De mythe van de onderstroom: een analyse van het succes van de N-VA

[E. Gidius]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Blij dat er toch ook nog "rechtsen" zijn die een artikel naar waarde kunnen schatten, ook al is het van een politieke tegenstander. Misschien omdat ze zich in de beschrijving herkennen?

Mmmm... ik ben wel (radikaal) vlaamsgezind, maar zeker niet neo-liberaal, eerder libertair-anarchistisch. M.i. staren de linkse analytici zich teveel blind op dat neo-liberale etiket.

[Edina]

Oorspronkelijk geplaatst door Pericles

Wiskunde is precies uw beste vak niet , als ik uw resultaten optel kom ik op 107 procent van de stemmen.
Bovendien kan men resultaten van provintieraadsverkiezingen niet zomaar extrapoleren naar nationale verkiezingen . Op de provincie lijsten staat altijd wel een Jan of Mieke die je kent en die je een plezier wil doen , los van de lijst waarop ze staan. Ik heb op een VLD-er gestemd , federaal zou ik dat nooit doen, dan wordt het VB of N-VA.

Probeer het nog eens opnieuw, Pericles. De opmaak is een beetje verloren gegaan, vandaar dat het misschien wat moeilijk was voor jou.

Eerst staan de cijfers van 2012 en dan die van 2006 behalve voor degenen die in één van de jaren niet opkwamen: de NVA in 2006 en groen in 2012 (aangezien die in Ooost-Vlaanderen in kartel met SP.A opkwamen, heb ik al de stemmen voor beide partijen bij deze verkiezingen opgeteld).

Natuurlijk kan je dat niet extrapoleren (dat was net mijn punt), vandaar dat ik me beperk tot het vergelijken van dezelfde verkiezingen.

[Edina]

Oorspronkelijk geplaatst door E. Gidius

Op mijn waardering voor Blommaerts analyse wil ik maar één uitzondering maken, al is dat helaas uitgerekend de kern van zijn betoog: de grondstroom of onderstroom.

Oorspronkelijk geplaatst door E. Gidius

Mmmm... ik ben wel (radikaal) vlaamsgezind, maar zeker niet neo-liberaal, eerder libertair-anarchistisch. M.i. staren de linkse analytici zich teveel blind op dat neo-liberale etiket.

Maar ik denk dat dat nu net het punt is van het artikel. De gemeenschappelijke deler is idd het vlaams-nationalisme, maar het is geen grondstroom omdat de kiezers elk een andere invulling geven aan het confederale/onhafhankelijke Vlaanderen waar ze naartoe willen. En je kan niet ontkennen dat de neo-liberalen daar ook deel van uitmaken. Net zoals extreem-rechts. Een grondstroom is meer dan alleen maar nationalisme.

[frank1234]

tel gewoon de stemmen van nva en vb bij elkaar op en je hebt de (voorlopige) grootte van de "onderstroom"
dit zijn gewoon een soort protest stemmen en er komen er alsmaar meer

[Distel]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Maar ik denk dat dat nu net het punt is van het artikel. De gemeenschappelijke deler is idd het vlaams-nationalisme, maar het is geen grondstroom omdat de kiezers elk een andere invulling geven aan het confederale/onhafhankelijke Vlaanderen waar ze naartoe willen. En je kan niet ontkennen dat de neo-liberalen daar ook deel van uitmaken. Net zoals extreem-rechts. Een grondstroom is meer dan alleen maar nationalisme.

Die grondstroom heeft dan ook niks met ideologie te maken. Het is een grondstroom die niet per se pro-onafhankelijkheid of pro-liberalisme is, maar een die anti het huidige beleid is. Sommigen zien onafhankelijkheid als oplossing voor dat beleid, anderen willen gewoon eens een andere partij in het zadel, en nog anderen willen simpelweg een dikke middenvinger uitsteken naar de profiteurs van de wetstraat. Er worden dan ook kiezers aangetrokken uit zowat elke partij.

[Europese Vlaming]

Oorspronkelijk geplaatst door Sywen

In wat volgt wil ik twee elementen aangeven die minstens ernstige vraagtekens plaatsen bij die these. Het eerste is een korte terugblik naar het verleden; het tweede gaat over de suggestie dat een stem voor de N-VA noodzakelijkerwijze een inhoudelijke stem zou zijn.

Het domme aan deze uitspraak is dat niemand heeft gezegd dat een stem op NVA noodzakelijkerwijze een inhoudelijke stem zou zijn, net zoals niet iedereen kan zeggen dat een stem op sp.a of CD&V een inhoudelijke stem zal zijn. Als je denkt dat 100% van de stemmers van eender welke partij om inhoudelijke redenen stemmen, dan is dit niet meer dan jezelf iets wijsmaken.

Ja sommigen stemmen op NVA omdat ze op een persoon BDW stemmen, net zoals ze dat bij Patrick Jansens deden toen hij zijn populistische campagne tegen het VB maakte rond zijn eigen persoon (duidelijk op amerikaanse leest geschoeid van de personencultus zoals bij een presidentsverkiezing). VB stemmen zijn hiervan het ultieme voorbeeld, is iedereen die op VB stemt het inhoudelijk eens met alles wat Filip Dewinter zegt?


Het meest beschamende, niet aan deze uitspraak maar aan het doel van deze uitspraak is dat het wel lijkt stemmen in hokjes te proberen steken. Dat de stem van 1 kiezer (inhoudelijke stem) meer waard is dan de stem van de andere kiezer (niet inhoudelijke stem). Het ondergraaft de democratie en daar komt nog eens bij dat het zijn dikwijls dezelfde mensen die zo graag een hitlersnorretje op de wever zijn mond tekenen die het dan over inhoud hebben ...

Oorspronkelijk geplaatst door Sywen

In diezelfde verkiezingen haalde Bart De Wever op de kartellijst in Antwerpen 4095 voorkeurstemmen. Dat was onopvallend en weinig inspirerend, want diverse allochtone kandidaten haalden scoorden minstens even goed, zoniet beter, dan De Wever: kijk naar Fauzaya Talhaoui, Karim Bachar en Guler Turan.

Van deze laatsten werd, in tegenstelling tot Bart De Wever, na de verkiezingen van 2006 niet veel meer gehoord. Ze stonden allemaal op de lijst van Janssens en moesten kort na de klinkende electorale zege een hoofddoekenverbod slikken en een permanente staat van oorlog tussen politie en allochtone jongeren in Borgerhout gadeslaan.

Filip De Winter had gelijk toen hij beweerde dat de allochtone stem gezorgd had voor de overwinning van Janssens. Alleen heeft Janssens samen met zijn schepencollege zes jaar lang hard z’n best gedaan om deze allochtone steun kwijt te spelen – met overweldigend succes, zo bleek op 14 oktober 2012.

Raar maar waar, dit is omdat meneer Janssens de thema's van het VB begon in te vullen in zijn eigen bestuur om zo het gras voor de voeten van het VB weg te maaien.

T probleem met de allochtone kiezers is dat de sp.a en andere partijen de allochtone kandidaten eerder "gebruiken" enkel voor verkiezingen, zij kunnen in hun eigen wijken veel stemmen halen omdat ze de taal van de wijk spreken en evenveel een dubbele nationaliteit hebben dan velen in de wijken. Voor Turkse kandidaten bv is het niet uitzonderlijk dat ze dat Turkse nationalisme uitspelen, zo heb je vele Belgen die hier geboren zijn van Turkse origine die heel graag met de Turkse vlag rondlopen. Niet verbazend dat sommige ook Turkse Nationale standpunten verdedigen zoals de armeense genocide.

Oorspronkelijk geplaatst door Sywen

Maar goed, dat was de context. Ik analyseerde deze zaken in het artikel, en vestigde ook de aandacht op het nogal onterechte hoera-gevoel dat domineerde na de nederlaag van Filip De Winter. Ik permitteer me even om uitvoerig te citeren uit ‘Verliezingen’, najaar 2006:

“Het Antwerpse Stadhuis wordt in de volgende zes jaar gedomineerd door de partij van Janssens. Maar het Vlaams Belang boekt in de meeste districten een reusachtige vooruitgang: Berendrecht-Zandvliet-Lillo (+6,8%), Merksem (+6,9%), Deurne (+5,6%, tot maar liefst 43%), Wilrijk (+5,5%), Ekeren (+4%) en Hoboken (+3,6%). In Berchem stagneert de partij (maar blijft er op ruim 25% van de stemmen) en in Borgerhout en Antwerpen zelf gaat ze er op achteruit. (…)"

"Brasschaat ziet een stijging van 5,9% voor het Belang (tot 26,1%); Schilde +6,4% (21,6%); Wuustwezel +4,9% (15%), Boechout +3,4% (17,5%) en Schoten ziet zelfs een stijging van 10,2 % (tot 34,7%). In het kiesdistrict Kapellen, dat naast Kapellen ook Brecht en Zandhoven omvat, stijgt het Belang met zomaar even 8% tot 31%. In de meeste randgemeenten is de stijging van het Blok groter dan het gemiddelde over Vlaanderen. De Antwerpse Provincieraad ziet het Belang stijgen met 6,4% (tot 28,5%), maar die stijging is niet opmerkelijk: ze stemt overeen met de groei van het Belang in alle Provincieraden in Vlaanderen (laagste: Vlaams Brabant, 6,2%; hoogste: Limburg, 6,9%). (…)"

"In Aalst stijgt het Belang met 8,9% en wordt ze de grootste partij; ook in steden zoals Dendermonde, Oostende, Ninove en St Truiden stijgt ze meer dan 7%; in centra zoals Turnhout, Kortrijk, Lokeren en Herentals bedraagt de stijging tussen de 4% en de 7%. En in plaatsen waar ze voor het eerst naar de kiezer trekt haalt ze meteen stevige scores: Tongeren (10,4%) en Eeklo (13%) zijn voorbeelden. Het patroon is overduidelijk: de slag om de grote steden – Gent, Brussel, Antwerpen – blijkt moeilijker te winnen voor het Vlaams Belang, maar de provinciesteden en de suburbane gebieden van Vlaanderen lopen massaal in de armen van extreem-rechts.”

