De toekomst van Links

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Kapital deel 3 was niet zijn laatste stuk, Kapital deel 1 was zijn laatste werk. Opnieuw blijkt dat de klassieke liberale theses over Marx zelfs niet in staat zijn een eenvoudige chronologie van zijn werken op poten te zetten.

Dat heb ik ook nergens beweerd; integendeel, het versterkt net mijn stelling: Marx heeft het begrip 'klasse' nergens sluitend gedefinieerd, en dat kwam niét door zijn plotse overlijden.

De rest van jouw bezwaren zijn al reeds in de jaren '60 op adequate wijze behandelt, niet in het minst in het boek "Marx, Ricardo, Sraffa" (synthesewerk, vergelijkbaar met O. Wright).

Ik moet nog de eerste sluitende weerlegging van Böhm-Bawerk tegenkomen, dus ik ben benieuwd.

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Dat heb ik ook nergens beweerd; integendeel, het versterkt net mijn stelling: Marx heeft het begrip 'klasse' nergens sluitend gedefinieerd, en dat kwam niét door zijn plotse overlijden.
Ik moet nog de eerste sluitende weerlegging van Böhm-Bawerk tegenkomen, dus ik ben benieuwd.

Blijkbaar heb je het één en ander gemist, de marxistische literatuur over zowel politieke als economische concepten zijn niet meer te overzien. Ik zou mij ruïneren als ik daar ooit een verzameling over aanleg.
De werken van Wright zijn deels online te lezen, artikels over Poulantzas zijn op het web immens populair.

[jamás será vencido]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Dat heb ik ook nergens beweerd; integendeel, het versterkt net mijn stelling: Marx heeft het begrip 'klasse' nergens sluitend gedefinieerd, en dat kwam niét door zijn plotse overlijden.
tegenkomen, dus ik ben benieuwd.

Beste Pecalion,

Ondanks dat Marx zijn werk nooit heeft voltooid heeft hij verschillende definities van klassen gegeven,
veel van ziijn klassenanalyses zijn daarna zelfs nog gespecifieerd door neo-marxisten zoals bijvoorbeeld Erik Olin Wright.

Marx eerste defintie van klasse zijn de objectieve klassen, bepaald door de verhouding tot de kapiaalsgoederen. Dit houdt in dat iedereen die kapitaalsgoederen bezit en anderen voor zich laat werken tot de klasse van de burgerij behoort, iedereen die werkt voor een kapitaalbezitter een proletarier is.

Marx erkende echter ook dat er subjectieve klassen waren. Hij ging hierbij vanuit dat die klassen vooral bestonden in mentaliteitsverschillen en erkende dat deze andere klassenopvattingen hadden. Zo haalde hij bijvoorbeeld ook de klasse van het lompenproletariaat aan: een klasse die zo onderontwikkeld is dat ze in haar onwetendheid de burgerij ondersteunde en erkende Marx ook zoiets als een middenklasse. Hij behandelde ook hoe deze middenklasse zich zou verhouden in de klassenstrijd. Marx was ecther ook van mening dat deze subjectieve middenklasse, objectief tot de werknemersklasse behoorde. enz.

Los van wat in de uitgegeven geschriften staat,
heeft Marx zijn klassendefinities ook al grotendeels uit de doeken gedaan,
in schetsen voor zijn volgende werken,
ook vallen vele klassendefinities al uit zijn oude werk sterk af te leiden,
indien je werkelijk geinterseerd bent in Marx zijn klassentheorie,
raad ik je aan de nodige wetenschappelijke literatuur erover raad te plegen,
of je kan de vakken : 'sociale problemen' en 'politieke eb sociale filosofie' volgen aan de universiteit van Antwerpen waar de klassenanalyse van Marx uitvoerig wordt behandeld.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Blijkbaar heb je het één en ander gemist, de marxistische literatuur over zowel politieke als economische concepten zijn niet meer te overzien. Ik zou mij ruïneren als ik daar ooit een verzameling over aanleg.
De werken van Wright zijn deels online te lezen, artikels over Poulantzas zijn op het web immens populair.

