Ekonomische demokratie

[Doomy]

Ekonomische demokratie is absoluut noodzakelijk voor andere vormen van demokratie. Want wat is vrijheid waard als je er de middelen niet voor hebt of krepeert van armoede? Wat is politieke demokratie waard als je geen ekonomische demokratie hebt? Politieke demokratie zonder ekonomische demokratie geeft alleen maar vrijheid aan degenen die het kunnen kopen. Wie arm is moet ten eeuwige dage een feodale onderdanigheid aan de dag leggen tegenover zijn baas en zijn grillen.

Sociale vrijheid betekent dat minder kapitaalkrachtigen niet alleen in teorie maar ook in de praktijk gelijke rechten hebben als kapitaalkrachtigen. Want wat is je teoretische vrijheid als minder kapitaalkrachtige waard als je geen jurist bent, geen legertje dure advokaten kan betalen, en al helemaal geen jarenlange juridische strijd over procedurekwesties kan betalen om je gelijk te halen als je gelijk hebt? De manier waarop Microsoft zijn konkurrenten de arm omwringt of via juridische intimidatie het kopen van produkten van konkurrenten belet is daar een typisch voorbeeld van (http://www.standaard.be/Archief/Zoek...ST17062003_092 en http://www.standaard.be/Archief/Zoek...ST03062003_095). Dit soort ekonomisch machtsmisbruik is op zijn minst wraakroepend!

Neem nu boeren uit derdewereldlanden. Die werken vaak voor multinationals voor hongerlonen. Ze mogen dan zo hard werken als ze willen, maar als ze niet eens de kans krijgen om op eigen benen te staan omdat ze niet tegen het grootkapitaal, oneerlijke handel en monopoliepraktijken kunnen opboksen zullen ze toch hun ganse leven arm blijven. Niet door domheid of luiheid, maar domweg omdat ze niet de middelen hebben. In derdewereldlanden weten de rijken het ook te regelen om anderen voor hen te laten werken zonder zelf iets te doen. Daarvoor hoeven ze gewoon maar hun macht en invloed te gebruiken of te sjoemelen. In welvaartsstaten is het misschien niet zo grof, maar het komt ook vaak neer op machtsmisbruik en bedrog. Al die blitze IT-boys die nu van hun voetstuk zijn gevallen bleken uiteindelijk 100 kubieke meter lucht te verkopen. Ze vroegen daarvoor vergoedingen die niet in verhouding tot hun prestaties stonden. Die zeepbelekonomie is dan ook uit elkaar gespat. Is de ekonomie daar beter van geworden? Ik denk het niet. Een maatschappij die geen deftige lonen wil betalen aan verpleegsters en leraren maar wel waanzinnige bedragen wil betalen aan managers, topsporters en pop- en rocksterren, is ziek.

Voor mijn part mag iedereen rijk en welvarend worden door eigen inspanning, eigen talent, of zelfs door puur geluk. Voor mijn part mag het zonnetje in andermans vijvertje schijnen. Maar iedereen die rechtstreeks of onrechtstreeks een bijdrage heeft geleverd aan de welvaart van een rijke moet daar een rechtvaardige vergoeding voor krijgen. Een rijke heeft ook niet het recht om uit grootheidswaanzin andere mensen als zijn mindere te behandelen. Hij heeft evenmin het recht om anderen middelen van bestaan te onttrekken door zijn dikke portemonnee (kinderen of boeren in derdewereldlanden aan hongerlonen laten werken, alle huizen opkopen aan prijzen die de plaatselijke bevolking niet kan betalen, patenten op gewassen die de plaatselijke bevolking al eeuwen kweekt en ze dan verplichten om ervoor te betalen, monopoliepraktijken,...). Dit laatste zijn roofpraktijken. Vrije handel zonder eerlijke handel en ekonomische demokratie komt neer op feodaliteit. Meer zelfs: het is uiteindelijk zelfs een beperking van de vrije handel van het minder kapitaalkrachtige deel van de bevolking, want er is geen echt free trade zonder fair trade.

Roland Duchatelet van Vivant stelde een tijdje geleden in Humo dat de grootste vijanden van het kapitalisme de kapitalisten zelf zijn omdat ze door hun ongebreidelde hebzucht het systeem ondermijnen. Als konsumenten daardoor geen koopkracht meer hebben kunnen ze immers ook de produkten van de kapitalisten niet meer kopen. Kapitalist-bedrijfsleider Duchatelet is dan ook een voorstander van een basisinkomen voor iedereen, voor een Tobintaks op beursverrichtingen, en voor direkte demokratie via referenda.