Voor degenen die wensen te denken dat ik iets sta te verzinnen: al deze gegevens zijn nog altijd te controleren in de verkiezings- en media-archieven.
De extreemrechtse onderstroom

Dat was de situatie na de verkiezingen van 2006. Filip De Winter – vaak een zeer accuraat waarnemer – merkte dan ook op dat zijn nederlaag in Antwerpen royaal werd gecompenseerd door de forse vooruitgang in heel Vlaanderen. Het Belang had simpelweg de dertiende verkiezing op rij gewonnen en de sjerp van Janssens kon daar weinig op afdoen.

Kijk eens, zei De Winter, wij zijn de nieuwe partij van het volk; wij vertegenwoordigen de stem van de Vlaming. Want kijk, we hebben ons nu overal in Vlaanderen gevestigd, we zijn nu overal sterk, en dus zal men – de ‘traditionele partijen’ en het ‘establishment’ – ons niet langer meer kunnen negeren. Vlaanderen heeft immers gekozen voor verandering.

Wie het lijstje van gemeenten en steden hierboven bekijkt heeft een aha-erlebnis: precies die gemeenten en steden zijn op 14 oktober massaal voor de N-VA gaan stemmen. Preciezer nog: de grote doorbraak die het Vlaams Belang in 2006 in de rurale en suburbane gebieden meemaakte is nu simpelweg doorgegeven aan de N-VA, want het Belang verliest in die steden en gemeenten in 2012 zowat alles wat het in 2006 had gewonnen.

Wie de woorden van De Winter na de verkiezingen van 2006 bekijkt heeft zo mogelijk een nog feller aha-erlebnis. Bart de Wever produceerde op de verkiezingsavond van 2012 haast identieke echo’s van wat De Winter in oktober 2006 uitkraaide: wij zijn de partij van het Vlaamse volk, wij vertegenwoordigen de onderstroom, en die onderstroom kiest voor verandering.

De N-VA heeft op 14 oktober de extreemrechtse en nationalistische onderstroom van het Vlaams Belang overgenomen en aangevuld met donkerblauwe stemmen uit rechts-liberale hoek en wat centrumrechtse stemmen uit andere hoeken. Gedetailleerde analyses van de uitslagen in de komende weken zullen dit bevestigen.

Er was dus in 2006 al een onderstroom die ongeveer een zesde van het kiezerskorps uitmaakte en van die onderstroom zei De Winter toen dat ze volledig akkoord ging met het programma van het Vlaams Belang. Meer nog, die onderstroom, dat waren de echte Vlamingen en die vonden zich allemaal volledig terug in de agenda van het Vlaams Belang op federaal, Vlaams en lokaal niveau.

De Wever en zijn N-VA hebben, in tegenstelling tot wat ze zelf graag geloven, deze onderstroom niet geschapen. Ze hebben hem geërfd van het Vlaams Belang en uitgebreid met de radicale liberalen uit de vijver van Open VLD en wijlen LDD

Breek deze retoriek even open en we merken dat er al in 2006 een extreemrechtse en anti-establishment onderstroom was in Vlaanderen en dat die zich robuust achter De Winter schaarde. We merken ook dat die extreemrechtse onderstroom zich nu even volmondig akkoord verklaart met het programma van De Wever, dat dankzij een duidelijker uitgewerkte neoliberale agenda het electorale vangnet nog wat uitbreidt, van ongeveer een vijfde tot een kwart van het kiezerskorps.

De Wever en zijn N-VA hebben dus, in tegenstelling tot wat ze zelf graag geloven, deze onderstroom niet geschapen. Ze hebben hem geërfd van het Vlaams Belang en uitgebreid met de radicale liberalen uit de vijver van Open VLD en wijlen LDD.

Die onderstroom is dus rechts-tot-extreemrechts, en blijkt een stabiel electoraal reservoir te zijn. De Wever heeft dat watertje op 14 oktober 2012 maximaal bevist.
Onderstroom of conjunctuur?

Het is bovendien natuurlijk slechts een van verscheidene onderstromen en het gebruik van die term zelf is interessant. De term ‘onderstroom’ heeft bepaalde connotaties. Hij suggereert iets wat fundamenteler is dan enkel een electoraal modeverschijnsel, een ‘diepere’ stroom dan diegene, bijvoorbeeld, die Patrick Janssens aan de macht bracht.

De suggestie, destijds bij het Vlaams Belang zowel als nu bij de N-VA, is dat een stem voor hun partij fundamenteler was, eerlijker, een betere uitdrukking van wat mensen nu echt-echt-echt voelen, dan stemmen voor eender welke andere partij.

Dat is op zich een leuk propaganda-element natuurlijk, en iets wat men ook moet zeggen om op basis van concrete programma’s zaken te kunnen doen na verkiezingen. Er is echter geen enkele reden om aan te nemen dat mensen die op de ene partij stemmen bewuster zijn van hun keuze, en beter ingelicht over de programma’s van hun vertegenwoordigers, dan kiezers van andere partijen. Ik kom daar straks nog op terug.

Het punt is hier: de stem voor N-VA op 14 oktober zou een onderstroom moeten aantonen van mensen die het programma van de N-VA tot in de details delen. Wel, de verschuiving van die zogenaamde onderstroom van Vlaams Belang naar N-VA moet ons meteen al wat wijzer maken.

In zoverre men al van iets fundamenteels kan spreken, zien we dat dit deel van het electoraat zich als rechts-tot-extreemrechts laat omschrijven, als nationalistisch en als neoliberaal. Immers, de opmars van N-VA loopt gelijk met de teloorgang van LDD en de achteruitgang van Open VLD en Vlaams Belang. Deze partijen worden effectief gekannibaliseerd door de ploeg van De Wever.

Datzelfde volk zag zich tot voor kort perfect vertegenwoordigd door Jean-Marie Dedecker, Vincent Van Quickenborne en Gerolf Annemans. Op welke inhoudelijke gronden dit volk zich nu achter Bourgeois, Jambon en De Wever schaart is niet vanzelf duidelijk

Het gaat hier dus om een electoraat waarvan de grote ideologische richtingen nogal helder zijn, maar dat zich de afgelopen jaren zeer soepel heeft getoond in de concrete partijen die deze grote lijnen vertegenwoordigen. Als De Wever, Bracke en hun broeders dus van oordeel zijn dat de uitslag van 14 oktober het bestaan aangeeft van een door-en-door N-VA-geassocieerd electoraat – van een Vlaams volk dat nu eindelijk perfect vertegenwoordigd wordt door een partij – dan moeten ze even uitleggen hoe ze dit concreet zien.

Datzelfde volk zag zich immers tot voor kort even perfect vertegenwoordigd door Jean-Marie Dedecker, Vincent Van Quickenborne en Gerolf Annemans. Op welke precieze inhoudelijke gronden dit volk zich nu achter Bourgeois, Jambon en De Wever schaart is dan ook niet vanzelf duidelijk. Leg het eens uit, jongens.

Tot nader order is het aangewezen om een iets preciezer terminologie te gebruiken. Er is helemaal geen onderstroom, er zijn verschillende electorale kavels die als conjunctuur van verkiezing tot verkiezing van hand kunnen veranderen, en die op geen enkel moment fundamenteel verbonden blijken met specifieke partijprogramma’s.

De kavel waarin N-VA zich nu lekker heeft genesteld is die van een rechts-tot-extreemrechts nationalistisch en neoliberaal electoraat. Dat electoraat vertoont een elasticiteit van grofweg zo’n tien procent, tussen de 15 en de 25% van de stemmen. De precieze uitslag wordt bovendien telkens weer bepaald door een hele reeks factoren, niet enkel pure inhouden.
Waarover ging het?

Die factoren, dat moge duidelijk zijn, houden allerhande zaken in, en wie de persoonlijke populariteit van De Wever wil minimaliseren als factor, die heeft klei in de ogen.

We zagen in 2006 een volmaakte de-ideologisering van de politiek: over het programma van Janssens werd nauwelijks gepraat; het ging slechts over de persoon en over hoe die persoon als enige opgewassen zou blijken tegen die ploert van een De Winter. In 2012 ging De Wever nog vele stappen verder

In 2006 schreef ik over de verbluffende campagne van Janssens. Janssens had de hele campagne op zijn persoon gefixeerd. Hij had daartoe het partij-logo opgeofferd ten koste van “Patrick” als merknaam; de Antwerpse chic gauche had zich persoonlijk achter hem geschaard en Gene Bervoets gaf de politieke speeches in naam van Janssens.

