Politicoloog Dave Sinardet over B-H-V

Patriot! · 4 mei 2005, 12:33

Politicoloog Dave Sinardet over B-H-V
Een Vlaams mea culpa is op zijn plaats

In de politiek is een week heel lang, zei de Britse Labour-premier Harold Wilson ooit. De brave man was duidelijk niet bekend met de wonderlijke dynamiek van de communautaire verhoudingen in België, want die leidt tot volledige stilstand, schrijft Dave Sinardet. Brussel-Halle-Vilvoorde beheerst nu al meer dan een jaar de Belgische politieke agenda en een oplossing is nog steeds even veraf.

Hoe is het in godsnaam mogelijk dat de Vlaamse politici zich zo vast konden rijden? Ik kan me niet inbeelden dat Stevaert, Somers, Leterme en co. niet van meet af aan beseften waarop dit zou (kunnen) uitdraaien. Want dat zou betekenen dat ze geen enkele notie hebben van de institutionele evenwichten in dit land en dat ze een schrijnend gebrek aan politiek-strategisch inzicht hebben. En dat is niet het geval.

Een stap terug in de tijd levert het bewijs. Toen het Arbitragehof in 2003 de regeling voor B-H-V van de nieuwe kieswet schorste, verklaarden Vlaamse politici uit de meerderheid dat bij volgende regeringsonderhandelingen een splitsing van de kieskring op tafel moest komen, maar dat ook andere goede oplossingen mogelijk waren. Ook daarvoor al waren Vlaamse politici in theorie voor een splitsing, maar beseften ze dat dat problemen zou opleveren voor de Brusselse Vlamingen, die dan nog nauwelijks vertegenwoordigd zouden raken in het federale parlement. En dat een splitsing mét compensaties een te hoge prijs zou vergen.

Vanwaar dan die plotselinge vlucht vooruit, vorig jaar? De sleutel ligt vooral bij de actie van de burgemeesters, die ermee dreigden om de Europese verkiezingen te boycotten. Repressief optreden tegen de burgemeesters zou neerkomen op Vlaams verraad, zo kort voor de verkiezingen, wat de banbliksems van de Vlaamse Beweging zou opleveren. Er moest dus geluisterd worden naar de burgemeesters. Niet dat de partijvoorzitters het fundamenteel oneens waren met de eis tot splitsing, maar ongetwijfeld moeten ze toen al ingezien hebben dat het ondertekenen van een akkoord met de stipulatie dat dat 'zonder compensaties' moest gebeuren, politiek dynamiet was. Geen van de toenmalige partijvoorzitters kan één seconde gedacht hebben dat dat mogelijk was. Toch ondertekenden ze.

Een tweede belangrijke etappe was de inschrijving in het Vlaamse regeerakkoord van het 'onverwijld' goedkeuren van de splitsing. Vlaamsgezinde politici benadrukten nochtans dat de regeringen in dit land onafhankelijk van elkaar een eigen dynamiek moeten kunnen volgen. Vandaar ook hun enthousiasme voor de asymmetrische coalities die we nu kennen. Maar dat belette hun dus niet om een dossier dat volledig afhangt van het federaal niveau, in het Vlaams regeerakkoord op te nemen. Dat dat gebeurde, is precies het gevolg van die nieuwe asymmetrische situatie, die voor een groot deel aan de basis ligt van de politieke instabiliteit waarin België sinds vorig jaar beland is (BHV, DHL). Om in een Vlaamse regering te stappen, moest de N-VA immers spijkerharde garanties hebben over de uitvoering van het Vlaamse symbooldossier bij uitstek. Zo kwamen ze eigenlijk virtueel ook in de federale meerderheid terecht, wat de asymmetrie ondergraaft.

Kaakslag

Langzaam maar zeker manoeuvreerde men zich in een onmogelijke onderhandelingspositie. Want hoewel een splitsing van B-H-V in de lijn van de grondwettelijke indeling in taalgebieden niet onlogisch is, is het even logisch dat de Franstaligen zich daartegen verzetten. Stel dat zij in het regeerakkoord van de Franse Gemeenschap of het Waals Gewest inschreven dat pakweg het minderhedenverdrag van de Raad van Europa onverwijld moet worden goedgekeurd, zonder compensaties voor de Nederlandstaligen, met daar bovenop de stipulatie dat eventuele negatieve effecten van die goedkeuring voor de Franstaligen geneutraliseerd moeten worden.

Maar de machine was al volop gelanceerd: politiek en media marcheerden in groten getale mee op de tonen van de kaakslagretoriek. Die ondertoon vind je terug in het merendeel van de Vlaamse commentaren. Want zeg nu zelf: de Vlamingen vragen ocharme nog eens iets en de Franstaligen beantwoorden dat weeral met een hardvochtig 'non'. Het is toch duidelijk wie hier de plak zwaait?