Op zijn minst moet ekonomische vrijheid aangevuld worden met ekonomische demokratie, ofwel een gedemokratizeerde ekonomie. De minder kapitaalkrachtigen (werklozen, arbeiders, bedienden, kleine zelfstandigen, mensen in de Derde Wereld,...) moeten gelijke kansen krijgen als de kapitaalkrachtigen (banken, verzekeringsmaatschappijen, brouwerijen, muziekindustrie, multinationals, managers,...). Een demokratizering van de ekonomie is een absolute voorwaarde om ook andere vormen van demokratie (direkte demokratie, evenredige vertegenwoordigende demokratie, taaldemokratie, kulturele demokratie,...) tot hun recht te laten komen. Anders kunnen kapitaalkrachtigen beslissingen afkopen, zoals in de USA soms gebeurt (wat eigenlijk neerkomt op een soort cijnskiesrecht). Een systeem waar de rijken zich feitelijk een president kunnen kopen is een feitelijk cijnskiesrecht.

Hoe moet de weerbaarheid van de minder kapitaalkrachtigen dan tegenover de meer kapitaalkrachtigen worden verhoogd? Een sociale zekerheid met een basisinkomen voor iedereen om iedereen gelijke kansen te geven is een eerste mogelijkheid. Ook antimonopolie-wetten zijn nodig, alsook een verbod op rechtstreekse of onrechtstreekse vormen van cijnskiesrecht (zoals sponsoring van verkiezingskampanjes of het afkopen van verkiezingen/referenda door grote bedrijven), een verbod op rechtsmisbruik door middel van juridische intimidatie voor oneigenlijke doeleinden, enz. Rijk en arm dienen zich aan dezelfde spelregels te houden, moeten gelijke startkansen en kansen op overleven krijgen, en iedereen moet krijgen waarop hij/zij recht heeft.

Een andere mogelijkheid is de konsumentenrechten verdedigen op een manier waarbij niet alleen de prijs/kwaliteitverhouding van goederen en diensten wordt bekeken, maar ook het etisch en ekologisch gehalte ervan. Nog een ander mogelijkheid is copyleft en het publiek domein als alternatief voor copyright en patentrechten die van alles koopwaar wil maken en zichzelf zaken van anderen toeëigenen (zoals multinationals die patenten aanvragen op gewassen die de plaatselijke bevolking al eeuwen kweekt met de bedoeling de plaatselijke bevolking voor het kweken van hun eigen gewassen te laten betalen). Iemand die voor ekonomische demokratie is is geen verwende konsument die liefst alles gratis zou krijgen zonder er ook maar iets voor te hoeven doen, maar een bewuste konsument die een rechtvaardige prijs voor die goederen en diensten wil betalen en eventueel iets meer wil betalen als die op een rechtvaardige en milieuvriendelijke manier werden geproduceerd. Zowel op lokaal vlak als op wereldschaal komt die op voor een rechtvaardige wereldhandel.

[alpina]

Hoe moet de weerbaarheid van de minder kapitaalkrachtigen dan tegenover de meer kapitaalkrachtigen worden verhoogd? Een sociale zekerheid met een basisinkomen voor iedereen om iedereen gelijke kansen te geven is een eerste mogelijkheid.

Een basisinkomen voor iedereen is minder sociaal dan het huidige sociale-zekerheidssysteem, niet alleen degenen die het nodig hebben krijgen een vergoeding maar ook degenen die al stinkend rijk zijn.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door alpina

Een basisinkomen voor iedereen is minder sociaal dan het huidige sociale-zekerheidssysteem, niet alleen degenen die het nodig hebben krijgen een vergoeding maar ook degenen die al stinkend rijk zijn.

Eventueel kun je dat basisinkomen opsplitsen in een onvoorwaardelijk deel (volgens het principe dat iedereen recht op leven heeft) en een voorwaardelijk deel (volgens het principe "geen lusten zonder lasten"). Het voorwaardelijk deel krijgt men dan alleen als men werkt, studeert, of van allebei die voorwaarden vrijgesteld is. Zowel dat "werken" als "studeren" mogen dan ruim worden opgevat. Dat "werken" mag dan bijvoorbeeld ook vrijwilligerswerk in de nonprofit-sektor of het grootbrengen van de eigen kinderen zijn. En dat "studeren" mag dan ook avondles of een beroepsopleiding zijn. Vrijstelling van die voorwaarden zijn bijvoorbeeld minderjarig zijn, gepensioneerd zijn, of hulpbehoevend zijn. Wat de financiering van het systeem betreft: een hogere BTW en lagere arbeidskosten moeten het systeem betaalbaar houden. Op die manier moeten ook bedrijven die hun produkten elders hebben laten produceren meebetalen.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Roland Duchatelet van Vivant stelde een tijdje geleden in Humo dat de grootste vijanden van het kapitalisme de kapitalisten zelf zijn omdat ze door hun ongebreidelde hebzucht het systeem ondermijnen.

Een mooi voorbeeldje daarvan kan je vinden op http://forum.politics.be/viewtopic.php?t=4950.