Het is inderdaad te hopen dat er intussen wat betere lectuur bestaat dan Hilferdings pathetische poging om Böhm-Bawerk van repliek te dienen.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door jamás será vencido

Beste Pecalion,

Ondanks dat Marx zijn werk nooit heeft voltooid heeft hij verschillende definities van klassen gegeven,
veel van ziijn klassenanalyses zijn daarna zelfs nog gespecifieerd door neo-marxisten zoals bijvoorbeeld Erik Olin Wright.

Marx eerste defintie van klasse zijn de objectieve klassen, bepaald door de verhouding tot de kapiaalsgoederen. Dit houdt in dat iedereen die kapitaalsgoederen bezit en anderen voor zich laat werken tot de klasse van de burgerij behoort, iedereen die werkt voor een kapitaalbezitter een proletarier is.

Marx erkende echter ook dat er subjectieve klassen waren. Hij ging hierbij vanuit dat die klassen vooral bestonden in mentaliteitsverschillen en erkende dat deze andere klassenopvattingen hadden. Zo haalde hij bijvoorbeeld ook de klasse van het lompenproletariaat aan: een klasse die zo onderontwikkeld is dat ze in haar onwetendheid de burgerij ondersteunde en erkende Marx ook zoiets als een middenklasse. Hij behandelde ook hoe deze middenklasse zich zou verhouden in de klassenstrijd. Marx was ecther ook van mening dat deze subjectieve middenklasse, objectief tot de werknemersklasse behoorde. enz.

Los van wat in de uitgegeven geschriften staat,
heeft Marx zijn klassendefinities ook al grotendeels uit de doeken gedaan,
in schetsen voor zijn volgende werken,
ook vallen vele klassendefinities al uit zijn oude werk sterk af te leiden,
indien je werkelijk geinterseerd bent in Marx zijn klassentheorie,
raad ik je aan de nodige wetenschappelijke literatuur erover raad te plegen,
of je kan de vakken : 'sociale problemen' en 'politieke eb sociale filosofie' volgen aan de universiteit van Antwerpen waar de klassenanalyse van Marx uitvoerig wordt behandeld.

Ik heb gelijkaardige vakken gevolgd in Brussel, en die docent kwam van Antwerpen dus ik vermoed dat de inhoud ongeveer hetzelfde zal geweest zijn.

Het probleem zijn net die "objectieve" klassen. Dat mensen zich als lid van een klasse (natie, ras, geloofsgroep, ...) kunnen beschouwen, is evident; in hoeverre zulke concepten relevant zijn is een heel andere vraag.

Maar wat met die objectieve klassen? Aangezien het feodalisme een "vroeger" stadium van de klassenstrijd was, worden grootgrondbezitters bijvoorbeeld nogal gauw onder het tapijt geveegd. Niet noodzakelijk door Marx, maar zeer vaak door zelfverklaarde aanhangers. (Marx: "The owners merely of labour-power, owners of capital, and land-owners, whose respective sources of income are wages, profit and ground-rent, in other words, wage-labourers, capitalists and land-owners, constitute then three big classes of modern society based upon the capitalist mode of production.")

De vraag is dan echter ook nog, wat de relevantie van die klassen zou zijn. In de Ricardiaanse (en min of meer ook de Malthusiaanse) economische theorieën (waar Marx veelvuldig beroep op deed) zijn het niet de kapitaalbezitters, niet de werknemers, maar de grondbezitters die door 'inherente mechanismen' een steeds groter deel van het nationaal product krijgen; de winsten dalen en de lonen blijven op het subsistentie-niveau. (De ijzeren wet van de lonen is geen originele vondst van Marx, maar werd door Malthus en Ricardo uitgedacht.) In de theorie van Ricardo zijn het dus de landeigenaars die steeds hogere pachten ontvangen, terwijl werknemers amper overleven en zelfs de kapitalisten armer en armer worden. Marx lijkt dat probleem enigszins op te lossen door ook grondbezitters zo nu en dan als kapitalisten te beschouwen.

