuren is heel beperkt, zoniet onbestaande.
- De hebzucht en bezitsdrang van de economisch sterken kent (en heeft) geen grenzen, waardoor de meest essentiële behoeften van de "onderlaag" in het economisch bestel niet of zelfs nooit enige kans maakt. In die zin is een vorm van verplichte solidariteit te verkiezen boven de vrijheid al of niet "solidair" te zijn. Hiervoor refeer ik naar bv. de verplichte ziekteverzekering. Zonder deze verplichting hadden wij nu niet de gezondheidszorgen die we nu kennen.

'Verplichte solidariteit' kan korter worden omschreven als: diefstal. Het is een nieuwspraak-uitdrukking. Het begrip 'solidariteit' impliceert vrijwilligheid. Gedwongen solidariteit is een logische onmogelijkheid.

Ik acht het volstrekt onbewezen dat de verplichte ziekteverzekering op een of andere manier superieur zou zijn aan een vrij gesloten verzekering. Ik zie voor die veronderstelling geen enkel argument, wel integendeel. De verplichte staatsverzekering is een gedwongen monopolie, waardoor ruimte wordt geschapen voor grootschalig misbruik en afleiding van middelen.

Dat die 'onderlaag' geen kans krijgt, is ten dele reëël maar wordt ten dele ook in de hand gewerkt door het politiek-correcte systeem van dwangmatige nepsolidariteit. Dwangeldstromen creren passiviteit en afhankelijkheid bij de ontvanger.

Economische hervormingen zijn zeker nodig. Men dient echter te weten wat men precies hervormt. Een criterium lijkt mij te zijn: geldstromen waar geen productieve stroom tegenover staat zijn onterecht. Rente-op-rente, in wezen mogelijk gemaakt door het monetaire staatsmonopolie, is een voorbeeld. Indien productieve burgers de mogelijkheid zouden hebben om eigen geld te scheppen, dan zouden zij de passieve geldbezitters een neus kunnen zetten, hun eigen nieuwe geld drukken en elkaar daarmee betalen. Diegenen die leven van rente op het oude geld zouden met waardeloos papier achterblijven. Nu is het zeker niet gunstig om allerlei soorten geld door elkaar te creëren, maar het is wel zo dat ieder inkomen dat alleen maar mogelijk wordt doordat de staat een monetair monopolie oplegt (zodat de productieven zich noodgedwongen moeten laten uitbuiten door de geldbezitters), onterecht is en op een of andere manier moet afgevoerd worden. Op dezelfde manier lijkt inkomen dat voortspruit uit louter grondbezit onterecht. Indien men deze onterechte geldstromen afbouwt zou er reeds veel onrecht verdwenen zijn.

In het rapport van de wereldbank, waarop Prof.senator Degrauwe, twee dagen geleden in de senaat sprak, beweert men dat de armoede in de wereld zou afgenomen zijn met 20% in de periode van 1997 tot 2002. Zij gaan hiervoor uit van een absolute armoedegrens van 1$ per dag. Wanneer men echter rekening houdt met een absolute armoedegrens van 2$ stelt men echter al een stijging met 39% vast. In die zin heeft bv ons land geen enkele arme! Terwijl bv in 1981 één op de 9 armen in Afrika woonde, is dit nu in 2002 gegroeid van 1 op drie!

Ik ben niet geneigd om dit soort armoedestudies au sérieux te nemen.

Ooit stelde het ACV een maximale loonspanning voor van 1 tegenover 5. Bv. het laagste loon bedraagt in een bedrijf 1.000€ dan zou het hoogste maximaal 5000€ per maand mogen bedragen.

Uit de ervaringen van coo¨peratieven als Mondragon blijkt dat de meeste mensen een loonspanning van 1: 3 redelijk vinden, maar een loonspanning van 1:10 onredelijk. Ik vind dat uurlonen niet via vrije onderhandelingen tot stand moeten komen doch direct-democratisch moeten bepaald worden tot op de graad van precisie die met het rechtsgevoel van de burgers overeenkomt. Ik ben voor de vrije markt van goederen en diensten, en voor de vrije overeenkomst op economisch gebied, maar ik ben tegen de arbeidsmarkt die in wezen een slavenmarkt is. De arbeidsmarkt is het lek langswaar de brute macht het economisch schip binnenstroomt; integendeel, pas op basis van democratisch afgegrensde lonen is het mogelijk dat op de vrije markt rechtvaardige prijzen ontstaan voor goederen en diensten.

