VVSG : Vlaamse steden vragen meer bevoegdheden en meer middelen

[Politics.be]

De burgemeesters van de dertien Vlaamse centrumsteden, in vergadering bijeen in Antwerpen op 1 april, vragen de Vlaamse en federale overheid de grote uitdagingen voor de Vlaamse steden fors te ondersteunen met meer bevoegdheden en meer middelen.

1. Uitdaging en opgave

De komende vijftien jaar zal de bevolking in Vlaanderen fiks aangroeien (450.000 inwoners ten opzichte van 2008). Een verdere aantasting van de schaarse open ruimte in Vlaanderen en een verdere verstening (gebouwen, parkings, infrastructuur,…) is echter niet te verantwoorden willen we de druk op de open ruimte en de files beperken.



Volgens de bevolkingsprognoses zal de aangroei van de bevolking vooral opgevangen worden door de steden: 28;9 % van deze aangroei zal voor rekening van de steden komen, als we de stadsregio’s nemen is de toename nog groter. Deze demografische druk zorgt voor een kettingreactie in de steden op het vlak van huisvesting, mobiliteit, energievoorziening, voedselvoorziening, afvalinzameling, enz. Meer inwoners betekent meer woningen, meer scholen, winkels, zorgcentra, sport- en cultuurvoorzieningen, meer publieke ruimte en stadsgroen, meer nood aan werkgelegenheid.

De huidige capaciteitsproblemen voor scholen en kinderopvang bijvoorbeeld zijn vandaag al groot maar nog beperkt in vergelijking met wat aan capaciteitsnoden de volgende tien jaar op de steden afkomt. Daarom zullen de steden moeten inzetten op meer ‘verdichting’ van de ruimte om de vele nieuwkomers te huisvesten en toch de leefbaarheid van de stedelijke gemeenschap te behouden. Er zal meer moeten gebeuren maar in dezelfde ruimte!



De grote uitdagingen voor de steden m.b.t. capaciteit en leefbaarheid vereisen innovatieve oplossingen. Een andere overheidssturing is daarbij een kritische factor:

· de Vlaamse en federale overheid moeten hun houding van bovenuit wijzigen: een fors stedenbeleid vereist dat men ruimte geeft aan de stadsbesturen;

· samenwerking over de bestuursniveaus heen;

· coalitievorming met alle maatschappelijke actoren.



De Vlaamse overheid kan e nkel optreden als een kader stellende overheid, gekenmerkt door standvastige aanpak op de langere termijn, voldoende soepelheid op de korte termijn en gericht op oplossingen in plaats van op regels.



2. Meer bevoegdheden en middelen voor de steden

De steden moeten inzake kinderopvang, mobiliteit, werkgelegenheid, zorgvoorzieningen, huisvesting veel meer sturende bevoegdheid én middelen krijgen. De afhankelijkheid van de Vlaamse overheid en haar instellingen (Kind en Gezin, De Lijn, VDAB, …) is veel te groot. De immense uitdagingen vereisen dat de stadsbesturen veel sneller en accurater kunnen reageren op de snel wijzigende omstandigheden in de stad.



De steden vragen daarvoor een groter aandeel in het totale overheidsbudget. In een Europese context blijft het aandeel van de lokale besturen in het totale overheidsbudget ver onder het Europese gemiddelde (zeker in vergelijking met de Scandinavische landen). De bij decreet vastgelegde jaarlijkse groei van het Gemeentefonds en het Stedenfonds met 3,5% moet onverkort behouden blijven.



Daarnaast vragen de centrumsteden de overheveling van Vlaamse bevoegdheden en de daarbij horende financiële sectorale middelen. Enkele voorbeelden :

· meer infrastructuurmiddelen voor onderwijs zodat de capaciteitsproblemen opgevangen worden;

· meer middelen voor de enorm stijgende behoeften aan voor- en naschoolse kinderopvang;

· versterking van het aanbod aan openbaar vervoer. Vóór de regionalisering was het stads- en streekvervoer intercommunaal georganiseerd met een fijnmazig aanbod in de steden. Door de centralisatie op Vlaams niveau is er onvoldoende greep meer van de stadsbesturen (nieuwe buslijnen, noodzakelijke haltes, …) terwijl de behoeften steeds groter worden;

· de steden hebben meer greep nodig op de ruimtelijke ordening om sneller woonprojecten en groenplannen te realiseren;

· meer bevoegdheden en middelen voor een actief werkgelegenheidsbeleid (zowel het reguliere aanbod als de sociale diensteneconomie);

· financieringsenveloppe per stads(regio) voor het voeren van een (sociaal) huisvestingsbeleid waardoor een snelle inzet van deze middelen mogelijk wordt. Er is meer greep nodig van de stadsbesturen op de sociale huisvestingsmaatschappijen;

· de steden zijn biotopen van creativiteit en vernieuwing. De Vlaamse overheid moet ruimte laten voor culturele en sociale innovatie;

· …



3. De huidige versnippering van de Vlaamse overheid moet stoppen

Nu werkt elke Vlaamse sector (met telkens aparte departementen en agentschappen) in een eigen koker. Die verkokering moet absoluut doorbroken worden. De financiering van voorzieningen allerhande is een sprekende illustratie. Steden hebben om ‘slim te verdichten’ behoefte aan combineerbare, aanpasbare en multi-inzetbare voorzieningen. Dat is vandaag een lijdensweg of mission impossible omdat ze aan handen en voeten gebonden zijn door bovenlokale (subsidie)regelgevingen die zeer sectoraal en vooral zeer detaillistisch zijn (bv. onderwijsinfrastructuur, zorginfrastructuur, enz.).