Maar goed, wat is dus de relevantie van het klassenconcept? Het belang van de klassen-indeling is net dat er een klassenstrijd zou bestaan. Marx behandelt geen kaartersverenigingen en geen voetbalclubs, geen muziekliefhebbers en geen religieuze sekten, omdat deze geen wezenlijke rol (zouden) spelen in de historische ontwikkeling. Nochtans kan je de samenleving ook indelen in "gelovigen" en "ongelovigen" en daaruit een soort klassenstrijd halen; of in "wijndrinkers", "bierdrinkers", "waterdrinkers" enzoverder. Maar deze groepen hebben onderling geen gelijklopende belangen en hebben tegenover elkaar geen tegenstrijdige belangen - daar kan je dus bitter weinig klassenstrijd uit persen.

Het probleem is nu echter dat "grondbezitters", "kapitalisten" en "loonwerkers" evenmin onderling gelijke belangen hebben en tegenover elkaar tegenstrijdige belangen. Integendeel: twee werknemers hebben tegenstrijdige belangen, want ze concurreren voor een job (dit feit wordt ook erkend door de marxisten); maar bovendien hebben twee kapitalisten evenzeer tegenstrijdige belangen: ze concurreren met elkaar om marktaandeel, winst, grondstoffen, kapitaalsgoederen en werknemers.

Er is maar één manier waarop het klasse-concept zinvol gedacht kan worden, en dat is om het te beschouwen als een anachronisme.
The history of all hitherto existing society(2) is the history of class struggles.
Freeman and slave, patrician and plebeian, lord and serf, guild-master(3) and journeyman, in a word, oppressor and oppressed, stood in constant opposition to one another, carried on an uninterrupted, now hidden, now open fight, a fight that each time ended, either in a revolutionary reconstitution of society at large, or in the common ruin of the contending classes.
Maar dat zijn politieke indelingen; het zijn kastes. Slavenhouders en slaven hebben duidelijk tegenstrijdige belangen: de enen willen de slavernij behouden, de anderen willen vrijheid. Slaven hebben onderling hetzelfde belang: vrijheid verwerven. Slavenhouders hebben onderling hetzelfde belang: slavernij behouden.

Een vergelijkbaar resultaat kan je krijgen door interventionisme, m.a.w. door politieke ingrepen in de economie.

Staalbedrijven in de V.S. zijn concurrenten; ze willen elkaars marktaandeel inpalmen, ze willen kapitaalsgoederen, grondstoffen en werknemers wegbieden van bij de concurrentie. Ze hebben onderling geen aantoonbaar 'gelijklopend' belang.

Maar van zodra er in de V.S. bijvoorbeeld importbarrières komen (zoals importheffingen op Europees staal) en/of subsidies aan binnenlandse staalbedrijven, worden er wel zulke belangen gecreëerd. Alle Amerikaanse staalbedrijven hebben er dan belang bij dat de importbarrières blijven, en dat de subsidiekraan blijft openstaan.

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Het is inderdaad te hopen dat er intussen wat betere lectuur bestaat dan Hilferdings pathetische poging om Böhm-Bawerk van repliek te dienen.

Hilferding rox. Zijn Finanzkapital is nog altijd een kathedraal.

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

In de Ricardiaanse (en min of meer ook de Malthusiaanse) economische theorieën (waar Marx veelvuldig beroep op deed).

Eerder voortdurend ontkrachtte, hij was staalhard tegen deze twee heren. Zie Theorien über den Mehrwert.

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

(De ijzeren wet van de lonen is geen originele vondst van Marx, maar werd door Malthus en Ricardo uitgedacht.)

Zijn visie valt niet te vergelijken met deze van Ricardo en Malthus, vermits Marx de kapitaalaccumulatie als het hart van het kapitalisme beschouwde. Vrijhandel en nivellering van de lonen zijn afgeleiden ervan, maar geen absolute parameters. Opnieuw zien we de liberale marginalisten het spoor bijster geraken.

