ANALYSE. Slechte studenten of slechte proffen?

[Rudy]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Duisteren Duikboot

P.S. Waar vind ik ergens de oorspronkelijke tekst van Thevissen?

Een bank vooruit met wat hulp van de advocaat

ONDERWIJS IS EEN BASISRECHT, EEN DIPLOMA NIET



Stimuleert het gelijkekansenbeleid in het Vlaamse hoger onderwijs ongelijkheid en kwaliteitsdaling? FRANK THEVISSEN vreest van wel: 'Het gelijkekansenbeleid kan op termijn ongelijkheid in de hand werken door de ontwaarding van de diploma's.'


Aan de universiteiten werd deze week een gloednieuw academiejaar ingezet. Het steekt voor het eerst in een integraal bachelor-master-jasje. Nieuwe decreten zoals het financieringsdecreet zetten de bakens uit voor het toekomstige onderwijslandschap, zijn structuur en zijn kwaliteit. De beleidsteksten en het debat over de hervorming van het onderwijs bruisen daarbij al enkele jaren van 'diversiteit' en 'gelijke kansen'. Het gelijkekansenverhaal is zelfs in relatief korte tijd uitgegroeid tot het met voorsprong meest populaire trendbegrip, dat de actuele visie op onderwijs onderstreept.

Prima toch, al verraadt het constant hameren op 'gelijke kansen' en 'diversiteit' - twee evidenties die evenwel vanuit het politieke bedrijf werden gepromoveerd tot speerpunten van het onderwijsbeleid - tegelijkertijd bloedarmoede en een vernauwing in onderwijsvisie.

Minister Frank Vandenbroucke stut zijn beleid evenwel met een onwrikbare logica en maakt zich daarbij sterk dat het de massificatie van het hoger onderwijs en onderwijskwaliteit probleemloos met elkaar verzoent, althans retorisch.

De basismechaniek klinkt kinderlijk eenvoudig: doel van het beleid is om meer mensen te laten participeren aan het hoger onderwijs en meer personen aan een diploma hoger onderwijs te helpen. Een belangrijke hefboom tot de realisatie van dat beleid is de financiering, die in belangrijke mate steunt op het aantal afgeleverde diploma's. Naarmate instellingen erin slagen om aan meer studenten een diploma te overhandigen, worden zij daarvoor dus beter financieel beloond, lees: gesubsidieerd.

Handig en sluw

Minister Vandenbroucke maakt zich sterk dat deze doelstelling kan gerealiseerd worden zonder kwaliteitsnivellering. Maar precies dat laatste is de achilleshiel van zijn beleid, al heeft de onderwijsminister op dit punt systematisch een oneliner klaar die zijn redenering statig overeind houdt: 'Een prof die zijn kwaliteit afmeet aan het aantal studenten dat hij “buist,, zo stelt hij onomwonden, 'is een slechte prof.'

Die uitspraak is niet zomaar een retorische handigheid. Er schuilt in deze redenering ook een psychologische sluwheid waarmee de minister zowat elke kritiek op zijn beleid in de kiem probeert te smoren. Betrokkenen die het beleid bekritiseren, veroordelen zichzelf immers automatisch tot het kamp van de slechte proffen. Overigens is het omgekeerde evenmin waar: iemand die zijn studenten op grote schaal laat slagen, levert daarmee nog niet noodzakelijk het bewijs dat hij wel een goede professor is.

Bovendien suggereert de minister dat er op het vlak van het niet-slagen significante structurele problemen zouden bestaan aan onze universiteiten. De kwarteeuw die ik als student, assistent en later als docent aan de universiteit heb doorgebracht, ben ik zelden of nooit collega-professoren tegengekomen die enige arbeidsvreugde schepten in het legendarische 'buizen' van studenten. Door de bank genomen is het tegendeel waar. Overigens valt in het debat op hoezeer de onderwijsminister het aandeel van de professoren in niet-slagen van studenten overschat. De notie 'doen slagen' duikt in dat verband dan ook net iets te vaak op in interviews met de minister. Doorgaans is 'niet-slagen' iets wat je als onderwijsverantwoordelijke voornamelijk constateert, het is geen banvloek die je als docent eigenhandig over een student uitspreekt.

