Belgische solidariteit, een democratische noodzaak

[België04]

[size=6]BELGISCHE SOLIDARITEIT IS DEMOCRATISCHE NOODZAAK[/size]

In het licht van de komende verkiezingen opteren alle Vlaamse partijen voor een staatshervorming die moet leiden tot een gehele of een gedeeltelijke (kinderbijslagen, gezondheidszorg, ook de eerste eisen van het Vlaams Blok (1) ) splitsing van de Sociale Zekerheid. De splitsing kadert, zegt men, in “een goed bestuur”, in het verlenen van “meer homogene bevoegdheidspaketten” voor Vlaanderen. Vooral de transfers liggen veel Vlaamse partijen zwaar op de maag. Men zegt dat ze onrechtmatig hoog zijn, niet omkeerbaar, ondoorzichtig en niet doeltreffend. Daar valt een en ander op te zeggen.

Inleiding

De hele discussie over de transfers en het (niet-) gelegitimeerde karakter ervan kan op twee niveaus gevoerd worden. Allereerst het feitelijk niveau: zijn de aangehaalde cijfers die een splitsing moeten rechtvaardigen correct, stemmen zij overeen met de werkelijkheid? Zijn (grote) geldstromen aberrant? Op een dieperliggend, structureel niveau kunnen de metabetekenissen de – al dan niet verborgen- politieke agenda van de voorstanders van een splitsing ontleed worden.

Overal zijn er transfers

Partijen als de N-VA stellen dat er ieder jaar een onverantwoorde geldstroom van 5000 euro/jaar per Vlaams gezin naar “Wallonië” vloeit. Allereerst dient hierbij vernoemd te worden wat men niet zegt. Men spreekt over geldstromen van Vlaanderen naar Wallonië (gemeenschappen of gewesten wordt in het midden gelaten) om steeds opnieuw twee dezelfde, dramatiseerbare entiteiten naast elkaar te zetten. Over het Brussels Gewest of over de Duitstalige Gemeenschap wordt bewust niet gesproken. Nochtans geeft het jongste KBC-rapport aan dat ongeveer 50% van de transfers in de Sociale Zekerheid van het Vlaams Gewest naar het Brussels stromen (2) . Zij die België willen omvormen tot een confederatie of een soevereine Vlaamse republiek nastreven, moeten dus bedenken dat er evenveel geld stroomt in de meest betwiste sector naar het Brussel dat ze sociaal en economisch bij Vlaanderen zien, dan naar het Zuiden. Hierbij dient trouwens meteen opgemerkt te worden dat er in alle landen transfers zijn. Interpersonele solidariteit en herverdeling van de bestaande welvaart behoren tot het wezen van de naoorlogse welvaartsstaat. Er zijn bovendien altijd en overal (geïnstitutionaliseerde) transfers geweest – of toch zeker sedert het ontstaan der natiestaten- en deze zijn dus in se volkomen normaal. Bovendien zijn er ook geldstromen tussen rijkere steden en het armere platteland, tussen provincies, arrondissementen, in het Vlaams Gewest (tussen het rijkere Brabant en de minder welvarende Westhoek) en binnen het Waals Gewest. Het VBO acht overigens de geldstromen in België minder omvangrijk dan die tussen Ile-de-France en de rest van Frankrijk, tussen West- en Oost-Duitsland en die tussen Engeland en Wales. Ook binnen de E.U. zijn er transfers, deze hebben bijgedragen tot de economische heropleving van Spanje en Griekenland in de jaren 80. Vandaag toont de E.U. haar solidariteit met armere, Oost-Europese landen door deze op te nemen in de Unie. Transfers bestaan hoe dan ook in alle richtingen, tussen jong en oud, van Belgen naar allochtonen en tussen arm en rijk.