[tony p]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Eerder voortdurend ontkrachtte, hij was staalhard tegen deze twee heren. Zie Theorien über den Mehrwert.

beschouwde Ricardo wel als een van de betere burgerlijke economen

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door tony p

beschouwde Ricardo wel als een van de betere burgerlijke economen

Hij vond hem wel bijzonder fragmentair.

[jamás será vencido]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Ik heb gelijkaardige vakken gevolgd in Brussel, en die docent kwam van Antwerpen dus ik vermoed dat de inhoud ongeveer hetzelfde zal geweest zijn.

Het probleem zijn net die "objectieve" klassen. Dat mensen zich als lid van een klasse (natie, ras, geloofsgroep, ...) kunnen beschouwen, is evident; in hoeverre zulke concepten relevant zijn is een heel andere vraag.

Maar wat met die objectieve klassen? Aangezien het feodalisme een "vroeger" stadium van de klassenstrijd was, worden grootgrondbezitters bijvoorbeeld nogal gauw onder het tapijt geveegd. Niet noodzakelijk door Marx, maar zeer vaak door zelfverklaarde aanhangers. (Marx: "The owners merely of labour-power, owners of capital, and land-owners, whose respective sources of income are wages, profit and ground-rent, in other words, wage-labourers, capitalists and land-owners, constitute then three big classes of modern society based upon the capitalist mode of production.")

De vraag is dan echter ook nog, wat de relevantie van die klassen zou zijn. In de Ricardiaanse (en min of meer ook de Malthusiaanse) economische theorieën (waar Marx veelvuldig beroep op deed) zijn het niet de kapitaalbezitters, niet de werknemers, maar de grondbezitters die door 'inherente mechanismen' een steeds groter deel van het nationaal product krijgen; de winsten dalen en de lonen blijven op het subsistentie-niveau. (De ijzeren wet van de lonen is geen originele vondst van Marx, maar werd door Malthus en Ricardo uitgedacht.) In de theorie van Ricardo zijn het dus de landeigenaars die steeds hogere pachten ontvangen, terwijl werknemers amper overleven en zelfs de kapitalisten armer en armer worden. Marx lijkt dat probleem enigszins op te lossen door ook grondbezitters zo nu en dan als kapitalisten te beschouwen.

Maar goed, wat is dus de relevantie van het klassenconcept? Het belang van de klassen-indeling is net dat er een klassenstrijd zou bestaan. Marx behandelt geen kaartersverenigingen en geen voetbalclubs, geen muziekliefhebbers en geen religieuze sekten, omdat deze geen wezenlijke rol (zouden) spelen in de historische ontwikkeling. Nochtans kan je de samenleving ook indelen in "gelovigen" en "ongelovigen" en daaruit een soort klassenstrijd halen; of in "wijndrinkers", "bierdrinkers", "waterdrinkers" enzoverder. Maar deze groepen hebben onderling geen gelijklopende belangen en hebben tegenover elkaar geen tegenstrijdige belangen - daar kan je dus bitter weinig klassenstrijd uit persen.

Het probleem is nu echter dat "grondbezitters", "kapitalisten" en "loonwerkers" evenmin onderling gelijke belangen hebben en tegenover elkaar tegenstrijdige belangen. Integendeel: twee werknemers hebben tegenstrijdige belangen, want ze concurreren voor een job (dit feit wordt ook erkend door de marxisten); maar bovendien hebben twee kapitalisten evenzeer tegenstrijdige belangen: ze concurreren met elkaar om marktaandeel, winst, grondstoffen, kapitaalsgoederen en werknemers.

