Toekomst brugpensioen juridisch in gevaar

[Stratcat]

BRUSSEL - De toekomst van het brugpensioen wordt een van de meest gevoelige thema's op het najaarsoverleg tussen de federale regering, de werkgeversfederaties en de vakbonden. De standpunten zijn bekend, en tegengesteld. Maar volgens juristen die vertrouwd zijn met het Belgische arbeidsrecht, moet het debat over behoud of afschaffing van het brugpensioen voorafgegaan worden door een antwoord op de vraag of het brugpensioen niet in strijd is met het verbod op leeftijdsdiscriminatie.



Dat verbod is een van de essentiële onderdelen van de anti-discriminatiewet die begin vorig jaar door het parlement werd goedgekeurd. Het werkstuk van de toenmalige minister van Arbeid, Laurette Onkelinx (PS), werd uitvoerig geanalyseerd door Christian Bayart, advocaat bij het gereputeerde kantoor Allen & Overy, en medewerker van de vakgroep Sociaal Recht aan de Universiteit Antwerpen. Het boek Discriminatie tegenover differentiatie komt in september op de markt, in een uitgave van Larcier (*).

Volgens Bayart is het eindeloopbaandebat van het najaar het uitgelezen ogenblik om uit te klaren of de brugpensioenregelingen niet strijdig zijn met de wet-Onkelinx en of er geen wetgevend initiatief moet genomen worden om het brugpensioen (al dan niet tijdelijk) te kunnen laten bestaan.

,,Het verbod op leeftijdsdiscriminatie houdt in dat werkgevers hun werknemers niet verschillend mogen behandelen op grond van leeftijd. Dat geldt ook voor het gebruik van leeftijdscriteria in cao's. Maar bij het toekennen van een brugpensioenvergoeding speelt leeftijd juist wel een cruciale rol. Werknemers die niet aan de leeftijdsvoorwaarde voldoen, maken er geen aanspraak op. Zij zouden zich gediscrimineerd kunnen voelen op basis van hun leeftijd en naar de rechtbank stappen.''

Bayart erkent dat de anti-discriminatiewet ,,niet de bedoeling had om het brugpensioen af te schaffen''. ,,Maar slordig wetgevend werk maakt het wel mogelijk om het systeem voor de rechter in vraag te stellen. Wellicht niet door iemand van 30 of 40 jaar. Maar dat ligt bijvoorbeeld helemaal anders bij een 54-jarige die bij een bedrijfsherstructurering niet op brugpensioen mag, terwijl zijn 55-jarige collega dat wel mag. Misschien dat een Belgische rechter de logica van de brugpensioen-cao's overeind houdt, maar dat is veel minder zeker voor het Europees Hof van Justitie, in Luxemburg. De Belgische vakbonden, werkgeversfederaties en de regering onderschatten die kans.''

Leeftijdsgrenzen zijn niet uitgesloten in het arbeidsrecht. Maar ze moeten volgens Christian Bayart ,,objectief en redelijkerwijs gerechtvaardigd zijn''. Daarvoor heeft de rechter een wettekst nodig. ,,In de rechtsorde staan cao's lager dan wetten. En de anti-discriminatiewet verbiedt een leeftijdsgerichte aanpak.''

Bestaat er een rechtvaardiging voor het brugpensioen? Bayart geeft een aantal argumenten - ,,of zijn het schijnargumenten?'' - die het brugpensioen juridisch steek doen houden. ,,Soms wordt het vergelijkbaarheidsargument gebruikt. Omdat de arbeidssituatie van jongere en oudere werknemers verschillend is, mogen ze verschillend behandeld worden. Oudere werknemers hebben immers minder (her)tewerkstellingskansen en verdienen extra sociale bescherming. Maar die kansen op de arbeidsmarkt beginnen al vanaf 45 jaar fors af te nemen. En wat te doen met de 54-jarige die niet mag en de 55-jarige die wel mag? Waar zit hier het verschil?''