Maar aan de overkant van de taalgrens luidt het dat de Franstaligen de Vlaamse arrogantie moeten ondergaan. Want zeg nu zelf: Vlamingen tamboeren op die splitsing tegen het belang en de wil van de Franstaligen in, en storten daarmee het land al bijna een jaar in een permanente crisis. En nog zijn de Franstaligen zo braaf daarover te blijven onderhandelen.

Op één punt is er een ontroerende consensus. Zowel in het Vlaamse als in het Franstalige discours klinkt het geregeld alsof Franstaligen in de Vlaamse rand niet meer zullen kunnen stemmen voor Franstalige kandidaten (terwijl ze alleen niet meer zullen kunnen stemmen voor Franstalige kandidaten uit Brussel, wel voor Franstalige kandidaten uit de rand). Ook Di Rupo zei het zo in zijn 1-meitoespraak. Voor Vlaamse politici komt die voorstelling van zaken mooi uit, omdat het zo niet doorschemert dat ze zich opwinden voor iets wat in de praktijk eigenlijk weinig verandert, voor Franstalige politici omdat het zo niet doorschemert dat hun heldhaftige verzet voor de rechten van de Franstaligen even overtrokken is.

Want over verfransing en Franstalige rechten gaat het in essentie niet meer. Op andere terreinen blijkt de vrijwaring van het Nederlandstalig karakter van de Brusselse rand dan ook veel minder belangrijk voor Vlaamse politici. Zo zou de vervanging van het systeem-Imperiali door het systeem-D'Hondt, bij de komende gemeenteraadsverkiezingen, de Vlaamse aanwezigheid in de faciliteitengemeenten versterken. Het systeem-D'Hondt is namelijk voordeliger voor kleine (Vlaamse) partijen, die in sommige faciliteitengemeenten alle moeite van de wereld hebben om nog zetels te behalen. Dat valt goed te keuren in het Vlaams parlement, maar zopas werd uitdrukkelijk beslist dat niet te doen. In de rest van Vlaanderen is het immers in het nadeel van de grote regeringspartijen.

Het spel spelen

Nee, B-H-V is een eigen leven beginnen te leiden. Vanaf januari sijpelen geleidelijk aan dan toch relativerende elementen door in het Vlaamse discours. Vooral de kwalificatie van B-H-V als 'probleem 177', door Steve Stevaert, geeft daar de aanzet toe. De essentie van de zaak wordt door de Vlaamse (regerings)partijen gaandeweg verlegd: het is een prul, maar we hebben het beloofd, dus het is een kwestie van politieke geloofwaardigheid.

Maar men draait de redenering om: als de geloofwaardigheid van de politiek op het spel staat, is dat niet omdat B-H-V niet gesplitst raakt, maar wel omdat men de mensen maandenlang heeft wijsgemaakt dat B-H-V zonder compensatie voor de Franstaligen en met compensaties voor de Brusselse Vlamingen, desnoods met een simpele meerderheidsstemming in de Kamer, gesplitst worden. Een mea culpa is meer op zijn plaats dan een splitsing.

De vraag is dan ook niet zozeer hoe Vlaamse politici zichzelf volledig klem hebben kunnen rijden, maar veeleer hoe het komt dat ze - in het volle besef van de risico's - niet anders konden dan het spel te spelen. Dat ze zich laten meesleuren in een opbod over Vlaamse eisen, dat de kans op realisatie ervan met elke stijging van de toon verder verkleint én het land in crisis dreigt te storten.

Is dat omdat Vlamingen en Franstaligen genetisch geprogrammeerd zijn om zo te handelen, zoals soms beweerd wordt? Of is het misschien de institutionele context die voor een groot deel bepaalt hoe politieke actoren zich gedragen? En laat een essentieel deel van die context nu precies het kiessysteem zijn. Het feit dat Vlaamse politici alleen verantwoording moeten afleggen aan Vlaamse kiezers en vice versa is voor een groot deel de oorzaak van de hierboven geschetste dynamiek. De frontvorming zit institutioneel ingebakken.

Er is nu toch net een discussie over een kieskring bezig. Als men nu eens B-H-V daadwerkelijk splitste voor Kamer, Senaat en Europa, maar tegelijk (een deel van) de senatoren en Europese parlementsleden liet verkiezen via een algemene federale kieskring, dan zouden Vlaamse en Franstalige politici ertoe aangespoord worden om ook rekening te houden met het algemeen Belgische belang, en niet alleen met dat van de kiezers uit de eigen taalgroep. Zijn het niet de Vlaamse Beweging en de burgemeesters die er geregeld op wijzen dat de huidige situatie oneerlijk is omdat Vlamingen in Wallonië niet op Vlaamse partijen kunnen stemmen? Want ook het aantal Vlamingen in het kiesarrondissement Nijvel neemt toe. Fan als ze zijn van het personaliteitsbeginsel, kunnen Franstaligen daar alvast geen probleem van maken. Zo raakt men uit het B-H-V-dossier en sleutelt men tegelijk aan het mechanisme dat gedeeltelijk de oorzaak is van de huidige crisis. Vraag is of iedereen daar echt toe bereid is.

