VLD en CD&V-NVA willen stempicht afschaffen

[Den Ardennees]

Oorspronkelijk geplaatst door Praetorian

Totaal hiermee akkoord.

Idem hier

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door Jef Bosweg

Dit is entertainment van de bovenste plank.

Het maakt de campagne in ieder geval een stuk minder saai.

De opmerkelijkste opkomstcampagne die ik tot nu toe gezien heb was in 2002 in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt. Daar hingen toen posters op billboardformaat, met daarop naast elkaar een aantal toiletrollen met elk een eigen bedrukt motiefje. Daarbij stond dan de pakkende tekst: "Es ist nicht scheißegal", min of meer te vertalen als "het maakt niet geen reet uit". 't Is jammer dat ik nergens een plaatje kan vinden.

Maar er is geen enkele reden om aan te nemen dat de stem van iemand die verplicht is te stemmen beredeneerder is dan die van iemand die zich moreel verplicht voelt te stemmen. Beiden vervullen hun plicht, of dit nu opgelegd is door de staat (verplichting) of door een gevoel van moraliteit (plicht).

Ik zou ook eerder zeggen dat mensen die stemmen uit eigen plichtsbesef beredeneerder stemmen dan zij die bij wet verplicht worden.

Een categorie die nog onbesproken is gebleven, is de categorie trouwe partijstemmers. In Nederland kwam die in het verleden duidelijk tot uiting bij lage opkomsten. Het CDA had daar bijzonder veel voordeel van, omdat veel ouderen altijd komen stemmen en altijd CDA stemmen. Zij zijn dat nog gewend uit de tijd van de verzuiling. Inmiddels speelt dat veel minder, omdat die generatie uitsterft en de 'jongere' ouderen niet meer standaard op dezelfde partij stemmen. Overigens werd het CDA in 1994 hardhandig ontnuchterd door de oudere kiezer, toen deze massaal overliepen naar de nieuwe ouderenpartijen (7 zetels toen), inmiddels aan ruzies weer ten onder gegaan.

Non-stemmen kunnen altijd gecounterd worden door een juiste politieke campagne (die de burgers bereikt, en die hun interesse voor het politieke gebeuren opwekt.

Zo'n campagne maakt ook een opkomstplicht overbodig. Overigens zie ik zulke campagnes niet gebeuren in landen mèt opkomstplicht, want ze kosten geld. Dus een overheid die weet dat iedereen toch al komt stemmen, gaat daar niet aan beginnen.

Het lijkt me geen slecht idee. Het zou een duidelijk beeld geven van mensen die nog geen politieke mening gevormd hebben en daardoor blanco stemmen. Ik kan me best wel inbeelden dat partijen zich daardoor extra gaan inzetten om die groep toch te overtuigen. Meer en betere communicatie dus.

Er zijn ook bezwaren natuurlijk. Behalve dat het wat onprofessioneel overkomt, blijft de vraag hoe met die lege zetels wordt omgegaan. Het kunnen er uit praktische overwegingen ook niet teveel zijn, anders kan een volksvertegenwoordiging niet meer functioneren.

Ik merk dat je veel - toegegeven, goede - voorbeelden aanhaalt van Nederland. In Nederland schijnt een afschaffing van stemplicht dan ook te werken, dit in tegenstelling tot bv. de VS of (discutabel) Frankrijk, waardat dit systeem nogal wat kritiek krijgt. Hoe komt dat? Kerktorenmentaliteit?

In Nederland was men eind jaren negentig echt heel erg bezorgd over de evolutie van de opkomst. Vanaf eind jaren 80 was toen tien jaar lang een dalende tendens te zien, met als dramatische dieptepunten de Tweede Kamerverkiezingen in 1998 (73,3%) en de Europese Parlementsverkiezingen in 1999 (29,9%). Allerlei maatregelen zijn toen de revue gepasseerd en er werd veel geld uitgetrokken om de bevolking in het algemeen en jongeren in het bijzonder weer naar de stembus te krijgen. Uiteindelijk bleek het toch vooral om de aantrekkelijkheid van de politiek te gaan, het gevoel dat er wat te kiezen valt en je stem er iets toe doet. Fortuyn heeft dat gevoel teruggebracht. Maar nog steeds wordt er veel aandacht aan besteed, ook op scholen bijvoorbeeld. Daarnaast heeft Nederland een, naar mijn bescheiden mening en naar de mening van The Economist (in de ranglijst van meest democratische landen ter wereld werd NL derde na Zweden en IJsland, voor Noorwegen en Denemarken), zeer democratisch kiesstelsel, met een nationale zetelverdeling en een kiesdrempel van 0,67%, wat de verscheidenheid van en afwisseling in het politiek landschap bevordert. Juist die verscheidenheid en afwisseling zorgt voor betrokkenheid.