We zagen toen een volmaakte de-ideologisering van de politiek: over het programma van Janssens werd nauwelijks gepraat; het ging slechts over de persoon en over hoe die persoon als enige opgewassen zou blijken tegen die ploert van een De Winter.

In 2012 ging De Wever nog vele stappen verder. Het boek van Ico Maly, “N-VA: Analyse van een politieke ideologie” (EPO, oktober 2012) biedt een tsunami aan bewijzen voor de personencultus die al enkele jaren terug als doelbewuste mediastrategie werd opgezet rond De Wever.

Het dieet van De Wever ... ( rant over bdw en zijn personencultus)


Voor grotere fora beklemtoonde hij dat de verkiezingen in wezen nationaal waren en niet lokaal. Dat was nuttig, want (a) hijzelf heeft de afgelopen zes jaar mee bestuurd, dus datgene wat er misliep in Antwerpen stond even goed op zijn conto als op dat van Janssens; (b) inhoudelijk was het verschil tussen hun beider programma vliesdun en hoofdzakelijk cosmetisch; (c) hij moest hoe dan ook al een voorafname doen op de verkiezingen van 2014, waarin hij wel eens van Antwerpen naar Brussel zou kunnen verhuizen. Als dat zich voordoet moet hij kunnen verwijzen naar uitspraken van vandaag.

Tegenover zijn achterban en de media sprak hij in zijn overwinningstoespraak nadrukkelijk over de nationale agenda: de confederalisering des lands, het stoppen van de lawine aan belastingen, het gebrek aan meerderheid aan Vlaamse zijde en zo meer.

We waren op de avond van de verkiezingen in Antwerpen plots weer beland in de dagen van de mislukte regeringsformatie afgelopen jaar. Donderend applaus uiteraard, en er overheerste slechts een enkel thema in de media: hoe groot was het probleem voor Di Rupo nu wel?
De slimme N-VA kiezer?

We hoorden slechts vage geluiden over – ik zeg zo maar iets – het standpunt van De Wever inzake het BAM-tracé (het controversiële voorstel om de ring rond Antwerpen volledig te maken, nvdr) of de luchthaven van Deurne, over sociale huisvesting in Antwerpen, over het OCMW-beleid aldaar, over de zorgvuldig in stand gehouden interculturele spanningen in Borgerhout, over de escalatie aan GAS-boetes, over de stedelijke begroting, het nijpende gebrek aan onderwijs-infrastructuur, het beleid inzake klinieken en rustoorden, over de relaties met de Vlaamse en de Federale overheden, over het havenbeleid, het tewerkstellingsbeleid, het beleid tegenover nieuwkomers en ga zo maar voort.

Niemand vroeg wat voor De Wever de bovengrens is aan fijn stof die de “schoonste stad ter wereld” van hem te slikken mag krijgen, hoeveel meer vrachtwagens er voor hem door Antwerpen mogen denderen, hoeveel avonden per jaar hij wel dacht een uitgangs- en samenscholingsverbod in Borgerhout te mogen afkondigen, hoeveel volgens hem een sociale woning maximaal mag kosten, met welk geld hij – gezien zijn voorliefde voor besparingen – denkt de uiterst dringende investeringen in het stedelijk onderwijs uit te voeren.

Het gevolg is dat we eigenlijk niet goed weten wat De Wever nu eigenlijk gaat doen als burgemeester van Antwerpen. Nu mag men van mij denken wat men wil, maar niet dat ik niet naar informatie zoek. Welnu, ik weet tot op vandaag nog altijd niet voor welk soort ‘verandering’ in het beleid men hier z’n stem aan De Wever heeft geschonken. En ik heb het aan flink wat mensen gevraagd.

De campagne van De Wever in 2012 was de campagne van Janssens in 2006 in het kwadraat

Dat deze verkiezingen ‘inhoudelijk’ zouden geweest zijn is dan ook op z’n best een grap. Alles draaide rond een persoon – een buitengewoon populair persoon die door zijn achterban mythische krachten toegedicht wordt.Het was de campagne van Janssens in 2006 in het kwadraat.

Dat N-VA kiezers dan volledig de woorden van De Wever zouden steunen is even goed een grap. Ze steunen en reproduceren de propagandaslogans van N-VA, maar niet haar programma. De N-VA kiezer was echt niet slimmer dan die van andere partijen.



Zo win je verkiezingen als je de Lionel Messi (stervoetballer van FC Barcelona, nvdr) van de Vlaamse politiek in je ploeg hebt.
Een keerpunt in de geschiedenis?

Dat is op zich een verdienste natuurlijk en N-VA weze gefeliciteerd met het resultaat. Zeer goed gespeeld, jongens. Ook de verkiezingen van 2014 kondigen zich gunstig aan, want na 14 oktober heeft de rest van de politiek en de journalistiek nog meer dan tevoren een ‘konijn-voor-de-lichtbak’ houding aangenomen.

Het zal tot en met 2014 steeds weer over De Wever gaan en hij zal die complete focus op zichzelf handig vertalen als een focus op zijn gedachten, opvattingen en visies – zijn separatisme, zijn neoliberalisme, zijn 'law-and-order', zijn voorliefde voor de grote kapitalisten van Antwerpen en zijn afkeer van het 'precariaat' (de minder begoeden, nvdr).

Vermits zijn programma verdacht weinig origineel is en vermits het in wezen niet zo vriendelijk is voor vele hardwerkende Vlamingen, die denken dat hij zich voor hen het pleuris werkt, zal men de persoon centraal stellen en niet het programma

Kortom, zijn geheel eigen doorslag van het programma waarmee Vlaams Belang de vorige twee decennia heeft gedomineerd. Vermits dit programma verdacht weinig origineel is en vermits het in wezen echt niet zo vriendelijk is voor vele hardwerkende Vlamingen, die denken dat hij zich voor hen het pleuris werkt, zal men de persoon centraal stellen en niet het programma.

Wie denkt dat De Wever een creatief beleid heeft voorgesteld voor Antwerpen en op basis daarvan is verkozen moet voor zichzelf, spontaan en zonder assistentie eens proberen op te schrijven wat men zich daarvan herinnert.

Probeer het eens. Leg daar eens een lijstje naast van oneliners die men van De Wever de laatste weken heeft gehoord en onthouden (“zet die ploat af!!”). Vergelijk beide en trek dan conclusies. Het boek van Ico Maly kan vervolgens helpen om de enorme leegte aan inhoudelijke informatie op te vullen.

En wie denkt dat De Wever een mystieke onderstroom heeft aangeboord in Vlaanderen en rond zichzelf heeft verzameld zoals destijds de 'kerels der Noordzee' zich vereend schaarden rond de vlag, gereed 'ten koenen slag' – die moet eens rustig de tijd nemen en wat vergelijkend werk doen. Vergelijk de verschillende programma’s van belendende partijen, vergelijk verkiezingsuitslagen en vergelijk campagnes.

Er is niets fundamentelers aan de overwinning van N-VA nu dan aan die van Janssens zes jaar terug; het electoraat heeft niet ‘eindelijk’ zijn vaste en natuurlijke rustplaats gevonden, de kiezer is niet ‘eindelijk’ op ideale wijze vertegenwoordigd door z’n verkozenen. Er is immers geen N-VA ‘onderstroom’ – er is een N-VA kavel, die flink ingenomen is, niets meer dan dat

Men zal zien dat er geen sprake is van “een keerpunt in de geschiedenis”, wel van een voortzetting van een electorale conjunctuur waarin rechtse en neoliberale kiezers de afgelopen jaren flink heen en weer gelopen hebben tussen partijen om zich nu aan de N-VA te klikken. En men zal dan ook beseffen dat deze overwinning, zoals elke verkiezingsoverwinning, een fragiel ding is dat men even snel verliest als men het heeft verkregen.

Er is niets fundamentelers aan de overwinning van N-VA nu dan aan die van Janssens zes jaar terug; het electoraat heeft niet ‘eindelijk’ zijn vaste en natuurlijke rustplaats gevonden, de kiezer is niet ‘eindelijk’ op ideale wijze vertegenwoordigd door z’n verkozenen. Er is immers geen N-VA ‘onderstroom’ – er is een N-VA kavel die flink ingenomen is, en niets meer dan dat.
De fragiele overwinning

...

Dat is ook waarom we moeten geloven dat zijn verkiezing niet gaat over het besturen van een middelgrote en door sociale problemen geteisterde stad, maar over de grandioze toekomst van de Vlaamse natie.

Velen hebben dat geloofd, en zoals ik al zei, dat is prima gespeeld door de campagnemensen van de N-VA. Maar wie het iets nuchterder bekijkt en het in een iets ruimere context plaatst snapt dat we op 14 oktober 2012 gewoon een verkiezingsoverwinning hebben gezien, die zal leiden tot zes jaar bestuur, waarna alles en iedereen terug de boot in moeten op zoek naar de golven van de conjunctuur.

Zes jaar geleden was Vlaams Belang de grote overwinnaar van de verkiezingen. Op 14 oktober waren ze de grootste verliezers en won een partij die het Vlaams Belang programma van 2006 heeft overgenomen en geperfectioneerd. Ik durf denken dat men dat gegeven goed bestudeert in de situation room van de Antwerpse N-VA.