4. De Vlaamse overheid moet snoeien in reglementen, criteria en procedures

De regelgeving moet beperkt worden tot hoofdlijnen met procedures met zeer korte doorlooptijden zodat voorzieningen de behoeften kunnen volgen en tijdig beschikbaar zijn. Dit geldt voor verschillende domeinen: kinderopvang, onderwijs, woonzorg, sociale huisvesting, … De lange doorlooptijden en vooral de vertragingen ten gevolge van de enorm gedetailleerde voorschriften leiden nu tot een toename van de kostprijs van projecten (geschat op 20 �* 25%). Het moet sneller, bovendien hebben steden nood aan veel soepeler en alternatieve financieringsmodellen.



5. Een gemeentegrensoverschrijdende benadering die steunt op samenwerking tussen de steden en omliggende gemeenten (stads regionale aanpak)

Het besef groeit dat een aantal stedelijke uitdagingen een antwoord vergen binnen het verband van de stad en zijn buurgemeenten (stadsregio). De kwalitatieve verdichting in de stadsranden is daarvan een voorbeeld. Stads regionale proje cten vragen een samenspel van meerdere bestuurlijke niveaus en een meer procesmatige benadering. De Vlaamse overheid zou moeten inzetten op het management van deze processen, op degelijke kaders voor onderhandelingen en op performante en snelle uitvoering. Indien men tot fusies van gemeenten overgaat is dit enkel verantwoord als er substantiële bevoegdheden én middelen worden overgeheveld naar het lokale bestuursniveau.



6. De Vlaamse overheid moet stedelijke thema’s aanpakken door middel van de ontwikkeling van programma’s (voor regionale mobiliteit, klimaatneutraliteit, capaciteitsvraagstukken over kinderopvang en onderwijs, afval, energie-efficiëntie, armoede, …) met een gedeelde agenda

De stedelijke uitdagingen laten zich niet opsluiten in klassieke administratief afgebakende sectoren maar vragen een breed partnerschap van lokale (stadsbesturen, middenveld en ondernemingen) en Vlaamse actoren. De lopende pilootprojecten voor stadsprogramma’s kunnen inspirerend werken voor deze nieuwe overheidssturing-in-netwerken.



7. De federale overheid moet de samenvoeging van politiezones stimuleren en de brandweerhervorming gestaag en zorgvuldig vorm geven. De aanpak van de stedelijke criminaliteit is een belangrijke prioriteit.

De samenvoeging van politiezones moet gestimuleerd en desnoods opgelegd worden, met de centrumsteden als spil van grotere zones waarin de veiligheidsproblemen van stads regionale gebieden efficiënt aangepakt worden. Dit moet er toe leiden dat belangrijke investeringen die steden doen in veiligheid beter worden ingezet en de kosten ervan gedeeld worden. De federale overheid mag de federale politiediensten niet langer onder financieren, met alle negatieve gevolgen voor de veiligheid in (vooral) de steden en met extra druk op het budget van de stedelijke politiezones tot gevolg.

De aanpak van stedelijke criminaliteit moet een belangrijke prioriteit zijn van de federale politie en de parketten, in voortdurend overleg met de burgemeesters van de centrumsteden. De aanpak van de veiligheid en het welzijn op stedelijk niveau vergt een veel sterkere regierol voor de steden. Criminaliteit, drugaanpak, intra familiaal geweld, jeugddelinquentie, overlastfenomenen, rondtrekkende dadersbenden, enz.: het is nu allemaal erg versnipperd. De steden moeten de regisseurs kunnen zijn van een integraal lokaal veiligheidsbeleid.

Inzake de brandweerhervorming engageert de federale overheid zich om de meerkosten van de brandweerhervorming op geen enkele manier door te rekenen naar de steden en gemeenten. De federale overheid zorgt er tevens voor dat aan de uitvoering van de hervorming gestaag en zorgvuldig vorm wordt gegeven.

8. De federale overheid moet een asiel- en migratiebeleid voeren dat ten volle rekening houdt met de directe en indirecte gevolgen van migratiebewegingen op de centrumsteden.

Wanneer steden te maken krijgen met een plotse, massale toestroom van immigranten uit bepaalde landen, moeten ze van de federale overheid instrumenten krijgen om hieraan het hoofd te kunnen bieden. Er moet veel meer overleg zijn met de stedelijke en OCMW-diensten bij het gevoerde uitwijzings- en uitzettingsbeleid.



9. De federale overheid actualiseert bestaande instrumenten inzake armoedebestrijding.

De steden en OCMW ’s willen hun rol inzake armoedebestrijding ten volle opnemen. Dit vereist dat ze ook echt eigenaar zijn van de beleidsinstrumenten om armoede tegen te gaan (activering, huisvesting, toegankelijke dienstverlening en gezondheidszorg, enz.). Ook de regeling inzake terugbetaling leefloon (voor mensen van binnen de EU) en equivalent leefloon (buiten EU) moet door de gewijzigde migratiestromen opnieuw bekeken te worden.

Burgemeester Daniël Termont, voorzitter burgemeestersoverleg Centrumsteden,

· Burgemeester Luc Martens, voorzitter Kenniscentrum Vlaamse Steden en voorzitter VVSG vzw,




VVSG-perscontacten: Jan Van Alsenoy,

Bron: politics.be