Een Nederlandse journalist getuigt: Vlaanderen en Nederland gaan niet samen.

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door quercus

Non-argument? U “vergeet” (heel handig nietwaar?) het echte argument, namelijk dat u hier reeds weken en weken zit te drammen naast het feitelijk onderwerp van deze draad. Wellicht omdat het echte onderwerp u niet zo goed uitkomt.
Enfin, dram maar rustig verder hoor ...

U hoort dat natuurlijk allemaal niet zo graag, Monsieur Quercus. Ik begrijp dat, gezien uw 'Groot-Nederlandse' hersenspinsels. Maar historische feiten blijven nu eenmaal feiten.

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Inderdaad, "toen", d.i. tijdens bepaalde jaren. U begint echter die zaken uit te vergroten net alsof ze opgaan voor het hele tijdperk van de Republiek. Daarom gaf ik u al eerder mee dat de heftigheid van de antikatholieke plakkaten al heel snel plaats maakt voor een gedoogbeleid dat in sommige steden zelfs ruimhartige afmetingen krijgt. Ook gaat u heel selectief met bepaalde zaken om. U verwijst bijvoorbeeld naar de bepaling rond niet-Nederlandse geestelijken in de Republiek om te suggereren dat dit voor alle RK-geestelijken opging. Laat dat echter nu een heel belangrijk onderscheid, ook trouwens onder de Nederlandse geestelijkheid van die tijd. Dit zal trouwens leiden tot de eerste kerkscheuring onder de katholieken in Nederland.

Wees maar zeker dat het opging voor de ganse duur van de Republiek. En zelfs na het opdoeken van de Republiek.

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Wees maar zeker dat het opging voor de ganse duur van de Republiek. En zelfs na het opdoeken van de Republiek.

Een sprekende voorbeeld hiervan is streek van de Liemers.

"In 1816 werd de katholieks streek van de Liemers bij Nederland gevoegd. Hoewel het Koninkrijk formeel godsdienstvrijheid garandeerde, werden katholieken vanaf dit ogenblik ronduit gediscrimineerd. Zo waren zij achtergesteld op het gebied van onderwijs en bestuur. Zo bleef het merendeel van de Liemerse burgemeesters tot diep in de negentiende eeuw protestants. In de Liemers leidde deze openlijke discriminatie aanvankelijk tot problemen. In 1816 werden processies bij wet verboden. De katholieke manifestaties zouden aanstoot geven aan protestanten. Pastoors uit de enclaves kwamen hier hevig tegen in opstand en het lukte uiteindelijk een uitzonderingspositie voor processies in de enclaves te krijgen.

In 1830 barstte de bom. Tijdens de Belgische opstand - waarmee onze zuiderburen zich afsplitsten van Nederland - werden Liemerse jongeren opgeroepen voor de militaire dienst. De katholieke jongeren hadden weinig zin om tegen hun geloofsgenoten in het zuiden te vechten. Op verschillende plekken zoals in Zevenaar en Lobith braken relletjes uit. In Lobith dreigde een groep jongeren het huis van de burgemeester in brand te steken, mochten zij opgeroepen worden. Ook schreeuwden zij Belgische leuzen. De Zevenaarse Hendrik Beeks verklaarde 'dat den eersten die een nummer uit den vlesch wilde nemen hij dood steken zoude'. Het noopte tot militair ingrijpen. Onder leiding van Gouverneur Van Heeckeren van Kell trok een leger van negentig man naar de Liemers om orde op zaken te stellen."




Zoals men kan merken, de discriminatie van de katholieken in Nederland duurde lang. Zéér lang.

[quercus]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

[/color][/b]
Een sprekende voorbeeld hiervan is streek van de Liemers.

"In 1816 werd de katholieks streek van de Liemers bij Nederland gevoegd. Hoewel het Koninkrijk formeel godsdienstvrijheid garandeerde, werden katholieken vanaf dit ogenblik ronduit gediscrimineerd. Zo waren zij achtergesteld op het gebied van onderwijs en bestuur. Zo bleef het merendeel van de Liemerse burgemeesters tot diep in de negentiende eeuw protestants. In de Liemers leidde deze openlijke discriminatie aanvankelijk tot problemen. In 1816 werden processies bij wet verboden. De katholieke manifestaties zouden aanstoot geven aan protestanten. Pastoors uit de enclaves kwamen hier hevig tegen in opstand en het lukte uiteindelijk een uitzonderingspositie voor processies in de enclaves te krijgen.

