Voor zij die graag sterren zien.

[gehuigert]

LEUVEN - Een Vlaamse astronome heeft de temperatuur genomen van het water nabij een ster, met een verrassend resultaat.

Hoe wordt een ster vochtig? De ontdekking van hete waterdamp in de atmosfeer van een oude ster dwingt astronomen hun beeld van de oude dag van sterren bij te stellen.

Een internationaal astronomenteam onder leiding van Leen Decin van de KU Leuven schrijft vandaag in Nature hoe ze hete stoom ontdekt hebben in de atmosfeer van CW Leonis, een stervende ster op vijfhonderd lichtjaar van ons, in het sterrenbeeld Leeuw. Hete stoom die daar, volgens de oude opvatting over dat type ster, helemaal niet kon voorkomen.

De astronomen konden de waterdamp ontdekken dankzij Herschel, een Europese sterrenkundige satelliet die vorig jaar gelanceerd werd. Die satelliet bestudeert de infrarode straling van hemellichamen, en door die straling nauwkeurig te analyseren is het mogelijk de 'vingerafdruk' van allerlei chemische stoffen, zoals water, erin te herkennen.

'België heeft heel veel meegeholpen aan de bouw van Pacs, een van de meetinstrumenten aan boord van Herschel', zegt Leen Decin. 'In ruil daarvoor krijgen we nu gegarandeerde waarneemtijd'. De instituten die aan het instrument hebben meegewerkt, mogen er als eerste mee aan de slag, en dat geeft ze een voorsprong om interessante ontdekkingen te doen met de nieuwe satelliet.

Het helpt ook, zegt Decin, dat de Leuvense astronomen nauw samenwerken met de ingenieurs die het instrument gebouwd hebben. 'De kalibratie van de eerste data van een nieuwe satelliet is heel moeilijk. Maar omdat de mensen die het instrument ontwikkeld hebben, hier ook zitten, kunnen we snel werken. Als er een probleem is met de data die binnenlopen, hoef ik maar naar de verdieping hierboven te gaan en te vragen of ze me kunnen helpen.'

Bovendien, vertelt Decin, heeft het team zich ook theoretisch grondig voorbereid, met gedetailleerde computermodellen van de steratmosferen die de astronomen wilden gaan waarnemen.

'Ik heb in 2009 een half jaar uitsluitend daaraan gewerkt. Nu de data er zijn, zijn wij de enigen die direct zoveel kunnen verklaren. Dat doen we met een model dat dagen rekenwerk op een supercomputer vraagt.'

De aanwezigheid van waterdamp in de atmosfeer van een ster is op zichzelf niet vreemd. Sterren bestaan grotendeels uit waterstof, en zuurstofatomen komen er ook wel voor. Als het niet al te heet is en twee waterstofatomen verbinden zich met één zuurstofatoom heb je een molecule H2O oftewel water.

Maar in de soort ster die CW Leonis is, is water wél vreemd. Dat is een oude ster die heel erg is opgezwollen (als de zon zo sterk zou zwellen zou ze de aarde opslokken) en die in haar laatste stuiptrekkingen bezig is haar buitenste lagen de ruimte in te blazen. Meer bepaald is het een 'koolstofster', dat wil zeggen dat er in haar buitenste lagen heel veel koolstofatomen voorkomen. Dat belet de vorming van water, omdat de beschikbare zuurstofatomen zich veel liever vastklikken aan een koolstofatoom om CO (koolstofmonoxide) te vormen dan aan waterstofatomen om water te vormen. Water verwacht je alleen in sterren met weinig koolstof in hun atmosfeer.

Toen in 2001 water werd ontdekt in CW Leonis, was dat dan ook een complete verrassing. Hoe kon dat water daar komen? Een van de voorgestelde verklaringen sprak erg tot de verbeelding: misschien was het water afkomstig van rond de ster draaiende kometen - een soort ijsballen.