Frankrijk heeft een districtenstelsel, net als de VS. Dat stelsel zorgt altijd voor lage opkomsten. Je kunt dan maar tussen twee kandidaten kiezen, wat veel minder interessant is.

In principe lijkt de afschaffing van stemplicht zeker geen slechte zaak. Het brengt wel gevolgen mee, en die verschillen van land tot land (met elk dan nog heel uiteenlopende regeringssystemen).
Vraag is nu welke gevolgen dit zou hebben in België, en of dat die de moeite waard zijn. Ik denk dat men wel wat parallellen kan trekken tussen de welvaart/opleiding in een land, en de mate van opkomst (kijk maar eens naar de VS, of al derdewereldslanden met opkomsten onder de 30%), dus ik neem aan dat dat eigenlijk wel redelijk goed zou zitten...

Hm. Interessante discussie.

Bij de eerste verkiezingen na afschaffing zal men wellicht net als in Nederland een dramatisch lage opkomst krijgen, als reactie tegen de jarenlange verplichting. Maar snel genoeg zal duidelijk worden dat stemmen toch wel zin heeft in de meeste gevallen. Als men dan vanuit de overheid ook moeite wil doen om mensen daadwerkelijk te interesseren voor de politiek en door het kiesstelsel kansen biedt aan kleine partijen om deel te nemen, zal de opkomst op redelijk niveau blijven. Zo hoog als nu (boven de 90%) zal het natuurlijk niet meer worden, maar een percentage tussen de 75% en 80% moet haalbaar zijn. Ik ga er dan vanuit dat Vlaanderen qua opkomst meer aan zal sluiten bij Noord-Brabant en NL Limburg, die wat onder het Nederlands gemiddelde zitten.

[lombas]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Italië heeft nog wel een opkomstplicht, je wordt alleen niet meer bestraft als je niet komt.

Ah ja, juist. Maar Australië heeft ook een halve opkomstplicht.

[Dimitri]

De volgende 'opkomstbevorderende maatregelen' zijn de afgelopen jaren in NL genomen:
- verruiming van de openingstijden van de stembureaus: zijn nu geopend van 07.30 uur 's ochtends tot 21.00 uur 's avonds. Op enkele plaatsen worden proeven gedaan met een nog vroegere opening, bijv. op treinstations om de ochtendspits mee te kunnen nemen.
- huis-aan-huis verspreiden van de kandidatenlijsten en uitleg over de stemmachine, om de kiezer bekend te maken met de kandidaten en de stemprocedure
- verlaging van de voorkeursdrempel voor kandidaten om met voorkeurstemmen verkozen te kunnen worden. Dit maakt de verkiezingen persoonlijker.
- kiezen in een stembureau naar keuze binnen de gemeente, zodat je niet meer na je werk nog eens de deur uit hoeft, maar gewoon op het trein- of benzinestation of in het winkelcentrum kunt stemmen.
- inzetten van mobiele stembureaus voor mensen die slecht ter been zijn.
- jongeren die voor het eerst mogen stemmen, krijgen allemaal een pakket thuisgestuurd met info over de verkiezingen, stickers om in de agenda te plakken etc.
- er wordt actief aandacht besteed aan verkiezingen op scholen, d.m.v. debatten en in de lessen.
- door middel van advertenties in kranten, spotjes op tv en stemwijzers / programvergelijkingen (ook op gemeentelijk en provinciaal niveau) op internet wordt aandacht geschonken aan de verkiezingen

Maatregelen die tot nu afgewezen zijn:
- laten samenvallen van verschillende verkiezingen: maakt het aantrekkelijker om te komen (twee vliegen in één klap), maar de kans is groot dat de campagne voor de ene verkiezing de andere gaat overheersen.
- verkiezingen houden op meerdere dagen of in het weekend: het eerste zou teveel vragen van de organisatie, het tweede stuit op godsdienstige bezwaren.
- een vrije dag maken van de verkiezingsdag: zou het belang van de verkiezingen onderstrepen, maar heeft ook zware gevolgen voor de economie.
- invoering van briefstemmen: zou mensen die niet kunnen de gelegenheid geven toch te stemmen, maar het zorgt wel voor veel extra administratie

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

Ah ja, juist. Maar Australië heeft ook een halve opkomstplicht.