Zou het niet, in het kader van een toenemende globalisatie en een één wordende wereld niet hoogtijd worden, dat een breed maatschappelijk debat op gang komt over de vraag: wanneer is een inkomen menselijk, economisch, sociaal en etisch verantwoord?

Ik vind dat eerst maar eens democratisch moet beslist worden in hoeverre wij de 'toenemende globalisatie' eigenlijk wensen te accepteren. In elk geval ben ikzelf tegen een "..één wordende wereld" , althans in politiek opzicht. Het is voor de mesnheid van levensbelang dat een hele reeks maatschappelijke opties onafhankelijk naast elkaar kunnen bestaan. Een politiek en maatschappelijk ééngemaakte wereld is de ultieme totalitaire verschrikking.

[Michaël Bauwens]

Het algemeen principe lijkt mij te zijn: tegenover iedere geldstroom dient een prestatiestroom te staan.

Wat is dan jouw standpunt t.o.v. een basisinkomen?

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Michaël Bauwens

Wat is dan jouw standpunt t.o.v. een basisinkomen?

Zoals ik hier op een andere draad reeds heb uiteengezet, bestaan er bepaalde vormen van arbeid die maatschappelijk absoluut noodzakelijk zijn maar die door hun aard zelf een schenkkarakter hebben. Mensen moeten ruimte hebben voor dat soort arbeid. Momenteel bestaat er ook een basisinkomen, maar op verdoken, slecht gestructureerde en zeer onrechtmatige wijze: kindergeld, belastingaftrek, oneigenlijk gebruik bv werkloosheidssteun enz enz Het is aangewezen om die productie- en geldstroom in zijn ware aard direct te voorschijn te laten komen.

[Marco]

Oorspronkelijk geplaatst door 1handclapping

Helemaal simpel : in elk bedrijf zou het hoogste inkomen niet meer mogen bedragen dan 200 x het laagste. Dit wil zeggen dat de PDG van een multinational waar het laagste inkomen $ 1,- per dag bedraagt niet meer kan verdienen dan $ 200,- per dag.

Je zal eens meemaken hoe hard die manager zijn best gaat doen om de laagste lonen binnen zijn bedrijf te doen stijgen !

Poepsimpel: de manager veranderd van bedrijf waar de laagste lonen hoger zijn. De 1$ arbeider zal een manager krijgen die zelfs die 1$ in de weegschaal legt. Leve de vooruitgang!

Is dat ook voor voetbalclubs? Amaai, ik ga dan daar het gras afdoen. 1/200 van een topvoetballer is ... de lotto!

[1handclapping]

Ik noteer dat tegenover elk inkomen er een "prestatiestroom" zou moeten bestaan & dat
"arbeid" op zich geen onderdeel zou mogen zijn van een "vrije markt", bovendien
moet er geen georganizeerde "solidariteit" zijn, maar zijn derhalve aan de vrije markt ondehevige vezekering(smaatschappijen) aangewezen. Dit is een wonderllijk samenraapsel van stellingen die met elkaar volkomen in tegenstrijd zijn en waarvan de letterlijke toepassing bijna misdadige gevolgen zou hebben.
Ik noem maar 1 zaak : gehandicapten, maak dit afhankelijk van liefdadigheid ?
onderwijs : laat dit volledig betalen door de ouders
...

beter nog , het gaat hier om mede mensen met dwingende dringende behoeften,
we kunnen andere zaken waarvoor de staat in onze zakken zit misschien beter afhankelijk maken van een vrijwillige bijdrage zoals :
- lonen van diverse mandatarrissen van uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht
(in het laatste geval zal dit waarschijnlijk het onpartijdig gehalte van de rechters drastisch verhogen)
- de aanleg van wegen en andere infrastruktuurzaken (zeer bevorderlijk ivm met het Nimby fenomeen), over zandwegen is het overigens prettig fietsen.

Vanzelfsprekend is het idee om de maximumlonen en minimumlonen te begrenzen
in de huidige stand van zaken een utopie, wegens niet-afdwingbaar. Een ander argument is dat het aftoppen van die paar lonen op de toestand van de wereld-armoede zuiver mathematisch weinig effect zal hebben ; in het argument dat de rijkste top van de wereldburgers om hun centen te kunnen spenderen ook nog eens nuttige arbeidsplaatsen scheppen geloof ik niet.