Dave Sinardet

(De auteur is politicoloog aan de Universiteit Antwerpen.)

muys · 4 mei 2005, 12:53

sinardet is toch communicatiewetenschapper en geen politicoloog

circe · 4 mei 2005, 13:13

Citaat:

Want hoewel een splitsing van B-H-V in de lijn van de grondwettelijke indeling in taalgebieden niet onlogisch is, is het even logisch dat de Franstaligen zich daartegen verzetten. Stel dat zij in het regeerakkoord van de Franse Gemeenschap of het Waals Gewest inschreven dat pakweg het minderhedenverdrag van de Raad van Europa onverwijld moet worden goedgekeurd, zonder compensaties voor de Nederlandstaligen, met daar bovenop de stipulatie dat eventuele negatieve effecten van die goedkeuring voor de Franstaligen geneutraliseerd moeten worden.

Heeft Sinardet het hier nu over franstalige eisen op franstalig gebied? of over franstalige eisen op Vlaams gebied?

Ligt Halle-Vilvoorde in FRANSTALIG gebied?

Of wil Sinardet hier een een tip geven aan de Vlaamse regering om het Europees Minderhedenverdrag te gaan laten naleven voor de Vlamingen in Wallonïë?

Knuppel · 4 mei 2005, 13:13

Citaat:

Een Vlaams mea culpa is op zijn plaats

Je moet maar durven...

Weet deze 'politocoloog' wel dat het hier een onwettelijke kieskring betreft en waarom?

Egidius · 4 mei 2005, 13:29

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Patriot!

Stel dat zij in het regeerakkoord van de Franse Gemeenschap of het Waals Gewest inschreven dat pakweg het minderhedenverdrag van de Raad van Europa onverwijld moet worden goedgekeurd, zonder compensaties voor de Nederlandstaligen, met daar bovenop de stipulatie dat eventuele negatieve effecten van die goedkeuring voor de Franstaligen geneutraliseerd moeten worden.

Maar zoiets gestemd krijgen kunnen de Franstaligen niet, nietwaar. De Vlaamse partijen daarentegen kunnen de splitsing van BHV bij eenvoudige meerderheid stemmen.

Exit arme Dave!

Egidius

instromaniac · 4 mei 2005, 15:12

Deels ben ik het wel eens met wat Sinardet schrijft, we moeten de waarheid onder ogen durven zien. De Vlaamse partijen hebben te stoere taal gesproken en hebben in hun discours geen rekening gehouden met het feit dat de Franstaligen ons hard zouden tegenwerken. Natuurlijk overdrijft hij af en toe wel eens, zoals dat de Vlaamse partijen doen uitschijnen dat Franstaligen dan niet meer kunnen stemmen op Franstaligen in H-V. Dat heb ik althans uit de mond van Vlaamse politici nog niet gehoord, hij mag wel eens wat bronnen geven van waar hij dat haalt. De Franstalige politici doen dat natuurlijk wel omdat het hun heel goed uitkomt om de situatie voor de Franstaligen te dramatiseren.

Sinardet trekt trouwens de foute conclusies. We hebben reeds dat unitair systeem gehad waar hij voor pleit, we hebben reeds gezien waar het toe heeft geleid. Trouwens is er niet één partij (behalve onze lokale carnavalsgroep BUB) die er zelfs maar aan denkt zo'n systeem in te voeren. Zeker de Franstaligen niet, want zo kunnen ze wel eens wat macht verliezen.
Zoals hij beschrijft is het duidelijk dat het probleem institutioneel is, er is iets fout met de huidige staatsstructuur. Laten we dus vooruit gaan ipv terug naar het verleden, naar een confederatie of, als het niet anders kan, het land opsplitsen.

Egidius · 4 mei 2005, 15:43

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door instromaniac

Deels ben ik het wel eens met wat Sinardet schrijft, we moeten de waarheid onder ogen durven zien. De Vlaamse partijen hebben te stoere taal gesproken en hebben in hun discours geen rekening gehouden met het feit dat de Franstaligen ons hard zouden tegenwerken.

Heel zijn discours hangt op aan de veronderstelling dat de Franstaligen enkel en alleen voor BHV de regering zouden durven laten vallen, en dat deze regering heilig is en om een of andere mystieke reden niet mag vallen.

Quod non.

Exit professor Sinardet.

Egidius

Knuppel · 4 mei 2005, 16:20

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Egidius

Heel zijn discours hangt op aan de veronderstelling dat de Franstaligen enkel en alleen voor BHV de regering zouden durven laten vallen, en dat deze regering heilig is en om een of andere mystieke reden niet mag vallen.