Er is maar één manier waarop het klasse-concept zinvol gedacht kan worden, en dat is om het te beschouwen als een anachronisme.
The history of all hitherto existing society(2) is the history of class struggles.
Freeman and slave, patrician and plebeian, lord and serf, guild-master(3) and journeyman, in a word, oppressor and oppressed, stood in constant opposition to one another, carried on an uninterrupted, now hidden, now open fight, a fight that each time ended, either in a revolutionary reconstitution of society at large, or in the common ruin of the contending classes.
Maar dat zijn politieke indelingen; het zijn kastes. Slavenhouders en slaven hebben duidelijk tegenstrijdige belangen: de enen willen de slavernij behouden, de anderen willen vrijheid. Slaven hebben onderling hetzelfde belang: vrijheid verwerven. Slavenhouders hebben onderling hetzelfde belang: slavernij behouden.

Een vergelijkbaar resultaat kan je krijgen door interventionisme, m.a.w. door politieke ingrepen in de economie.

Staalbedrijven in de V.S. zijn concurrenten; ze willen elkaars marktaandeel inpalmen, ze willen kapitaalsgoederen, grondstoffen en werknemers wegbieden van bij de concurrentie. Ze hebben onderling geen aantoonbaar 'gelijklopend' belang.

Maar van zodra er in de V.S. bijvoorbeeld importbarrières komen (zoals importheffingen op Europees staal) en/of subsidies aan binnenlandse staalbedrijven, worden er wel zulke belangen gecreëerd. Alle Amerikaanse staalbedrijven hebben er dan belang bij dat de importbarrières blijven, en dat de subsidiekraan blijft openstaan.

Als eerste erken ik inderdaad zoals je aanhaalt dat er ook andere verschillen bestaan tussen mensen (met uitzondering van rassen wat ik als een pseudowetsnschappelijk iets beschouw). Wel moet ik echter opmerken dat deze verschillen va geen enkel belang zijn voor de economie. Of je water of wijn drinkt bepaald je economische situatie niet. Ik besef dat een samenleving meer is dan het economische, ook ik vind dat Marx de dominantie van de economie niet mag overschatten. Ik wil hier echter wel bij opmerken dat in onze hedendaagse liberale maatschappij er nu eenmaal een dominantie van de economie aanwezig is en dat haar invloed haast dagelijks vergroot. Of dat Marx zijn prototype voor een ideale maatschappij correct was, daar wil ik me niet over uitlaten, wel is het belangrijkdat zijn kritiek op onze economie nog steeds actueel is. Evenals de opdeling tussen werknemers en werkgevers. Ik blijf er dan ook ten steligste van overtuigd dat het niet normaal is , dat wanneer een werknemer bijvoorbeeld een stoel maakt, het grootste gedeelte van de waarde van deze stoel naar aandeelhouders en werkgevers gaat. Dat is onrechtvaardig en onlogisch.

Verder wil ik aanvullen dat je goed hebt opgemerkt dat er ook een concurrentie bestaat tussen werkgevers en werkenemers. Dat er twee klassen bestaan wil niet zeggen dat er binnen deze klassen geen onengheid bestaat, deze oneenigheid is immers eigen aan het kapitalisme en nog meer aan het voorgaand meegedeelde subjectieve bewustzijn.

In verband met deze concurrentie spreekt Marx van twee fenomenen,

de proletarisering of het steeds groeien van het proletariaat:

zeer kort: werkgevers willen een zo hoog mogelijke winst,
andere werkgevers zijn daarvoor een hinderpaal,
hierdoor probeert men elkaar uit te schakelen,
hierdoor komen een groot aantal werkgevers in de werknemersklasse terrecht,
de klasse va de burgerij wordt steeds kleiner.

Al deze zaken zijn empirisch bevestigd.

Het heeft vooral met de kosten analyse te maken,
kosten zo laag mogelijk = lonen zo laag mogelijk
= werknemers tegn elkaar uit spelen, om ook zo laag mogelijke lonen te moeten betalen.

Het andere fenomeen i de verlenedung:

de veramring van het proletariaat juist doordat de kosten op lonen zo hard gedrukt worden.