Op andere terreinen misloopt de Belgische Staat veel meer geld

De fameuze “geldstromen” zijn trouwens niets in vergelijking met andere domeinen waar de Staat geld misloopt. Zo bedraagt de fiscale fraude volgens de VUB 17,5 miljard euro (1999). Daarmee is België een trieste recordloper in Europa. Door de 170 miljard euro die in het buitenland (Luxemburg, Zwitserland) zijn ondergebracht ontloopt de Belgische Staat jaarlijks zo’n 500 miljoen euro/jaar op intresten en dividenden. De fiscale achterstallen bedragen 25 miljard euro/jaar en de gelegaliseerde belastingontduiking zou tegen 2006 oplopen tot ca. 3,35 miljard euro/jaar. Dit bedrag opgeteld ligt vele malen hoger dan de meest “gedurfde” schatting over de transfers. Daarmee hebben we nog niet gesproken over de staatsschuld die volgens de VLD, toch een regeringspartij, zo’n 10.000 miljard (!) oude Belgische franken bedraagt. Toch brult geen enkele Vlaamse Leeuw of kraait geen Waalse Haan daarnaar.

Betwistbare cijfers

De cijfers die men aanhaalt in de berekening van de transfers in ons land zijn bovendien betwistbaar, wegens – meestal- uitgevoerd door organisaties met nationalistische inslag (VEV,AK-VSZ...). Het cijfermateriaal vertrouwt overigens een grote divergentie. Waar het VB uitkomt op 11,21 miljard euro/jaar (3) komt het VBO in haar studie (2003) uit op 3,38 miljard euro/jaar. Weliswaar gaat het hier om de transfers van het Vlaams Gewest naar het Waalse én naar het Brusselse. Het niet-bestaan van duidelijke cijfers vanwege de overheid en het veelvoud aan mogelijke berekeningswijzen maken uiteraard de meest wilde gissingen mogelijk. Duidelijkheid is hier op zijn plaats. De federale overheid moet transparantie in dit domein vertonen, anders wekt zij slechts de indruk dat ze iets te verbergen heeft en strooit ze koren op de nationalistische molen. Wat niet belet dat het nastreven van “goede rekeningen” tussen bevolkingsgroepen – casu quo Nederlands- en Franstaligen- bij voorbaat tot falen gedoemd is. De rekeningen zullen steeds betwistbaar en aanvechtbaar zijn, altijd zal wel één van de twee spelers zich benadeeld voelen.

Structurele oorzaken en nuanceringen

Dat Vlaanderen vandaag een rijkere regio vormt dan Wallonië is normaal. Het noorden heeft (zee)havens en economische attractiepolen (vb. Luchthaven van Zaventem). Het zuiden heeft die niet, is meer agrarisch, bebost en is de klap toegediend aan de Waalse steenkoolnijverheid aan het eind van de jaren 60 nog steeds niet te boven gekomen. Overigens is de welvaart van het noorden te danken aan de investeringen van het unitaire België. Het was ooit anders. De befaamde Zweedse staalnijverheid is uit de grond gestampt door Waalse arbeiders die door de Luikenaar Louis de Geer naar daar gehaald werden- in de 17e eeuw. Globaal gezien kampt het Waals Gewest vandaag inderdaad met een structurele achterstand die door het federaliseringsproces eerder aangewakkerd wordt dan weggewerkt. Allereerst heeft de splitsing van de nationale partijen (1965-1978) zonder twijfel misbruiken aangewakkerd. Toen de mijnen in Limburg 20 jaar geleden dicht gingen, leek deze regio zich in een chronische letargie te gaan wentelen. Verspilling kon daar echter geen kans krijgen, omdat de Limburgse beleidsmensen verantwoording moesten afleggen tegenover de Nederlandstalige kiezer. De Franstalige politici ontsnappen aan dit natuurlijk controlemechanisme omdat ze slechts verantwoording moeten afleggen aan de Franstalige kiezer. In het noorden, vanwaar sommige- maar zoals gezegd niet alle- geldstromen afkomstig zijn is er geen partij verantwoording verschuldigd aan haar electoraat. Onrechten, zoals het feit dat een blindedarmoperatie in het zuiden duurder is dan in het noorden dienen onverwijld aangepakt worden (4). Het probleem is dat het Belgisch federalisme zo opgevat is dat deze onrechten of misbruiken zeer moeilijk of niet kunnen bestreden worden. Sedert de creatie van de gewesten in 1980 en hun (financiële) bevoegdheidsuitbreiding achteraf is de solidariteit in ons land wel nog persoonlijk, maar minder en minder structureel te noemen. Zo riskeren de verschillen trouwens alleen maar groter te worden, wat trouwens de wens is van sommigen. Doeltreffende solidariteit impliceert dus meer eenmaking en kan onmogelijk meer splitsingen inhouden. Het welvarende noorden zal trouwens niet altijd welvarend blijven en heeft er alleszins baat bij dat het zuiden economisch sterk is. Aan een sociaal kerkhof in de achtertuin van het Vlaams Gewest heeft Vlaanderen niets.

