Verheerlijking van de aardrijkskundige benamingen

[Koenaard Depuydt]

Geachte heren

Naar aanleiding van afgelopen hittegolf kwamen enkele West-Vlaamse stranddorpen dikwijls in het nieuws. De doorluchtige stad Antwerpen zou eveneens over een strand beschikken. Dit nepstrand bevindt zich op de Linkeroever en draagt jammer genoeg nu een naam die niet door de beugel kan wegens de verwijzing naar het andere geslacht: Sint-Anneke. Deze uiterst storende benaming dient uiteraard terug door de oorspronkelijke en geschiedkundige benaming "Vlaams Hoofd" vervangen te worden.
De Linkeroever behoorde vroeger tot de gemeente Zwijndrecht die bovendien tot 1923 Oost-Vlaams was, vandaar dus de benaming "Vlaams Hoofd" als noordoostelijk Oud-Vlaams uiteinde tegenover het Brabantse Antwerpen.
In de Antwerpse deelgemeente Ekeren ligt een woonwijk met een gelijkaardige storende benaming: "Sint-Mariaburg". Het betreft een betrekkelijk nieuwgesticht gehucht op de Katerheide. Ook hier dient de oude benaming Katerheide terug ambtelijk ingevoerd te worden.
De Antwerpse deelgemeenten worden terloops ook "districten" genoemd daar de stad meer dan honderdduizend inwoners telt. Het ware beter om dit vreemd woord voorgoed naar het land van oorsprong (Vrankrijk) te laten varen. Er bestaan in het Belgenland nog gemeenten die meer dan honderdduizend inwoners tellen. Toch blijft men in deze gevallen van deelgemeenten spreken. Dit voorbeeld kenmerkt nogmaals de bijzonder eigenaardige houding der Antwerpenaren.

Na het doorlopen van alle Vlaamse gemeentenamen heeft K.D. nog een hele reeks dergelijke storende namen gevonden.

1. Bachte-(Sint)-Maria-Leerne > Bachte-Leerne

schrapping van het storend bestanddeel. Naast: Martensleerne ofte Sint-Martens-Leerne

2. Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek > Neerlombeek

De benaming Neerlombeek is samenhangender met het hoger en zuidelijker gelegen buurgehucht Oplombeek te Gooik (Guuëk).

3. Onze-Lieve-Vrouw-Waver > Torekenswaver

gewestelijke nevenbenaming

4. Mariakerke (Gent) > Meerkerke

De oude benaming "Meerekerke" werd later tot "Mariakerke" verhaspeld. De oudste benaming luidde zelfs gewoon "Meren".

5. Mariakerke (Oostende) > Testreep

oorspronkelijke benaming

6. Mariekerke > Marekerke

De spelling "Marekerke" volgt beter de gewestelijke uitspraak.

7. Sint-Agatha-Berchem > Achtenberchem (sinds 1954 in het Brüssels Gewest)

Oudere spellingsgewoonte. Gewestelijk gewoon "Berchem" genoemd. Er zijn verschillende Berchems (gem. Antwerpen, Kluisbergen en Leeuw). Berchem was naast "Bergen" en "Berksem" ook de oude Nederlandstalige benaming voor Bierk, afleiding van de Waalse uitspraak "Byèrk" voor Bierghes.

8. Sint-Agatha-Rode > Achtenrode

Oudere spellingsgewoonte

9. Sint-Katelijne-Waver > Waver (Nete)

vervanging van het storend bestanddeel door verwijzing naar de nabij stromende vliet. Waver (Wavre) in Zuid-Brabant wordt "Waver (Dijle)".

10. Sint-Katharina-Houtem > Drooghoutem

nevenbenaming

11. Sint-Katherina-Lombeek > Lombeek

schrapping van het storend bestanddeel. Ligt ten noorden van Borchtlombeek. In de volkstaal gewoon "Loemek" genoemd. Lombise in Henegouwen = Lombeke.

12. Sint-Margriete > Tervaarne / Tervarent of Nieuw-Roeselare

Dit zijn benamingen van verdronken nederzettingen in de onmiddellijke buurt.

13. Sint-Margriete-Houtem > Nathoutem

zie boven

14. Sint-Maria-Horebeke > Horebeke of Ophorenbeke

In een Latijnse oorkonde: "Superiore Horenbecca" (hoger gelegen Horenbeke). Naast: Kornelishorebeke (Sint-Kornelis-Horebeke) ofte Nederhorenbeke

15. Sint-Maria-Latem > Latem (Schelde)

vervanging van het storend bestanddeel door verwijzing naar de nabij stromende vliet. Sint-Martens-Latem wordt "Latem (Leie)".