In 1830 barstte de bom. Tijdens de Belgische opstand - waarmee onze zuiderburen zich afsplitsten van Nederland - werden Liemerse jongeren opgeroepen voor de militaire dienst. De katholieke jongeren hadden weinig zin om tegen hun geloofsgenoten in het zuiden te vechten. Op verschillende plekken zoals in Zevenaar en Lobith braken relletjes uit. In Lobith dreigde een groep jongeren het huis van de burgemeester in brand te steken, mochten zij opgeroepen worden. Ook schreeuwden zij Belgische leuzen. De Zevenaarse Hendrik Beeks verklaarde 'dat den eersten die een nummer uit den vlesch wilde nemen hij dood steken zoude'. Het noopte tot militair ingrijpen. Onder leiding van Gouverneur Van Heeckeren van Kell trok een leger van negentig man naar de Liemers om orde op zaken te stellen."
Zoals men kan merken, de discriminatie van de katholieken in Nederland duurde lang. Zéér lang.

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door quercus

Ik heb zo'n licht vermoeden dat dit verhaal niet in de salonfähige geschiedenisboekjes staat van de Nederlandse scholen.

[cato]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

[/color][/b]
Een sprekende voorbeeld hiervan is streek van de Liemers.

"In 1816 werd de katholieks streek van de Liemers bij Nederland gevoegd. Hoewel het Koninkrijk formeel godsdienstvrijheid garandeerde, werden katholieken vanaf dit ogenblik ronduit gediscrimineerd. Zo waren zij achtergesteld op het gebied van onderwijs en bestuur. Zo bleef het merendeel van de Liemerse burgemeesters tot diep in de negentiende eeuw protestants. In de Liemers leidde deze openlijke discriminatie aanvankelijk tot problemen. In 1816 werden processies bij wet verboden. De katholieke manifestaties zouden aanstoot geven aan protestanten. Pastoors uit de enclaves kwamen hier hevig tegen in opstand en het lukte uiteindelijk een uitzonderingspositie voor processies in de enclaves te krijgen.

In 1830 barstte de bom. Tijdens de Belgische opstand - waarmee onze zuiderburen zich afsplitsten van Nederland - werden Liemerse jongeren opgeroepen voor de militaire dienst. De katholieke jongeren hadden weinig zin om tegen hun geloofsgenoten in het zuiden te vechten. Op verschillende plekken zoals in Zevenaar en Lobith braken relletjes uit. In Lobith dreigde een groep jongeren het huis van de burgemeester in brand te steken, mochten zij opgeroepen worden. Ook schreeuwden zij Belgische leuzen. De Zevenaarse Hendrik Beeks verklaarde 'dat den eersten die een nummer uit den vlesch wilde nemen hij dood steken zoude'. Het noopte tot militair ingrijpen. Onder leiding van Gouverneur Van Heeckeren van Kell trok een leger van negentig man naar de Liemers om orde op zaken te stellen."




Zoals men kan merken, de discriminatie van de katholieken in Nederland duurde lang. Zéér lang.

Kijk eens verder dan je neus lang is

citaat trouw:
Joost Halbertsma (1789-1869) was zijn tijd vooruit. Een dominee die schreef over een oosterse godsdienst was al bijzonder. Maar dat hij dat geloof vervolgens niet wegzette als afgoderij, dat was helemaal ongehoord. Toch was dat precies wat de Friese doopsgezinde dominee Halbertsma deed in zijn boekje ‘Het buddhisme en zijn stichter’, in 1843. Voor zover bekend is het de eerste Nederlandse tekst over het boeddhisme als godsdienst. Ter ere van de 175ste verjaardag van de tekst wordt het boek nu opnieuw uitgegeven, compleet met uitleg.

Halbertsma vergeleek het boeddhisme met de christelijke cultuur, en veronderstelde dat de gotische kerken van Europa beïnvloed waren door de manier waarop boeddhisten hun tempels bouwden. Hij zag veel overeenkomsten tussen de kerken en de boeddhistische tempels: “Zoo hebben wij dan de kroft onder de aarde, de kerk er over heen, en eindelijk den toren met zijnen pyramidalen of kegelvormigen bij trappen oploopenden spits volgens het oude ontwerp der Buddhisten opgetrokken.”