Maar die verklaring is nu gekelderd door de nieuwe metingen van Decins team. De metingen uit 2001 waren net goed genoeg om de aanwezigheid van water vast te stellen. De nieuwe metingen met Herschel zijn van veel betere kwaliteit en laten daardoor onder meer toe de temperatuur van het water te meten. En dat blijkt onverwacht heet: tot 800 graden Celsius. Dergelijke hete stoom moet dicht bij de ster zitten, niet relatief ver weg, waar de kometen zich ophouden, en moet ter plaatse gevormd zijn uit de gassen in de steratmosfeer.

De verklaring, vermoedt Decin, is dat er ultravioletstraling van naburige sterren doordringt tot in de nabijheid van CW Leonis en daar de CO-moleculen opbreekt, waardoor het toch mogelijk wordt water te vormen. Alleen, een koolstofster als CW Leonis wordt omgeven door donkere roetwolken (gevormd uit hetzelfde koolstof), waarvan je zou verwachten dat ze alle ultravioletstraling tegenhouden. Dat er toch heet water is, kan er dan op wijzen dat het roet geen gelijkmatige mist vormt, maar geconcentreerd zit in afgebakende wolken, met gaten ertussen waar de straling doorheen kan dringen.

Decin verwacht dat we nu veel gaan bijleren over de chemische processen die zich afspelen nabij sterren als CW Leonis. En dat zouden wel eens interessante processen kunnen zijn. Tenslotte is het ook de combinatie van water en koolstof die aanwezig was op de jonge planeet aarde toen daar het eerste leven ontstond.

Nu nog een oppervlak rond de ster bouwen en we kunnen er gaan leven

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door gehuigert

Nu nog een oppervlak rond de ster bouwen en we kunnen er gaan leven

Dan moet je ook nog de hitte, de hevige straling, en de heel grote zwaartekracht overwinnen.

Overigens is dit roet die bij rokende oude sterren ontstaat zelf een basis voor het ontstaan van leven als uitgestoten gassen van een ster terug samentrekken tot nieuwe sterren en er planeten rond ontstaan.

Planeten ontstaan op dezelfde manier als stofpluizen onder je bed : stof heeft de neiging om samen te klitten. Dus : regelmatig je slaapkamer stofzuigen, of anders ontstaat er een planeet onder je bed.

[Eigenzinnig]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Dan moet je ook nog de hitte, de hevige straling, en de heel grote zwaartekracht overwinnen.

Overigens is dit roet die bij rokende oude sterren ontstaat zelf een basis voor het ontstaan van leven als uitgestoten gassen van een ster terug samentrekken tot nieuwe sterren en er planeten rond ontstaan.

Planeten ontstaan op dezelfde manier als stofpluizen onder je bed : stof heeft de neiging om samen te klitten. Dus : regelmatig je slaapkamer stofzuigen, of anders ontstaat er een planeet onder je bed.

dan kunnen de believers ineens met bewijzen afkomen voor buitenaards leven..stofmijten enz.

[gehuigert]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Dan moet je ook nog de hitte, de hevige straling, en de heel grote zwaartekracht overwinnen.

Overigens is dit roet die bij rokende oude sterren ontstaat zelf een basis voor het ontstaan van leven als uitgestoten gassen van een ster terug samentrekken tot nieuwe sterren en er planeten rond ontstaan.

Planeten ontstaan op dezelfde manier als stofpluizen onder je bed : stof heeft de neiging om samen te klitten. Dus : regelmatig je slaapkamer stofzuigen, of anders ontstaat er een planeet onder je bed.

Dubbel zo grote spieren en die zwaartekracht is done

[gehuigert]

Aanschouw



De inwoners van planeet zon

[fox]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Dan moet je ook nog de hitte, de hevige straling, en de heel grote zwaartekracht overwinnen.