Quod non.

Exit professor Sinardet.

Egidius

En die reden kennen we.
Niettemin komen er in 2007 onvermijdelijk nieuwe verkiezingen.
Debken ze nu echt om het VB tegen die tijd te kunnen uitschakelen zodat ze de handen dan meer vrij zullen hebben dan vandaag?

instromaniac · 5 mei 2005, 18:23

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Egidius

Heel zijn discours hangt op aan de veronderstelling dat de Franstaligen enkel en alleen voor BHV de regering zouden durven laten vallen, en dat deze regering heilig is en om een of andere mystieke reden niet mag vallen.

Quod non.

Exit professor Sinardet.

Egidius

Dat is inderdaad wel waar. Ik doelde echter op wat er voor de verkiezingen is gebeurd, die grootspraak dat BHV zo gesplitst kan worden. Uiteraard kan dat, als je het zuiver theoretisch bekijkt. Maar de zaken zitten nu eenmaal anders in elkaar, de Vlaamse regeringspartijen zullen niet zonder slag of stoot hun postjes opgeven. Dus in dat opzicht hebben sommigen een zware fout begaan, en zullen daar ook wel de gevolgen van dragen. Er zal er weer maar één zijn die hier de grote winnaar is (nee BUB'ers, jullie niet

).

luc broes · 6 mei 2005, 09:56

De prof stelt voor:

"Er is nu toch net een discussie over een kieskring bezig. Als men nu eens B-H-V daadwerkelijk splitste voor Kamer, Senaat en Europa, maar tegelijk (een deel van) de senatoren en Europese parlementsleden liet verkiezen via een algemene federale kieskring, dan zouden Vlaamse en Franstalige politici ertoe aangespoord worden om ook rekening te houden met het algemeen Belgische belang, en niet alleen met dat van de kiezers uit de eigen taalgroep"

Maar de prof verliest hier iets uit het oog. In dit voorstel zou "één man één stem" gelden. In de speciale Belgische democratie kan dat niet. Di Rupo zei toch zopas: Als de Vlaamse meerderheid dit goedkeurt betekent deze democratie het einde van België
En Elio heeft wellicht gelijk!

Jan van den Berghe · 6 mei 2005, 10:10

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door instromaniac

Deels ben ik het wel eens met wat Sinardet schrijft, we moeten de waarheid onder ogen durven zien. De Vlaamse partijen hebben te stoere taal gesproken en hebben in hun discours geen rekening gehouden met het feit dat de Franstaligen ons hard zouden tegenwerken.

Denkt u dat?

Daarin ligt niet het probleem dat zich nu stelt. Wel in het feit dat de Vlaamse partijen (met uitzondering van eentje, het Vlaams Belang) de confrontatie niet hebben aangedurfd in het Parlement. Indien men was ingegaan op het VB-voorstel om de splitsing via parlementaire weg onmiddellijk te regelen, dan waren we nu al heel wat verder. Dan hadden de Franstaligen aan de alarmbel getrokken, dan was er ongetwijfeld al lang een regeringscrisis en dus nieuwe verkiezingen.

Yann · 6 mei 2005, 11:07

Sinardet heeft meer wijsheid dan al de Vlaams-nationalisten van dit forum tesamen. De flaminganten moeten zich neerleggen bij het non-probleem BHV, ze hebben de franstaligen al genoeg beledigd.

Jan van den Berghe · 6 mei 2005, 11:15

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Yann

Sinardet heeft meer wijsheid dan al de Vlaams-nationalisten van dit forum tesamen. De flaminganten moeten zich neerleggen bij het non-probleem BHV, ze hebben de franstaligen al genoeg beledigd.

Kijk eens aan, de bubbels scharen zich weer eensgezind achter de Franstaligen. Hoe verwonderlijk toch!

daiwa · 6 mei 2005, 11:22

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Kijk eens aan, de bubbels scharen zich weer eensgezind achter de Franstaligen. Hoe verwonderlijk toch!

En dan maar beweren dat ze voor beide taalgroepen zijn.

instromaniac · 6 mei 2005, 12:16

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Denkt u dat?

Daarin ligt niet het probleem dat zich nu stelt. Wel in het feit dat de Vlaamse partijen (met uitzondering van eentje, het Vlaams Belang) de confrontatie niet hebben aangedurfd in het Parlement. Indien men was ingegaan op het VB-voorstel om de splitsing via parlementaire weg onmiddellijk te regelen, dan waren we nu al heel wat verder. Dan hadden de Franstaligen aan de alarmbel getrokken, dan was er ongetwijfeld al lang een regeringscrisis en dus nieuwe verkiezingen.