Daarom durf ik ook vermoeden dat we nog heviger zullen gebombardeerd worden met de mythe van de organische, mystieke Vlaamse onderstroom die nu eindelijk op ideale en natuurlijke wijze politieke gestalte krijgt in Bart De Wever.

Let op mijn woorden.

Jan Blommaert is hoogleraar Taal, Cultuur en Globalisering aan Tilburg University en auteur van onder andere “De crisis van de democratie” (EPO 2008), “De heruitvinding van de samenleving” (EPO 2011) en “De 360 Graden werknemer” (EPO 2012).

http://www.dewereldmorgen.be/artikel...es-van-de-n-va

Dit artikel zit vol foute veronderstellingen:

De Wever en zijn N-VA hebben dus, in tegenstelling tot wat ze zelf graag geloven, deze onderstroom niet geschapen.

Neen, Bart De Wever en zijn NVA hebben nooit beweerd dat ze de onderstroom zelf geschapen hebben zoals in dit artikel wordt verondersteld




Wel, de verschuiving van die zogenaamde onderstroom van Vlaams Belang naar N-VA moet ons meteen al wat wijzer maken.

Wel, de verschuiving van die zogenaamde onderstroom van Vlaams Belang kon er alleen maar onstaan nadat die onderstroom van traditionele partijen naar het Vlaams belang is gegaan. Daar heeft de politiek elite helemaal niks uit geleerd, het zou me ten zeerste verbazen dat ze uit deze verschuiving iets zouden leren. Misschien moeten we al die Vlaams Belang kiezers maar een ster geven zodat we ze goed kunnen herkennen, zodat we ze meteen naar de gaskamer kunnen sturen! (oh sorry, Ik heb me even laten gaan en heb me verlaagd tot het inhoudelijke hoge niveau van dit artikel)






In 2006 schreef ik over de verbluffende campagne van Janssens. Janssens had de hele campagne op zijn persoon gefixeerd. Hij had daartoe het partij-logo opgeofferd ten koste van “Patrick” als merknaam; de Antwerpse chic gauche had zich persoonlijk achter hem geschaard en Gene Bervoets gaf de politieke speeches in naam van Janssens.

We zagen toen een volmaakte de-ideologisering van de politiek: over het programma van Janssens werd nauwelijks gepraat; het ging slechts over de persoon en over hoe die persoon als enige opgewassen zou blijken tegen die ploert van een De Winter.

En enkele regels later gaat de rant verder over hoe inhoudloos de campagne van De Wever was. Dat de campagne van Janssens inhoudloos was en op zijn eigen persoon was gefocused ipv zijn partijprogramma wordt evenwel verbluffend genoemd. Iets wat de geloofwaardigheid van dit hele artikel naar 0 herleid







Het gevolg is dat we eigenlijk niet goed weten wat De Wever nu eigenlijk gaat doen als burgemeester van Antwerpen. Nu mag men van mij denken wat men wil, maar niet dat ik niet naar informatie zoek. Welnu, ik weet tot op vandaag nog altijd niet voor welk soort ‘verandering’ in het beleid men hier z’n stem aan De Wever heeft geschonken. En ik heb het aan flink wat mensen gevraagd.

Dat is nu weer typisch aan mensen die in hun eigen ideologische bubbel leven, te lui om een partijprogramma te lezen en te zien dat er verschil is met een ander partijprogramma.






Dat N-VA kiezers dan volledig de woorden van De Wever zouden steunen is even goed een grap. Ze steunen en reproduceren de propagandaslogans van N-VA, maar niet haar programma. De N-VA kiezer was echt niet slimmer dan die van andere partijen.

Weeral de veronderstelling, ik veronderstel dat al die sp.a kiezers in 2006 volledig de woorden van Jansens steunden? En de niet-N-VA kiezer was ook echt niet slimmer dan die van andere partijen en uw punt is?






Vermits zijn programma verdacht weinig origineel is en vermits het in wezen niet zo vriendelijk is voor vele hardwerkende Vlamingen, die denken dat hij zich voor hen het pleuris werkt, zal men de persoon centraal stellen en niet het programma

U bedoelt net zoals de campagne van Janssens die u verbluffend goed heeft genoemd? Of in de tijd dat Guy Verhofstad en Steve Steveart campagne voerden, daar kunnen we vanzelfsprekend veronderstellen dat deze campagnes zeer slecht zijn voor de hardwerkende vlamingen gezien de vereiste daarvoor is dat de Campagne rond de persoon moet draaien





Men zal zien dat er geen sprake is van “een keerpunt in de geschiedenis”, wel van een voortzetting van een electorale conjunctuur waarin rechtse en neoliberale kiezers de afgelopen jaren flink heen en weer gelopen hebben tussen partijen om zich nu aan de N-VA te klikken.

...

Er is niets fundamentelers aan de overwinning van N-VA nu dan aan die van Janssens zes jaar terug; het electoraat heeft niet ‘eindelijk’ zijn vaste en natuurlijke rustplaats gevonden, de kiezer is niet ‘eindelijk’ op ideale wijze vertegenwoordigd door z’n verkozenen. Er is immers geen N-VA ‘onderstroom’ – er is een N-VA kavel die flink ingenomen is, en niets meer dan dat.
De fragiele overwinning

Ja de zoveel fragiele verkiezingsoverwinningen van NVA moeten echt wel bewijzen dat deze overwinning even fragiel zal zijn en dat het daarna stopt!

hier een foto van aan wat dit me doet denken:

[Pericles]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Probeer het nog eens opnieuw, Pericles. De opmaak is een beetje verloren gegaan, vandaar dat het misschien wat moeilijk was voor jou.

Eerst staan de cijfers van 2012 en dan die van 2006 behalve voor degenen die in één van de jaren niet opkwamen: de NVA in 2006 en groen in 2012 (aangezien die in Ooost-Vlaanderen in kartel met SP.A opkwamen, heb ik al de stemmen voor beide partijen bij deze verkiezingen opgeteld).

Natuurlijk kan je dat niet extrapoleren (dat was net mijn punt), vandaar dat ik me beperk tot het vergelijken van dezelfde verkiezingen.

Wij hebben met z'en 4-en OVLD gestemd , omdat er een dikke klant , die veel voor ons gedaan heeft op de lijst stond. Nationaal stemmen wij op een nationalistische partij.
En vergelijken met dezelfde verkiezingen ?
De N-VA stelde 6 jaar geleden niets voor. Bullshit dus.

[Nierika]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Dit is wat mij betreft een mooi staaltje van het feit dat zijn programma een doorslag is van die van het VB. Hetzelfde wij/zij denken, hetzelfde reduceren van alle problematiek tot het communautaire.

Voel jij je eigenlijk wel lekker?
Aan de hand van een opmerking die ik in persoonlijke naam maak besta jij het om het programma van NVA aan dat van het VB gelijk te stellen?

Trouwens, voor de meesten hier, een paar verlopen hippies daar gelaten, heeft hun aversie tegen de NVA ook écht alles te maken met het feit dat ze uit de Belgische ruif eten.

Word toch eens wakker!

[Nierika]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Ik denk dat de auteur alvast beter is met cijfertjes. Hij baseert zich namelijk op de uitslag van de provincieraadsverkiezingen en vergelijkt die met de uitslag van de vorige provincieraadsverkiezingen. Enkel zo'n vergelijking is zinvol, aangezien er bij verschillende verkiezingen anders wordt gestemd en andere vergelijkingen dus niet zomaar opgaan. Zeker geen vergelijkingen met peilingen aangezien die niet altijd even betrouwbaar blijken te zijn. En wat de provincieraadsverkiezingen betreft klopt zijn analyse perfect:

2012 2006
NV-A 28,54%
CD&V 21,44% CD&V/N-VA 30,09%
Open VLD 14,57% Open VLD 18,89%
VB 8,95% VB 21,47%
SP.A/Groen 21,90% SP.A 19,19%
Groen! 7,62%
pvda+ 2,06% pvda/pvda+ 0,77%
rest 2,55% rest 1,98%

Dus: VB -12,52% en Open VLD -4,32% maakt samen met de stemmen die de partij uit het kartel meenam (8,65%) bijna hun volledige percentage dat de N-VA zondag behaalde.

In 2012 behaalden NVA, CD&V en VB samen dus 58,93 procent.
In 2006 haalden ze samen 51,56 procent. Verschil van 7,37 procent.
VLD verloor er 4,32 procent.
Komen we nog altijd aan een verschil van 3,05 procent.
Let wel: Als we er al van uitgaan dat iedere stem die VB, CD&V én VLD verloor rechtstreeks naar NVA ging, IEDERE STEM!
Waar komen die andere 3 procent dan van?

Kijk eens goed naar het verlies van Spa/Groen en de winst van Pvda.
4,91 procent verlies, waarvan pvda+ er nog geen 1,5 van recupereert.

Ze komen van links hé, lieve Edina.

In de meeste verkiezingen geldt een winst van 3 procent als een enorme vooruitgang.

In de waardeloze analyse van onze prof bestaan die 3 procent niet.
Ze komen immers van buiten de kavel, een immense nieuwe golf van minstens 120.000 linkse kiezers die NVA zijn gaan omhelzen.

Als NVA dat iedere stembusgang flikt, het spijt me Edina, dan ziet het er niet goed uit voor België, en zal onze prof zijn kavel-fantasie enkel nog gebruikt worden om als studie-object te dienen in de les "wereldberoemde pogingen om het licht van de zon te ontkennen".