Geklemd en gepaaid

In de redenering van Vandenbroucke ligt de verantwoordelijkheid voor het slagen van de student nogal eenzijdig bij de docenten: 'De lat moet hoog liggen, we moeten alleen meer studenten erover helpen', zo klinkt het verraderlijk eenvoudig. Daarbij worden professoren geklemd tussen de politieke doelstellingen (meer gediplomeerden), de financiële logica van de instelling (hoe meer afgeleverde diploma's, hoe meer subsidies) en de pragmatische logica van allerhande doelgroepen die uiteindelijk maar al te graag een diploma willen behalen (gelijke kansen). Daarmee zijn potentieel alle ingrediënten aanwezig om - desnoods via kwaliteitsnivellering - zowel de politiek, de instelling, de docenten als de studenten te paaien: de politiek realiseert z'n beleidsdoelstellingen en in ruil rijft de instelling subsidies binnen, stellen docenten hun promoties veilig en behalen studenten hun diploma. Vandaar wellicht ook het grote taboe dat op het kwaliteitsdebat berust.

In de logica van Vandenbroucke houden deze verschillende krachten - politiek, instellingen, professoren en studenten - elkaar harmonisch in evenwicht en worden, dankzij de gemoedelijke druk op de instellingen en het onderwijzend personeel, de kwantitatieve doelstellingen van het onderwijsbeleid op termijn geruisloos gerealiseerd. Maar de prangende vraag blijft wat op termijn de gevolgen zullen zijn voor de kwaliteitsmaatstaven en de waarde van de diploma's van een beleid dat aan zoveel mogelijk mensen een hoger diploma wil uitreiken.

Geëvalueerd en geslaagd

Door nogal eenzijdig de nadruk te leggen op het gelijkekansenverhaal en het daaraan gekoppelde stimulerend beleid, zijn er immers talloze tekenen dat de concrete invulling van het nobele en politiek correcte begrip 'gelijke kansen' op sommige plekken van de onderwijswerkvloer dreigt te verwateren tot een cultuur van het 'recht op een diploma'. Het lijkt me evident dat een student het recht heeft op gelijke kansen, maar het behalen van een diploma lijkt me - behalve een zaak van coaching - toch voornamelijk een kwestie van competentie, training en inspanning en dus responsabilisering, niet alleen van wie evalueert, maar met name van wie geëvalueerd wordt. Voor dat laatste is er bijzonder weinig aandacht in de het beleid van de onderwijsminister.

Het gevolg is dat de onderwijshervorming een nieuwe bedrijfscultuur heeft geschapen met sterk formalistische trekjes, waarbij professoren meer dan ooit de druk voelen om tegemoet te komen aan de stilzwijgende verwachting studenten te 'doen slagen'. Je merkt dat zeer duidelijk aan het aantal interne en externe procedures, aangetekende brieven en sedert kort ook advocaten die blijkbaar een nieuwe markt hebben aangeboord, door onvoldoendes te contesteren op basis van een nogal dubieuze interpretaties van het gelijkekansenbegrip. Het zijn tekenen die wijzen op een plotselinge ommezwaai in de onderwijscultuur, iets waar uitgerekend minister Vandenbroucke naar eigen zeggen werk van wou maken. Alleszins dreigt de formalistische, kwantitatieve logica van de onderwijsminister een ongezonder cultuur te voeden, die onderwijsinstellingen kunnen missen als kiespijn.