Uiteraard, maar het feit is dat de traditionele partijen en N-VA BHV hebben voorgesteld als iets dat onverwijld gesplitst zou worden, terwijl het duidelijk is dat de alarmbel en het opportunisme van VLD/SPA in de weg zit. Ze hebben zich nu eenmaal in een zeer moeilijk positie gewerkt door aan de ene kant een onverwijlde splitsing electoraal uit te buiten en aan de andere kant zich vastklampen aan postjes.

Jan van den Berghe · 6 mei 2005, 12:18

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door instromaniac

Uiteraard, maar het feit is dat de traditionele partijen en N-VA BHV hebben voorgesteld als iets dat onverwijld gesplitst zou worden, terwijl het duidelijk is dat de alarmbel en het opportunisme van VLD/SPA in de weg zit. Ze hebben zich nu eenmaal in een zeer moeilijk positie gewerkt door aan de ene kant een onverwijlde splitsing electoraal uit te buiten en aan de andere kant zich vastklampen aan postjes.

Ook de VLD uitte voor en tijdens de verkiezingen straffe taal, iets wat ze uiteindelijk weer vlug hebben ingeslikt.

Over dat laatste heeft u natuurlijk gelijk. Vooral de N-VA heeft gekozen voor de ministerpost i.p.v. de rechtlijnigheid van voor de verkiezingen.

Egidius · 6 mei 2005, 12:56

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door instromaniac

Uiteraard, maar het feit is dat de traditionele partijen en N-VA BHV hebben voorgesteld als iets dat onverwijld gesplitst zou worden, terwijl het duidelijk is dat de alarmbel en het opportunisme van VLD/SPA in de weg zit. Ze hebben zich nu eenmaal in een zeer moeilijk positie gewerkt door aan de ene kant een onverwijlde splitsing electoraal uit te buiten en aan de andere kant zich vastklampen aan postjes.

En? Wat vindt u dan de huidige situatie? Ziet die er niet goed uit? Het is toch het resultaat dat telt?

Egidius

instromaniac · 6 mei 2005, 14:22

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Egidius

En? Wat vindt u dan de huidige situatie? Ziet die er niet goed uit? Het is toch het resultaat dat telt?

Egidius

Ik weet echt niet wat ik moet denken van de huidige situatie. Aan de ene kant vind ik het schandalig dat zoiets een regering lam legt (let wel, ik leg de schuld niet bij de vraagsteller maar bij de weigeraar), aan de andere kant vind ik het even schandalig dat men allerhande omwegen zoekt om BHV niet gesplitst te krijgen, maar dan zegt de flamingant in me dat deze crisis nog niet zo'n slechte zaak is want het toont toch maar weer eens aan hoe slecht de verhoudingen wel zijn in dit land.
Maar we weten nog altijd niet of de splitsing er zal komen, hopelijk wordt dat woensdag duidelijk. Dus ik zou liever nog wat wachten met het nemen van bepaalde conclusies.

instromaniac · 6 mei 2005, 14:23

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Ook de VLD uitte voor en tijdens de verkiezingen straffe taal, iets wat ze uiteindelijk weer vlug hebben ingeslikt.

Over dat laatste heeft u natuurlijk gelijk. Vooral de N-VA heeft gekozen voor de ministerpost i.p.v. de rechtlijnigheid van voor de verkiezingen.

Voor zover ik weet is ook de VLD een traditionele partij

(traditionele partijen: CD&V-VLD-SPA)

Avan · 7 mei 2005, 10:14

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Patriot!

Politicoloog Dave Sinardet over B-H-V
...
Is dat omdat Vlamingen en Franstaligen genetisch geprogrammeerd zijn om zo te handelen, zoals soms beweerd wordt? Of is het misschien de institutionele context die voor een groot deel bepaalt hoe politieke actoren zich gedragen? En laat een essentieel deel van die context nu precies het kiessysteem zijn. Het feit dat Vlaamse politici alleen verantwoording moeten afleggen aan Vlaamse kiezers en vice versa is voor een groot deel de oorzaak van de hierboven geschetste dynamiek. De frontvorming zit institutioneel ingebakken.

Er is nu toch net een discussie over een kieskring bezig. Als men nu eens B-H-V daadwerkelijk splitste voor Kamer, Senaat en Europa, maar tegelijk (een deel van) de senatoren en Europese parlementsleden liet verkiezen via een algemene federale kieskring, dan zouden Vlaamse en Franstalige politici ertoe aangespoord worden om ook rekening te houden met het algemeen Belgische belang, en niet alleen met dat van de kiezers uit de eigen taalgroep. Zijn het niet de Vlaamse Beweging en de burgemeesters die er geregeld op wijzen dat de huidige situatie oneerlijk is omdat Vlamingen in Wallonië niet op Vlaamse partijen kunnen stemmen? Want ook het aantal Vlamingen in het kiesarrondissement Nijvel neemt toe. Fan als ze zijn van het personaliteitsbeginsel, kunnen Franstaligen daar alvast geen probleem van maken. Zo raakt men uit het B-H-V-dossier en sleutelt men tegelijk aan het mechanisme dat gedeeltelijk de oorzaak is van de huidige crisis. Vraag is of iedereen daar echt toe bereid is.