[Nierika]

Ik ga hier verder trouwens geen tijd meer aan besteden, noch aan het ontkrachten van belachelijke analyses, noch aan het terecht wijzen van lieden die op hautaine manier menen die belachelijke analyses te moeten verdedigen.

Post 69 wijst Edina afdoende terecht ivm haar hoogdravende retoriek aangaande het beter zijn van de auteur met zijn cijfertjes, waarna haar cijfertjes krek het tegendeel bewijzen.

Diegenen die het niet willen zien, en Edina illustreert hier perfect dat ze daar één van is, willen het nu eenmaal niet zien.

[Nierika]

Oorspronkelijk geplaatst door E. Gidius

Mmmm... ik ben wel (radikaal) vlaamsgezind, maar zeker niet neo-liberaal, eerder libertair-anarchistisch. M.i. staren de linkse analytici zich teveel blind op dat neo-liberale etiket.

Betreffende Edina's opmerking dat jij het artikel naar waarde weet te schatten, vermoed ik dat de waarde die zij jou het artikel laat toedichten, iets hoger ligt dan de waarde die jij het in werkelijkheid toedicht.
Zo'n zaken gebruik je toch enkel als brandstof voor je haard, die je aansteekt met de kaars die je zoëven hebt ontstoken voor zoveel selectieve, halsstarrige blindheid van diegene die het artikel heeft geschreven?

[BonBon]

Oorspronkelijk geplaatst door Nierika

In de waardeloze analyse van onze prof bestaan die 3 procent niet.
Ze komen immers van buiten de kavel, een immense nieuwe golf van minstens 120.000 linkse kiezers die NVA zijn gaan omhelzen.

Bij de nationale verkiezingen zal die overstap van links naar NVA nog groter zijn, ikzelf kom ook van groen/links en stem nu NVA. Links is niet meer progressief, niet meer anti royalistisch, en niet meer anti-klerikaal, kan me daar dus ook niet meer in terug vinden.

[Edina]

Oorspronkelijk geplaatst door Distel

Die grondstroom heeft dan ook niks met ideologie te maken. Het is een grondstroom die niet per se pro-onafhankelijkheid of pro-liberalisme is, maar een die anti het huidige beleid is. Sommigen zien onafhankelijkheid als oplossing voor dat beleid, anderen willen gewoon eens een andere partij in het zadel, en nog anderen willen simpelweg een dikke middenvinger uitsteken naar de profiteurs van de wetstraat. Er worden dan ook kiezers aangetrokken uit zowat elke partij.

Maar dat is nu juist het punt van de auteur! Hoe kan je nu van een grondstroom/onderstroom spreken als daar geen ideologie aan vasthangt? Als de partij dan ook werkelijk aan de macht komt, is het bijgevolg toch voor de hand liggend dat velen opeens niet meer tevreden zullen zijn met het beleid dat ze krijgen? Want je kan geen anti-beleid voeren hé als je aan de macht bent.

[Edina]

Oorspronkelijk geplaatst door Pericles

En vergelijken met dezelfde verkiezingen ?
De N-VA stelde 6 jaar geleden niets voor. Bullshit dus.

Dat maakt het juist zo gemakkelijk om te zien vanwaar de hoofdmoot van de kiezers komt!

[Tommm]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Maar dat is nu juist het punt van de auteur! Hoe kan je nu van een grondstroom/onderstroom spreken als daar geen ideologie aan vasthangt? Als de partij dan ook werkelijk aan de macht komt, is het bijgevolg toch voor de hand liggend dat velen opeens niet meer tevreden zullen zijn met het beleid dat ze krijgen? Want je kan geen anti-beleid voeren hé als je aan de macht bent.

Precies, daarin schuilt net het gevaar. De behoefte om politici af te straffen gaat verder dan die of die partij kleiner te maken. Er komt een andere aan de macht, iets wat de "foert"-stemmer consequent vergeet. Die "foert"partij zal namelijk een beleid uitstippelen wat de kiezer niet noodzakelijk wilt. Het is jezelf in de voet schieten.

[Edina]

Oorspronkelijk geplaatst door Nierika

Voel jij je eigenlijk wel lekker?
Aan de hand van een opmerking die ik in persoonlijke naam maak besta jij het om het programma van NVA aan dat van het VB gelijk te stellen?

Trouwens, voor de meesten hier, een paar verlopen hippies daar gelaten, heeft hun aversie tegen de NVA ook écht alles te maken met het feit dat ze uit de Belgische ruif eten.

Word toch eens wakker!

Ik voel me prima, dank je!

Ik vond je persoonlijke opmerking een prima voorbeeld van de gelijkenis tussen de programma's van beide partijen, ja. Ga je die gelijkenis nu ontkennen, ofzo?

En ik denk dat je je vergist. Ik denk dat de aversie tegenover de NVA van velen net voorkomt uit dat soort wij/zij denken. Uit het zwart/wit denken. Uit het naar voor schuiven van het autonomer/onafhankelijk maken van Vlaanderen als dé oplossing voor alle problemen.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Distel

Blommaert mispakt zich. Er is wel degelijk een grondstroom, alleen heeft die niks te maken met ideologie. De reden dat VB- en VLD-stemmers overlopen naar de N-VA heeft bij velen op zich eigenlijk niets te maken met partijprogramma's of beloftes. De grondstroom is er geen van (neo-)liberalisme, Vlaams-nationalisme, of zelfs racisme. De grondstroom is er een van politieke moeheid, een van afkeer van de leugens en valse beloftes, een van het beu zijn om door politici en "intellectuelen" te worden genaaid en afgedaan als een soort van extreme ideologische gehandicapten. Het is een grondstroom die een boodschap brengt: FUCK YOU!!!!!!

Inderdaad, ik wilde net iets gelijkaardigs schrijven...
Natuurlijk "mispakken" de N-VA en VB zich door te denken dat de grondstroom een "Vlaams-nationalistische" reflex zou zijn, maar die komt wel goed uit, omdat die tenminste een hoop geeft dat de miskleun die men van al die jaren gemaakt heeft en die "Belgische staat" heet, kan opgedoekt worden.

Maw, de grondstroom is die, die bij veel Vlamingen heerst, dat het Belgische scharminkel niet meer te repareren valt en dat men daar ergens van af moet. Niet van het "land" België of zo, niet van de "Walen" of zo, maar van het uiterst onbekwame, opdringerige, dure, inefficiënte, complexe, verzuilde, en uiteindelijk ronduit belachelijke bestuur dat van die Belgische staat komt.

Daar waar de (Vlaamse) kiezer vroeger dacht dat het kon bijgestuurd worden door een ideologische verschuiving, wat meer socialisme, wat meer cvpisme, wat meer bedrijvensocialisme (liberalisme a la PVV)... hebben ze nu de hoop opgegeven dat dat scharminkel te repareren valt.

Men weet niet wat er in de plaats moet komen, en de N-VA durft het niet openlijk zeggen omdat de N-VA enkel maar denkt aan "electoraal groeien" en dus niemand schofferen, velen hebben daarover verschillende opinies, maar de grondstroom is dat het huidige scharminkel weg moet. Op een of andere manier.

[patrickve]

Oorspronkelijk geplaatst door Stef007

Het gaat erover wat het ECHTE programma is dat de stemmers niet weten. De accenten worden ergens anders gelegd zodat het andere niet echt ter sprake komt. Ik blijf het zeggen: dit is geen partij voor de kleine man, alleen wat baten kaars en bril als den uil niet zienen wil.

Het echte programma van de N-VA, dat zelfs De Wever zelf misschien niet kent, is het omzeep helpen van het scharminkel dat "Belgische Staat" heet, zou ik denken ?

Zoveel zou toch duidelijk moeten zijn ?

Die "Belgische staat" is een ramp zowel voor de kleine als de grote man, dus zou ik denken dat de N-VA WEL een partij is voor de kleine (en de grote) man, nee ?

Het enige waar de N-VA geen partij voor is, zijn de lapzwanzen van klienteel die aan de tetten van die Belgische staat hangen, en daarvoor al de rest zonder schroom uitzuigen en naar de vaantjes helpen, nee ?

(nu, toegegeven, dat zijn er nogal veel, en dat maakt het "plafond" uit van de N-VA, en het onvervreemdbare klienteel van de traditio's: een niet te onderschatten legertje van nutteloze zemelaars die op kosten van de anderen leven).

[eno2]

Oorspronkelijk geplaatst door Sywen

De mythe van de onderstroom: een analyse van het succes van de N-VA
Bart De Wever kan enkel beweren dat de verkiezingen van 14 oktober 2012 een nationale inzet hadden in zoverre zijn these van de ‘onderstroom in Vlaanderen’ klopt. Laat ons die these eens van naderbij bekijken.
DeWereldMorgen.be -
Foto: Luc Janssens

Voor De Wever is de klinkende overwinning van 14 oktober een bewijs van het feit dat er in Vlaanderen een onderstroom aanwezig is die zich nu rond de N-VA kristalliseert.

Volgens die stelling is deze onderstroom identiek aan zijn programma: die kristallisatie verloopt dus langsheen lijnen van staatkundig confederalisme, een neoliberale sociaaleconomische agenda en een ethisch conservatisme, ook wel eens 'law and order' ('wet en orde') genoemd. Vermits er zowat een kwart van de Vlamingen voor zijn partij stemt gaat hij ervan uit dat al die mensen alles onderschrijven wat hij vertelt.