16. Sint-Maria-Lierde > Lierde

oorspronkelijke benaming. Later afsplisting van Martenslierde ofte Sint-Martens-Lierde. Gewestelijke uitspraak: "Malierde".

17. Sint-Maria-Oudenhove > Oudenhove

oorspronkelijke en gewestelijke benaming. Later afsplisting van Goriksoudenhove ofte Sint-Goriks-Oudenhove.


Vlaamse gehuchten:

1. Madonna (Langemark-Poelkapelle) > Boskant

oorspronkelijke benaming

2. Marialoop (Meulebeke) > Maarloop

De oorspronkelijke benaming Maarloop werd later tot "Marialoop" verhaspeld.

3. Sint-Katharina (Lendelede, Kuurne, Heule) > Sente

Gewestelijke benaming voor dit randgehucht verspreid over drie gemeenten.

4. Sint-Rita (Damme-Moerkerke) > Den Hoorn

nevenbenaming

5. Maria-Aalter > Aalters Hoeksken

oorspronkelijke benaming

6. Maria-ter-Heide (Brasschaat) > Ter Heide

schrapping van het storend bestanddeel

7. Onze-Lieve-Vrouw-Olen > Achter-Olen

nevenbenaming

8. Sint-Anna (Antwerpen) > Vlaams Hoofd

zie boven

9. Sint-Mariaburg (Antwerpen-Ekeren) > Katerheide

zie boven

10. Sint-Anna (Hamme) > Doorne en Sint-Anna (Waasmunster) > Rodendries

Dit was oorspronkelijk een driedelig gehucht (Ste. Annedoorne + Ste. Annen + Rodendriesch) verspreid over de gemeenten Hamme en Waasmunster.

11. Sint-Anna-Pede (Dilbeek-Itterbeek) > Pedeken of Klein-Pede

in de vijftiende eeuw: "Bedeken", d.i. "Klein-Pede".

12. Sint-Gertrudis-Pede (Dilbeek-Schepdaal) > Pede of Groot-Pede

Pede is ook de Nederlandstalige benaming voor het Luiks-Haspengouwse Paifve, in het naburige Limburgse Vreren ook "Peeë" genoemd.


In het Oud-Vlaamse Noorden:

1. Sainte-Marie-Cappel of Sint-Mariakappel > Maarkappel

Maarkappel is de gewestelijke uitspraak die onlangs een half-ambtelijke schikking gekregen heeft.

2. La Madeleine > Berkem

oorspronkelijke benaming

3. Sainte-Marie-Kerque - Maarkerke



wordt vervolgd

[koe de poing]

Oorspronkelijk geplaatst door Koenaard Depuydt

wordt vervolgd

Nou, dat hoeft niet hoor

[Jay-P.]

Waar is den Johnn als g'em nodig ebt?

[reservespeler]

Oorspronkelijk geplaatst door Koenaard Depuydt

Geachte heren

Naar aanleiding van afgelopen hittegolf kwamen enkele West-Vlaamse stranddorpen dikwijls in het nieuws. De doorluchtige stad Antwerpen zou eveneens over een strand beschikken. Dit nepstrand bevindt zich op de Linkeroever en draagt jammer genoeg nu een naam die niet door de beugel kan wegens de verwijzing naar het andere geslacht: Sint-Anneke. Deze uiterst storende benaming dient uiteraard terug door de oorspronkelijke en geschiedkundige benaming "Vlaams Hoofd" vervangen te worden.
De Linkeroever behoorde vroeger tot de gemeente Zwijndrecht die bovendien tot 1923 Oost-Vlaams was, vandaar dus de benaming "Vlaams Hoofd" als noordoostelijk Oud-Vlaams uiteinde tegenover het Brabantse Antwerpen.
In de Antwerpse deelgemeente Ekeren ligt een woonwijk met een gelijkaardige storende benaming: "Sint-Mariaburg". Het betreft een betrekkelijk nieuwgesticht gehucht op de Katerheide. Ook hier dient de oude benaming Katerheide terug ambtelijk ingevoerd te worden.
De Antwerpse deelgemeenten worden terloops ook "districten" genoemd daar de stad meer dan honderdduizend inwoners telt. Het ware beter om dit vreemd woord voorgoed naar het land van oorsprong (Vrankrijk) te laten varen. Er bestaan in het Belgenland nog gemeenten die meer dan honderdduizend inwoners tellen. Toch blijft men in deze gevallen van deelgemeenten spreken. Dit voorbeeld kenmerkt nogmaals de bijzonder eigenaardige houding der Antwerpenaren.

