Seponeren

[dejohan]

In mijn perceptie (gevoed door de media uiteraard) wordt er bij het Belgische gerecht aan de lopende band geseponeerd (vorige week nog een lezersbrief in de Humo over een magistraat die ongeveer alles seponeerde. Een klacht tegen dit seponeergedrag werd.. geseponeerd).

Nu lijkt mij dit een behoorlijke ondermijning van de rechtsstaat. Waar kan je je nog wenden als 'het gerecht' weigert hun werk te doen (want zo kan je seponeren eigenlijk wel een beetje zien).

Maar ik weet eigenlijk niet goed wat dat nu precies is, seponeren?
Kan er iemand MET KENNIS VAN ZAKEN enkele vragen beantwoorden?

Mijn vragen zijn dus;
Wat is dat eigenlijk, seponeren?
Wie doet dat?
Zijn er voorwaarde aan verbonden?
Is er beroep mogelijk?
Zijn er cijfers over (hoeveel % wordt geseponeerd)?

[Desiderius]

Ik ben geen specialist straf(proces)recht, maar toch deze poging tot antwoord:


In ons land bestaat inzake de strafvervolging een zgn. "opportuniteitsbeginsel". Dit houdt in dat het Openbaar Ministerie oordeelt of het tot vervolging overgaat, dan wel een zaak seponeert. Die beslissing is gebaseerd op overwegingen van "algemeen belang" en kadert binnen een zgn. "vervolgingspolitiek" die doorgaans door de procureurs-generaal wordt uitgetekend. Een sepot -het "klasseren zonder gevolg"- heeft altijd een voorlopig karakter en het O.M. kan daar dus te allen tijde op terugkomen. De hiërarchische overheid kan controle uitoefenen en desgevallend bevel geven om toch tot vervolging over te gaan. Het omgekeerde is NIET mogelijk: de hiërarchische overheid kan niet verbieden om tot vervolging over te gaan.

Er bestaan een aantal controlemogelijkheden :

* De uitoefening van de strafvordering is geconcentreerd bij de procureurs-generaal bij de hoven van beroep, aan wie de parketten rapporteren over de strafvorderingen in hun rechtsgebied.
* De Minister van Justitie kan bevel geven om tot vervolging over te gaan. (politieke verantwoordelijkheid)
* Diegene die door een misdrijf benadeeld werd, kan rechtstreeks dagvaarden voor de onderzoeksrechter, hetgeen de mogelijkheid tot sepot door het O.M. uitsluit.
* In sommige gevallen kunnen de Kamer van Inbeschuldigingstelling of de verenigde kamers van het Hof van Beroep ook een bevel geven tot vervolging aan de Procureurs-Generaal. (het zgn. evocatierecht)


Precieze cijfers over het sepot heb ik niet, maar er wordt inderdaad zeer intensief geseponeerd. Mogelijke oorzaken:
* De fameuze "overcriminalisering" van ons recht: sedert de jaren '50 hebben we een ware tsunami van bijzondere strafwetten op ons af zien komen. (sommige experten schatten het aantal misdrijven dat buiten het strafwetboek in tal van wetten is ingeschreven op ongeveer 40.000) De wetgever zelf heeft duchtig misbruik gemaakt van het strafrecht. Onmogelijk om dat allemaal af te dwingen en zomogelijk nog meer onhaalbaar om al die aangiften door de strafrechtbanken te loodsen.
* De overbelasting van het gerechtelijk apparaat en de hoge kostprijs van gerechtelijke procedures: prioriteiten stellen is absoluut vereist om te voorkomen dat we het gerechtelijk apparaat volledig zien dichtslibben.
* Veel zaken bieden onvoldoende uitzicht op effectieve veroordeling: bewijsmateriaal is zwak, het rechtspunt is twijfelachtig, etc... Het O.M. zal eerder kiezen voor vervolging wanneer het inschat dat er ook effectief een veroordeling zal volgen.
* paradoxaal genoeg leidt een toename in de efficiëntie van de opsporing van misdrijven ook tot een toename van het sepot. de "flessenhals" verlegt zich dan van de politiediensten naar het gerecht. En wanneer dat laatste dan weer gemoderniseerd wordt en het aantal veroordelingen toeneemt, blijkt het aantal plaatsen in de huizen van bewaring en/of de structuren die daarrond bestaan (bvb. opvolging van werkstraffen, etc...) dan weer een probleem te vormen.


Even een link naar de actualiteit: gisteren meldde de pers dat de eerste veroordeling van roken op een publieke plaats werd uitgesproken door de correctionele rechtbank. Als je ziet hoe andere -vaak behoorlijk zware- misdrijven terzijde worden geschoven, dan is het toch bedenkelijk dat men voor dat soort van bagatellen de zware gerechtelijke molen in gang zet. (veroordeling: 143 € boete) Maar opnieuw, ook hier heeft de wetgever een veel te zwaar "wapen" (de bijzondere strafwet) ingezet...