Er moet dan ook met de grootste zorg over gewaakt worden dat een diploma structureel niet afglijdt naar een sociaal certificaat in plaats van een bekwaamheidsbewijs waarmee hij of zij zich onderscheidt van anderen: gelijke kansen is immers geen synoniem voor 'gelijkheid' of 'nivellering'. Een mogelijk gevolg zou bovendien kunnen zijn dat het gelijkekansenbeleid op termijn meer ongelijkheid in de hand werkt doordat de ontwaarding van de diploma's studenten zal dwingen zich bijkomend te profileren op basis van bijvoorbeeld prestigieuze buitenlandse diploma's of dure private opleidingen.

Gelijke kansen dienen om gegrepen te worden: dat laatste lijkt me in hoofdzaak de verantwoordelijkheid van wie een diploma wenst te behalen. Het beleid zou daar het best nadrukkelijk rekening mee houden.

Frank Thevissen is hoofddocent bedrijfscommunicatie en politieke marketing, verbonden aan de vakgroep communicatiewetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel.

www.standaard.be/onderwijs

[Trapper]

de lat hoger leggen is persies taboe tegenwoordig want de zwakke leerlingen moeten persies al nimeer harder werken
de producten van deze mentaliteit staan tegenwoordig zelfs al ZELF VOOR DE KLAS dus ja wa wilde? kwaliteit? dan nog die allochtonen niet meegerekend
vroeger kregen slechte leerlingen gewoon straf en da hielp ook maar tegenwoordig zien die linkse pamperaars in elk afwijkend en lui gedrag een syndroom van het en of ander
man man man...

[Rudy]

De minister van onderwijs wil subsidiëren in functie van het eindproduct. Hoe meer afgestudeerden, hoe meer subsidies. Leidt volgens mij per definitie tot kwaliteitsverlies.

[Den Duisteren Duikboot]

Oorspronkelijk geplaatst door Uh-Huh

Wat bedoel je met 'praktische vaardigheden'? Ik heb gehoord dat meisjes over het algemeen beter zouden zijn in taal en sociale vaardigheden en jongens beter in rekenen en analyse. Maar ik zie het verband niet met wat jij schrijft of waarom d�*t juist de slaagkansen van meisjes zou verhogen? Veel hangt toch gewoon af van de richting die ze kiezen? Bijvoorbeeld: een jongen heeft een hogere slaagkans in de richting Informatica dan een meisje.

Akkoord, maar mijn indruk is dat universiteiten vroeger globaliter meer nadruk legden op theorie en analyse. Daardoor kregen "intellectuelen" ook vaak het stempel opgedrukt van 'wereldvreemde kamergeleerden' te zijn. Die eigenheid is m.i. wat verloren gegaan - terecht of onterecht - wat de slaagkansen van studentes, die gemiddeld genomen een praktischere geest bezitten, aanzienlijk heeft verhoogd. Ik denk ook dat het aanbod van universiteiten is uitgebreid in de richting van wat hogescholen aanbieden: meer praktijk- en arbeidsmarktgerichte opleidingen, minder gericht op academische carrières. Het zijn, dat wil ik duidelijk stellen, slechts hypotheses. De grotere instroom van studentes heeft beslist mee bijgedragen aan een andere (daarom niet slechtere, misschien wel betere) opvatting van het kennisbegrip.

[Den Ardennees]

Oorspronkelijk geplaatst door AdrianHealey

Waarom zou dat een probleem zijn?
Stel je voor, iedereen een kans.
Fuck.

je begrijpt me verkeerd

ik nam tijdens mijn studententijd actief deel aan het uitgaansleven, oa als presidiumlid. Het heeft mijn studies nooit geschaad.

Ik heb echter teveel jongeren met studiebeurs gezien die elk academiejaar twee of drie keer deden omdat ze werkelijk iedere fuif en cantus bezochten en meer zat dan nuchter rondliepen. An sich heb ik daar geen probleem, als het op kosten van ma en pa is, dan doen ze maar. Als het op kosten van de staat is, dan vind ik dat het niet kan.