Als het noorden zich wil afscheiden om rijker te worden, mogen rijke steden of streken zich dan op hun beurt nog eens van het Vlaams Gewest afscheiden? In Europa bestaan slechts twee taalhomogene staten (Ijsland en Portugal) en in de wereld zijn er 10.000 taalgroepen. Welk een chaos zou volgen mochten al deze staten zich soeverein verklaren en een nationalistische politiek voeren...

Nationalistisch simplisme

Op het niveau van de meta-betekenis van de nationalistische retoriek kan men zich afvragen waarom men het over de geldstromen heeft. Deze transfers dienen een zelfstandige Vlaamse natie (al dan niet in een confederatie) te rechtvaardigen. Dat alle Vlaamse partijen deze belangrijkste eis van het Vlaams Blok min of meer onderschrijven, dat zijzelf wel bestrijden op zijn racisme maar niet in zijn nationalisme, valt zorgwekkend te noemen.
In een confederatie zou de resterende, Belgische, interpersonele solidariteit vervangen worden door een tussenstaatse waar het recht van de sterkere en rijkere op de zwakkere regio primeert en wederzijdse veto’s de rechtsstaat hebben vervangen. Zo’n samenwerkingsakkoorden bestaan vandaag al in België en kunnen niet door het Parlement gecontroleerd worden.

De nationalisten hanteren simplisme en drogredeneringen. Onlangs verklaarde Steve Stevaert dat “een defederalisering van de ziekteverzekering voor méér solidariteit zorgt”. Dat het hier ging om meer solidariteit met het eigen volk, “vergat” zegde hij er niet bij. Vlaanderen, zo heet het, is “de melkkoe van Wallonië”. Maar zijn de verschillen wel van tel? Toen in oktober vorig jaar een studie van de Christelijke Mutualiteiten uitwees dat de medische overconsumptie in het zuiden niet zo groot was dan eerst gedacht repliceerde de N-VA dat “wanneer de transfers door de Franstaligen dan toch gebagatelliseerd worden, er hen geen enkel argument meer tegen een eigen Vlaamse sociale zekerheid rest...”. Met andere woorden: als de transfers (verschillen) te groot zijn moet er gesplitst worden, als ze klein zijn zeker. Vlaanderen, zegt men, is niet te klein om een eigen sociale zekerheid te hebben. Vlaanderen wil wel solidair zijn, maar vrijwillig en niet alleen met Wallonië. Op die eerste vaststelling- geen argument- valt niets aan te merken. Limburg is ook niet te klein om een eigen sociale zekerheid te hebben. Op de tweede kan men antwoorden dat wanneer Vlaanderen enkel vrijwillig solidair wil zijn met Wallonië men zich moet afvragen waarom Antwerpen nog solidair moet zijn met Limburg. Zoals het voorbeeld van de medische overconsumptie aantoont zijn de nationalisten er zelf nog niet uit wat nu precies de reden tot scheidingsgrond inhoudt. Terloops dient hierbij opgemerkt te worden dat het Franstalige patronaat er ook geen baat bij heeft mochten de werknemers er om de haverklap met een doktersbriefje staan. Als “de” Franstaligen het stelsel van sociale zekerheid misbruiken- wat niet bewezen is- zijn diezelfde Franstaligen dus het eerste slachtoffer.

Waar het om gaat

Uiteindelijk valt men dan terug op vage noties van “zelfbeschikking der volkeren”. Maar daarmee kan niet aan de Europese eenmaking worden gebouwd. Wat als Duitse politici wekelijks zouden aanklagen hoe groot de verschillen wel zijn tussen hun land en Frankrijk? En nog minder kan zo een mondiaal evenwicht bereikt worden. Artikel 2 van het Verdrag van Rome bepaalt trouwens dat de lidstaten van de Europese Ruimte zich economisch moeten harmoniseren. Wie zelfbeschikking nastreeft vergeet dat een democratie niét bestaat om bestaande verschillen te ontkennen maar om er mee om te gaan. Als iedere mens hetzelfde zou denken was er geen nood aan democratie. De notie van soevereiniteit dient dus noch de economische, noch de Europese belangen. Wie aan de sociale zekerheid tornt, ondergraaft trouwens het hele concept van solidariteit zelf en is, als dusdanig, zoals aangetoond niet alleen geen vriend van de samenhorigheid, maar evenmin van de democratie.