Je zit dus dat de logica van het kapitalisme ivm concurentie en kosten,
voor bepaalde fenomenen zorgt die inherent aan het kapitalisme en liberalisme zijn.
Op deze manier wordt Marx zijn economische theorie alleen maar bevestigd en juist niet ontkracht.
Het feit dat er concurrentie is tussen werkgevers en werknemers is
1 eigen aan het kapitalisme
2 een gevolg van een subjectief bewustzijn
3 en is dus van geen enkle belang voor het objectieve bewustzijn (buiten dat de verpaupering voor een vroegtijdig bewustzijn zou kunnen zorgen...)

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Eerder voortdurend ontkrachtte, hij was staalhard tegen deze twee heren. Zie Theorien über den Mehrwert.

"IJzeren wet van de lonen", het is een term die door Malthus bedacht werd geloof ik. Heel Marx' theorie over uitbuiting is Ricardo in andere kleren jong.

[Praetorian]

Zevern in pakskens. En als er al iets vanaan was, dan zou je eerder naar Kautsky moeten kijken dan naar Marx. IIde Internationale was verantwoordelijk voor het verkrachten van Marx.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Zijn visie valt niet te vergelijken met deze van Ricardo en Malthus, vermits Marx de kapitaalaccumulatie als het hart van het kapitalisme beschouwde. Vrijhandel en nivellering van de lonen zijn afgeleiden ervan, maar geen absolute parameters. Opnieuw zien we de liberale marginalisten het spoor bijster geraken.

Je moet al bijzonder het spoor bijster zijn om de link niét te zien tussen Malthus, Ricardo en Marx. Sebiets ga je nog zeggen dat Marx' visie op geschiedenis ook tot�*�*l niet te vergelijken valt met die van Hegel.

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Je moet al bijzonder het spoor bijster zijn om de link niét te zien tussen Malthus, Ricardo en Marx. Sebiets ga je nog zeggen dat Marx' visie op geschiedenis ook tot�*�*l niet te vergelijken valt met die van Hegel.

Momenteel zijn verschillende filosofen bezig met het herevalueren van Hegels invloed op Marx. Die zou voor hen haast nihil zijn geweest. Oa. N. Levine is bezig met verschillende volumes over dit onderwerp te schrijven.

Als ik een giecheltrutje was, dan zou ik nu giechelen.

Mij boeit het niet, ik vind Hegel best wel ok.

[Cunhal]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Zevern in pakskens. En als er al iets vanaan was, dan zou je eerder naar Kautsky moeten kijken dan naar Marx. IIde Internationale was verantwoordelijk voor het verkrachten van Marx.

Je avatar, is dat die van de derde internationale?
Dat staat me wel aan.

[Praetorian]

Oorspronkelijk geplaatst door Cunhal

Je avatar, is dat die van de derde internationale?
Dat staat me wel aan.

Het is inderdaad uit de 20'er jaren. Monthly Review gebruikt dit opnieuw.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door jamás será vencido

Als eerste erken ik inderdaad zoals je aanhaalt dat er ook andere verschillen bestaan tussen mensen (met uitzondering van rassen wat ik als een pseudowetsnschappelijk iets beschouw). Wel moet ik echter opmerken dat deze verschillen va geen enkel belang zijn voor de economie. Of je water of wijn drinkt bepaald je economische situatie niet.

Klopt; al dacht ik dat ik al eens communisten had horen beweren dat racisme en discriminatie van vrouwen 'logische' gevolgen van het kapitalisme zijn; maar soit.

Ik besef dat een samenleving meer is dan het economische, ook ik vind dat Marx de dominantie van de economie niet mag overschatten. Ik wil hier echter wel bij opmerken dat in onze hedendaagse liberale maatschappij er nu eenmaal een dominantie van de economie aanwezig is en dat haar invloed haast dagelijks vergroot. Of dat Marx zijn prototype voor een ideale maatschappij correct was, daar wil ik me niet over uitlaten, wel is het belangrijkdat zijn kritiek op onze economie nog steeds actueel is. Evenals de opdeling tussen werknemers en werkgevers. Ik blijf er dan ook ten steligste van overtuigd dat het niet normaal is , dat wanneer een werknemer bijvoorbeeld een stoel maakt, het grootste gedeelte van de waarde van deze stoel naar aandeelhouders en werkgevers gaat. Dat is onrechtvaardig en onlogisch.