Na het doorlopen van alle Vlaamse gemeentenamen heeft K.D. nog een hele reeks dergelijke storende namen gevonden.

1. Bachte-(Sint)-Maria-Leerne > Bachte-Leerne

schrapping van het storend bestanddeel. Naast: Martensleerne ofte Sint-Martens-Leerne

2. Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek > Neerlombeek

De benaming Neerlombeek is samenhangender met het hoger en zuidelijker gelegen buurgehucht Oplombeek te Gooik (Guuëk).

3. Onze-Lieve-Vrouw-Waver > Torekenswaver

gewestelijke nevenbenaming

4. Mariakerke (Gent) > Meerkerke

De oude benaming "Meerekerke" werd later tot "Mariakerke" verhaspeld. De oudste benaming luidde zelfs gewoon "Meren".

5. Mariakerke (Oostende) > Testreep

oorspronkelijke benaming

6. Mariekerke > Marekerke

De spelling "Marekerke" volgt beter de gewestelijke uitspraak.

7. Sint-Agatha-Berchem > Achtenberchem (sinds 1954 in het Brüssels Gewest)

Oudere spellingsgewoonte. Gewestelijk gewoon "Berchem" genoemd. Er zijn verschillende Berchems (gem. Antwerpen, Kluisbergen en Leeuw). Berchem was naast "Bergen" en "Berksem" ook de oude Nederlandstalige benaming voor Bierk, afleiding van de Waalse uitspraak "Byèrk" voor Bierghes.

8. Sint-Agatha-Rode > Achtenrode

Oudere spellingsgewoonte

9. Sint-Katelijne-Waver > Waver (Nete)

vervanging van het storend bestanddeel door verwijzing naar de nabij stromende vliet. Waver (Wavre) in Zuid-Brabant wordt "Waver (Dijle)".

10. Sint-Katharina-Houtem > Drooghoutem

nevenbenaming

11. Sint-Katherina-Lombeek > Lombeek

schrapping van het storend bestanddeel. Ligt ten noorden van Borchtlombeek. In de volkstaal gewoon "Loemek" genoemd. Lombise in Henegouwen = Lombeke.

12. Sint-Margriete > Tervaarne / Tervarent of Nieuw-Roeselare

Dit zijn benamingen van verdronken nederzettingen in de onmiddellijke buurt.

13. Sint-Margriete-Houtem > Nathoutem

zie boven

14. Sint-Maria-Horebeke > Horebeke of Ophorenbeke

In een Latijnse oorkonde: "Superiore Horenbecca" (hoger gelegen Horenbeke). Naast: Kornelishorebeke (Sint-Kornelis-Horebeke) ofte Nederhorenbeke

15. Sint-Maria-Latem > Latem (Schelde)

vervanging van het storend bestanddeel door verwijzing naar de nabij stromende vliet. Sint-Martens-Latem wordt "Latem (Leie)".

16. Sint-Maria-Lierde > Lierde

oorspronkelijke benaming. Later afsplisting van Martenslierde ofte Sint-Martens-Lierde. Gewestelijke uitspraak: "Malierde".

17. Sint-Maria-Oudenhove > Oudenhove

oorspronkelijke en gewestelijke benaming. Later afsplisting van Goriksoudenhove ofte Sint-Goriks-Oudenhove.


Vlaamse gehuchten:

1. Madonna (Langemark-Poelkapelle) > Boskant

oorspronkelijke benaming

2. Marialoop (Meulebeke) > Maarloop

De oorspronkelijke benaming Maarloop werd later tot "Marialoop" verhaspeld.

3. Sint-Katharina (Lendelede, Kuurne, Heule) > Sente

Gewestelijke benaming voor dit randgehucht verspreid over drie gemeenten.