1)VB : « hefbomen voor een onafhankelijk Vlaanderen », blz. 1.
2)De SZ neemt 53,6% in van de transfers, de financiering van de Gemeenschappen en Gewesten 23,8% (de kostprijs inherent aan het federale systeem) en die naar de federale Overheid 22,7% (KBC-studie).
3)VB-programmabrochure 2004, p. 10.
4)Onrechten moeten trouwens overal worden bestreden, ook in het Vlaams Gewest zijn er misbruiken inzake werkloosheidsuitkering.

[Hans1]

Zeer goede tekst. Kunnen de Vlaams-nationalisten hier eens inhoudelijk op reageren i.p.v. idiote one-liners te plaatsen met beledigingen aan ons adres?

Er wordt dus o.a. gesteld dat transfers universeel zijn. Zo zijn er ook transfers van West- naar Oost-Duitsland en van Antwerpen naar Limburg.

[Philips Inc.]

1. Het gaat hier gewoon niet om solidariteit.

2. Indien dit nog zo zo zijn: Waarom moet Vlaanderen in een verenigd en solidair Europa hier dan alleen opdraaien? Hoe verplicht Vlaanderen aan Wallonië socio-economische hervormingen door te voeren?

3. Er is nooit omgekeerde solidariteit geweest. Nog een Belgische mythe die wetenschappelijkreeds ontkracht is. De studies zijn in te kijken in de BIBC van de KULeuven. De seizoensgebonden slavenarbeid van de Vlamingen in Wallonië in het verleden kan men moeilijk solidariteit noemen. En waar blijven de Walen uit Henegouwen om in de West-vlaanderen te komen werken? Er komen verdorie wel Fransen.

4. He verklaard men dat het waals en franstalig onderwijs, politie, postwezen, staatsapparaat, etc ... zoveel duurder is als het Vlaamse.

5. Hoe verklaard men dat franstaligen zich in Vlaanderen niet wensen te integeren, terwijl 700.000 nakomelingen van Vlamingen in Wallonië zelfs geen woord Nederlands meer preken, en zich bij deze perfect hebben geïntegreerd?

6. Waarom moet een staat blijven bestaan, omdat hij nu eenmaal bestaat? Wie is hier dan conservatief: Belgishe staatsnationalisten of Vlaamse volksnationalisten? Waar wijzen de goede Belgen steeds naar de republiek en confederatie Zwitserland als rolmodel voor een meertalig land, terwijl ze ïn de discussie over de monarchie deze laatste steeds zien als het laatste bindmiddel van het land?

[C uit W]

Als de solidariteit zo vanzelfsprekend is, waarom mogen we er dan niks van weten?

[Distel]

Nationalistisch simplisme

En wééral vergeten Patriot & co dat ze met zoiets zichzelf beschimpen. Niet dat ik ze ga tegenhouden. 8)

[België04]

Oorspronkelijk geplaatst door C uit W

Als de solidariteit zo vanzelfsprekend is, waarom mogen we er dan niks van weten?

De federale overheid moet transparantie in dit domein vertonen, anders wekt zij slechts de indruk dat ze iets te verbergen heeft en strooit ze koren op de nationalistische molen

[België04]

2. Indien dit nog zo zo zijn: Waarom moet Vlaanderen in een verenigd en solidair Europa hier dan alleen opdraaien? Hoe verplicht Vlaanderen aan Wallonië socio-economische hervormingen door te voeren?

Waarom moet Limburg opdraaien voor Antwerpen?

3. Er is nooit omgekeerde solidariteit geweest.

Waar zeg ik dat?

4. He verklaard men dat het waals en franstalig onderwijs, politie, postwezen, staatsapparaat, etc ... zoveel duurder is als het Vlaamse.

Er is geen 'Franstalige politie/post'. Over de rest moet je niet klagen, dat is door nationalisten gesplitst.