Dave Sinardet

(De auteur is politicoloog aan de Universiteit Antwerpen.)

Voil�*.
Eindelijk eens een intelligente analyse en een degelijk voorstel.
Zoals reeds meermaals gevraagd : één nationale kieskring !!

4 mei 2005, 12:33	#1
Patriot! Secretaris-Generaal VN Geregistreerd: 6 oktober 2002 Locatie: België - Belgique - Belgien - Belgium Berichten: 21.353	Politicoloog Dave Sinardet over B-H-V Politicoloog Dave Sinardet over B-H-V Een Vlaams mea culpa is op zijn plaats In de politiek is een week heel lang, zei de Britse Labour-premier Harold Wilson ooit. De brave man was duidelijk niet bekend met de wonderlijke dynamiek van de communautaire verhoudingen in België, want die leidt tot volledige stilstand, schrijft Dave Sinardet. Brussel-Halle-Vilvoorde beheerst nu al meer dan een jaar de Belgische politieke agenda en een oplossing is nog steeds even veraf. Hoe is het in godsnaam mogelijk dat de Vlaamse politici zich zo vast konden rijden? Ik kan me niet inbeelden dat Stevaert, Somers, Leterme en co. niet van meet af aan beseften waarop dit zou (kunnen) uitdraaien. Want dat zou betekenen dat ze geen enkele notie hebben van de institutionele evenwichten in dit land en dat ze een schrijnend gebrek aan politiek-strategisch inzicht hebben. En dat is niet het geval. Een stap terug in de tijd levert het bewijs. Toen het Arbitragehof in 2003 de regeling voor B-H-V van de nieuwe kieswet schorste, verklaarden Vlaamse politici uit de meerderheid dat bij volgende regeringsonderhandelingen een splitsing van de kieskring op tafel moest komen, maar dat ook andere goede oplossingen mogelijk waren. Ook daarvoor al waren Vlaamse politici in theorie voor een splitsing, maar beseften ze dat dat problemen zou opleveren voor de Brusselse Vlamingen, die dan nog nauwelijks vertegenwoordigd zouden raken in het federale parlement. En dat een splitsing mét compensaties een te hoge prijs zou vergen. Vanwaar dan die plotselinge vlucht vooruit, vorig jaar? De sleutel ligt vooral bij de actie van de burgemeesters, die ermee dreigden om de Europese verkiezingen te boycotten. Repressief optreden tegen de burgemeesters zou neerkomen op Vlaams verraad, zo kort voor de verkiezingen, wat de banbliksems van de Vlaamse Beweging zou opleveren. Er moest dus geluisterd worden naar de burgemeesters. Niet dat de partijvoorzitters het fundamenteel oneens waren met de eis tot splitsing, maar ongetwijfeld moeten ze toen al ingezien hebben dat het ondertekenen van een akkoord met de stipulatie dat dat 'zonder compensaties' moest gebeuren, politiek dynamiet was. Geen van de toenmalige partijvoorzitters kan één seconde gedacht hebben dat dat mogelijk was. Toch ondertekenden ze. Een tweede belangrijke etappe was de inschrijving in het Vlaamse regeerakkoord van het 'onverwijld' goedkeuren van de splitsing. Vlaamsgezinde politici benadrukten nochtans dat de regeringen in dit land onafhankelijk van elkaar een eigen dynamiek moeten kunnen volgen. Vandaar ook hun enthousiasme voor de asymmetrische coalities die we nu kennen. Maar dat belette hun dus niet om een dossier dat volledig afhangt van het federaal niveau, in het Vlaams regeerakkoord op te nemen. Dat dat gebeurde, is precies het gevolg van die nieuwe asymmetrische situatie, die voor een groot deel aan de basis ligt van de politieke instabiliteit waarin België sinds vorig jaar beland is (BHV, DHL). Om in een Vlaamse regering te stappen, moest de N-VA immers spijkerharde garanties hebben over de uitvoering van het Vlaamse symbooldossier bij uitstek. Zo kwamen ze eigenlijk virtueel ook in de federale meerderheid terecht, wat de asymmetrie ondergraaft. Kaakslag Langzaam maar zeker manoeuvreerde men zich in een onmogelijke onderhandelingspositie. Want hoewel een splitsing van B-H-V in de lijn van de grondwettelijke indeling in taalgebieden niet onlogisch is, is het even logisch dat de Franstaligen zich daartegen verzetten. Stel dat zij in het regeerakkoord van de Franse Gemeenschap of het Waals Gewest inschreven dat pakweg het minderhedenverdrag van de Raad van Europa onverwijld moet worden goedgekeurd, zonder compensaties voor de Nederlandstaligen, met daar bovenop de stipulatie dat eventuele negatieve effecten van die goedkeuring voor de Franstaligen geneutraliseerd moeten worden. Maar de machine was al volop gelanceerd: politiek en media marcheerden in groten getale mee op de tonen van de kaakslagretoriek. Die ondertoon vind je terug in het merendeel van de Vlaamse commentaren. Want zeg nu zelf: de Vlamingen vragen ocharme nog eens iets en de Franstaligen beantwoorden dat weeral met een hardvochtig 'non'. Het is toch duidelijk wie hier de plak zwaait? Maar aan de overkant van de taalgrens luidt het dat de Franstaligen de Vlaamse arrogantie moeten