[Dycore]

Pfff... Het stukje dat Rudy geplaatst heeft wijst er eigenlijk enkel op dat het secundair onderwijs kwalitatief niets meer voorstelt, enkele scholen uitgezonderd. Secundair onderwijs moet strenger worden. That's all.

Eénmaal op de universiteit vind ik niet dat professoren er alles aan moeten doen om met handen en voeten de stof te doen doordringen bij hun studenten. Iedereen krijgt dezelfde les. Basta.

Als je die les niet snapt, dan zit je niet op je plaats.

[Den Duisteren Duikboot]

Oorspronkelijk geplaatst door Rudy

Een bank vooruit met wat hulp van de advocaat

ONDERWIJS IS EEN BASISRECHT, EEN DIPLOMA NIET

Bedankt om deze tekst erbij te zetten.

Thevissen zit duidelijk op één lijn met Frank Furedi (Where have all the intellectuals gone?). De reactie van Marc Hooghe is eigenlijk volkomen misplaatst: als je alleen Hooghes lezing van de tekst van Thevissen bekijkt, lijkt het alsof Thevissen er een quasi-racistische visie op na houdt.

Ik ben het met Thevissen eens dat studenten vaker in eigen boezem moeten kijken. Hoeveel uur per week besteden ze eigenlijk aan hun studie? Hoe vaak doen ze niet een beroep op licht verteerbare (maar soms ontoereikende en weinig betrouwbare) 'samenvattingen' om toch maar met zo weinig mogelijk inspanning zo snel mogelijk een diploma te behalen? Hoe lang wachten ze soms niet om eindelijk eens zijn of haar cursus open te slaan? Wat doen ze buiten hun studies om hun kennis op peil te houden of te verrijken? Hoeveel van hen neemt wel eens zonder externe dwang een boek of gespecialiseerd artikel vast? Eerlijk antwoorden, hé.

Niet-slagen heeft volgens mij meer met mentaliteit dan met capaciteit te maken. Dat lijkt me ook de strekking van de tekst van Thevissen. Hooghes tekst bevat beslist een aantal rake opmerkingen, maar is eigenlijk naast de kwestie.

[AdrianHealey]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Ardennees

je begrijpt me verkeerd

ik nam tijdens mijn studententijd actief deel aan het uitgaansleven, oa als presidiumlid. Het heeft mijn studies nooit geschaad.

Ik heb echter teveel jongeren met studiebeurs gezien die elk academiejaar twee of drie keer deden omdat ze werkelijk iedere fuif en cantus bezochten en meer zat dan nuchter rondliepen. An sich heb ik daar geen probleem, als het op kosten van ma en pa is, dan doen ze maar. Als het op kosten van de staat is, dan vind ik dat het niet kan.

Dat kan ook niet meer.
Dus geen probleem.

[Spinoza]

Eigenlijk ben ik nooit echt onder de indruk geweest van het niveau van de Belgische universiteiten.

[Den Duisteren Duikboot]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Ardennees

je begrijpt me verkeerd

ik nam tijdens mijn studententijd actief deel aan het uitgaansleven, oa als presidiumlid. Het heeft mijn studies nooit geschaad.

Ik heb echter teveel jongeren met studiebeurs gezien die elk academiejaar twee of drie keer deden omdat ze werkelijk iedere fuif en cantus bezochten en meer zat dan nuchter rondliepen. An sich heb ik daar geen probleem, als het op kosten van ma en pa is, dan doen ze maar. Als het op kosten van de staat is, dan vind ik dat het niet kan.

Tegenwoordig staan daar toch limieten op? Je krijgt studiefinanciering voor een totaal van X aantal studiepunten. Vanaf een welbepaalde, onredelijke overschrijding verlies je dat recht. Roep maar als ik het verkeerd voor heb.