Onze vriend Doffer kwam met een verhouding 1 tot 5 voorgesteld door het ACV -
ik geloof dat dit echt om te lachen is. Het meest fantazierijke is de stelling dat het invoeren van een 1 op 200 verhouding een "straf" zou zijn voor de managers -
men mag mij altijd straffen met een inkomen van $ 200,- per dag.

Opmerkelijk is ook de redenering van John Stuffelbaum : het verhogen van de inkomens van managers door de laagste inkomens te ontslaan. Ergens leeft de gedachte dat een
manager of kapitalist het liefst veel geld verdient zonder personeel te moeten betalen.
Dit is misschien zo voor zelfstandige ambachtslieden, de poenscheppende bedrijven en hun managers weten wel beter... hun winststreven is daarom nog niet verwerpelijk,
maar moet een maatschapopelijke dimensie krijgen zoals in "optimaal" zijn ipv "maximaal". Ik weet niet meer van wie de quote komt, maar het is in elk geval zeer relevant en zou bij iedere manager in een kadertje aan de muur moeten hangen :

>Het verschil tussen optimale en maximale winst is hetzelfde als het verschil tussen maximale en optimale lichaamstemperatuur :bij optimale lichaamstemperatuur ben je gezond, bij een maximale lichaamstemperatuur ben je zwaar ziek of dood.

[Percalion]

Daar wil ik nog aan toevoegen dat tegenover een basisinkomen, ook een prestatie staat: bestaan. Je bestaat, je krijgt een basisinkomen. Ziezo. Een volledige ethische verantwoording van basisinkomens vind je trouwens op www.bien.org en www.vivant.org

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door 1handclapping

Ik noteer dat tegenover elk inkomen er een "prestatiestroom" zou moeten bestaan & dat "arbeid" op zich geen onderdeel zou mogen zijn van een "vrije markt", bovendien moet er geen georganizeerde "solidariteit" zijn, maar zijn derhalve aan de vrije markt ondehevige vezekering(smaatschappijen) aangewezen. Dit is een wonderllijk samenraapsel van stellingen die met elkaar volkomen in tegenstrijd zijn

Welke tegenstrijdigheid?

Solidariteit kan door zijn aard niet worden opgelegd; ‘verplichte solidariteit’ is diefstal. Maar verzekering kan heel goed wettelijk verplicht worden gemaakt. Een verzekeringsmonopolie opleggen is alweer wat anders.

en waarvan de letterlijke toepassing bijna misdadige gevolgen zou hebben.Ik noem maar 1 zaak : gehandicapten, maak dit afhankelijk van liefdadigheid ?

Ik zie niet in waarom een van de staat gescheiden verzekeringsysteem slechter zou werken dan het bestaande stelsel.
Vergelijk het met de verzekering voor autobestuurders. De verzekering is verplicht, maar de staat organiseert de economische activiteit van de verzekering niet.

Uit het feit dat veralgemeende verzekering wenselijk is volgt niet dat de staat die verzekering moet organiseren of , erger nog, een verzekeringsmonopolie moet opleggen.

In een recent artikel heb ik het voorbeeld van de Amish genoemd die vrijgesteld zijn van bijdragen aan de US-sociale zekerheid. Ze doen ook geen beroep op de diensten van die sociale zekerheid. Reden: ze blijken in staat om als groep efficiënt voor zichzelf te zorgen, ze verzekeren als groep zichzelf. Daardoor zijn ze tegelijk ook beschermd tegen plundering via het collectivistische systeem. Wat is daartegen het bezwaar?

onderwijs : laat dit volledig betalen door de ouders

Leuk dat u het noemt. Ik heb vier kinderen die nu hoger onderwijs volgen, en mijn vrouw en ik hebben in het bestaande systeem als ouders volledig hun middelbaar onderwijs zelf mogen betalen. Meer nog: er werd ons nog een stuk kindergeld afgenomen ook. Via de belasting betaalden we ondertussen voor het onderwijs van anderen. Om aan dit soort wantoestanden een eind te maken pleit ik voor onderwijsvrijheid op basis van een leerbonsysteem.

[Percalion]

Krijg je minder kindergeld als je kinderen niet naar school gaan? Dat wist ik niet.