ondergaan. Want zeg nu zelf: Vlamingen tamboeren op die splitsing tegen het belang en de wil van de Franstaligen in, en storten daarmee het land al bijna een jaar in een permanente crisis. En nog zijn de Franstaligen zo braaf daarover te blijven onderhandelen. Op één punt is er een ontroerende consensus. Zowel in het Vlaamse als in het Franstalige discours klinkt het geregeld alsof Franstaligen in de Vlaamse rand niet meer zullen kunnen stemmen voor Franstalige kandidaten (terwijl ze alleen niet meer zullen kunnen stemmen voor Franstalige kandidaten uit Brussel, wel voor Franstalige kandidaten uit de rand). Ook Di Rupo zei het zo in zijn 1-meitoespraak. Voor Vlaamse politici komt die voorstelling van zaken mooi uit, omdat het zo niet doorschemert dat ze zich opwinden voor iets wat in de praktijk eigenlijk weinig verandert, voor Franstalige politici omdat het zo niet doorschemert dat hun heldhaftige verzet voor de rechten van de Franstaligen even overtrokken is. Want over verfransing en Franstalige rechten gaat het in essentie niet meer. Op andere terreinen blijkt de vrijwaring van het Nederlandstalig karakter van de Brusselse rand dan ook veel minder belangrijk voor Vlaamse politici. Zo zou de vervanging van het systeem-Imperiali door het systeem-D'Hondt, bij de komende gemeenteraadsverkiezingen, de Vlaamse aanwezigheid in de faciliteitengemeenten versterken. Het systeem-D'Hondt is namelijk voordeliger voor kleine (Vlaamse) partijen, die in sommige faciliteitengemeenten alle moeite van de wereld hebben om nog zetels te behalen. Dat valt goed te keuren in het Vlaams parlement, maar zopas werd uitdrukkelijk beslist dat niet te doen. In de rest van Vlaanderen is het immers in het nadeel van de grote regeringspartijen. Het spel spelen Nee, B-H-V is een eigen leven beginnen te leiden. Vanaf januari sijpelen geleidelijk aan dan toch relativerende elementen door in het Vlaamse discours. Vooral de kwalificatie van B-H-V als 'probleem 177', door Steve Stevaert, geeft daar de aanzet toe. De essentie van de zaak wordt door de Vlaamse (regerings)partijen gaandeweg verlegd: het is een prul, maar we hebben het beloofd, dus het is een kwestie van politieke geloofwaardigheid. Maar men draait de redenering om: als de geloofwaardigheid van de politiek op het spel staat, is dat niet omdat B-H-V niet gesplitst raakt, maar wel omdat men de mensen maandenlang heeft wijsgemaakt dat B-H-V zonder compensatie voor de Franstaligen en met compensaties voor de Brusselse Vlamingen, desnoods met een simpele meerderheidsstemming in de Kamer, gesplitst worden. Een mea culpa is meer op zijn plaats dan een splitsing. De vraag is dan ook niet zozeer hoe Vlaamse politici zichzelf volledig klem hebben kunnen rijden, maar veeleer hoe het komt dat ze - in het volle besef van de risico's - niet anders konden dan het spel te spelen. Dat ze zich laten meesleuren in een opbod over Vlaamse eisen, dat de kans op realisatie ervan met elke stijging van de toon verder verkleint én het land in crisis dreigt te storten. Is dat omdat Vlamingen en Franstaligen genetisch geprogrammeerd zijn om zo te handelen, zoals soms beweerd wordt? Of is het misschien de institutionele context die voor een groot deel bepaalt hoe politieke actoren zich gedragen? En laat een essentieel deel van die context nu precies het kiessysteem zijn. Het feit dat Vlaamse politici alleen verantwoording moeten afleggen aan Vlaamse kiezers en vice versa is voor een groot deel de oorzaak van de hierboven geschetste dynamiek. De frontvorming zit institutioneel ingebakken. Er is nu toch net een discussie over een kieskring bezig. Als men nu eens B-H-V daadwerkelijk splitste voor Kamer, Senaat en Europa, maar tegelijk (een deel van) de senatoren en Europese parlementsleden liet verkiezen via een algemene federale kieskring, dan zouden Vlaamse en Franstalige politici ertoe aangespoord worden om ook rekening te houden met het algemeen Belgische belang, en niet alleen met dat van de kiezers uit de eigen taalgroep. Zijn het niet de Vlaamse Beweging en de burgemeesters die er geregeld op wijzen dat de huidige situatie oneerlijk is omdat Vlamingen in Wallonië niet op Vlaamse partijen kunnen stemmen? Want ook het aantal Vlamingen in het kiesarrondissement Nijvel neemt toe. Fan als ze zijn van het personaliteitsbeginsel, kunnen Franstaligen daar alvast geen probleem van maken. Zo raakt men uit het B-H-V-dossier en sleutelt men tegelijk aan het mechanisme dat gedeeltelijk de oorzaak is van de huidige crisis. Vraag is of iedereen daar echt toe bereid is. Dave Sinardet (De auteur is politicoloog aan de Universiteit Antwerpen.) __________________ CD&V's strijd tegen de horeca (lees meer) Laatst gewijzigd door Patriot! : 4 mei 2005 om 12:34.