Er is geen opdeling tussen "werkgevers" en "werknemers"; de opdeling is net bijzonder vaag en varieert naargelang het de marxist-van-dienst goed lijkt uit te komen. Managers zijn strikt genomen ook werknemers... maar indien zij erin slagen om goede arbeidsvoorwaarden te bedingen, worden ze net uitgejouwd door de goede marxist.

Wat Marx' prototype betreft, ook d�*t is één vaag gebied. Waar precies heeft hij daar over geschreven? Oh, zeer weinig, want hoe het Ware Communisme eruit ziet, dat zijn onvermijdelijke dingen voor na de revolutie. Maar Marx heeft zeer vreemde zaken geschreven over het "Rauwe Communisme", een overgangsfase tussen het kapitalisme en het ware communisme. Het zijn zaken die echt niet prettig klinken, en we kunnen alleen maar hopen dat de dialectiek de samenleving voorbij die fase zal brengen.

Verder wil ik aanvullen dat je goed hebt opgemerkt dat er ook een concurrentie bestaat tussen werkgevers en werkenemers. Dat er twee klassen bestaan wil niet zeggen dat er binnen deze klassen geen onengheid bestaat, deze oneenigheid is immers eigen aan het kapitalisme en nog meer aan het voorgaand meegedeelde subjectieve bewustzijn.

Dat kan zijn, maar net daarom zou een goede definitie van klasse welkom zijn. Ik vind het alvast zeer verdacht dat Marx - die verdorie zijn hele leven over niets anders bezig was! - het concept 'klasse' blijkbaar niet wilde definiëren in het derde deel van Kapitaal. Zoals ik al zei, en zoals Praetorian bevestigt, kwam het niet door zijn plotse overlijden. Marx heeft zeker nog tien jaar geleefd nadat hij begon aan die bewuste passage. Is dat niet merkwaardig? Moest er dan zo hard en zo lang over nagedacht worden? Dat kan zijn. Maar hoe kan je een gigantisch economisch, sociaal en filosofisch werk opbouwen over de klassenstrijd wanneer je eigenlijk niet zeker bent wat klassen zijn - en wat ze niet zijn? Dat klinkt 'n beetje raar, toch.
We moeten bijvoorbeeld ook opmerken dat in Marx' tijd de liberalen "de overheid" als de parasiterende klasse beschouwden en "de productieven" (ondernemers, werknemers, landbouwers) als de uitgebuite klasse. Waarom die indeling niét?

In verband met deze concurrentie spreekt Marx van twee fenomenen,

de proletarisering of het steeds groeien van het proletariaat:

zeer kort: werkgevers willen een zo hoog mogelijke winst,
andere werkgevers zijn daarvoor een hinderpaal,
hierdoor probeert men elkaar uit te schakelen,
hierdoor komen een groot aantal werkgevers in de werknemersklasse terrecht,
de klasse va de burgerij wordt steeds kleiner.

Al deze zaken zijn empirisch bevestigd.

Is "het proletariaat" gegroeid? Ja, in absolute termen - de Belgische bevolking is dan ook vertienvoudigd over de laatste honderdtachtig jaar. Maar zelfs indien het zo was, is het blijkbaar geen sterke tendens.

Het heeft vooral met de kosten analyse te maken,
kosten zo laag mogelijk = lonen zo laag mogelijk
= werknemers tegn elkaar uit spelen, om ook zo laag mogelijke lonen te moeten betalen.

Hier komen andere argumenten:
kosten zo laag mogelijk = grondstofprijzen zo laag mogelijk = aanbieders tegen elkaar uitspelen om ook zo laag mogelijke grondstofprijzen te moeten betalen.

kosten zo laag mogelijk = huur zo laag mogelijk = huisbazen tegen elkaar uitspelen om ook zo laag mogelijke huur te moeten betalen.

kosten zo laag mogelijk = prijzen van voedsel, kleding... zo laag mogelijk = aanbieders tegen elkaar uitspelen om ook zo goedkoop mogelijk voedsel, kleding... te kunnen verwerven.