Er is het historische argument. Het brugpensioen is onderdeel van het arbeidsmarktbeleid en helpt jongeren aan een baan door ouderen vervroegd van de arbeidsmarkt weg te nemen. ,,Wordt dat doel bereikt? Daarover bestaan tegenindicaties. Bovendien stelt zich de vraag of dergelijk beleid nog legitiem is, gezien de lage activiteitsgraad bij oudere werknemers en de nood om die op te trekken.''

Is het brugpensioen niet een soort van positieve actie, zoals die ook voor vrouwen bestaat? Neen, zegt Bayart: ,,Positieve actiemaatregelen zijn juridisch gerechtvaardigd als ze het probleem (de verminderde tewerkstellingskansen) helpen oplossen. Dat is met het brugpensioen zeker niet het geval, want dat lost het gebrek aan werk voor ouderen niet op, alleen het gevolg ervan: de werkloosheid en het inkomensverlies.''

Ook budgettaire argumenten haalt Bayart onderuit. ,,Het brugpensioen voor alle vijftigers is onbetaalbaar. Dat klopt, maar het budget mag nooit een reden van discriminatie zijn. Dat mag bijvoorbeeld ook niet om een verschil aan te houden in loon tussen mannen en vrouwen.''

Als het Europees Hof van Justitie zijn vroegere rechtspraak aanhoudt, bestaat er bij een klacht door een Belgische werknemer ,,veel kans op een veroordeling van het systeem van brugpensionering'', meent Bayart. ,,Om te vermijden dat we in grote rechtsonzekerheid terecht komen - heeft iedereen recht op brugpensioen of juist niemand? - bestaat er een simpele oplossing. De anti-discriminatiewet moet aangepast worden en uitdrukkelijk toestemming geven voor het gebruik van leeftijdscriteria bij het brugpensioen.''

Dergelijke ingreep ligt politiek gevoelig, nu het VBO de afschaffing van het systeem vraagt. Het zou kunnen lijken op een definitieve bestendiging ervan. Bayart aanvaardt die houding niet. ,,Niets doen is de slechtste optie. De betrokken bewindvoerders denken ten onrechte dat het allemaal niet zo'n vaart zal lopen. Het systeem bestaat al jaren, dat klopt. Maar door de wet-Onkelinx zijn betwistingen mogelijk die vroeger geen kans maakten. Het is alleen een kwestie van tijd tot het zover is.''



(*) Discriminatie versus differentiatie. Arbeidsverhoudingen na de Discriminatiewet. 568 blz. Door Christian Bayart, in de reeks Bibliotheek Sociaal Recht van Uitgeverij Larcier.

03/08/2004 Johan Ras ©Copyright De Standaard

[Bitweiser]

Waarom het brugpensioen niet bekijken per sector. Want anders zie ik het niet zitten. Ik verklaar mij nader en neem mijn persoonlijke situatie als voorbeeld. Zelf ben ik IT-er in een bedrijf van ongeveer 500 personen, waarvan de gemiddelde leeftijd ongeveer 35 jaar is. Toevallig ook mijn leeftijd.
Als het brugpensioen niet zou bestaan, dan moet ik nog 25 jaar achter mijn monitor zitten bits en bytes in te voeren. Gezien de technische revolutie moet ik ook nog 25 jaar bijscholen. Vraag het aan alle oudere werknemers, dit is niet haalbaar. We worden zot.
Dan is er arbeidsverdeling. Wat valt er te herverdelen? Ik ben informaticus. Naar welke afdeling moet ik in een informaticabedrijf? Human resources? Met massa's tegelijk?

Tweede voorbeeld. Iemand die productiemedewerker is (lees: aan de band staat) kan wel bijscholing krijgen. Hij kan leren om een heftruck te besturen, kan administratieve taken op zich nemen, kan vrachtwagenbestuurder worden, enz... Maar wat met de mensen die die heftruck reeds besturen? Gaan die de job van die eerste persoon innemen? Neen dus. En indien wel. Met behoud van loon?