Joost Halbertsma wordt in 1789 geboren in het Friese plaatsje Grou, als zoon van een bakker. Hij is de oudste van vier broers. In Amsterdam wordt hij opgeleid tot doopsgezind predikant: daarna gaat hij aan de slag in Bolsward en later in het Overijsselse Deventer, waar hij tot zijn dood blijft wonen.

“Hij keek met een ontzettend open blik naar de wereld”, zegt De Jong. “Ook in zijn doopsgezinde geloof was hij heel vrijzinnig: alleen?*?* iemands persoonlijke verhouding tot God telde, daar had je als dominee niets mee te maken. Het enige wat een dominee kon doen was mensen op weg helpen in hun zoektocht.” Dat typeerde ook zijn houding naar andere godsdiensten. “Voor hem was het doopsgezinde geloof de zuiverste vorm, maar dat wilde niet zeggen dat andere wegen naar God niet waardevol konden zijn. Wanneer hij geloofsonderwijs gaf, verlangde hij van zijn leerlingen dat zij zich ook verdiepten in andere religies?*?*.”

‘Het buddhisme en zijn stichter’ werd gepubliceerd in de Overijsselsche Almanak voor Oudheid en Letteren, en daarnaast werden vijftig afzonderlijke exemplaren van het essay gedrukt en verspreid. Het boekje werd gelezen door nationale grootheden: Halbertsma was bijvoorbeeld goed bevriend met Johan Rudolph Thorbecke, leider van drie kabinetten en de bedenker van de grondwet van 1848. Thorbecke sprak zijn waardering uit over de ‘vrije blik’ en de ‘treffelijke ontwikkeling’ waarmee Halbertsma het boeddhisme had beschreven.

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door cato

Kijk eens verder dan je neus lang is

citaat trouw:
Joost Halbertsma (1789-1869) was zijn tijd vooruit. Een dominee die schreef over een oosterse godsdienst was al bijzonder. Maar dat hij dat geloof vervolgens niet wegzette als afgoderij, dat was helemaal ongehoord. Toch was dat precies wat de Friese doopsgezinde dominee Halbertsma deed in zijn boekje ‘Het buddhisme en zijn stichter’, in 1843. Voor zover bekend is het de eerste Nederlandse tekst over het boeddhisme als godsdienst. Ter ere van de 175ste verjaardag van de tekst wordt het boek nu opnieuw uitgegeven, compleet met uitleg.

Halbertsma vergeleek het boeddhisme met de christelijke cultuur, en veronderstelde dat de gotische kerken van Europa beïnvloed waren door de manier waarop boeddhisten hun tempels bouwden. Hij zag veel overeenkomsten tussen de kerken en de boeddhistische tempels: “Zoo hebben wij dan de kroft onder de aarde, de kerk er over heen, en eindelijk den toren met zijnen pyramidalen of kegelvormigen bij trappen oploopenden spits volgens het oude ontwerp der Buddhisten opgetrokken.”

Joost Halbertsma wordt in 1789 geboren in het Friese plaatsje Grou, als zoon van een bakker. Hij is de oudste van vier broers. In Amsterdam wordt hij opgeleid tot doopsgezind predikant: daarna gaat hij aan de slag in Bolsward en later in het Overijsselse Deventer, waar hij tot zijn dood blijft wonen.

“Hij keek met een ontzettend open blik naar de wereld”, zegt De Jong. “Ook in zijn doopsgezinde geloof was hij heel vrijzinnig: alleen?*?* iemands persoonlijke verhouding tot God telde, daar had je als dominee niets mee te maken. Het enige wat een dominee kon doen was mensen op weg helpen in hun zoektocht.” Dat typeerde ook zijn houding naar andere godsdiensten. “Voor hem was het doopsgezinde geloof de zuiverste vorm, maar dat wilde niet zeggen dat andere wegen naar God niet waardevol konden zijn. Wanneer hij geloofsonderwijs gaf, verlangde hij van zijn leerlingen dat zij zich ook verdiepten in andere religies?*?*.”