Dat laatste zou verdorie de situatie volledig omdraaien: de aanbieders, de ondernemers, die door een IJzeren Wet van de Prijzen uitgebuit worden door de consumenten.

Die hele theorie is gebaseerd op twee elementen: "worker's need" en "employers' greed". Werknemers hebben echt een job nodig en kunnen niet zonder, werkgevers hebben marktmacht en zijn gierig, dus lonen zullen laag zijn.

Maar dat heeft er niets mee te maken. Lonen komen uiteindelijk tot stand in de arbeidsmarkt, door vraag en aanbod; "noodzaak" en "gierigheid" zijn simpelweg niet bepalend voor de marktprijs. We kunnen dat aantonen met een voorbeeld van G. Reisman:

Stel dat iemand van het platteland naar de grootstad verhuist. Hij koopt 'n appartementje zonder garage. In de grootstad is parkeerplaats schaars: garages kosten enorm veel geld, parkeerplaatsen in de stad ook. Maar gelukkig is er veel openbaar vervoer, en is die auto niet meer nodig. De man beslist om zijn auto weg te doen - neen, hij moét zijn auto wegdoen, want hij gaat in de stad wonen en wil zich niet blauw betalen aan parkeergeld. Gaat die man zijn auto nu per definitie gratis weggeven, omdat hij écht van die auto afwil? Nee toch!

Als er kopers opdagen, die graag 'n tweedehandswagen willen, dan willen ze uiteraard ook zo weinig mogelijk voor die auto betalen. Maar dat is niet bepalend voor de prijs. De prijs komt tot stand door het bieden van vragers op de beschikbare hoeveelheid - hier één auto. Als er tien kopers zijn, en de hoogstbiedende koper wil 1.000 euro voor die wagen geven, dan zal de wagen voor 1.000 euro verkocht worden, en niet gratis.

Vergelijk: als mijn bakker vierhonderd broden gebakken heeft, dan kan hij die ook niet allemaal alleen opeten. Daarom gaat hij ze nog niet gratis weggeven, ook al zouden de klanten liefst zo weinig mogelijk betalen.

Lonen zijn dus niet per definitie op het "subsistentie-niveau". Ze kunnen dat alleen zijn als de productiviteit laag is: als er in de samenleving gewoon zeer weinig dingen gemaakt worden, kan je er ook weinig consumeren, dat is wel duidelijk.

Het andere fenomeen i de verlenedung:

de veramring van het proletariaat juist doordat de kosten op lonen zo hard gedrukt worden.

Zoals ik net aangaf, is de kern van de zaak de totale productiviteit van de samenleving. Als in een samenleving er per dag honderd broden gebakken worden, dan kan je er geen tweehonderd uitdelen... Om de honger op te lossen, moet er dus meer brood gebakken worden.

Net d�*t is de afgelopen honderd jaar zo overdonderend gebeurd in het Westen. Er werd meer geproduceerd, véél meer geproduceerd. De levensstandaard van Westerse arbeiders is veel hoger dan de levensstandaard van hun bed-overgrootvaders. Die konden geen GSM kopen, want er waren nog geen GSM's. De cijfers wijzen niet op een absolute verarming, zeker niet!

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Momenteel zijn verschillende filosofen bezig met het herevalueren van Hegels invloed op Marx. Die zou voor hen haast nihil zijn geweest. Oa. N. Levine is bezig met verschillende volumes over dit onderwerp te schrijven.

Geen beleidsmaatregel idioot genoeg, of er is ergens wel 'n econoom die ze aanbeveelt.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Zevern in pakskens. En als er al iets vanaan was, dan zou je eerder naar Kautsky moeten kijken dan naar Marx. IIde Internationale was verantwoordelijk voor het verkrachten van Marx.

Hoezo? Volgens mij zijn er tal van marxisten die vinden dat dat niét zo is. De mensen van de IIde internationale zelf bijvoorbeeld.