4. Sint-Rita (Damme-Moerkerke) > Den Hoorn

nevenbenaming

5. Maria-Aalter > Aalters Hoeksken

oorspronkelijke benaming

6. Maria-ter-Heide (Brasschaat) > Ter Heide

schrapping van het storend bestanddeel

7. Onze-Lieve-Vrouw-Olen > Achter-Olen

nevenbenaming

8. Sint-Anna (Antwerpen) > Vlaams Hoofd

zie boven

9. Sint-Mariaburg (Antwerpen-Ekeren) > Katerheide

zie boven

10. Sint-Anna (Hamme) > Doorne en Sint-Anna (Waasmunster) > Rodendries

Dit was oorspronkelijk een driedelig gehucht (Ste. Annedoorne + Ste. Annen + Rodendriesch) verspreid over de gemeenten Hamme en Waasmunster.

11. Sint-Anna-Pede (Dilbeek-Itterbeek) > Pedeken of Klein-Pede

in de vijftiende eeuw: "Bedeken", d.i. "Klein-Pede".

12. Sint-Gertrudis-Pede (Dilbeek-Schepdaal) > Pede of Groot-Pede

Pede is ook de Nederlandstalige benaming voor het Luiks-Haspengouwse Paifve, in het naburige Limburgse Vreren ook "Peeë" genoemd.


In het Oud-Vlaamse Noorden:

1. Sainte-Marie-Cappel of Sint-Mariakappel > Maarkappel

Maarkappel is de gewestelijke uitspraak die onlangs een half-ambtelijke schikking gekregen heeft.

2. La Madeleine > Berkem

oorspronkelijke benaming

3. Sainte-Marie-Kerque - Maarkerke



wordt vervolgd

Doe vooral geen moeite.

[Marie van de koster]

Sint-Anneke klinkt gezellig, gemoedelijk uitnodigend.
Vlaams Hoofd is stijf en plechtig, geen plaats waar men heen gaat om zich te amuseren!

[Marie van de koster]

Vraag aan kadee : hebt u alleen iets tegen vrouwelijke heiligen of tegen alle heiligen?

[Koenaard Depuydt]

Geachte heren

Bij dezen wordt u het vervolg aangeboden. De verheerlijking van de Noord-Nederlandse gemeenten, dorpen en buurtschappen (gehuchten):

Aagtekerke > Geitendorp (tijdens de Vastenavond "'t Geitedurp" genoemd)
Anna-Jacobapolder > Noordwegpolder (vroeger "het gehucht aan de Noordweg" genoemd)
Anna Paulowna > Kruiswijk (deelgehucht)
Annendaal > Gravendaal (bouwheer: Graaf Herman Fredrick van den Bergh)
Geertruidenberg > Den Berg (volksbenaming waarbij het storend bestanddeel weggevallen is)
Julianadorp > Loopuytdorp (oorspronkelijke benaming)
Magrette > Stad-David (nevenbenaming)
Mariadorp > Poelvelddorp (naast "Nieuw-Poelveld") of De Klonie (volksbenaming)
Mariaheide > Heide (schrapping storend bestanddeel zoals in de volksbenaming: "De Hái")
Mariahout > Heidorp (tijdens de Vastenavond "'t Heidurp" genoemd)
Maria-Gewanden > Steenberg (oorspronkelijke benaming)
Maria Hoop > Den Deelgaard (ambtelijke nevenbenaming)
Mariarade > Kouvenrade (oorspronkelijke benaming)
Mariaparochie > Leuvinksveld (veldbenaming die grotere samenhang met het nabij liggende Harbrinkhoek vertoont)
Mariekerke > Vliedberg (naar een belangrijke plek)
Mariënberg > Meinberg (volksbenaming: "Mainbarg")
Mariëndijk > Merriëndijk (vroeger: "Merryendyck")
Mariënheem > Assendorp (oorspronkelijke benaming)
Mariënvelde > Achter-Zieuwent (oorspronkelijke benaming)
Mariënville > Heihof (vgl. Oud Heihoef, "Mariënville" aan Belse zijde werd ook "het Frans hof" genoemd)
Mariënwaard > Poelsoord (naar een belangrijke plek) of Kanjel (naar de waterloop)
Mariënwaerdt > Bijland (naar de eigenaar: Van Bylandt)
Sint-Agatha > Kuikbrakel (vroeger: "Kuycbrockele")
Sint-Anna > Radboud (gekend wegens het ziekenhuis)
Sint Anna ter Muiden > Termuiden (schrapping storend bestanddeel)
Sint-Annaland > Stalland (volksbenaming)
Sint Annaparochie > Altena (oorspronkelijke benaming)
Sint-Annen > Klein-Aduard (volksbenaming: Lutje Auwerd - Aduard = Auwerd)
Sint Annerhuisjes > Klein-Aduarderhuisjes
Sint Geertruid > Breust op den Berg (nevenbenaming)
Sint Odiliënberg > Pietersberg (Sente Petersberge, Mons Petri), Heerberg (Heriberc) of Berg aan de Roer (nevenbenamingen)
Vrouwbuurtstermolen > Nieuwenmolen (oorspronkelijk: "Nye molen")
Vrouwenakker > Amstelakker (akker aan de Amstel)
Vrouwenparochie > Kijfhoek (oorspronkelijke benaming)
Vrouwenpolder > Nieuwenpolder (vroeger: "Nuwenpolder", "Niepolre") of Den Polder (volksbenaming)
Vrouwentroost > Schoondorp (oorspronkelijk "Sconedorp")
Vrouwenverdriet > Veenpolder (oorspronkelijke benaming)
Wilhelminadorp > Nieuwdorp (oorspronkelijke benaming)
Wilhelminaoord > De Menning (naar een belangrijke plek)