‘Het buddhisme en zijn stichter’ werd gepubliceerd in de Overijsselsche Almanak voor Oudheid en Letteren, en daarnaast werden vijftig afzonderlijke exemplaren van het essay gedrukt en verspreid. Het boekje werd gelezen door nationale grootheden: Halbertsma was bijvoorbeeld goed bevriend met Johan Rudolph Thorbecke, leider van drie kabinetten en de bedenker van de grondwet van 1848. Thorbecke sprak zijn waardering uit over de ‘vrije blik’ en de ‘treffelijke ontwikkeling’ waarmee Halbertsma het boeddhisme had beschreven.

Dat wil ik best allemaal aannemen. En ik wil zelfs aannemen dat er onder de calvinisten van toen bijwijlen 'vrijdenkende' gereformeerden waren.

Alleen, de calvinistisch Republiek was hoogst onverdraagzaam tegenover de katholieken. En na de Republiek ging het precies niet altijd heel veel beter voor de katholieken in het Noorden na het ontstaan van het Nederlands koninkrijk. Tenminste, als ik het verhaal over de Liemers mag geloven.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

U zoveelste herhaling van uw non-argument. Het gaat hier niet over intolerantie in het Zuiden, maar wel over de intolerantie tegenover de katholiekenin het Noorden door de calvinisten. En die was er, wees daar maar zeker van. En die duurde zéér lang.

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Tijd om in de spiegel te kijken. Wie immers de historische context niet wil meenemen in de afweging van een bepaald fenomeen, wil geen ernstige benadering nastreven van wat er zich in het verleden heeft voorgedaan.

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

U kunt niet aantonen waarom dat een "non-argument" zou zijn. Geschiedschrijving gaat juist uit van het contextueel benaderen van feiten. De politiek van de Republiek ten opzichte van andersgelovigen kan men in de geschiedschrijving niet isoleren om te doen alsof het om een soort eiland gaat in de geschiedenis. De feiten zijn met elkaar verwezen en bijgevolg is het een vast gegeven om het ene feit tegen het licht te houden van andere feiten.

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Onverdraagzaamheid neemt uiteindelijk ook een bepaalde vorm aan. Ideeën krijgen een concrete gestalte. Daaraan kan men zich hoe die "onverdraagzaamheid" wordt ingevuld. De gereformeerden tolereerden de katholieken. De Spaanse katholieke overheid wenste geen protestanten te tolereren op haar grondgebied.

Onverdraagzaamheid is geen louter ideëel concept. Of zoals de Engelsen dat zeggen: "the proof of the pudding is in the eating". Door de concrete vertaling op het terrein kom je te weten hoe "onverdraagzaamheid" door de respectievelijk groepen wordt aangevoeld en ingevuld.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Als Willem van Oranje het in zijn tijd al zei, wie ben ik dan om hem tegen te spreken?

En later in de Republiek bewezen ze dit overvloedig tegenover de katholieken. Je reinste onverdraagzaamheid gedurende een zeer lange tijd.

En nu nog zijn ze in geloofszaken in bepaalde streken in Nederland (bijbelbelt) nog vaak intolerant tegenover andersgelovigen. Men moet niet vragen hoe dit vroeger was toen ze het in de Republiek voor het zeggen hadden...

Ook voor u : toch maar eens het boek van Carolina Lenarduzzi lezen: "Katholiek in de Republiek".

Het boek toont juist het omgekeerde aan wat u stelt: ondanks de maatschappelijke achterstelling van de katholieken, kon die geloofsgroep toch gedijen binnen de Republiek en wist bijzonder inventief om te gaan met de ruimte waarbinnen ze speelruimte kregen.

Het probleem is en blijft dat u, al dan niet moedwillig, blijft uitgaan van onze concepten van vrijheid en tolerantie. Niet wat in die tijd gebruikelijk was.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Dat doe ik ook helemaal niet. Ik antwoord gewoon op posters die steeds weer opnieuw en ongenuanceerd de lof zitten af te steken over de o zo tolerante Republiek. Tolerant in bepaalde opzichten misschien, maar dan alleszins niet tegenover haar katholieke ingezetenen. Verre, vérre van!

Kunt u één bericht aanhalen waarin mensen "ongenuanceerd de lof zitten af te steken over de o zo tolerante Republiek"?

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Zoals men kan merken, de discriminatie van de katholieken in Nederland duurde lang. Zéér lang.

Hoe zat dat precies met de protestanten in de zuidelijke Nederlanden?