Hoe bedoel je?

[AdrianHealey]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

De volgende 'opkomstbevorderende maatregelen' zijn de afgelopen jaren in NL genomen:
- verruiming van de openingstijden van de stembureaus: zijn nu geopend van 07.30 uur 's ochtends tot 21.00 uur 's avonds. Op enkele plaatsen worden proeven gedaan met een nog vroegere opening, bijv. op treinstations om de ochtendspits mee te kunnen nemen.
- huis-aan-huis verspreiden van de kandidatenlijsten en uitleg over de stemmachine, om de kiezer bekend te maken met de kandidaten en de stemprocedure
- verlaging van de voorkeursdrempel voor kandidaten om met voorkeurstemmen verkozen te kunnen worden. Dit maakt de verkiezingen persoonlijker.
- kiezen in een stembureau naar keuze binnen de gemeente, zodat je niet meer na je werk nog eens de deur uit hoeft, maar gewoon op het trein- of benzinestation of in het winkelcentrum kunt stemmen.
- inzetten van mobiele stembureaus voor mensen die slecht ter been zijn.
- jongeren die voor het eerst mogen stemmen, krijgen allemaal een pakket thuisgestuurd met info over de verkiezingen, stickers om in de agenda te plakken etc.
- er wordt actief aandacht besteed aan verkiezingen op scholen, d.m.v. debatten en in de lessen.
- door middel van advertenties in kranten, spotjes op tv en stemwijzers / programvergelijkingen (ook op gemeentelijk en provinciaal niveau) op internet wordt aandacht geschonken aan de verkiezingen

Maatregelen die tot nu afgewezen zijn:
- laten samenvallen van verschillende verkiezingen: maakt het aantrekkelijker om te komen (twee vliegen in één klap), maar de kans is groot dat de campagne voor de ene verkiezing de andere gaat overheersen.
- verkiezingen houden op meerdere dagen of in het weekend: het eerste zou teveel vragen van de organisatie, het tweede stuit op godsdienstige bezwaren.
- een vrije dag maken van de verkiezingsdag: zou het belang van de verkiezingen onderstrepen, maar heeft ook zware gevolgen voor de economie.
- invoering van briefstemmen: zou mensen die niet kunnen de gelegenheid geven toch te stemmen, maar het zorgt wel voor veel extra administratie

Dat 3de afgewezen ding is in België zelfs geen probleem.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door AdrianHealey

Dat 3de afgewezen ding is in België zelfs geen probleem.

Nee, inderdaad.

Voor België zou specifiek het vereenvoudigen van de volmachtprocedure een goed idee zijn. In NL hoef je daarvoor alleen de achterkant van je oproepingskaart te ondertekenen en deze mee te geven aan degene die je wilt volmachten. Geen omslachtig gedoe op het gemeentehuis dus! Er moet alleen wel op gelet worden dat één persoon hoogstens enkele volmachten uitbrengt. De afgelopen jaren zijn er helaas nogal wat fraudegevallen opgedoken, waarbij mensen op het stembureau met 30 volmachten kwamen aanzetten.

[lombas]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Hoe bedoel je?

Blijkbaar.

[Ambiorix]

tegen.

En als ze het toch afschaffen, zou ik de niet vertegenwoordigden vertegenwoordigen door lege zetels. Kwestie van aan de politici duidelijk te maken in hoevérre ze het volk vertegenwoordigen.

[C2C]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Kijk even na op Parties and Elections voor Europese landen:
- Malta is het land met na Australië de hoogste opkomsten ter wereld. Toch heeft het land geen opkomstplicht. Bij de laatste twee parlementsverkiezingen kwam maarliefst 95,4% resp. 96,2% van de kiesgerechtigden stemmen.
- IJsland, Denemarken en Zweden halen alledrie telkens opkomsten boven de 80%. Bij de laatste verkiezingen was de opkomst in IJsland 83,6%, in Denemarken 84,5% en in Zweden 82,0%. Geen van deze landen kent opkomstplicht. In Nederland was de opkomst bij de laatste verkiezingen 80,4%.
- In het overzicht staan zes landen met een actief vervolgde opkomstplicht: België, Luxemburg, Liechtenstein, Griekenland, Cyprus en Turkije. Ook in het Zwitsere kanton Schaffhausen bestaat opkomstplicht. De opkomst in deze landen bij de laatste verkiezingen was resp. 91,2% (België), 91,7% (Lux.), 86,5% (Liecht.), 76,5% (Griekenland), 89,0% (Cyprus) en 78,9% (Turkije). In het kanton Schaffhausen was de opkomst bij de laatste kantonale verkiezingen slechts 60,2%.
- Conclusie: de opkomst in Malta, IJsland, Denemarken, Zweden en Nederland lag ondanks gebrek aan opkomstplicht hoger dan in Griekenland en Turkije mèt opkomstplicht. Het aantal landen dat boven de opkomst van Schaffhausen uitkomt, is nog veel groter.
- Opkomstplicht is dus geen garantie voor de hoogste opkomst.