U ziet het beste mensen. De integrale afschaffing van het brugpensioen is geen goed idee, net zomin als arbeidsherverdeling een totaal oplossing zou zijn.

[circe]

Loretteke haar wetteke is gewoon een miskleun!

[Supe®Staaf]

Die discriminatiewet blijkt andermaal niet echt goed doordacht.
De bedenker ervan had wat sneller op pensioen moeten gaan.

Weer eens een bewijs dat onze politieke 'elite' er nauwelijks iets beters van bakt dan de doorsneeburger het er zou afbrengen mits inspraakmogelijkheid en bijgevolg grote interesse en betrokkenheid.
Hoeveel % van de burgers zaten immers op dergelijke draak van een wet te wachten?

[Raven]

De anti-discriminatie wet is zo'n typische "quick fix" voor een veel diepgaander probleem. Je kan racisme & discriminatie uiteraard niet gaan bestrijden met een wet. We leven in een zeer complexe maatschappij, wiens immer verdergaande verzuring een prangend bewijs is van het falen van de racismewet.

Zowat alle Quick Fixes hangen met haken en ogen aan elkaar... Zeker de anti-racismewet, die zo ongeloofelijk ruim is te interpreteren, met alle gevolgen van dien.

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door Raven

De anti-discriminatie wet is zo'n typische "quick fix" voor een veel diepgaander probleem. Je kan racisme & discriminatie uiteraard niet gaan bestrijden met een wet. We leven in een zeer complexe maatschappij, wiens immer verdergaande verzuring een prangend bewijs is van het falen van de racismewet.

Zowat alle Quick Fixes hangen met haken en ogen aan elkaar... Zeker de anti-racismewet, die zo ongeloofelijk ruim is te interpreteren, met alle gevolgen van dien.

Mee eens. Dergelijke wetten zijn het product van ideologische zelfbevrediging. Een mooie illustratie is het vervangen in de wet van 'discriminatie omwille van ras' door 'omwille van een zogenaamd ras'. Wat zijn onze wettenmakers toch moreel hoogstaande mensen, ware heiligen in de godsdienst der mensenrechten! Met de maatschappelijke realiteit heeft dit soort wetten niets van doen: wat heeft iemand die werkelijk met racisme te maken krijgt aan die toevoeging van 'zogenaamd'?

[Rr00ttt]

Oorspronkelijk geplaatst door De anarchistische bankier

Mee eens. Dergelijke wetten zijn het product van ideologische zelfbevrediging. Een mooie illustratie is het vervangen in de wet van 'discriminatie omwille van ras' door 'omwille van een zogenaamd ras'. Wat zijn onze wettenmakers toch moreel hoogstaande mensen, ware heiligen in de godsdienst der mensenrechten! Met de maatschappelijke realiteit heeft dit soort wetten niets van doen: wat heeft iemand die werkelijk met racisme te maken krijgt aan die toevoeging van 'zogenaamd'?

Om er dan nog niet eens bij te zeggen dat ongeveer 99,9999999999999999% van de bevolking ervan overtuigd is dat rassen wel degelijk bestaan.

[Dies]

Oorspronkelijk geplaatst door Rr00ttt

Om er dan nog niet eens bij te zeggen dat ongeveer 99,9999999999999999% van de bevolking ervan overtuigd is dat rassen wel degelijk bestaan.

Al dachten alle mensen dat koeien vliegen konden, ....

[Rr00ttt]

Oorspronkelijk geplaatst door Dies

Al dachten alle mensen dat koeien vliegen konden, ....

Volgens u zijn er geen rassen?

[ingenious]

Oorspronkelijk geplaatst door Rr00ttt

Volgens u zijn er geen rassen?

daar zijn al enorm veel threads over geweest, ook threads waar dies zijn mening in geeft. zoek het mss eens op. of moet nu echt elk topic over racisme, homo's en flaminganten vs belgicisten (alles wat er aan vast hangt) draaien?