[Den Ardennees]

Oorspronkelijk geplaatst door AdrianHealey

Dat kan ook niet meer.
Dus geen probleem.

ik meen me te herinneren dat je telkens drie jaar een studiebeurs kunt krijgen. Op zich is dat goed hé, het kan iedereen overkomen dat je es een jaar moet bissen, maar wanneer dat het gevolg is van overmatig uitgaan...

[Mitgard]

we zouden eens kunnen beginnen met al die onwetenschappelijke nep-richtingen af te schaffen zoals pol&soc, orthopedagogie, psychologie, geschiedenis, filosofie, germaanse talen, communicatiewetenschappen, fotografie, productontwikkeling, architectuur, rechten, etcetera....

[the_dude]

1 'hogere' studies zijn veel te 'hoog' aangeschreven.
Als we nu eens eerst van deze ongelijkheid zouden afstappen.

2 er moet niet gezeverd worden over een daling aan 'kwaliteit'. Alle hervormingen om massaproductie aan universiteiten te vergemakkelijken zijn aanvaard; als ze het onderwijsniveau hadden willen behouden kon men ook wat meer geprotesteerd hebben tegen bologna en dat bachelor/master gedoe bijv.

[andev]

Oorspronkelijk geplaatst door Rudy

Neen. Hoger en universitair onderwijs erven uiteinlijk wat het basis en secundair onderwijs produceert.

En het basis en secundair krijgen wat de ouders binnenbrengen... en die (ouders en kinderen) staan ook niet allemaal op hetzelfde niveau of hebben niet dezelfde intellectuele mogelijkheden. Ook daar heerst de druk om iedereen zoveel mogelijk door te laten. En om wat men moet eisen aan te passen aan de inzet/of gebrek aan - van de leerlingen, ipv omgekeerd. Tegenwoordig zelfs met de hulp van een advocaat erbij... Uiteraard zal dit doorwerken tot in de hogere niveau's indien "iedereen" naar de unief begint te trekken alsof het niets is.

[Don Quichote]

Oorspronkelijk geplaatst door andev

En het basis en secundair krijgen wat de ouders binnenbrengen... en die (ouders en kinderen) staan ook niet allemaal op hetzelfde niveau of hebben niet dezelfde intellectuele mogelijkheden. Ook daar heerst de druk om iedereen zoveel mogelijk door te laten. En om wat men moet eisen aan te passen aan de inzet/of gebrek aan - van de leerlingen, ipv omgekeerd. Tegenwoordig zelfs met de hulp van een advocaat erbij... Uiteraard zal dit doorwerken tot in de hogere niveau's indien "iedereen" naar de unief begint te trekken alsof het niets is.

Akkoord.


En Frankske Vandenbroecke zegt :
"Iedereen een diploma en de zaak is opgelost"

Aanvankelijk had hij wat verstand, maar ik vrees dat hij al te lang onder de socialisten vertoeft heeft.

[evilbu]

Oorspronkelijk geplaatst door Spinoza

Eigenlijk ben ik nooit echt onder de indruk geweest van het niveau van de Belgische universiteiten.

Vlaamse en Franstalige universiteiten aub (gemeenschapsbevoegdheid) en ik zou er nog niet zo zeker van zijn dat de Vlaamse zoveel slechter zijn dan de Nederlandse op elk vlak. Maar jij slaapt natuurlijk pas goed als je denkt dat je superieur bent.

[evilbu]

Allochtonen aan de universiteit?
Nog niet veel gezien, laat het mij zo zeggen : de enige Turken die ik aan de universiteit heb gezien zijn Turken die ook effectief in Turkije woonden en er nadien weer heen gingen.