In wat volgt wil ik twee elementen aangeven die minstens ernstige vraagtekens plaatsen bij die these. Het eerste is een korte terugblik naar het verleden; het tweede gaat over de suggestie dat een stem voor de N-VA noodzakelijkerwijze een inhoudelijke stem zou zijn.
Terug naar 2006

In dit land is het geheugen heel erg kort. Men kan dan allerhande dingen gaan beweren die enkel lijken te kloppen omdat ze niet ruimer worden gekaderd. Terugblikken naar het verleden is nochtans verhelderend, en aangezien onze journalisten dat vertikken, doe ik het hier.

Op vraag van het tijdschrift De Witte Raaf schreef ik in november 2006 een artikel dat onder de titel ‘Verliezingen’ terugkeek op de vorige gemeentelijke verkiezingen. Herinner u: bij die verkiezingen versloeg Patrick Janssens het Vlaams Belang in Antwerpen.

In diezelfde verkiezingen haalde Bart De Wever op de kartellijst in Antwerpen 4095 voorkeurstemmen. Dat was onopvallend en weinig inspirerend, want diverse allochtone kandidaten haalden scoorden minstens even goed, zoniet beter, dan De Wever: kijk naar Fauzaya Talhaoui, Karim Bachar en Guler Turan.

Van deze laatsten werd, in tegenstelling tot Bart De Wever, na de verkiezingen van 2006 niet veel meer gehoord. Ze stonden allemaal op de lijst van Janssens en moesten kort na de klinkende electorale zege een hoofddoekenverbod slikken en een permanente staat van oorlog tussen politie en allochtone jongeren in Borgerhout gadeslaan.

Filip De Winter had gelijk toen hij beweerde dat de allochtone stem gezorgd had voor de overwinning van Janssens. Alleen heeft Janssens samen met zijn schepencollege zes jaar lang hard z’n best gedaan om deze allochtone steun kwijt te spelen – met overweldigend succes, zo bleek op 14 oktober 2012.

Maar goed, dat was de context. Ik analyseerde deze zaken in het artikel, en vestigde ook de aandacht op het nogal onterechte hoera-gevoel dat domineerde na de nederlaag van Filip De Winter. Ik permitteer me even om uitvoerig te citeren uit ‘Verliezingen’, najaar 2006:

“Het Antwerpse Stadhuis wordt in de volgende zes jaar gedomineerd door de partij van Janssens. Maar het Vlaams Belang boekt in de meeste districten een reusachtige vooruitgang: Berendrecht-Zandvliet-Lillo (+6,8%), Merksem (+6,9%), Deurne (+5,6%, tot maar liefst 43%), Wilrijk (+5,5%), Ekeren (+4%) en Hoboken (+3,6%). In Berchem stagneert de partij (maar blijft er op ruim 25% van de stemmen) en in Borgerhout en Antwerpen zelf gaat ze er op achteruit. (…)"

"Brasschaat ziet een stijging van 5,9% voor het Belang (tot 26,1%); Schilde +6,4% (21,6%); Wuustwezel +4,9% (15%), Boechout +3,4% (17,5%) en Schoten ziet zelfs een stijging van 10,2 % (tot 34,7%). In het kiesdistrict Kapellen, dat naast Kapellen ook Brecht en Zandhoven omvat, stijgt het Belang met zomaar even 8% tot 31%. In de meeste randgemeenten is de stijging van het Blok groter dan het gemiddelde over Vlaanderen. De Antwerpse Provincieraad ziet het Belang stijgen met 6,4% (tot 28,5%), maar die stijging is niet opmerkelijk: ze stemt overeen met de groei van het Belang in alle Provincieraden in Vlaanderen (laagste: Vlaams Brabant, 6,2%; hoogste: Limburg, 6,9%). (…)"

"In Aalst stijgt het Belang met 8,9% en wordt ze de grootste partij; ook in steden zoals Dendermonde, Oostende, Ninove en St Truiden stijgt ze meer dan 7%; in centra zoals Turnhout, Kortrijk, Lokeren en Herentals bedraagt de stijging tussen de 4% en de 7%. En in plaatsen waar ze voor het eerst naar de kiezer trekt haalt ze meteen stevige scores: Tongeren (10,4%) en Eeklo (13%) zijn voorbeelden. Het patroon is overduidelijk: de slag om de grote steden – Gent, Brussel, Antwerpen – blijkt moeilijker te winnen voor het Vlaams Belang, maar de provinciesteden en de suburbane gebieden van Vlaanderen lopen massaal in de armen van extreem-rechts.”

Voor degenen die wensen te denken dat ik iets sta te verzinnen: al deze gegevens zijn nog altijd te controleren in de verkiezings- en media-archieven.
De extreemrechtse onderstroom

Dat was de situatie na de verkiezingen van 2006. Filip De Winter – vaak een zeer accuraat waarnemer – merkte dan ook op dat zijn nederlaag in Antwerpen royaal werd gecompenseerd door de forse vooruitgang in heel Vlaanderen. Het Belang had simpelweg de dertiende verkiezing op rij gewonnen en de sjerp van Janssens kon daar weinig op afdoen.

Kijk eens, zei De Winter, wij zijn de nieuwe partij van het volk; wij vertegenwoordigen de stem van de Vlaming. Want kijk, we hebben ons nu overal in Vlaanderen gevestigd, we zijn nu overal sterk, en dus zal men – de ‘traditionele partijen’ en het ‘establishment’ – ons niet langer meer kunnen negeren. Vlaanderen heeft immers gekozen voor verandering.

Wie het lijstje van gemeenten en steden hierboven bekijkt heeft een aha-erlebnis: precies die gemeenten en steden zijn op 14 oktober massaal voor de N-VA gaan stemmen. Preciezer nog: de grote doorbraak die het Vlaams Belang in 2006 in de rurale en suburbane gebieden meemaakte is nu simpelweg doorgegeven aan de N-VA, want het Belang verliest in die steden en gemeenten in 2012 zowat alles wat het in 2006 had gewonnen.

Wie de woorden van De Winter na de verkiezingen van 2006 bekijkt heeft zo mogelijk een nog feller aha-erlebnis. Bart de Wever produceerde op de verkiezingsavond van 2012 haast identieke echo’s van wat De Winter in oktober 2006 uitkraaide: wij zijn de partij van het Vlaamse volk, wij vertegenwoordigen de onderstroom, en die onderstroom kiest voor verandering.

De N-VA heeft op 14 oktober de extreemrechtse en nationalistische onderstroom van het Vlaams Belang overgenomen en aangevuld met donkerblauwe stemmen uit rechts-liberale hoek en wat centrumrechtse stemmen uit andere hoeken. Gedetailleerde analyses van de uitslagen in de komende weken zullen dit bevestigen.

Er was dus in 2006 al een onderstroom die ongeveer een zesde van het kiezerskorps uitmaakte en van die onderstroom zei De Winter toen dat ze volledig akkoord ging met het programma van het Vlaams Belang. Meer nog, die onderstroom, dat waren de echte Vlamingen en die vonden zich allemaal volledig terug in de agenda van het Vlaams Belang op federaal, Vlaams en lokaal niveau.

De Wever en zijn N-VA hebben, in tegenstelling tot wat ze zelf graag geloven, deze onderstroom niet geschapen. Ze hebben hem geërfd van het Vlaams Belang en uitgebreid met de radicale liberalen uit de vijver van Open VLD en wijlen LDD

Breek deze retoriek even open en we merken dat er al in 2006 een extreemrechtse en anti-establishment onderstroom was in Vlaanderen en dat die zich robuust achter De Winter schaarde. We merken ook dat die extreemrechtse onderstroom zich nu even volmondig akkoord verklaart met het programma van De Wever, dat dankzij een duidelijker uitgewerkte neoliberale agenda het electorale vangnet nog wat uitbreidt, van ongeveer een vijfde tot een kwart van het kiezerskorps.

De Wever en zijn N-VA hebben dus, in tegenstelling tot wat ze zelf graag geloven, deze onderstroom niet geschapen. Ze hebben hem geërfd van het Vlaams Belang en uitgebreid met de radicale liberalen uit de vijver van Open VLD en wijlen LDD.

Die onderstroom is dus rechts-tot-extreemrechts, en blijkt een stabiel electoraal reservoir te zijn. De Wever heeft dat watertje op 14 oktober 2012 maximaal bevist.
Onderstroom of conjunctuur?

Het is bovendien natuurlijk slechts een van verscheidene onderstromen en het gebruik van die term zelf is interessant. De term ‘onderstroom’ heeft bepaalde connotaties. Hij suggereert iets wat fundamenteler is dan enkel een electoraal modeverschijnsel, een ‘diepere’ stroom dan diegene, bijvoorbeeld, die Patrick Janssens aan de macht bracht.

De suggestie, destijds bij het Vlaams Belang zowel als nu bij de N-VA, is dat een stem voor hun partij fundamenteler was, eerlijker, een betere uitdrukking van wat mensen nu echt-echt-echt voelen, dan stemmen voor eender welke andere partij.