[Dies]

Oorspronkelijk geplaatst door Rr00ttt

Volgens u zijn er geen rassen?

Wat ik vind is van weinig belang, net zoals het niet van belang is wat andere mensen daar over denken, dat is net het punt dat ik wenste te maken.
Of we al dan niet kunnen spreken over menselijke rassen is een louter wetenschappelijke aangelegenheid en hoe '99% van de mensen' daar over denkt, is dan ook van geen enkel belang.

[NO_EPO]

De echte oneerlijkheid is eigenlijk, de personen die een echte brugpensioen regeling gekregen hebben, niet meer beschikbaar moeten zijn voor de arbeidsmarkt. Terwijl een andere persoon van de zelfde leeftijd op een ander bedrijf ( dat geen geld heeft om een brugpesioen te betalen ) ontslagen wordt, wel moet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt.

[dorus]

Brugpensioen heeft een andere functie. Het houdt de consumptie in stand en dus de lokale welstand.
Wat, denk je, zou er gebeurd zijn in bv. Genk als er 3000 gezinnen op een basisinkomen terugvallen? Hoeveel lokale handelaars zouden in moeilijkheden gekomen zijn? Een sneeuwbaleffect dus.
Brugpensioen, is welvaartondersteunend en dus noodzakelijk.

[Bobke]

Oorspronkelijk geplaatst door dorus

Brugpensioen heeft een andere functie. Het houdt de consumptie in stand en dus de lokale welstand.

Wat, denk je, zou er gebeurd zijn in bv. Genk als er 3000 gezinnen op een basisinkomen terugvallen? Hoeveel lokale handelaars zouden in moeilijkheden gekomen zijn? Een sneeuwbaleffect dus.

Brugpensioen, is welvaartondersteunend en dus noodzakelijk.

Volgens mij had brugpensioen als functie jongeren aan het werk te zetten.
Iedere bruggepensioneerde moest toen verplicht vervangen worden door een jonge werkkracht.
Nu lijkt brugpensioen steeds meer een instrument om het personeelsbestand af te slanken.

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door dorus

Brugpensioen heeft een andere functie. Het houdt de consumptie in stand en dus de lokale welstand.
Wat, denk je, zou er gebeurd zijn in bv. Genk als er 3000 gezinnen op een basisinkomen terugvallen? Hoeveel lokale handelaars zouden in moeilijkheden gekomen zijn? Een sneeuwbaleffect dus.
Brugpensioen, is welvaartondersteunend en dus noodzakelijk.

Waarom zou er dan nog iemand moeten gaan werken? Geeft toch iedereen een uitkering !

[Tegendradigaard]

ik stel voor dat we de antidsicriminatiewet nog eens wat aanpassen.

[dorus]

Oorspronkelijk geplaatst door Turkje

Waarom zou er dan nog iemand moeten gaan werken? Geeft toch iedereen een uitkering !

Mattheüs 5:3

[Turkje]

Oorspronkelijk geplaatst door dorus

Mattheüs 5:3

Dat is een goeie.

Werd zulks niet als argument gebruikt om de arme mensen gelukkig te laten zijn in en met hun armoede, maw als middel tot klassebestendiging? Het brugpensioen en systeem van uitkeringen valt daar inderdaad perfect onder...

[Dies]

Oorspronkelijk geplaatst door Turkje

Dat is een goeie....

Verwacht van dorus geen argument(en); holle woorden, gespeel op de man en in het beste geval een citaat of een bijbelvers, op meer moet je niet hopen.

[maddox]

Pensioen, of brugpensioen, ik heb de gedachten daar al lang aan opgegeven. of de leeftijd daarvoor is opgetrokken tot 105 tegen de tijd ik 65 word, of het is gewoon afgeschaft.

Nu wel niet vergeten dat ambtenaren zichzelf wel zullen beschermen.