[Rudy]

Oorspronkelijk geplaatst door andev

En het basis en secundair krijgen wat de ouders binnenbrengen... en die (ouders en kinderen) staan ook niet allemaal op hetzelfde niveau of hebben niet dezelfde intellectuele mogelijkheden. Ook daar heerst de druk om iedereen zoveel mogelijk door te laten. En om wat men moet eisen aan te passen aan de inzet/of gebrek aan - van de leerlingen, ipv omgekeerd. Tegenwoordig zelfs met de hulp van een advocaat erbij... Uiteraard zal dit doorwerken tot in de hogere niveau's indien "iedereen" naar de unief begint te trekken alsof het niets is.

Ik onderschat de job van een leerkracht in het basis- en secundair onderwijs niet.
Ik wil niet veralgemenen, maar wat ik echter vaststel is dat leerkrachten al eens een oogje durven dichtdoen als ze moeten beslissen of een leerling naar het volgend schooljaar mag overgaan of niet. De schrik zit erin om zelf als onbekwaam te worden bestempeld als ze twee of drie (het kunnen er ook meer zijn) leerlingen een jaar laten overdoen.
Zo erft de leerkracht in het jaar nadien het probleem van z'n collega. In het basisonderwijs is dit geen uitzonderingssituatie.
Zo gaat dit verder tot het laatste jaar secundair onderwijs. In het hoger onderwijs worden ze dan uiteraard met de neus op de feiten gedrukt.

[Rudy]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Duisteren Duikboot

Bedankt om deze tekst erbij te zetten.

Thevissen zit duidelijk op één lijn met Frank Furedi (Where have all the intellectuals gone?). De reactie van Marc Hooghe is eigenlijk volkomen misplaatst: als je alleen Hooghes lezing van de tekst van Thevissen bekijkt, lijkt het alsof Thevissen er een quasi-racistische visie op na houdt.

Ik ben het met Thevissen eens dat studenten vaker in eigen boezem moeten kijken. Hoeveel uur per week besteden ze eigenlijk aan hun studie? Hoe vaak doen ze niet een beroep op licht verteerbare (maar soms ontoereikende en weinig betrouwbare) 'samenvattingen' om toch maar met zo weinig mogelijk inspanning zo snel mogelijk een diploma te behalen? Hoe lang wachten ze soms niet om eindelijk eens zijn of haar cursus open te slaan? Wat doen ze buiten hun studies om hun kennis op peil te houden of te verrijken? Hoeveel van hen neemt wel eens zonder externe dwang een boek of gespecialiseerd artikel vast? Eerlijk antwoorden, hé.

Niet-slagen heeft volgens mij meer met mentaliteit dan met capaciteit te maken. Dat lijkt me ook de strekking van de tekst van Thevissen. Hooghes tekst bevat beslist een aantal rake opmerkingen, maar is eigenlijk naast de kwestie.

Zonder dank.

Of de mentaliteit bij de student een rol speelt weet ik niet. indien dit zo is moet de prof z'n verantwoordelijkheid opnemen, zonder medelijden.

Feit is, en dit wordt niet vermeld in de twee opiniestukken, dat de hogescholen en universiteiten worden afgerekend op het eindproduct. De subsidies worden toegekend in functie van het aantal studenten dat de eindmeet haalt. Daar wringt het schoentje. Dit leidt sowieso tot kwaliteitsverlies. Hierdoor krijg je een vorm van concurrentie om zoveel mogelijk studenten te laten slagen. En dat weet de student ook.

[Uh-Huh]

Oorspronkelijk geplaatst door Rudy

Feit is, en dit wordt niet vermeld in de twee opiniestukken, dat de hogescholen en universiteiten worden afgerekend op het eindproduct. De subsidies worden toegekend in functie van het aantal studenten dat de eindmeet haalt. Daar wringt het schoentje. Dit leidt sowieso tot kwaliteitsverlies. Hierdoor krijg je een vorm van concurrentie om zoveel mogelijk studenten te laten slagen. En dat weet de student ook.

Diezelfde bedenking maakt ik me ook. Maar hoe kan een overheid of universiteit dit oplossen?