Maar ge refereert aan één enkel verkiezingsjaar. Ik vroeg een systematisch overzicht. Met één jaargang weet ge niks.

Maar zelfs uit uw dus weinig zeggende cijfers zie ik dat ALLE LANDEN, met uitzondering van één micro-eiland en één micro-staat, lagere opkomsten hebben dan België. Gij deed het uitschijnen alsof er geen verband bestaat tussen opkomstplicht/recht en de daadwerkelijke opkomst.

Een systematische studie van meerdere jaargangen zou ongetwijfeld (en uiteraard) aantonen dat er wel degelijk een groot verschil bestaat tussen landen met een plicht en landen met een recht. Dat is gewoon gezond verstand, om het met de term van de dag te zeggen.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

Blijkbaar.

'k zien 'm nie.

[C2C]

Oorspronkelijk geplaatst door lombas

Betrekkelijk wat andere landen zonder stemplicht cirkelen ook gemiddeld rond het Belgische 91% (Italië, de Scandinavische landen, Nieuw-Zeeland).

Bon:

De scandinavische landen dus:
Finland: 66.6 - 67.9%
Zweden: 80.1% - 82%
Denemarken: 84.5 - 84.8%
Noorwegen: 74.5 - 77.1%

Niet dus.

Of uw begrip van "gemiddeld ook rond de 91-92% schommelen" is toch wel heel bizar. En dan spreken we nog maar over één jaargang.


Italië: 81.4 - 83.6%

Niet dus.

Allemaal volgens het al eerder vermelde websitje.
=============

En dan nu Polen: 40.6% - 46.3%

Dat zegt genoeg. Dat vormt een reusachtig legitimiteits- en representativiteitsprobleem. Hier is moeilijk nog sprake van democratie. En zo zijn er heel wat landen op te noemen (vanaf een opkomst reeds lager dan 70% is de kans groot dat de uitslag volledig on-representatief wordt).

De stemplicht verhindert zoiets. Punt gemaakt, me dunkt.


Is dat nu zo moeilijk om één keer om de twee jaar uit uw bed te moeten kruipen om begot uw democratische plicht te doen? Ge moest u schamen dat ge het actieve burgerschap zo passief opvat.


Voor mij blijft de vraag: is democratie een louter consumptieproduct dat de vrije markt nabootst (doe dan maar stemrecht), of is het misschien toch net iets meer?

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

Maar ge refereert aan één enkel verkiezingsjaar. Ik vroeg een systematisch overzicht. Met één jaargang weet ge niks.

Maar zelfs uit uw dus weinig zeggende cijfers zie ik dat ALLE LANDEN, met uitzondering van één micro-eiland en één micro-staat, lagere opkomsten hebben dan België. Gij deed het uitschijnen alsof er geen verband bestaat tussen opkomstplicht/recht en de daadwerkelijke opkomst.

Een systematische studie van meerdere jaargangen zou ongetwijfeld (en uiteraard) aantonen dat er wel degelijk een groot verschil bestaat tussen landen met een plicht en landen met een recht. Dat is gewoon gezond verstand, om het met de term van de dag te zeggen.

Er staan daar wel steeds twee jaren hè. Alsof de opkomst ook ineens met tientallen procenten veranderd...

Maar goed, hier heb je je historische gemiddelden van 1945 tot nu (pdf-pagina 4 t/m 8). Merk op dat Turkije en Griekenland ergens in de middenmoot staan.

Natuurlijk is de opkomst in de landen met opkomstplicht gemiddeld genomen hoger dan in de landen zonder. Maar het is niet zo dat landen met opkomstplicht allemaal de hoogste opkomst hebben. Er zijn redelijk wat landen zonder opkomstplicht met een hogere opkomst dan landen met opkomstplicht. En dat zijn niet allemaal microstaatjes. Zo lust ik er nog een paar, of zijn Luxemburg, Liechtenstein en Cyprus soms wel grootmachten...