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Het boek toont juist het omgekeerde aan wat u stelt: ondanks de maatschappelijke achterstelling van de katholieken, kon die geloofsgroep toch gedijen binnen de Republiek en wist bijzonder inventief om te gaan met de ruimte waarbinnen ze speelruimte kregen.

Het probleem is en blijft dat u, al dan niet moedwillig, blijft uitgaan van onze concepten van vrijheid en tolerantie. Niet wat in die tijd gebruikelijk was.

Wat is me dat nu voor een kromme redenering.

Het boek toont aan dat de katholieken wel inventief moesten zijn en er het beste van proberen te maken. Om zo goed mogelijk te kunnen overleven. Ofwel besloten ze te vluchtten vanuit de Republiek naar het buitenland (zoals bijvoorbeeld naar Keulen waar een substantieel aantal katholieken vanuit de Republiek naartoe waren gevlucht).

En waarom heel die poespas? Wegens de intolerantie van de calvinisten en dito overheid in de Republiek. U moet het dus niet omdraaien.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Ik heb zo'n licht vermoeden dat dit verhaal niet in de salonfähige geschiedenisboekjes staat van de Nederlandse scholen.

Daar de aard van het onderwijs kan je moeilijk verwachten dat een leerboek aandacht schenkt aan de lokale geschiedenis van een verre uithoek die pas heel laat bij Nederland kwam. De geschiedenis van Moresnet zal je ook maar zelden aantreffen in de geschiedenisboeken van het Vlaams of Waals onderwijs.

[quercus]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Hoe zat dat precies met de protestanten in de zuidelijke Nederlanden?

Zou hij daarop willen antwoorden? Misschien wel, maar dan om er bij te zeggen dat het in de Republiek eigenlijk nog erger gesteld was...

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Wat is me dat nu voor een kromme redenering.

Het boek toont aan dat de katholieken wel inventief moesten zijn en er het beste van proberen te maken. Om zo goed mogelijk te kunnen overleven. Ofwel besloten ze te vluchtten vanuit de Republiek naar het buitenland (zoals bijvoorbeeld naar Keulen waar een substantieel aantal katholieken vanuit de Republiek naartoe waren gevlucht).

En waarom heel die poespas? Wegens de intolerantie van de calvinisten en dito overheid in de Republiek. U moet het dus niet omdraaien.

Waren de calvinisten echt intolerant geweest, dan was er geen "poespas" geweest. Dan had men de katholieken vervolgd, tot geloofsafval gedwongen of simpelweg vermoord. Zoals gebeurde in katholieke staten.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Ofwel besloten ze te vluchtten vanuit de Republiek naar het buitenland (zoals bijvoorbeeld naar Keulen waar een substantieel aantal katholieken vanuit de Republiek naartoe waren gevlucht).

Substantieel...

Over welke aantallen spreken we dan wel? Aantallen zoals bij die enorme uittocht uit de zuidelijke Nederlanden toen die weer onder Spaans bestuur kwamen?

[cato]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Wat is me dat nu voor een kromme redenering.

Het boek toont aan dat de katholieken wel inventief moesten zijn en er het beste van proberen te maken. Om zo goed mogelijk te kunnen overleven. Ofwel besloten ze te vluchtten vanuit de Republiek naar het buitenland (zoals bijvoorbeeld naar Keulen waar een substantieel aantal katholieken vanuit de Republiek naartoe waren gevlucht).

En waarom heel die poespas? Wegens de intolerantie van de calvinisten en dito overheid in de Republiek. U moet het dus niet omdraaien.

Waarschijnlijk weet u niet ,dat heel veel katholieken uit het Duitse bisdom Oldenburg in de 18e eeuw zich vestigden in Noord Holland ,
omdat ze hier betere leef en werkomstandigheden vonden, dan in Pruisen in die tijd.
Hoe rijmt u dat met de intolerantie die u verkondigt

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Substantieel...

Over welke aantallen spreken we dan wel? Aantallen zoals bij die enorme uittocht uit de zuidelijke Nederlanden toen die weer onder Spaans bestuur kwamen?

Ja, substantieel. Dat zegt Lenarducci in haar boek.