Verder is K.D. voor verschillende andere redenen ook geen voorstander van de vele dorpsnamen die een mannelijke heiligennaam bevatten. Dit zijn uiteraard de namen die met Sint-... beginnen. Dit bestanddeel komt oorspronkelijk uit het Latijn "sanctus" (heilig) en is door Vrankrijkse bemiddeling (saint) tot ons gekomen. De toevoeging werd noodzakelijk geacht om gelijknamige dorpsnamen te kunnen onderscheiden. Een dergelijke onderscheiding kon ook verkregen worden door een minder lange uitbreiding naar een nabij liggend gehucht of nabij stromende waterloop of anders ook naar de ouderdom, windrichting of grote. Een naam van één bepaalde heilige werd vaak aan zoveel verschillende gemeentenamen toegevoegd, zodat er mijn inziens een heel verwarrende toestand is ontstaan. De toevoeging van een heiligennaam was in enkele gevallen zelfs onnodig daar de dorpsnaam op zich enig is. De meeste nederzettingsnamen, die uitsluitend uit een heiligennaam bestaan, droegen vroeger een andere, mooie Nederlandse naam. De ongelijkheid in behandeling van de Belse landstalen was ook in dergelijke dorpsnamen te merken. Alle Sintnamen in de Vlaamse gouwen werden (half) vertaald, terwijl deze in de Waalse gouwen op enkele gevallen na van een Nederlandse vertaling verschoond bleven.

Hoogachtend

[koe de poing]

Nog meer
Kiel -> werkoverall
Boom -> kaalslag
Reet -> ... nee, zo gaan we hier niet beginnen

[piazzolla]

"Verheerlijking van de aardrijkskundige benamingen" ....

tis geen waar he ..

[Marie van de koster]

Oorspronkelijk geplaatst door koe de poing

Nog meer
Kiel -> werkoverall
Boom -> kaalslag
Reet -> ... nee, zo gaan we hier niet beginnen

Geel --> Chinees
(Oh nee, da's racistisch.)

[koe de poing]

Oorspronkelijk geplaatst door Marie van de koster

Geel --> Chinees
(Oh nee, da's racistisch.)

Geel --> Ter sneeuw

[BigF]

Als ik niet beter wist zou ik dit allemaal razend spannend vinden.
Gelukkig weet ik wel beter.

[Marie van de koster]

Oorspronkelijk geplaatst door koe de poing

Geel --> Ter sneeuw

Gele sneeuw?

[Koenaard Depuydt]

Geachte heren

Enkelen hebben het blijkbaar niet echt door. Het is de bedoeling om onze aardrijkskundige benamingen van elk wijvelijk (dus: storend) bestanddeel te vrijwaren.

Nog een tweetal voorbeelden ter aanvulling:

"Mariadal" (dikwijls vertaald: "Val Marie") is de nieuwe benaming voor een tweedelig slot te Zaventem: 1. Het Hof Ter Meren (naar een geslacht uit Sterrebeek) en 2. het Pachthof van Oppem.

"Sint-Anna" (gehucht en weg te Kortrijk) > Lerbergboom (oorspronkelijke benaming van een daar gelegen leen - 1515 Lerberchstrate, 1624 Strate van Curtricke naer den Lerberchboom)

Hoogachtend

[Dadeemelee]

Oorspronkelijk geplaatst door koe de poing

Nou, dat hoeft niet hoor

Integendeel, strenge vervolging is aangewezen!