6. Waarom moet een staat blijven bestaan, omdat hij nu eenmaal bestaat? Wie is hier dan conservatief: Belgishe staatsnationalisten of Vlaamse volksnationalisten? Waar wijzen de goede Belgen steeds naar de republiek en confederatie Zwitserland als rolmodel voor een meertalig land, terwijl ze ïn de discussie over de monarchie deze laatste steeds zien als het laatste bindmiddel van het land?

Ik acht monarchie helemaal geen bindmiddel voor België. Liever een unitaire republiek dan een confederaal koninkrijk. Zwitserland is trouwens een federatie.

[Philips Inc.]

Oorspronkelijk geplaatst door België04

Waarom moet Limburg opdraaien voor Antwerpen?

Waar zeg ik dat?

Er is geen 'Franstalige politie/post'. Over de rest moet je niet klagen, dat is door nationalisten gesplitst.

Ik acht monarchie helemaal geen bindmiddel voor België. Liever een unitaire republiek dan een confederaal koninkrijk. Zwitserland is trouwens een federatie.

Met alle respect, Bruno ...

1. Antwerpen draait niet op voor Limburg, want Limburg heeft een succesvolle socio-economische reconversie achter de rug. Het gaat hier om de mentaliteit en de wil om veranderingen te willen doorvoeren. Die wil ontbrak aan de Limburgers zeker niet. We leven in een Vlaamse gemeenschap waarin iedereen voor elkaar zorgt en solidair is. Gans Vlaanderen heeft de Limburgers, of andere streken in Vlaanderen gesteund, maar onder voorwaarden.

Dit heeft niets te maken met de exclusieve en onvorwaardelijk 'solidariteit' die Wallonië nu reeds tientallen jaren geniet van Vlaanderen, en wat ik nu gewoon alleen profitariaat kan noemen. Met het ontstaan van de Europese gemeenschap zie ik niet in waarom Vlaanderen alleen zou moeten opdraaien voor deze 'solidariteit', en waarom wij alleen met Wallonië zouden moeten solidair zijn en niet met onze nieuwe Oost-Europese leden waar wel een mentaliteit van verandering te bespeuren valt. Wij hebben inderdaad baat bij een rijke uur, maar ook Nederland, Duitsland, Frankrijk en Luxemburg hebben hier baat bij: dus meebetalen!

2. Ik ben geen tegenstander van economische steun aan minder rijke regio's in Europa of de Wereld. Er hangt wel een eisenpakket aan vast: socio-economiche hervormingen zoals die in Oost-Europa worden doorgevoerd. Ik wens echter geen verlieslatende socialistische staatseconomie in stand te houden. Dat 40 % van de werkende bevolking in Wallonië aan de staat werkt, en slechts 25% van de Vlaamse, zegt genoeg over de economische structuur aldaar. Er komen daarbij nog dubbel zoveel werklozen als in Vlaanderen die totaal niet geontroleerd of gesanctioneerd worden door de Waalse regering. En wat met de discriminatie van de Vlaamse leerlingenen scholen ten opzichte van de Waalse en franstalige die federaal geld krijgt toegestopt. Wat met de postbeambten, politieagentenen, treinbegeleiders en -bestuurders, rechters in Vlaanderen die harder moeten werken dan hun Waalse collega's?

3. Zwitserland ligt tussen een confederatie en een federatie. Soit, dus bent een unitarist. Mag ik hier uit afleiden dat u voor een unitair Europa bent (of waarom niet van de 1e keer voor een unitaire wereld). Of komen bij deze gedachte uw staatsnationalistische gevoelens opborrelen?

4. Wallonië heeft om en beide 3,2 miljoen inwoners en ze heeft nu 10 miljard Vlaamse euro nodig om te overleven. Bereken zelf maar hoeveel een evenredige eventuele omgekeerd solidariteit voor 6 miljoen Vlamingen zou moeten zijn: circa 20 miljard Euro voor maar de helft van een bevolkingsaantal (vierdubbele last).