4 mei 2005, 12:53	#2
muys Parlementsvoorzitter Geregistreerd: 30 maart 2004 Berichten: 2.468	sinardet is toch communicatiewetenschapper en geen politicoloog __________________ Daar is een Belgische koning Veel Belgische vertoning Een Belgische vlag, een Belgisch lied Maar Belgen, neen Belgen zijn er niet

6 mei 2005, 09:56	#10
luc broes Perm. Vertegenwoordiger VN Geregistreerd: 30 augustus 2002 Berichten: 15.667	De prof stelt voor: "Er is nu toch net een discussie over een kieskring bezig. Als men nu eens B-H-V daadwerkelijk splitste voor Kamer, Senaat en Europa, maar tegelijk (een deel van) de senatoren en Europese parlementsleden liet verkiezen via een algemene federale kieskring, dan zouden Vlaamse en Franstalige politici ertoe aangespoord worden om ook rekening te houden met het algemeen Belgische belang, en niet alleen met dat van de kiezers uit de eigen taalgroep" Maar de prof verliest hier iets uit het oog. In dit voorstel zou "één man één stem" gelden. In de speciale Belgische democratie kan dat niet. Di Rupo zei toch zopas: Als de Vlaamse meerderheid dit goedkeurt betekent deze democratie het einde van België En Elio heeft wellicht gelijk! Laatst gewijzigd door luc broes : 6 mei 2005 om 09:57.

6 mei 2005, 11:07	#12
Yann Eur. Commissievoorzitter Geregistreerd: 31 mei 2003 Berichten: 8.563	Sinardet heeft meer wijsheid dan al de Vlaams-nationalisten van dit forum tesamen. De flaminganten moeten zich neerleggen bij het non-probleem BHV, ze hebben de franstaligen al genoeg beledigd. __________________ Michael Freilich, Joods Actueel: ‘Indien de geschiedenis zich zou herhalen met De Wever als burgemeester van Antwerpen, zou ik me zorgen maken over de joodse burgers.' Laatst gewijzigd door Yann : 6 mei 2005 om 11:07.

4 mei 2005, 15:12	#6
instromaniac Staatssecretaris Geregistreerd: 23 maart 2004 Berichten: 2.703	Deels ben ik het wel eens met wat Sinardet schrijft, we moeten de waarheid onder ogen durven zien. De Vlaamse partijen hebben te stoere taal gesproken en hebben in hun discours geen rekening gehouden met het feit dat de Franstaligen ons hard zouden tegenwerken. Natuurlijk overdrijft hij af en toe wel eens, zoals dat de Vlaamse partijen doen uitschijnen dat Franstaligen dan niet meer kunnen stemmen op Franstaligen in H-V. Dat heb ik althans uit de mond van Vlaamse politici nog niet gehoord, hij mag wel eens wat bronnen geven van waar hij dat haalt. De Franstalige politici doen dat natuurlijk wel omdat het hun heel goed uitkomt om de situatie voor de Franstaligen te dramatiseren. Sinardet trekt trouwens de foute conclusies. We hebben reeds dat unitair systeem gehad waar hij voor pleit, we hebben reeds gezien waar het toe heeft geleid. Trouwens is er niet één partij (behalve onze lokale carnavalsgroep BUB) die er zelfs maar aan denkt zo'n systeem in te voeren. Zeker de Franstaligen niet, want zo kunnen ze wel eens wat macht verliezen. Zoals hij beschrijft is het duidelijk dat het probleem institutioneel is, er is iets fout met de huidige staatsstructuur. Laten we dus vooruit gaan ipv terug naar het verleden, naar een confederatie of, als het niet anders kan, het land opsplitsen.