Overigens is dit roet die bij rokende oude sterren ontstaat zelf een basis voor het ontstaan van leven als uitgestoten gassen van een ster terug samentrekken tot nieuwe sterren en er planeten rond ontstaan.

Planeten ontstaan op dezelfde manier als stofpluizen onder je bed : stof heeft de neiging om samen te klitten. Dus : regelmatig je slaapkamer stofzuigen, of anders ontstaat er een planeet onder je bed.

Stof klit enkel samen door het spinrag dat spinnen achterlaten.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door fox

Stof klit enkel samen door het spinrag dat spinnen achterlaten.

Op aarde helpt dit mee, maar in het luchtledige trekken stofdeeltjes elkaar ook aan. Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnenevel#Planetesimalen

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door gehuigert

Aanschouw



De inwoners van planeet zon

Tik je gewicht op Aarde in op http://www.astromobiel.com/tekst/bril/gewicht.php

[bgf324]

Oorspronkelijk geplaatst door gehuigert

Aanschouw



De inwoners van planeet zon

Negers?

[Cdude]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Dan moet je ook nog de hitte, de hevige straling, en de heel grote zwaartekracht overwinnen.

Overigens is dit roet die bij rokende oude sterren ontstaat zelf een basis voor het ontstaan van leven als uitgestoten gassen van een ster terug samentrekken tot nieuwe sterren en er planeten rond ontstaan.

Planeten ontstaan op dezelfde manier als stofpluizen onder je bed : stof heeft de neiging om samen te klitten. Dus : regelmatig je slaapkamer stofzuigen, of anders ontstaat er een planeet onder je bed.

Dat klopt niet hoor

sterren beginnen altijd bij waterstof

[Cdude]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Tik je gewicht op Aarde in op http://www.astromobiel.com/tekst/bril/gewicht.php

dit kan echt niet echt zijn ....

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Cdude

Dat klopt niet hoor

sterren beginnen altijd bij waterstof

En die waterstof komt van ontplofte sterren. De andere elementen (waaruit de planeten werden gevormd) zijn ontstaan in de kern van sterren die op het einde van hun leven uiteenspatten. Nadat ze hun buitenste gaslagen hebben afgestoten trekken die gaslagen elders weer samen en herbegint de cyclus van leven en dood van een ster.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterevolutie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnene...ie_in_de_nevel
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnenevel

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Cdude

dit kan echt niet echt zijn ....

Toch wel. Op het oppervlak van de Zon weeg je 28 keer meer dan op aarde. En op neutronensterren weegt een kubieke centimeter materie enkele tonnen omdat alles zo sterk is samengeperst.

[Cdude]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

En die waterstof komt van ontplofte sterren. De andere elementen (waruit de planeten werden gevormd) zijn ontstaan is sterren die op het einde van hun leven ontplofte. Nadat ze hun buitenste gaslagen hebben afgestoten trekken die gaslagen elders weer samen en herbegint de cyclus van leven en dood van een ster.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterevolutie

euhm en waar kwam de eerste waterstof dan vandaan?

[Cdude]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Toch wel. Op het oppervlak van de Zon weeg je 28 keer meer dan op aarde. En op neutronensterren weegt een kubieke centimeter materie enkele tonnen omdat alles zo sterk is samengeperst.

Euhm, ik had het over die "gespierde" neger.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Cdude

Euhm, ik had het over die "gespierde" neger.

Ach, die waren in je quote verdwenen, zodat ik alleen de link zag. Dacht dat je antwoord op de link sloeg.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Cdude

euhm en waar kwam de eerste waterstof dan vandaan?

Waterstof, helium en lithium ontstonden tijdens de oerknal bij het ontstaan van het heelal. De allereerste generatie sterren bestonden uitsluitend uit deze elementen. Later zijn er na elke generatie sterren elementen bijgekomen.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Oerknal#Hete_oerknal
http://nl.wikipedia.org/wiki/Oerknal

[maddox]

Wow, iemand had een "orgineel" idee.