(het gaat over het redden van de relikwieën uit de handen van de calvinisten)
"Het grootste deel van zijn verzameling bracht Sasbout onder bij zijn broer en secretaris Tiltman Vosmeer, die in het veilige en katholieke Keulen woonde. Zo'n 'onderduik' bood de meeste bescherming voor de effectieve vernielzucht van de geuzen. Keulen huisvestte bovendien een substantiële groep katholieke vluchtelingen uit de Republiek, die een sterke behoefte voelden aan de materia sacra uit het moederland."
(Op. Cit., blz 186)

En dus, als u nu dacht dat alleen de protestanten van Zuid naar Noord vluchtten dan hebt u het mis. Ook katholieken ontvluchtten het Noorden naar veilige katholieke gebieden.

In een ander geschrift las ik bovendien dat Keulen ook heel wat katholieke vluchtelingen opving die gevlucht waren uit de Gentse calvinistische republiek en de Antwerpse. Katholieken, op de loop voor de protestanten. Dat wordt natuurlijk niet zo vaak (graag?) vernoemd. En daarom doe ik het maar.




Vermits, u kennende, u nu weer zou kunnen gaan vitten over de betekenis van 'substantieel', geef ik u enkele synoniemen van de term:

Substantieel:
1)Aanmerkelijk 2) Aanzienlijk 3) Beduidend 4) Behoorlijk 5) Degelijk 6) Fundamenteel 7) Hoofdzakelijk 8) Kernachtig 9) Krachtig 10) Virtueel 11) Voedzaam 12) Zelfstandig.

Ik zou opteren voor 2). Let wel, 3)is ook goed.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten

Ja, substantieel. Dat zegt Lenarducci in haar boek.


(het gaat over het redden van de relikwieën uit de handen van de calvinisten)
"Het grootste deel van zij verzameling bracht Sasbout onder bij zijn broer en secretaris Tiltman Vosmeer, die in het veilige en katholieke Keulen woonde. Zo'n 'onderduik' bood de meeste effectieve vernielzucht van de geuzen. Keulen huisvestte bovendien een substantiële groep katholieke vluchtelingen uit de Republiek, die een sterke behoefte voelden aan de materia sacra uit het moederland."
(Op. Cit., blz 186)

En dus, als u nu dacht dat alleen de protestanten van Zuid naar Noord vluchtten dan hebt u het mis. Ook katholieken ontvluchtten het Noorden naar veilige katholieke gebieden.

In een ander geschrift las ik bovendien dat Keulen ook heel wat katholieke vluchtelingen opving die gevlucht waren uit de Gentse calvinistische republiek en de Antwerpse. Katholieken, op de loop voor de protestanten. Dat wordt natuurlijk niet zo vaak vernoemd. En daarom doe ik het maar.




Vermits, u kennende, u nu weer zou kunnen gaan vitten over de betekenis van 'substantieel', geef ik u enkele synoniemen van de term:

Substantieel:
1)Aanmerkelijk 2) Aanzienlijk 3) Beduidend 4) Behoorlijk 5) Degelijk 6) Fundamenteel 7) Hoofdzakelijk 8) Kernachtig 9) Krachtig 10) Virtueel 11) Voedzaam 12) Zelfstandig.

Ik zou opteren voor 2). Let wel, 3)is ook goed.

Ik zie geen enkel getal.

U interpreteert trouwens weer fout, want er staat een heel duidelijke oorzaak vermeld voor die specifieke groep: "...een substantiële groep katholieke vluchtelingen uit de Republiek, die een sterke behoefte voelden aan de materia sacra uit het moederland".

[Het Oosten]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Ik zie geen enkel getal.

U interpreteert trouwens weer fout, want er staat een heel duidelijke oorzaak vermeld voor die specifieke groep: "...een substantiële groep katholieke vluchtelingen uit de Republiek, die een sterke behoefte voelden aan de materia sacra uit het moederland".

Niets van. U bent weer aan het foefelen. En weer aan het knoeien met interpretaties en woorden.

De man bracht de relikwieën naar Keulen naar zijn familie die naar Keulen was gevlucht. Schrijfster specifieert dat in Keulen een substantieel aantal katholieken woonden die vanuit de Republiek waren gevlucht. Punt. U probeert er weer iets anders van te maken. Iets wat in uw kraam past.

Dat Keulen een toevluchtsoord was voor katholieken die uit angst voor de protestanten gevlucht waren, wordt trouwens ook bevestigd in andere geschriften, zoals ik reeds stelde.