Dat is op zich een leuk propaganda-element natuurlijk, en iets wat men ook moet zeggen om op basis van concrete programma’s zaken te kunnen doen na verkiezingen. Er is echter geen enkele reden om aan te nemen dat mensen die op de ene partij stemmen bewuster zijn van hun keuze, en beter ingelicht over de programma’s van hun vertegenwoordigers, dan kiezers van andere partijen. Ik kom daar straks nog op terug.

Het punt is hier: de stem voor N-VA op 14 oktober zou een onderstroom moeten aantonen van mensen die het programma van de N-VA tot in de details delen. Wel, de verschuiving van die zogenaamde onderstroom van Vlaams Belang naar N-VA moet ons meteen al wat wijzer maken.

In zoverre men al van iets fundamenteels kan spreken, zien we dat dit deel van het electoraat zich als rechts-tot-extreemrechts laat omschrijven, als nationalistisch en als neoliberaal. Immers, de opmars van N-VA loopt gelijk met de teloorgang van LDD en de achteruitgang van Open VLD en Vlaams Belang. Deze partijen worden effectief gekannibaliseerd door de ploeg van De Wever.

Datzelfde volk zag zich tot voor kort perfect vertegenwoordigd door Jean-Marie Dedecker, Vincent Van Quickenborne en Gerolf Annemans. Op welke inhoudelijke gronden dit volk zich nu achter Bourgeois, Jambon en De Wever schaart is niet vanzelf duidelijk

Het gaat hier dus om een electoraat waarvan de grote ideologische richtingen nogal helder zijn, maar dat zich de afgelopen jaren zeer soepel heeft getoond in de concrete partijen die deze grote lijnen vertegenwoordigen. Als De Wever, Bracke en hun broeders dus van oordeel zijn dat de uitslag van 14 oktober het bestaan aangeeft van een door-en-door N-VA-geassocieerd electoraat – van een Vlaams volk dat nu eindelijk perfect vertegenwoordigd wordt door een partij – dan moeten ze even uitleggen hoe ze dit concreet zien.

Datzelfde volk zag zich immers tot voor kort even perfect vertegenwoordigd door Jean-Marie Dedecker, Vincent Van Quickenborne en Gerolf Annemans. Op welke precieze inhoudelijke gronden dit volk zich nu achter Bourgeois, Jambon en De Wever schaart is dan ook niet vanzelf duidelijk. Leg het eens uit, jongens.

Tot nader order is het aangewezen om een iets preciezer terminologie te gebruiken. Er is helemaal geen onderstroom, er zijn verschillende electorale kavels die als conjunctuur van verkiezing tot verkiezing van hand kunnen veranderen, en die op geen enkel moment fundamenteel verbonden blijken met specifieke partijprogramma’s.

De kavel waarin N-VA zich nu lekker heeft genesteld is die van een rechts-tot-extreemrechts nationalistisch en neoliberaal electoraat. Dat electoraat vertoont een elasticiteit van grofweg zo’n tien procent, tussen de 15 en de 25% van de stemmen. De precieze uitslag wordt bovendien telkens weer bepaald door een hele reeks factoren, niet enkel pure inhouden.
Waarover ging het?

Die factoren, dat moge duidelijk zijn, houden allerhande zaken in, en wie de persoonlijke populariteit van De Wever wil minimaliseren als factor, die heeft klei in de ogen.

We zagen in 2006 een volmaakte de-ideologisering van de politiek: over het programma van Janssens werd nauwelijks gepraat; het ging slechts over de persoon en over hoe die persoon als enige opgewassen zou blijken tegen die ploert van een De Winter. In 2012 ging De Wever nog vele stappen verder

In 2006 schreef ik over de verbluffende campagne van Janssens. Janssens had de hele campagne op zijn persoon gefixeerd. Hij had daartoe het partij-logo opgeofferd ten koste van “Patrick” als merknaam; de Antwerpse chic gauche had zich persoonlijk achter hem geschaard en Gene Bervoets gaf de politieke speeches in naam van Janssens.

We zagen toen een volmaakte de-ideologisering van de politiek: over het programma van Janssens werd nauwelijks gepraat; het ging slechts over de persoon en over hoe die persoon als enige opgewassen zou blijken tegen die ploert van een De Winter.

In 2012 ging De Wever nog vele stappen verder. Het boek van Ico Maly, “N-VA: Analyse van een politieke ideologie” (EPO, oktober 2012) biedt een tsunami aan bewijzen voor de personencultus die al enkele jaren terug als doelbewuste mediastrategie werd opgezet rond De Wever.

Het dieet van De Wever – of zijn maagring, al naargelang de bron die men aanspreekt – zorgde ervoor dat hij naast politicus ook een lifestyle goeroe werd in weekbladen zoals Flair en Dag Allemaal. Hij liep, vele kilo’s lichter dan tijdens de regeringsformatie, de Antwerp Ten Miles en liet zich als slank mens vervoeren in een tweedekker.

Dat laatste liet hem toe een statement te maken over de noodzaak tot uitbreiding van de luchthaven van Deurne. De hele personificatie van de campagne was immers een glijmiddel voor electorale profilering.

Meer precies: de interviews met De Wever over zijn obesitas in ‘de boekskes’ waren politieke interviews aangekleed als gesprekken met een karaktervol, gemotiveerd en energiek man, die zichzelf krachtig kon veranderen, niet omdat hij daar zin in had, maar omdat het nu eenmaal moest. Dat, uiteraard, was nu net de slogan van de N-VA op 14 oktober.

De persoon De Wever stond dan ook centraal, volstrekt centraal. Voor zover hij zich veroorloofde om over politiek te praten hield hij zich (net als Janssens overigens) verre van heikele thema’s en beperkte hij zich tot oppervlakkigheden – “we moeten de problemen oplossen”, “we moeten onpopulaire maatregelen durven nemen”, “het moet nu maar eens gedaan zijn met die spelletjes” en ga zo maar voort.

Voor grotere fora beklemtoonde hij dat de verkiezingen in wezen nationaal waren en niet lokaal. Dat was nuttig, want (a) hijzelf heeft de afgelopen zes jaar mee bestuurd, dus datgene wat er misliep in Antwerpen stond even goed op zijn conto als op dat van Janssens; (b) inhoudelijk was het verschil tussen hun beider programma vliesdun en hoofdzakelijk cosmetisch; (c) hij moest hoe dan ook al een voorafname doen op de verkiezingen van 2014, waarin hij wel eens van Antwerpen naar Brussel zou kunnen verhuizen. Als dat zich voordoet moet hij kunnen verwijzen naar uitspraken van vandaag.

Tegenover zijn achterban en de media sprak hij in zijn overwinningstoespraak nadrukkelijk over de nationale agenda: de confederalisering des lands, het stoppen van de lawine aan belastingen, het gebrek aan meerderheid aan Vlaamse zijde en zo meer.

We waren op de avond van de verkiezingen in Antwerpen plots weer beland in de dagen van de mislukte regeringsformatie afgelopen jaar. Donderend applaus uiteraard, en er overheerste slechts een enkel thema in de media: hoe groot was het probleem voor Di Rupo nu wel?
De slimme N-VA kiezer?

We hoorden slechts vage geluiden over – ik zeg zo maar iets – het standpunt van De Wever inzake het BAM-tracé (het controversiële voorstel om de ring rond Antwerpen volledig te maken, nvdr) of de luchthaven van Deurne, over sociale huisvesting in Antwerpen, over het OCMW-beleid aldaar, over de zorgvuldig in stand gehouden interculturele spanningen in Borgerhout, over de escalatie aan GAS-boetes, over de stedelijke begroting, het nijpende gebrek aan onderwijs-infrastructuur, het beleid inzake klinieken en rustoorden, over de relaties met de Vlaamse en de Federale overheden, over het havenbeleid, het tewerkstellingsbeleid, het beleid tegenover nieuwkomers en ga zo maar voort.

Niemand vroeg wat voor De Wever de bovengrens is aan fijn stof die de “schoonste stad ter wereld” van hem te slikken mag krijgen, hoeveel meer vrachtwagens er voor hem door Antwerpen mogen denderen, hoeveel avonden per jaar hij wel dacht een uitgangs- en samenscholingsverbod in Borgerhout te mogen afkondigen, hoeveel volgens hem een sociale woning maximaal mag kosten, met welk geld hij – gezien zijn voorliefde voor besparingen – denkt de uiterst dringende investeringen in het stedelijk onderwijs uit te voeren.

Het gevolg is dat we eigenlijk niet goed weten wat De Wever nu eigenlijk gaat doen als burgemeester van Antwerpen. Nu mag men van mij denken wat men wil, maar niet dat ik niet naar informatie zoek. Welnu, ik weet tot op vandaag nog altijd niet voor welk soort ‘verandering’ in het beleid men hier z’n stem aan De Wever heeft geschonken. En ik heb het aan flink wat mensen gevraagd.

De campagne van De Wever in 2012 was de campagne van Janssens in 2006 in het kwadraat

Dat deze verkiezingen ‘inhoudelijk’ zouden geweest zijn is dan ook op z’n best een grap. Alles draaide rond een persoon – een buitengewoon populair persoon die door zijn achterban mythische krachten toegedicht wordt. Het was de campagne van Janssens in 2006 in het kwadraat.

Dat N-VA kiezers dan volledig de woorden van De Wever zouden steunen is even goed een grap. Ze steunen en reproduceren de propagandaslogans van N-VA, maar niet haar programma. De N-VA kiezer was echt niet slimmer dan die van andere partijen.