[België04]

1. Antwerpen draait niet op voor Limburg, want Limburg heeft een succesvolle socio-economische reconversie achter de rug. Het gaat hier om de mentaliteit en de wil om veranderingen te willen doorvoeren. Die wil ontbrak aan de Limburgers zeker niet. We leven in een Vlaamse gemeenschap waarin iedereen voor elkaar zorgt en solidair is. Gans Vlaanderen heeft de Limburgers, of andere streken in Vlaanderen gesteund, maar onder voorwaarden.

Als u nu eens gewoon mijn tekst zou lezen, zou u ongetwijfeld opmerken dat ik het over die controlemechanismen heb, die net door het federaliseringsproces voor heel België bemoeilijkt worden.

Dit heeft niets te maken met de exclusieve en onvorwaardelijk 'solidariteit' die Wallonië nu reeds tientallen jaren geniet van Vlaanderen, en wat ik nu gewoon alleen profitariaat kan noemen. Met het ontstaan van de Europese gemeenschap zie ik niet in waarom Vlaanderen alleen zou moeten opdraaien voor deze 'solidariteit', en waarom wij alleen met Wallonië zouden moeten solidair zijn en niet met onze nieuwe Oost-Europese leden waar wel een mentaliteit van verandering te bespeuren valt. Wij hebben inderdaad baat bij een rijke uur, maar ook Nederland, Duitsland, Frankrijk en Luxemburg hebben hier baat bij: dus meebetalen!

België is al solidair met de nieuwe Europese lidstaten.

2. Ik ben geen tegenstander van economische steun aan minder rijke regio's in Europa of de Wereld. Er hangt wel een eisenpakket aan vast: socio-economiche hervormingen zoals die in Oost-Europa worden doorgevoerd. Ik wens echter geen verlieslatende socialistische staatseconomie in stand te houden. Dat 40 % van de werkende bevolking in Wallonië aan de staat werkt, en slechts 25% van de Vlaamse, zegt genoeg over de economische structuur aldaar. Er komen daarbij nog dubbel zoveel werklozen als in Vlaanderen die totaal niet geontroleerd of gesanctioneerd worden door de Waalse regering. En wat met de discriminatie van de Vlaamse leerlingenen scholen ten opzichte van de Waalse en franstalige die federaal geld krijgt toegestopt. Wat met de postbeambten, politieagentenen, treinbegeleiders en -bestuurders, rechters in Vlaanderen die harder moeten werken dan hun Waalse collega's?

Wallonië is de DDR niet; in het begin van de jaren 70 werd beslist dat de controle op de werkloosheid regionaal moest zijn, maar de inning federaal. Hebt u een verklaring voor deze dwaasheid? Het geld dat het Franstalig onderwijs krijgt is communautair onderhandeld. Het fabeltje van "de Walen zijn luieriken" werkt niet onder verstandige mensen. Zoals ik trouwens reeds aangaf in mijn tekst is het Franstalig patronaat net het eerste slachtoffer bij misbruiken. Er zijn dus genoeg verstandige Franstaligen die dit probleem op een objectieve en onbevooroordeelde wijze willen aanpakken, al was het maar omdat ze er zélf baat bij hebben.

3. Zwitserland ligt tussen een confederatie en een federatie. Soit, dus bent een unitarist. Mag ik hier uit afleiden dat u voor een unitair Europa bent (of waarom niet van de 1e keer voor een unitaire wereld). Of komen bij deze gedachte uw staatsnationalistische gevoelens opborrelen?

Europa is vandaag reeds voor een groot stuk unitair; Wetgeving, milieu, landbouw, economie... al deze zaken worden op Europees of zelfs mondiaal vlak behandeld. Die evolutie naar grotere gehelen die aangepast zijn om op de economische en ecologische uitdagingen van onze tijd een antwoord te bieden valt toe te juichen. Een andere uitweg is er niet in een wereld die zichzelf meermaals kan vernietigen. De huidige staten zullen wellicht meer en meer evolueren naar "eurozones".

4. Wallonië heeft om en beide 3,2 miljoen inwoners en ze heeft nu 10 miljard Vlaamse euro nodig om te overleven. Bereken zelf maar hoeveel een evenredige eventuele omgekeerd solidariteit voor 6 miljoen Vlamingen zou moeten zijn: circa 20 miljard Euro voor maar de helft van een bevolkingsaantal (vierdubbele last).

Ik betwist ten stelligste uw cijfers; mag ik even uw bron zien?