[lombas]

Jij had het op systematiek, ik baseer me op de opkomstcijfers van 1960-1995.

Uit: Mark N. Franklin's "Electoral Participation", in: Controversies in Voting Behavior (2001).

[lombas]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

Is dat nu zo moeilijk om één keer om de twee jaar uit uw bed te moeten kruipen om begot uw democratische plicht te doen?

Nee, dat is niet moeilijk en daar gaat het ook niet om. Het is geen "de onnozele, passieve luierik zonder burgerschapsethos" versus "de gestroomlijnde held, met de vlag boven op de barricade als het toonbeeld der burgers naast Marianne" verhaal.

[Dimitri]

Trouwens, op deelstaatniveau in België zie je dat de opkomst bij de Brusselse Parlementsverkiezingen maar 83,6% is. Dan doen IJsland, Denemarken (6x zoveel inwoners) en Malta het even goed of beter.

[C2C]

-Ok, en wat met zo'n geval als Polen? Geef toe, dat is toch uitermate problematisch, nietwaar? Zo zijn er wel meer gevallen te vinden. Uiteraard komt deze dreiging nooit voor in een systeem met de plicht.

-En wat met de notie van het democratische burgerschap? Is dat een status zoals eender welke oppervlakkige status (shopper, consument, pretparkbezoeker, hoerenloper - allemaal vrij te kiezen het te zijn of het niet te zijn, vrij verantwoordelijkheid op te nemen of niet,...)? Of is het toch iets anders?

-En wat met het Mattheüs-effect? Of is deze sociologische constante voor liberalen taboe (naar het schijnt is dat zo, maar gelukkig lopen er nog mensen rond die verder kunnen kijken dan hun eigen belang).

Bij gebrek aan antwoorden moet ik in herhaling vallen.

[AdrianHealey]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

-Ok, en wat met zo'n geval als Polen? Geef toe, dat is toch uitermate problematisch, nietwaar? Zo zijn er wel meer gevallen te vinden. Uiteraard komt deze dreiging nooit voor in een systeem met de plicht.

-En wat met de notie van het democratische burgerschap? Is dat een status zoals eender welke oppervlakkige status (shopper, consument, pretparkbezoeker, hoerenloper - allemaal vrij te kiezen het te zijn of het niet te zijn, vrij verantwoordelijkheid op te nemen of niet,...)? Of is het toch iets anders?

-En wat met het Mattheüs-effect? Of is deze sociologische constante voor liberalen taboe (naar het schijnt is dat zo, maar gelukkig lopen er nog mensen rond die verder kunnen kijken dan hun eigen belang).

Bij gebrek aan antwoorden moet ik in herhaling vallen.

Alé, toon eens aan dat een land een slechtere koers zal varen omdat stemplicht is afgeschaft.

Wist je dat mensen kunnen kiezen om niet te gaan stemmen bij stemrecht?

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door C2C

-En wat met het Mattheüs-effect? Of is deze sociologische constante voor liberalen taboe (naar het schijnt is dat zo, maar gelukkig lopen er nog mensen rond die verder kunnen kijken dan hun eigen belang).

Leg eens uit hoe het met het Mattheüs-effect in Brussel zit? Juist daar zitten veel mensen waar je op doelt. En wat zie je: de opkomst is zelfs met verplichting een stuk lager dan het Belgische gemiddelde. Een verplichte opkomst werkt dus maar ten dele om deze groep naar de stembus te krijgen, zelfs met verplichting blijft een groot deel weg. Ook voor Griekenland en Turkije geldt dat.

Anderzijds slagen landen als Zweden, Denemarken, IJsland en Malta erin om zonder opkomstplicht een vergelijkbaar of hoger aandeel kiezers hun stem te laten uitbrengen. Daar is verplichting dus helemaal niet nodig.

[C2C]

Oorspronkelijk geplaatst door AdrianHealey

Wist je dat mensen kunnen kiezen om niet te gaan stemmen bij stemrecht?

Ja, en wat is daar de grote verdienste van, als ik zo vrij mag zijn dat te vragen?

Dit weekend niet gaan shoppen vind ik een grotere verdienste.

Dus leg mij eens uit wat er zo bijzonder is aan het niet doen van uw burgerplicht?