N-VA heeft beter campagne gevoerd want ze is erin geslaagd haar sterke kant – De Wever – het hele voetlicht te laten pakken en ze heeft geen enkel licht laten vallen op de zwakke plekken. Hoe meer men over De Wever praatte, hoe minder het over fijn stof, GAS-boetes of investeringen in onderwijs en sociale woningen ging. Hoe meer het over personen ging, hoe minder men over inhoud praatte.

Zo win je verkiezingen als je de Lionel Messi (stervoetballer van FC Barcelona, nvdr) van de Vlaamse politiek in je ploeg hebt.
Een keerpunt in de geschiedenis?

Dat is op zich een verdienste natuurlijk en N-VA weze gefeliciteerd met het resultaat. Zeer goed gespeeld, jongens. Ook de verkiezingen van 2014 kondigen zich gunstig aan, want na 14 oktober heeft de rest van de politiek en de journalistiek nog meer dan tevoren een ‘konijn-voor-de-lichtbak’ houding aangenomen.

Het zal tot en met 2014 steeds weer over De Wever gaan en hij zal die complete focus op zichzelf handig vertalen als een focus op zijn gedachten, opvattingen en visies – zijn separatisme, zijn neoliberalisme, zijn 'law-and-order', zijn voorliefde voor de grote kapitalisten van Antwerpen en zijn afkeer van het 'precariaat' (de minder begoeden, nvdr).

Vermits zijn programma verdacht weinig origineel is en vermits het in wezen niet zo vriendelijk is voor vele hardwerkende Vlamingen, die denken dat hij zich voor hen het pleuris werkt, zal men de persoon centraal stellen en niet het programma

Kortom, zijn geheel eigen doorslag van het programma waarmee Vlaams Belang de vorige twee decennia heeft gedomineerd. Vermits dit programma verdacht weinig origineel is en vermits het in wezen echt niet zo vriendelijk is voor vele hardwerkende Vlamingen, die denken dat hij zich voor hen het pleuris werkt, zal men de persoon centraal stellen en niet het programma.

Wie denkt dat De Wever een creatief beleid heeft voorgesteld voor Antwerpen en op basis daarvan is verkozen moet voor zichzelf, spontaan en zonder assistentie eens proberen op te schrijven wat men zich daarvan herinnert.

Probeer het eens. Leg daar eens een lijstje naast van oneliners die men van De Wever de laatste weken heeft gehoord en onthouden (“zet die ploat af!!”). Vergelijk beide en trek dan conclusies. Het boek van Ico Maly kan vervolgens helpen om de enorme leegte aan inhoudelijke informatie op te vullen.

En wie denkt dat De Wever een mystieke onderstroom heeft aangeboord in Vlaanderen en rond zichzelf heeft verzameld zoals destijds de 'kerels der Noordzee' zich vereend schaarden rond de vlag, gereed 'ten koenen slag' – die moet eens rustig de tijd nemen en wat vergelijkend werk doen. Vergelijk de verschillende programma’s van belendende partijen, vergelijk verkiezingsuitslagen en vergelijk campagnes.

Er is niets fundamentelers aan de overwinning van N-VA nu dan aan die van Janssens zes jaar terug; het electoraat heeft niet ‘eindelijk’ zijn vaste en natuurlijke rustplaats gevonden, de kiezer is niet ‘eindelijk’ op ideale wijze vertegenwoordigd door z’n verkozenen. Er is immers geen N-VA ‘onderstroom’ – er is een N-VA kavel, die flink ingenomen is, niets meer dan dat

Men zal zien dat er geen sprake is van “een keerpunt in de geschiedenis”, wel van een voortzetting van een electorale conjunctuur waarin rechtse en neoliberale kiezers de afgelopen jaren flink heen en weer gelopen hebben tussen partijen om zich nu aan de N-VA te klikken. En men zal dan ook beseffen dat deze overwinning, zoals elke verkiezingsoverwinning, een fragiel ding is dat men even snel verliest als men het heeft verkregen.

Er is niets fundamentelers aan de overwinning van N-VA nu dan aan die van Janssens zes jaar terug; het electoraat heeft niet ‘eindelijk’ zijn vaste en natuurlijke rustplaats gevonden, de kiezer is niet ‘eindelijk’ op ideale wijze vertegenwoordigd door z’n verkozenen. Er is immers geen N-VA ‘onderstroom’ – er is een N-VA kavel die flink ingenomen is, en niets meer dan dat.
De fragiele overwinning

De Wever, die geen onverstandig man is, beseft wellicht het fragiele karakter van deze overwinning. Dat verklaart het verbluffend extreme karakter van de campagne die gevoerd is. Men kan niet om de paar jaar vijftig kilo afvallen om een campagneslogan gestalte te geven. Men heeft in deze electorale periode echt wel alles of niets gespeeld en het is moeilijk in te beelden hoeveel verder men nog had kunnen gaan.

Het toont aan dat men binnen de N-VA heel goed weet dat ze op de golven van de conjunctuur zeilen en dat deze snel kan keren. Alles wat men wil bereiken moet dan ook hier en nu bereikt worden, want veel tijd is er niet. Een enkel schandaal rond De Wever volstaat om de partij een zeer zware klap toe te brengen.

Als burgemeester volstaat één enkele publieke kemel, één enkele uiterst onpopulaire ingreep, of een geleidelijke beeldvorming van sjoemelarij, achterkamertjespolitiek, compromisbereidheid, machteloosheid en noem maar op om van held in struikrover te veranderen. Dit is Antwerpen, nietwaar, en dat soort dingen gaan hier soms vreselijk snel.

Dat is de reden waarom we van De Wever uit alle macht moeten gaan geloven dat de doorbraak van de N-VA geen gewone verkiezingsoverwinning is, maar iets van een hoger niveau – iets wat de verbondenheid van de Vlaamse volksziel met een Vlaamse partij uitdrukt.

Dit is geen politiek, het is de transcendente vereniging van twee lichamen, van een volk en z’n leiders. Dat is tevens waarom we zo hard moeten geloven dat het kwart van de bevolking dat hij vertegenwoordigt eigenlijk de gehele Vlaamse natie voorstelt.

Dat is ook waarom we moeten geloven dat zijn verkiezing niet gaat over het besturen van een middelgrote en door sociale problemen geteisterde stad, maar over de grandioze toekomst van de Vlaamse natie.

Velen hebben dat geloofd, en zoals ik al zei, dat is prima gespeeld door de campagnemensen van de N-VA. Maar wie het iets nuchterder bekijkt en het in een iets ruimere context plaatst snapt dat we op 14 oktober 2012 gewoon een verkiezingsoverwinning hebben gezien, die zal leiden tot zes jaar bestuur, waarna alles en iedereen terug de boot in moeten op zoek naar de golven van de conjunctuur.

Zes jaar geleden was Vlaams Belang de grote overwinnaar van de verkiezingen. Op 14 oktober waren ze de grootste verliezers en won een partij die het Vlaams Belang programma van 2006 heeft overgenomen en geperfectioneerd. Ik durf denken dat men dat gegeven goed bestudeert in de situation room van de Antwerpse N-VA.

Daarom durf ik ook vermoeden dat we nog heviger zullen gebombardeerd worden met de mythe van de organische, mystieke Vlaamse onderstroom die nu eindelijk op ideale en natuurlijke wijze politieke gestalte krijgt in Bart De Wever.

Let op mijn woorden.

Jan Blommaert is hoogleraar Taal, Cultuur en Globalisering aan Tilburg University en auteur van onder andere “De crisis van de democratie” (EPO 2008), “De heruitvinding van de samenleving” (EPO 2011) en “De 360 Graden werknemer” (EPO 2012).

http://www.dewereldmorgen.be/artikel...es-van-de-n-va

Volumineuze en ergerlijke C/P

[Distel]

Oorspronkelijk geplaatst door Edina

Maar dat is nu juist het punt van de auteur! Hoe kan je nu van een grondstroom/onderstroom spreken als daar geen ideologie aan vasthangt?

Waarom zou je een idiologie nodig hebben om van een grondstroom te kunnen spreken? Dit is nu net de reden waarom deze grondstroom bestaat: men blijft maar indelen in hokjes en ideologieën en men blijft de kiezer maar bombarderen met voorgekauwde koppelverkoop-lijstjes van standpunten. Maar de onderstroom in kwestie is er een van ontevredenheid, en die laat zich niet binden aan een ideologie, hokje, of programma.

Als de partij dan ook werkelijk aan de macht komt, is het bijgevolg toch voor de hand liggend dat velen opeens niet meer tevreden zullen zijn met het beleid dat ze krijgen? Want je kan geen anti-beleid voeren hé als je aan de macht bent.

De onderstroom verdwijnt maar wanneer de reden voor het bestaan ervan verdwijnt. De N-VA is niet aan de macht, dezelfde machtsgeile profiteurs als vroeger zijn dat. Er kunnen maar 2 dingen gebeuren: (a) de N-VA maakt het waar en neemt zo de ontevredenheid weg, of (b) de N-VA verkloot het (ofwel zelf, ofwel omdat ze te veel compromissen moeten sluiten) en dan verplaatst die grondstroom zich gewoon naar de volgende "het moet anders"-partij (mogelijk weer naar het VB). Maar die grondstroom is er, en zal niet zomaar verdwijnen.